KEBEB
TRIJFEL
Gentenaren met Pas de deux
Lu cebert bij cle Nieuwe Komedie
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1975
PAGINA
„De aan dr. H. Colijn dik-
wijls toegeschreven woorden
in een radiorede aan de voor
avond van de Duitse inval in
1940, „ga maar rustig slagen",
zijn niet door hem uitgespro
ken. Deze bewering hoort thuis
in de categorie van legende
vorming die vaak optreedt na
de dood van belangrijke
staatslieden"
Aldus een der stellingen van
dr. I. Csikos. die op 16 okto
ber aan de Utrechtse univer
siteit promoveerde. Rest de
vraag wat Colijn dan wel ge
zegd heeft, of wanneer, en als
hij nooit iets in die richting
heeft gezegd, zoie het dan zoel
gezegd heeft (of wie bedacht
heeft dat Colijn of iemand
anders het gezegd heeft).
Een van de redenen waarom
dr. Colijzi het niet gezegd kan
hebben, althans niet aan de
vooravond van mei 1940al
thans niet via de radio tot
het Nederlandse volk, zoas dat
hij in 1940 geen minister
president meer zvas. In 1939
zverd hij als zodanig opgevolgd
door De Geer. Maar wat heeft
hij dazi wel gezegd? Ooit? Dr.
Csikos maakte me attent op
twee radioredes van dr. Colijn,
waarvazi ik de tekst kon op
vragen bij het geluidsarchief
van 't Instituut voor Geschie
denis van de Rijksuniversiteit
Utrecht en bij het geluidsar
chief van de Stichting Film
en Wetenschap, ook in
Utrecht. Ik zet het er maar
even bij. omdat u misschien
niet wist dat u dergelijke din
gen bij die archieven kunt na
vragen, ik wist het tenminste
ook niet.
De eerste radiorede sprak
minister-president dr. H. Co
lijn uit op 11 maart 1936. On
derwerp: de politieke span
ningen in Europa, met als ge
volg het besluit om „de dienst
plichtigen van de regimenten
en regiment wielrijders, die
thans voor de eerste oefening
ozidcr de wapenen zijn en
eerstdaags huiswaarts zouden
keren tot nader ordnr izi wer
kelijke dienst te houden".
Colijn besloot deze radiore
de (op 11 maart 1936) aldus:
„daarom maan ik nog eens
aan u niet te laten veront
rusten. Het is beter dat men
later betuigen moet dat dq re
gering zoel heel erg voorzichtig
is geweest dan dat haar, met
hoe geringe kans ook, later
verzoeten zou moeten zoorden,
dat ze gedut had in een tijd
ivaarin waakzaamheid plicht
was.
Ilc verzoek de luisteraars
dan ookom zoanneer ze straks
hun legersteden opzoeken,
even rustig te gaan slapen,
als ze dat op andere nachten
doen. Er is voorshazids ?iog
geen enkele reden om zoerke-
lijk ongerust te zijn. En daar
mee geachte luisteraars, laat
ik u over aan de verpozing die
de radio u pleegt te bieden.
Goedenavond".
Oostelijk
De radiorede die dr. H. Co
lijn als minister-president op
2S september 1938 hield, ging
ook weer over de gespannen
toestand. Hij sprak de hoop
ziit dat de leiders der volken
te elfder ure nog een uitweg
zouden vinden, maar (ik citeer
zut letterlijk): „intussen eist
het verstand van het Neder
landse volk en de Nederlandse
regering beide, dat er reke
ning wordt gehouden met het
tegendeel: dat zoe ons dus in
denken in de toestand dat er
in centraal-Europa tot wapen
geweld zal zoorden overgegaan
en dat de grote mogendheden
in het westen bij het conflict
betrokken kunnen zoorden".
„De toestand is dan niet het
zelfde alsh in 1914 toen richtte
het aanvallende leger zich
naar het westen en ontstond
er dus voor Nederland een di
rect gevaar in de oorlog be-
trokken te zoorden en zoel
reeds in het begin ervan.
Thans is dat gevaar naar mijn
mening niet aanwezig. De ge
wapende actie, als men ertoe
overgaat, richt zich thans in
oostelijke richting, en dit ver
mindert voor ons althans het
onmiddellijk gevaar".
