Het geordende leven van de tekenaar Anton Pieck toegelicht en gisteren C/HADiD pr°aramma Acties tegen bezuinigingen Jazz-trio in de Twee Spieghels TV morgen] Italie-Nederland op tv DINSDAG 18 NOVEMBER 1975 Door Bert Koekebakker OVERVEEN Anton Pieck is een uiterst beminneliik mens. Het is belangrijk die beminnelijkheid en ontvankelijkheid van Anton Pieck voorop te stellen, omdat dit de hechte basis vormt waardoor hij tot zijn artistieke prestaties komt. Andere kunste naars, onbelangrijk of dat nu schilders, acteurs, auteurs of teke naars zijn, bewandelen vaak een chaotisch levenspad en zijn slechts in staat bij de gratie van het bestaan van die chaos tot optimale prestaties te komen. Ramses Shaffy is daar het meest sprekende voorbeeld van. "burgerlijke bevestiging" van zijn vakmanschap dan een graadme ter. Het talent van Anton Pieck laat zich niet in aktes meten. Dat hij van 1915 tot 1918 soldaat is geweest lijkt haast een vergissing. Zijn artistiek talent en de krijgs kunst moeten haast wel op gespan nen voet met elkaar gestaan heb ben. Toch heeft Antocu Pieck tijd gevonden om. tijdens zijin. dienst tijd, hij verbleef in een kazerne aan de Leusderweg in Amersfoort, een mooie tekening te maken van d# Sint-Joriskerk aan de vroegere Ko renmarkt in Amersfoort. Jacob van Campen ligt er begra ven. Maar dat vormde voor Anton Pieck niet de reden de kerk te ver eeuwigen. Het is, zoals Hans Vogeie- sang in zijn boek 'Op Reis met An ton Pieck' terecht stelt: 'Anton Pieck is de kunstenaar, die oog heeft voor de schoonheid van het intie me en valt voor een verstild hoekje, een achteraf straatje, een doorkijkje of een eenvoudig bouwsel. Hij richt zicht niet op grote monumenten' En dat wordt bevestigd door zijn te keningen. Anton Pieck heeft enige honder den reistekeningen gebundeld in een boek 'Bemin dan Amsterdam'. Daar- naast verschenen van hem 'Droom ln de Delta'; 'Spiegel van Staten en Steden' en een aantal kalenders. Veel kan men over Pieck lezen in het boek 'Op reis met Anton Pieck', waarin de auteur, speels haast, bio grafische gegevens van de tekenaar heeft verwerkt. Intrigerend is de vraag, of hij, die toch zeker een even groot kunstenaar is als Carel Willink (al laten de genres zich ab soluut niet vergelijken) niet ont moedigd wordt door de overmatige publiciteit, die rond deze kunstenaar bestaat. Alsof Mathilde Willink en Sylvia Quiël artistieke toetsstenen zijn voor pers en televisie. Anton Pieck: 'Ik bewonder Carel Willink bijzonder. Ik vind hem een groot kunstenaar. Ik gun hem die publici teit. Maar ik zelf stel daar geen prijs op. Ik leef hier in Overveen een bescheiden en geregeld leven met mijn vrouw en wij zouden niets an ders willen'. Welke relatie heeft hij met zijn tekeningen? Hoe ontstaan ze? Anton Pieck: 'Als ik een boek wil illustreren ga ik altijd eerst heel goed Anton Pieck, met zijn tweeling broer Henri op 19 april 1895 in Den Helder geboren, is eigenlijk het an dere uiterste. Men kan van een 80- Jarige niet verwachten, dat hij zich nog in allerlei onoverzichtelijke en tumultueuze liefdesavonturen stort; noch, dat hij in grote woede ontsto ken zijn meest gave meesterwerken vernietigt. Maar toch zou men niet vreemd opkijken, wanneer Anton Pieck, die door zeer velen in binnen en bui tenland zo wordt bewonderd om zijn verfijnde teken-, schilder- en