Auto niet verder belasten Tegenstelling in Suriname alleen politieke AKZO reageert woedend op uitlatingen De Jong Belofte kabinet VERBAZING OVER AKZO-BRIEF Vuilstortplaatsen in Zuid Holland redelijk verzorgd Afvoer radio actief afval iATERDAG 15 NOVEMBER 1975 DEN HAAG (SP) Het kabinet wil de verhoging van de motorrijtuigenbelasting doordrukken, ondanks verzet van vele kanten, maar belooft op korte termijn niet met andere voorstellen te komen die het bezit of gebruik van de auto zwaarder belasten. Het kabinet doet deze toezegging in een schriftelijke reactie op de bezwaren die vanuit de Tweede Kamer tegen het wetsontwerp waren aangevoerd. Volgens de regering is er voorlopig ook geen kans op een belasting voor pleziermotorvaartuigen, daar de kosten van het innen de opbrengst te boven zou gaan. Lekke tanker maakt olievlek op Noordzee (ANP) Een lekkende Griekse tan ker heeft op de Noordzee ruim 9.000 ton lichte ruwe olie verloren die zich heeft verspreid over een oppervlakte van bijna 500 vierkante kilometer. Drie schepen van de di rectie Noordzee van Rijkswaterstaat hielden zich gisteren bezig met het bestrijden van de vlek die volgens de dienst nog geen bedreiging vormt voor de Nederlandse kust. De Griekse tanker .Olympic Al- piance' raakte woensdagmorgen in het Nauw van Calais lek doorheen aanvaring met het Britse oorlogs schip .Achilles'. De tanker zette na de aanvaring aanvankelijk zijn reis naar Wilhelmshafen (W.-Dld.) voort en liet daarbij een oliespoor na van 180 mijl bij een mijl breed. Dat spoor ligt ongeveer midden tussen Nederland en Engeland in de Noord zee. In verband met de lekkage stopte het schip ongeveer vijftig mijl ten noorden van Texel. Inmiddels is het schip weer vertrokken naar Wilhelms hafen. Vertegenwoordigers van rijks waterstaat en een verzekeringsex pert brachten donderdagmiddag per helicopter een bezoek aan het schip en constateerden dat in het lek ge slagen compartiment nog 600 ton olie zat. Rijkswaterstaat heeft meegedeeld dat men alles doet om te voorkomen dat de olie de kust bereikt. De ministers Duisenberg (Finan ciën) en Westerterp (.Verkeer en Waterstaat) en staatssecretaris Van Rooijen (Financiën) menen dat de verhoging van de motorrijtuigenbe lasting weinig te maken heeft met de auto-filosofie van het kabinet, (zoals door hun collega Gruijters was gesuggereerd). Er moest geld worden gevonden en daarvoor moesten een aantal belastingen omhoog, waaron der deze. De sterke stijging in de belasting naar mate de auto zwaarder is is echter wel gebaseerd op de opvattingen van de regering over energieverbruik en ruimtebeslag. Zij verwachten dat de voorstellen ook voor de mensen met lagere in komens een prikkel zullen zijn om kleinere auto's aan te schaffen. De rijkssubsidie aan het openbaar vervoer zal van 50 procent toe 80 procent van de kosten worden ver hoogd. Dit om bus en tram inten siever en regelmatiger te laten rij den. De bewindslieden verwachten echter niet dat de vergroting van de mogelijkheden van het openbaar vervoer er op korte termijn toe zul len leiden dat meer laten staan. Vrolijke gezichten tijdens de stemming over de bezetting van het confectiebedrijf van Paffen BV in Nuth. De bezetters besloten gistermiddag de bezetting massaal op te geven nadat de ontslagaan vragen voor het 110 man tellende personeel waren ingetrokken. De ministeries van Economi sche en Sociale Zaken hebben besloten om