Goede nacht
Enzovoort. Colijn kondigde
izi deze radiorede de voor-mo
bilisatie aan. Hij zoaarschuzo-
de verder tegen hamsteren,
het opnemen van gelden bij
spaarbanken en prijsopdrij
ving. „Andere mededelingen
heb ik u thazis niet te doen.
Ik zou zt nog hebben kunnen
aanraden vooral de nodige
kalmte niet te verliezen, die
juist in spannende dagen zo
nodig is. Maar ik laat dit na
uit vrees uzo goede naam te
na te koznezi". zei Colijn ook
nog en zoijzend op de komen
de conferentie in Miinchen (u
weet wel) besloot hij zijn ra
diorede met: „dit zoerkelijk
bemoedigend bericht geeft mij
de vrijmoedigheid dit korte
zooord te besluiten met dezelf
de zoens zvaarmee de heer
Chamberlain gisteravozid ein
digde: goede nacht".
NICO SCHEEPMAKER
LEIDEN/OEGSTGEEST Het is
alweer twee seizoenen geleden dat
Ton Lensink en Mar ja Habraken
in het Rijnlands Lyceum een opvoe
ring gaven van Hugo Claus' toneel
stuk „Pas de deux". Het stuk zal a.s.
dinsdagavond opnieuw op de plan
ken van het Oegstgeester aulathea
ter worden gebracht, nu echter door
„Arena" uit Gent. Het zijn met name
Annelies Vaes en Jaak Vissenaken,
die ditmaal de relatie tussen een ac
teur en een actrice binnen en buiten
het theater spelen. Het verhaal is
zoals uit het bovenstaande blijkt ge
situeerd in de toneelwereld. Een
oudere toneelspeler repeteert een
aantal liefdesscènes met een jonge
actrice, met wie hy ooit een ver
houding heeft gehad. De personages
vertolken als het ware een dubbel
rol. Wat is werkelijkheid en wat
niet? In deze vraag ligt de span
ning van het stuk vrijwel opgeslo
ten. „Pas de deux" is een knap ge
schreven toneelstuk, naar de opvoe
ring waarvan men nieuwsgierig mag
uitzien.
P. R.
LEIDEN De Nieuwe Komedie
komt maandagavond naar het LAK-
theater met „De minister-president
is een kanon". Deze produktie is op
gebouwd als een collage van scènes,
gebaseerd op het dichtwerk van
Lucebert. Het is vooral door toedoen
van Lucebert dat de doorbraak in
de Nederlandse poëzie een revolutio
nair karakter kreeg. De agressieve
thematiek van zijn werk, waarin ver
zet wordt aangetekend tegen oorlog,
geweld, armoede, de kerk, de mo
raal, het kapitalistische systeem,
kortom tegen de hele bestaande orde,
heeft daartoe bijgedragen. Lucebert
doorbreekt zoals de programmatoe
lichting zegt met zijn poëzie de ver
wachtingspatronen van het publiek
door taalgrenzen te overschrijden en
poëzie-codes omver te werpen. Ook
inhoudelijk verstoort hij met een
dachtengang van de gevestigde orde.
Programma-samensteller Ben Bos en
anarchistische denkhouding de ge-
regisseur Eric Oosthoek hebben het systemen functioneren, hoe wij bin-
met de groep aangedurfd om de nen de bestaande orde geweld ge-
poëzie van Lucebert om te zetten bruiken en macht over de ander
in drama. In scènes laat, aldus de uitoefenen,
toelichting, het programma zien hoe
wij allen in de maatschappelijke P. R.
9.15 uur. ZO. ook 4.45 uur.
CAMERA: "Once upon a time in the
jaar.
Kindermatinee: "Winnetou tegen
T entoonstellingen
Vlist. Botermari
nlek, Machteld
dag. 8.00
ndermati
Witte Buffel"
100 en 4.45 u
NachtvoorsteUlng: "Women
STUDIO: "Dr. Pulder
dag.
4.30 1
11.30 1
1: "Dr.
2.30. 7.00
Wassenaar Tentoonstelling wandkle-
r Tentoonstelling schilderijen.
9.15
zo. ook 2.30 uui
"50jaar Walt
afspraak: tel. 01751-13397
Burgera. Burgsteeg 2a expositie
schilderijen van Roel van Straten, tot
eind november Open van 4.00-0.100
De Lakenhal, Oude Singel 28-32. ex
positie van werk van Ger van Elk en
Pieter Holstein i/m 13 december.