illustra- tiekumst, een artistieke eigenaardig heid zou bezitten. Toen ik een paar dagen geleden zijn werkkamer betrad verwachtte ik toc-h een aantal expe rimenten aan te treffen. Extremitei ten in zijn persoon of weerspiegeld in zijn werk. Ik herinner me bijvoor beeld, dat de Haarlemse schilder Kees Verwey, toen ik zijn atelier be trad, me wees op een uitgehold brood dat daar al vijf jaar lag en door de muizen behoorlijk was aangevreten. Of de spinrag, die over de kunstzin nige attributen hing en waar vol gens Verwey in veertig jaar geen stofdoek was getolereerd. Verwey Zelf voerde ook een stugge monoloog, die slechts met veel moeite door de bezoeker in een dialoog kon worden omgebogen. Een soort artistiek cy nisme haast. Welnu, al deze eigen schappen heeft Anton Pieck niet. Hij ls een beminnelijk mens, het móét herhaald worden, die bewust een uiterst geordend leven leidt. Hij leeft dit leven nadrukkelijk en wenst geen ander leven. Het is de zeker heid van zijn bestaan, die hem in staat stelt zijn kunstzinnige talenten zo binnne te leiden in de tekeningen en illustraties," die iedereen van hem kent. Hoewel ik hem gevraagd heb, of het behalen van de acte M.O.- tekenen belangrijk voor hem was, en hij die vraag bevestigend beant woordde, ben ik er later pas achter gekomen (na de bandopname, dae van het gesprek is gemaakt telkens weer af te draaien), dat die bewuste ®cte en zijn artistiek talent slechts een causaal verband onderhouden. Die acte M.O.-tekenen is in zijn artistieke carrière veel meer een NEDERLAND I 18.15 Les Gammas (13) (TELEAC) 13.45 TV-inf. voor Spanjaarden (NOS) 18.55 Journaal (NOS) 19.05 Tommy en Charlie (VARA) 19 03 De Palissers (VARA) 20.25 2 voor 12 (VARA) 21 00 Nabestaan, progr. over rouwverwerking (VARA) 2135 Journaal (NOS) 21.50 Spelen met muziek (VAR 22.30 Gedicht (VARA) 22.31 Journaal (NOS) NEDERLAND II 18.45 Brigalier Dog (NOS) 18.55 Journaal (NOS) 19.05 Zij gingen de lucht in (NCRV) 19.30 Tweekamp (NCRV) 20.00 Journaal (NOS) 20.25 De koperen tuin (NCRV) 21.35 Herkent u deze tijd (NCRV) 22 30 Hier en Nu (NCRV) 23.10 Geestelijke liederen (NCRV) 23.20 Den Haag vandaag (NOS) 23.35 Journaal (NOS) NCRV's actualiteitenrubriek Hier en Nu" zal vanavond ko men met een reportage over het dalende grondwaterpeil in Nederland. Verder een verslag uit Nairobi over de vergadering van de Wereldraad van Kerken. „Hier en Nu" praat vervol gens met vertegenwoordigers van het CNV en van de ambte narenbond ARKA over de toekomstplannen welke ARKA in een congres heeft ontvouwd. Ook is er een reportage over te veel sterfte bij vogeltransporten. Uit Italië komt bericht over het verzakken van het kunststadje Ravenna aan de kust van de Middellandse Zee. Anton Pieck: gelukkig in zijn keurig opgeruimde werkkamer. de tekst lezen. Ik maak dan tijdens het lezen aantekeningen van passa ges, waarbij ik me een bepaald beeld kan voorstellen. Dan ga ik eerst een compositie maken, om vervolgens tot de afronding te komen. Trouwens, ook documentatie is hier erg be langrijk" Anton Pieck heeft ook op prachtige wijze een verhaal van Charles Dic kens, 'Een Kerstvertelling' geïllu streerd, datdoor Antoon Coolen van een (vrij gebrekkige) vertaling werd- voorzien. Hij heeft ook veel reiste keningen gemaakt van zijn reizen naar Duitsland, Polen, Oostenrijk, Frankrijk, Ierland, België, Engeland