Paffen op te nemen in de Stichting Werknemers Con fectie. ARNHEM (ANP, APA) 'Wij vinden dit insinuaties. Hier wordt een oude zaak naar voren gehaald alsof er iets heel nieuws en geheim- zinnnigs aan de hand is'. Zo reageerde gistermiddag de AK ZO op de 's ochtends gedane be schuldigen van vice-voorzitter Jan de Jong van de Industriebond N.V.V. als zou AKZO de ontslagprocedure van Enka-Glanzstoff als een soort testcase gebruiken om op grote schaal elders in AKZO-bedrijven te gaan saneren. AKZO ontkent met kracht dat er massa-ontlsagen op komst zijn in andere sektoren, ook niet bij AKZO- DEN HAAG (SP) Premier Den Uyl heeft zich verwonderd over de brief die het AKZO-concern hem déze week stuurde naar aanleiding van uitspraken van de premier af gelopen zaterdag over de multi-na tionals. Premier Den Uyl: "Ik heb gezegd dat de AKZO - beter multi-natio nals in het algemeen - bereid moe ten zijn tot overleg met vakbonden op internationaal niveau". "Ik begrijp de brief van de AKZO niet, omdat dit regeringsstandpunt al begin oktober door de ministers Lubbers en Boersma aan de AKZO is meegedeeld", aldus de premier. De minister-president erkende het bezwaar van de AKZO, dat de inter nationale. vakbeweging vaak een gebrekkige zaak is. Hij wees daar bij op de taalproblemen die onder meer ontstaan door het niveau van schoolopleiding van de betrokkenen. Premier Den Uyl betreurde het dat van de zijde van de multi-na tionals niet alles is gedaan om contact te zoeken. zoutchemie. Volgens Jan de Jong zou juist daar het ergste moeten wor den gevreesd omdat het organisatie bureau McKinsey is ingeschakeld. 'Dat wist iedereen al maanden, er is ook regelmatig overleg over ge weest met de bonden en er is al veel over gepubliceerd', aldus de AKZO-reaktie. Wel zijn in de levensmiddelensek- tor van AKZO reorganisaties gaan de, maar die gaan niet of nauwelijks met ontslagen gepaard, en dan nog in overleg met de bonden, zo liet een woordvoerder van AKZO weten. Jan de Jong had gistermorgen in Arnhem gezegd dat het AKZO-be leid inzake Enka-Glanzstoff het top je van een ijsberg was. "Als deze reorganisatie lukt staat de volgende sanering van het Enka-gjanzstoff- concern voor de deur. Wij beschik ken over aanwijzingen daA binnen niet al te lane tijd grote groepen werknemers van AKZO-chemie en AKZO-consumenten op de tocht ko men te staan". Een groot aantal leden en kader leden uit alle AKZO-vestingingen in Nederland beraden zich in Arnhem over de ENKA-problematiek en de rol van het moederconcern AKZO daarin. Het voeren van acties om de lei ding van Enka en Akzo rond de tafel te krijgen om met de bonden internationaal overleg te voeren is nauwelijks ter sprake gekomen. Een voorstel van enkele kaderleden om een landelijke demonstratieve bijeen komst te houden van alle Akzo-werk- nemers in ons land werd met rui me meerderheid afgewezen. ADVERTENTIE f auto-inzittenden brand glas inbraak ongevallen rechtbijstand reis storm wettelijke aansprakelijkheid voor particulieren ziekte ziektekosten om zéker te zijn 1 vrsag lichtingen aan uw assurantieman of eventueel aan ^*2 verzekeringsmaatschappij \s-BramriljKw8l 68 >r'dani-3«tel.010-336844y DEN HAAG (SP) De Ver. tegen Milieubederf in en om het Nieuwe-Waterweggebied wil, samen met de Vereniging Milieudefensie, vanuit de lucht inspecties gaan uitvoeren op het gebied van de milieuverontreiniging. De resultaten daarvan zullen o.m. ter