3). T m 13 december exposiitie van
kunstkring „Zevenster". Dagelijks van
9—17 uur
Galerie De Rulp Hooglandse Kerk-
gracht 40 expositie Gerard de Reus
"Huwelijksrap.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Intensieve verpleging: dag. v.
14.30 u
1.30 u en van 18.30 tot 19.00 1
416 uur: eerste klasse: de gehele
Klasse afdeling
18.30-19.3
Knderzaal: van 13 00-14 00 uur Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
ouders) van 18.3019 30 uur
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve Irinde-
volgende bezoekuren (alleeD
Maandag t/m vrijdag:
18 30—18 45 uur
Ongevi
13.C0 1
lunstelllng Volkskunst uit La-
dag 13 00 uur tot woensdag 13
(Dlaconesaenhuls) en van vrijdag
13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (El'
sabetb ziekenhuis»
Bezoekuren Ziekenhuizen
Ulaconessenhula: MiQdagoezoeKuu
13 4514 30
18.30—19.30
ui ka van 14.<
4 45—15.00 uur
lan ernstige patiënten
toegestaan, kan
tektll'len Kinderafdeling:
4.15—16.00 uur
10 l
14 Jaar
kinderafc
JO uur alleen voor
Kinderen beneden
Academiegeb Rapenburg 73 Ten
toonstelling „Boccaccio, leven en werk"
Tot 5 dec Geopend ma. t/m vr van
10—12 uur v.nv en van 2—5 uur nam.,
ma., di. en do. ook van 7—9 uur nam.
I - bioscopen
LUXOR: "The streetfighter". dag.
St. Elisabeth-ziekenhuis volwasse
nen dag. van 14 tot 14.45 uur en van
18.30 tot 19.30 uur; klasse-afdelingen
ook 11.15 tot 12.00 uur. Kraamafde-
ling: dag. van 11.15
leen voor echtgen.)
afdeli:
18.30
ig dag. van 15.00 to
(hartbewaklng) dag.
12.00
.5.00 tot le.ou
ir Kinder-
18.3
Elke dag:
k30—19 00 1
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 111
4.15 en 18 30—19 3° 1
en 1830—19.3
30—14.16 uur JHf**
1920 u.; Kinderafdeling
15—15.30 u alleen voor ouders |g
18.30 uur
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder^
bil bet Informatiecentrum vj
binder Schiphol (02O— 176ÖO0)
(9ur/ Qlteuws
21 november 1975
Honderd jaar geleden stond
in de krant:
In Spanje heeft een brief,
door don Carlos aan den ko
ning geschreven, de hoop op
vrede verlevendigd. Van den
inhoud is nog niets bekend. De
adjudant die hem overbracht
zou evenwel hebben gezegd,
dat de Carlisten ontmoedigd
en tot muiterij geneigd zoaren
en dat verscheidene dorpen
weigeren langer belasting aan
don Carlos te betalen. De
Chronista, 'n ministerieel blad
zegt dat men aan het begin
van het einde is en dat de
oorlog spoedig tot een einde
gebracht zal zoorden, hetzij
cloor vrijzoillige onderwerping
der Carlisten, hetzij door
kracht van wapenen.
In Rangoon hebbezi de
autoriteiten eene samenzwe
ring ontdekt, die ten doel had
het tuighuis te overmeesteren
en de stad in brand te steken.
Vele Birmanen, van mede
plichtigheid verdachtzijn ge
arresteerd.
Vijftig jaar geleden:
In Duitschland heeft gene
raal Ludendorff Rijkspresi
dent Von Hindenburg aange
vallen in eezi artikel, hetwelk
is verschenen in het Hitier-
orgaan Der Völkische Be-
obachter, omdat Hindenburg
in beginsel zijn goedkeuring
heeft gehecht aan het ver
drag van Locarno, dat bedoelt
een oplossing te vinden voor
het probleem van de handha-
vizig van den wereldvrede. Lu
dendorff verlangt, dat Hinden
burg zal aftreden of het ver
drag zal bestrijden uit hoofde
van zijn functie. Ludendorff
spreekt over een document
van schande en oneer. De
naam van gener aal-veld
maarschalk Von Hindenburg
hoort niet onder het verdrag
van Locarno, aldus Luden
dorff. Dit is de gener aal-vel d-
maarschalk aan zijn mede
strijders verschuldigd. Wij
verwachten, dat hij niet on
derteekent, maar strijdt.