en Marokko. Deze tekeningen heb ben een wat aparte plaats in zijn ouevre ingenomen. Ze verschillen wezenlijk van zijn overige werk. Zijn hofjes uit Vlaardingen en Gou da verschillen in uitwerking van zijn Convento di S. Francisco' of zijn 'Rock of Cashel'. Anton Pieck heeft zich multidisciplinair ingesteld en zich bewust ontvankelijk opgesteld ten opzichte van minieme details in afgelegen plekjes, waar ieder ander aan voorbij gaat. Anton Pieck ziet voor zijn. bijna allemaal jongere, landgenoten dingen, waar zij zelf aan voorbij gaan. Hij signaleert ze en legt ze vast voor de toekomst. Niet met veel trompetgeschal. Geen naamsverandering om de aandacht op zich te vestigen. Geen waddenei land en geen doodgeboren zeehond. En ook geen persconferenties in 'Nieuwspoort' of de 'Kring'. Anton Pieck maakt de tekenin gen. die hij zelf mooi vindt. Zegt ook geen enkele concessie te doen aan de commercie. Haast veront schuldigend vertelt hij, dat zijn te keningen en illustraties grote aftrek vinden in bijvoorbeeld Australië en Canada, waar veel Nederlanders wo nen. Maar ook elders worden zijn tekeningen veel bekeken en gekocht. Heeft hij zijn bewondering voor Drente, waar hij e.en prachtige schets van een boerderij in Havelte maakte, gemeen m'et Vincent van Gogh, die in de tweede helft van 1883 drie maanden in Hooge- veen verbleef en daar destijds een aantal prachtige kunstwerken maakte? Mijn vertwijfelde poging hem te koppelen aan van Gogh, om de oude meester Anton Pieck artis tiek perspectief mee te geven wordt door de tekenaar in de kiem ge smoord. "Ik houd evenveel van Zuid-Holland, Zeeland, Friesland ais van Drente. Ook in de andere heb ik mooie dingen ge zien en getekend". E'en tweede po ging: "Tijdens uw verblijf in Den Haag heeft u een mooie tekening gemaakt van de Nieuwe Kerk, van af het dak van het Scala-theater, waar Louis en Henriëtte Davids triomfen vierden. U was gek op het Den Haag van Couperus, zoals be schreven in zijn "Boeken der Klei ne Zielen". Anton Pieck: "De Haag se tevenswij ze en de stijl imponeer den mijn broer Henry en mij zelf weL Maar ik houd evenveel van Haarlem of van Amsterdam, waar ik vaak naar toe ga om te te kenen". Dit is Anton Pieck ten voe ten uit. Elke, wellicht aantoonbare, relatie met andere kunstbeoefe naars wordt ha ar zuiver tegen de werkelijkheid afgezet. Wanneer men zijn tekeningen ziet is het moeilijk aan te nemen. Maar An ton Pieck heeft een keurig opge ruimde werkkamer, is gewoon ge trouwd, hbeft kinderen, kleinkinde ren en achterkleinkinderen en ver heugt zich, wanneer zijn bezoeker zich lovend uitlaat over zijn kost bare interieur. Een begaafd kunste naar aan wie niets menselijks vreemd is. Een vreemde gewaar wording. Horace Parian, Rafael Garrett en Tony Inzalaco: drie jazzmusici met een totaal verschillende ach tergrond: de bebop en de free- jazz. Dat dit drietal toch een ge lijkluidend muzikaal gevoel heeft, zal ongetwijfeld morgenavond blij ken tijdens het concert dat dit gelegenheidstrio in de jazz-socië- teit „De Twee Spieghels" geeft. Horace Parlan is een pianist, die een enorme invloed van de legen darische Bud Powell heeft onder gaan. Amerikaan van geboorte, is hij echter zeer vaak op het Euro pese continent te horen. Hij heeft in de talloze jaren dat hij al in clubs met de meest uiteenlopende solisten optreedt, een