beschikking gestort in een gegraven put met water, waarop b.v. bij Monster veel vuil dreef. De algemene indruk was dat in Zuid-Holland de vuilstort plaatsen er beter verzorgd uitzien dan over de provinciegrens. Ook andere zaken dan deze stortplaatsen konden echter vanuit komen van het provinciaal bestuur, de lucht waargenomen dat zo nodig maatregelen kan Heit besluit de mogelijkheden van het sportvliegtuig te gaan gebruiken om vervuilende activiteiten op te sporen, is genomen na een oriënteringsvlucht over Zuid-Hol land, die aantoonde dat op deze manier zeker resultaten te boeken vallen. Op deze vlucht werd o.m. waargenomen, dat bij veel boerderij en vuilstortplaatsen of vuilnishopen te vinden zijn. Een grote stortplaats lag bij een boerderij ten zuiden van Waddinxveen. Buiten gebruik gestelde stortplaat sen zijn veelal niet meer te herkennen, maar in een geval bij Boskoop wordt op een officieel gesloten stortplaats nog puin gestort. Nog in gebruik zijnde stortplaatsen vertonen vaak een aparte stapel oude wasmachines e.d. In twee gevallen bleek te worden DEN HAAG (ANP) De afvoer van het radio-actief afval van de kernenergie Dodewaard is gisteren geregeld. Dit is meegedeeld na af loop van de wekelijkse vergadering van de ministerraad. Het betreft hier ongeveer 550 vaten met in beton gegoten radio-actief afval. Hiervan zullen er ongeveer 350 in de eerstkomende weken wor den afgevoerd naar het Reactorcen trum Nederland (RNC) te Petten. Van de resterende vaten zullen er ongeveer 150 in plaats van in Petten in Dodewaard voor storting in de oceaan gereedgemaakt worden. Ongeveer 50 vaten waarvan het stralingsniveau thans nog te hoog is voor directe afvoer zullen begin volgende week worden opgeslagen in de daarvoor bestemde opslagruim ten in de gebouwen van de kern energiecentrale te Dodewaard. Vakbonden boos op Philips ARNHEM (ANP) De werkne mersorganisaties die zijn betrokken bij de voorgenomen Inkrimping van de computeractiviteiten van Philips hebben "met grote verbazing en verontwaardiging" kennia genomen van de uitspraken van Philips, dat de onderneming zal stoppen met de produktie van grote en middelgrote computers in de bedrijven van Phi lips elektrologica in Apeldoorn en Den Haag. Door de voorgenomen reorganisa tie komt de werkgelegenheid in ge vaar van 2.000 tot 2.500 personeels leden. Philips heeft inmiidels 350 miljoen gulden gereserveerd voor af- vloeiingskosten en andere regelingen. worden. Zo werd lozing van olie geconstateerd bij pleziervaartuigen op de Nieuw- koopse Plassen. De waarnemers zagen daar geweldige oliefilms, die het riet in dreven; zij zijn van plan Natuurmonumenten hierop te wij- In het Botlekgebied werd zwavel- overslag waargenomen, waarbij een deel van de zwavel in 't water bleek te liggen. De omgeving van een rcetfabriek was helemaal zwart en in Vlaardingen was goed te zien dat de kunstmestfabriek daar veel stof op het eigen dak uitwerpt. Geen vluchten geannuleerd DEN HAAG (ANP) De van sep tember tot 25 november voorgeno men 52 vluchten en extra vluchten van Paramaribo naar Nederland zul len onverkort worden uitgevoerd. Dit heeft een woordvoerder van het ministerie van CRM gisteren des gevraagd meegedeeld. Uit Suriname waren berichten ont vangen dat de KLM twee toegezeg de extra-vluchten had laten uitval len. Volgens de woordvoerder van CRM is mogelijk verwarring ont staan doordat de KLM geen toe stemming