PANDA EN DE HULPVAART
71 -130 "Je hebt schurk gebracht," zei B'zoalla tegen Panda.
"Heel goed. Nzi mag je gaan. Ver weg. En kom nooit meer te-
rug. Je had me bijna bedot."
"Een h-heel goed idee", voegde Joris er aan toe, terzvijl hij
moeilij/c slikkend naar de hongerige krokodillen keek. "Z-zal
ik dan maar met het baaske mee gaan? D-dazi hebt u ten
minste weer rust. En bovendien heb ik elders een afspraak..."
Maar B'walla had geen aandacht voor hem.
"Voort met jij!" riep hij Panda toe, die aarzelend was blijven
staan. Niet teuten! Weg wezen!"
Panda wachtte niet langer. Hij zette het op een lopen, naar
het dorpspleintje toe waar Karmozijn Welvaren nog steeds
zat.
"Kom mee!" riep hij de ontwikkelings-helper toe. "We moeten
Joris redden. Een beetje straf had hij verdiend; maar ik ge
loof aat B'walla iets akeligs van plan is. We moeten hem
helpen ontsnappen."
"Helpen..." herhaalde Karmozijn verward. "Wat heb ik toch
een moeilijk beroep gekozen..."
Kooktip
SURPRISE EIEREN
Dit eierhapje onder
scheidt zich van gewone
gevulde eieren doordat
eierschalen worden ge
vuld. Kook 4 eieren 8
minuten. Zet ze één voor
één in een eierdopje en
sla het kapje er met een
mes af, alsof u een ont-
bijt-eitje gaat verorbe
ren. Lepel ze vervolgens
geheel uit, maar doe cit
heel voorzichtig en met
een klein lepeltje om de
eierschaal niet verder te
Wrijf dooier en wit
door een zeef en meng
er twee eetl. mayonaise
door, 1 eetlepel ansjovis
pasta uit een tube en 1
theelepel mosterd. Vul de
eieren met het mengsel
en zet de kapjes er weer
op. Zet elk ei in een ei
erdopje, zet deze op een
schaal en garneer met
blaadjes sla, waarop hier
en daar een bergje van
de overgebleven vulling.
WINA BORN
FRED BASSET
De
Generaal:
Het
estafette
stokje
Copyright:
Oberon/Haarlem.
Tekenaar: Peter de b
De
avonturen
van
Jommeke
De
Gras
mobiel
Kijk, beste kwaliteit
vast vlees!... stevige poten!
glanzende pels!... vijf liter
1 volle melk per dag
Cartago 19 v Tubano nr Baltimore Neder Llnge 21 te Auckland
Delf- Chevron Madrid 20 te Freeport
KLEINE VAART
Areas 20 te Amsterdam
Dita Smits 17 v Kungshamn
Shipmair 3 20 t.h.v. Godthaad (W- Dallia
Groenland) nr Sukkertoppen ken
Wickenburg pass 20 Kp. Villano
19 v Slagen nr Perz.
Geulborg 19 v Rotterdam nr Ko-
Abtda 19 v Hamburg nr Swanlow
24 te Rotterdam verw.
Jacobus Brc
19 Korinthe
Gardenia 20 te Rio Hair
Paramaribo
Palamedes 20 te Lagualra
Sal land 20 te Kingston
Schelde Lloyd 19 v Suez nr Pei
Colombo 19 v Mombasa
Portland
Straat Johore 19 v Trincomalee
Belawan
Straat Napier 20 te Rio Gr£
Mare Liberum pass. 20 Thames nr Archimedes 20 v Lagua
Fawley racalbo
Nomadisch 18 te Ipswich Batjan 19 v Bremen 1
Tl_ Helslngborg
bo Talamanca 19 v Genua nr La
Ilias 22 te Amsterdam verw. Toloa pass 19 Cabo Malei
Kara 20 te Dublin verw. ny
Koptonella 20 600 z Bombay nr Me- Tol tec 20 v Pan. Ka:
Porsgrunn
kkla
Pto Marghera
19 60 o Cozumel eil.
Machaon 19 v Lagos nr Rotterdam
Neder Elbe 20 rede Dubal
Trident Rotterdam 19 te Le Ha-
Ulysses 21 v New Orlenns n:
Wonorato 19 150 zw Samoa