geheel eigen pianostijl opgebouwd. Soms is hij lyrisch-romantisch, dan weer sterk rechtlijnig en analytisch in zijn spel. Niets is te merken van zijn handicap, een gedeeltelijk ver lamde rechterhand. Horace Parlan heeft in de tegenwoordige hard bop zowat iedereen begeleid, van Johnny Grif fin tot Dexter Gordon en van Benny Carter en Clark Terry tot Ben Webster. Bassist Rafael Garrett komt re gelrecht uit de Amerikaanse free- jazz school. Met saxofonist en free-Jazz gigant Archie Shepp maakte hij verschillende platen en trad ook op tijdens de voorlaatste toernee, die Shepp door Europa maakte. Tenslotte drummer Tony Inza laco, een musicus die altijd op de achtergrond blijft maar constant ritmisch blijft stuwen. Ook Inza laco is in Amerika geboren, maar woont al Jaren in Europa, waar hij letterlijk overal en met ieder een heeft opgetreden. Inzalaco is geen opzienbarende slagwerker, geen Art Taylor en Roy Haynes, maar hij is vast in zijn timen. En dat is nog altijd een van de grond slagen van de bebop. Iedöre Nedertander krijgt op een bepaald moment in zijn leven met onderwijs te maken. Dus je mag aannemen, dat gisteren vele miljoe nen hebben gekeken naar het AVRO-programma over de "Mid denschool". Te meer daa op het andere net bij de TROS de Amerikaan Baretta in de weer was met een fotomodel, dat zelfmoord gepleegd had, maar desondanks levend en wel in Mexico rondliep. Dat zijn tenslotte zaken waar lang niet elke Nederlander mee te maken krijgt. Het was een goed idee van regisseur Jan Kelder om eens iets naders over die Middenschool mee te delen. De kranten staan er bol van, maar (om met SJef van Oekel te spreken) waar gaat het nu eigenlijk om?Dat werd helder uit de doeken gedaan. De Middenschool is een nieuw, experimenteel schooltype, na het lager onderwijs waaieren de leerlin gen niet meer, zoals nu, uit in de richting van tien verschillende schoolsoorten, maar blijven nog een jaar of drie gezellig bij elkaar. Da voordelen daarvan werden door minister Van Kemenade breed uitgemeten, maar ook de tegenstan ders (die onder meer menen dat da Middenschool een 'eenheidsworst' is) kregen alle ruimte. Ik zal de argumenten van voor- en tegenstanders hier niet tegenover elkaar zetten, maar een ding lijkt me zeker: aan de leraren van deze nieuwe school worden zeer hoge eisen gesteld. Vooral van hun organisatorische vermogens zal veel worden gevergd. De vraagd of zij voor die taak zijn (worden) opgeleid, kwam in deze uitzending niet aan de orde, maar lijkt me erg belangrijk. Overigens zal het nog wel enige tijd duren voordat de Middenschool een feit is. Minister Van Kemenade hoopt rond 1985 "een stuk verder" te zijn. Intussen wordt er al aan drie scholen geexperimenteerd met Mid denschool-systemen. Wat ik er in dit programma van zag versterkte nog eens de mening, dat ik eigenlijk te vroeg ben geboren. Ik ben al een flink aantal Jaren van school, en keek zodoende mij-n ogen uit op al die schitterende apparatuur (tape recorders. film, dia's, koptelefoons) de manier waarop er (gezellig, ?e mag worden omge sprongen. Bovendien draagt de meester tegenwoordig een spijker broek en dient met „Kees" te worden aangesproken. Dat was vroeger anders, Jammer genoeg. Maar gemengde gymnastieklessen, nee, dat lijkt me niks. Hoe kim Je nou met meiden zaalvoetbal spelen? Aan het slot spraken de samenstel lers de hoop uit dat er nu wat misverstanden uit de weg zouden zijn geruimd. In elk geval hebben zij een verdienstelijke poging gedaan. Wie ook nog wat informatie over de Middenschool op papier wil hebben, kan een speciale editie van het blad „School" bestellen. Dat verschijnt deze week en kan besteld worden via antwoordnummer 23 in Wageningen. GERARD PAQUES DINSDAG 18 NOVEMBER 18.30 Nieuws. 18.41 Akj. 18.50 Progr. 9.03 (S) Pep-op-drle. ll.C draait op verzoek. 12.03 (S) Drie tus sen de middag: KRO's pauzeprogram ma van 12 tot 2. 14.03 (S) Pop-Kon - takt: de Theo Stokkinkshow. 16.03 (S) 20.00 (S) De Skymasters. 20.30 (S) De Hitmeesters: de Vincent van En- (S) KRO-Muziekfeei (S) 10 jaar Camei naai. 23.00 (S) Kwartet Ad Vander- hood. 23.20 (S) Er floot een vogel ln de wel. 23.55 Nieuws. Hilversum LI DUITSE TV Duitsland I 17.55 Journaal (Reg. progr. NDR 9.30-10.00 Sesamstrasse. WDR: 0.05 Overweging. 20.15 (S) Concert tg.v. het Jubileum van de KRO (in vlooi. 23.00 Pastoor Perquin. 50 jr KRO in Kath. Ned. 23.30 (S) Pianosonate Tijdens een bijeenkomst in het Toneelmuseum in Amsterdam is gisteren de eerste langspeelplaat van Albert Vogel, „Verzen van vroeger" een gesproken bloemlezing uitgereikt aan mevrouw Charlotte Kohier. Op de foto houden mevrouw Kohier (I.) en Albert Vogel het eerste exemplaar van de elpee ten doop. Van middelbaar technisch onderwijs UTRECHT (SP) De middelbaar technische en nautische scholen in ons land (88 met 40.000 leerlingen en 2.000 docenten) gaan dinsdag 2 de cember actie voeren. Die dag zullen de lessen worden opgeschort en pro- testtochten naar de gemeentehuizen van vestiging worden gemaakt. Het middelbaar technisch onderwijs, volgt hiermee de gedragslijn van het hoger beroepsonderwijs, dat eerder voor donderdag 27 november een sta ken van de lessen proclameerde. Ook het MTO kant zich op deze wij ze tegen de onderwijsbezuinigingen van de regering. Voorafgaand aan de begrotingsbehandeling van onder wijs in de Tweede Kamer, maandag 8 december, trekken deputaties van de Nederlandse MTS'en naar het Bin nenhof om te demonstreren. Het op 13 oktober opgerichte actiecomité, heeft bij monde van zijn voorzitter,' lr. P. van Rijn, verklaard dat het MTO door de voorgestelde bezuini gingsplannen (vermindering van het aantal wekelijkse lesuren van 32 naar 30 en het verhogen van de groeps grootte van 18 naar 20 van 16 naar 20 op de middelbare scholen voor scheepswerktuigkundigen) onevenre dig zwaar wordt getroffen. "Er wordt ln totaal 160 miljoen gulden bezui nigd, daaraan zou het MTO 32 mil joen bijdragen, een procent van al le scholieren in ons land zou twintig procent van de bezuiniging moeten dragen. Een desastreuze ontwikke ling, in strijd met elk begrip van re delijkheid. Wij gaan dan ook op de barricaden, aldus de heer Van Rijn. Het actiecomité heeft becijferd dat als de maatregelen van het ministe rie van onderwijs doorgaan 620 van de tweeduizend arbeidsplaatsen ko men te vervallen. Prix Goncourt voor Ajar PARIJS (AP) De belangrijkste Franse literaire prijs, de Prix Gon court, is dit Jaar toegekend aan de schrijver van de roman 'La vie de- vant soi", die handelt over de ver houding tussen een Jonge Arabier en een oudere Joodse vrouw. In haar bekendmaking gaf de Jury de naam van de auteur op als "Emile Ajar". Het is evenwel algemeen be kend dat dit een pseudoniem is. De werkelijke naam van de schrijver is niet bekend. In een vraaggesprek dat hem ver leden week werd afgenomen, vertelde Ajar dat hij met schrijven zou stop pen als zijn ware identiteit bekend zou worden. De Engelse toneelschrijver Ro bert Sherriff, van wiens hand onder meer het 'in de Eerste Wereldoorlog spelende "Journey's end" is versche nen, is op 79-jarige leeftijd overleden. Journey's end werd voor het eerst opgevoerd in 1928 en was onmiddel lijk een succes. Er werden ook film versies van gemaakt. Sherriff heeft later ook draaiboeken geschreven voor de films "Goodbye mr. Chipps", "The Dam busters" en "Lady Hamil ton". De NOS zal de beelden van de loting voor de voorronden van het wereldkampioenschap voetbal don derdag niet uitzenden. Dit heeft een woordvoerder van de NOS meege deeld. De loting heeft donderdag om 18.00 uur plaats in het Zuidameri- kaanse Guatemala. NOS: 18.03 De Vakaturebank. 18.10 (S) Joost mag niet eten. VARA: 19.02 (S) Drie loopt achter. 20.02 (S) Nash ville. 21.02 (S) Jazz en Blues. 22.02 (S) (P)opdonder. 23.02 (S) Wachten op middernacht. 0.02 (S) Nacht-Drie- Draal. 2.02 (S) HELP. 4.02 (S) Truck. KRO: 6.02 (S) Soheer Je weg. WOENSDAG 19 NOVEMBER Hilversum I TROS: 7.00 Nieuws. 7.02 (S) Onrt- bijt-soos: lichte- en populair klassieke muziek. (7.30 Nieuws. 7.41 Akt. 8.30 schau Magazine. 19.26 Kommissariat. 9. WDR: 18 05 Prog. n.a.v. de 75ste verjaardag van Anna Seghers 18 40 Akt. 19.20 Die schone Marianne) 20 00 Journaal en weerberloht. 20.15 Do you dig dogs, Noorse tv-fllm. 20.40 Zlr' - Alfonso. Hongaarse tv-fllm 21.05 Duitsland II 17.00 Journaal. 17.10 Rep 17.40 Akt en muz. 18.20 Popeye. 18.35 Tekenfilm'. 19.00 Journaal. 19.30 Gas Oil, Franse misdaadfilm. Aamsl Adviezen voor bioscoopbezoekers en filmkritiek 21.00 chantant: liedjes 11.45 (S) Café- de oude tijd. "12.26 Meded. voor land en tuinbouw. 12.30 Nieuws. 12.41 Akt. 13.15 (S) Sport na sport, sportprogr. coorzang. 15.30 Neiuws. 15.33 After Sesjun. NCRV: 16.00 Middag- dienst. 16120 (S) Een uur natuur. Over heidsvoorlichting: 17.20 Tekst en uit leg. NCRV: 17.30 Nieuws. 17.32 (S) Journaal. 21.15 Duits 22.00 Kultureel magazine. 22 45* Join naai, 22.50 Lichte muz. 23.35 Jour naai. WOENSDAG 19 NOVEMBER Nederland I (AVRO). 15.45 HILVERSUM De NOS zal zaterdag 22 november op radio en tele visie verslag doen van de wedstrijd Italië—Nederland in het Olym pisch Stadion in Rome. Dit is de beslissingswedstrijd in groep vijf van het toernooi Europacup landenteams. De televisieuitzending be gint om 14.27 uur op Nederland 1, de radioreportage om 14.25 uur op Hilversum 3. Nieuws). 9.00 (S) Licht orkest zangsolisten. 9.35 Waterstanden. 9.40 (S) Schoolradio. 10.00 (S) Radioweek blad. NOS: 11.00 Nieuws. 11.03 Bob thema's en swing-sessions Jazz uit de jaren '35-'55. 11.30 Spiegel van Duits- kuddel (VPRO). 18.15 Computerki (TELEAC). 18.45 Staatsloterij (NOS). (Pol. Partijen). 20.00 Boeren bon zen en bommen (NOS). 20.55 Muziek om naar te kijken (NOS). 21.35 Jour naal (NOS). 21.50 Den Haag vandaag (NOS). 22.05 Studio Sport (NOS) 22.30 Panoramlek (NOS). 23.15 Jour naal (NOS). Nederland n 18.45 Brigadier Dog (NOS). 18.55 Journaal (NOS). 19.05 Heeft de regen (NOS). 20.25 Het nationaal Jeugdfonds muziek. RVU: (NOS).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1975 | | pagina 5