van het ministerie van verkeer en waterstaat heeft gekre gen voor nog eens twee extra vluch- Opnieuw gas ontdekt in de Noordzee ROTTERDAM (ANP) De Nederlandse Aardolie Maat schappij (NAM) heeft weer een belangrijk gasveld gevonden in de Noordzee. Dit heeft de maat schappij gistermiddag meege deeld. Deze keer gaat het om een veld in blok K-15 van het Ne derlandse deel van het continen tale plat, op cira 60 kilometer ten noordwesten van Den Hel der. Op basis van de thans be schikbare gegevens schat de NAM dat de ontdekte reserves enkele tientallen miljarden ku bieke meter zullen bedragen. Nadere boringen zullen de juist heid van deze schatting moeten aantonen. Nkele weken geleden vond de NAM ten noordwesten van Ame land een gashoudende structuur. Over de inhoud van deze struc tuur lopen de meningen nog steeds ui te een. Volgens de NAM bedraagt deze circa 55 miljard m3, maar sommige Tweede-Ka merleden beweren dat dat twin tig keer zoveel is. Het Statenlid Somohardjo beklaagt zich er over dat men in Paramaribo voor zijn aanhang, zo'n 6000 Javaanse Surinamers, die nog snel naar Nederland willen emigreren voor 25 november, geen paspoorten verstrekt. Wat vindt u van die klacht? Minister De Gaay Fortman: „De uitgifte van paspoorten is een zaak van de minister van Buitenlandse Zaken, dat geldt voor het hele Koninkrijk, dat is in het begin van de vorige eeuw door de souvereine vorst zo bepaald. Het ministerie heeft die zaak gedelegeerd aan de gouverneurs van Door Peter Riemersma en Aad Wagenaar de Koninkrijksdelen en in Suriname is dat weer overgedragen aan het ministerie van Binnenlandse Zaken. Hier in Nederland hebben we met Surinaamse paspoortenuitgifte dus geen bemoeienis. Maar ik weet wel dat er in Suriname voldoende paspoorten zijn en ook genoeg aanvraagformulieren. Men geeft er gemiddeld 450 per week uit en het is een fysiek onmogelijke taak voor de ambtenaren daar, om dat aantal op te voeren. Zeker is onmogelijk wat meneer Somohardjo wil: zesduizend paspoorten tegelijk". Er wordt geen willekeur toegepast bij die uitgifte van paspoorten? De G.F.: „Voor zover wij weten niet. Ik wil ook nog zeggen dat Somohardjo met zijn zaak veel te laat komt. Toen op 14 februari 1974 door de heer Arron werd aangekon digd dat Suriname dit jaar onafhankelijk zou zijn, zat Somo hardjo in de regeringsfractie Arron sprak dus mede namens hem. Toen in oktober vorig jaar het rapport van de Koinkrijkscommissie over de nationaliteitenrege ling kwam, had hij ook al kunnen opstaan maar hij deed dat niet. Ik heb Somn^"»-djo begin maart dit jaar ontvangen en hij heeft toen met mij over die massale emigratie van de Javanen gesproken. Ik heb t hem ontraden. Als er een groep is, die ongeschikt is voor de Nederland se samenleving, dan zijn het wel de Javanen. Hij weet dus al maanden van de bezwaren af en als hij nu opeens opvang voor 6000 man vragt en ook nog wil dat Nederland de overdrachtskosten betaalt, dan is dat wel iets te veel gevraagd". Neemt u Somohardjo serïeus? De G.F.: Hij jaagt de mensen op. Het andere Javaanse Statenlid, Dasiman, die nu ook in Nederland is gekomen met een groep van 400 man, is veel rustiger"'. Eigen besparingen Er is herhaaldelijk geopperd dat de grote trek van de Surinamers naar Nederland ingedamd had kunnen worden als Nederland er voor gezorgd had dat in Suriname een pakket collectieve vooriz'eningen was ontwikkeld, dat gelijk was aan wat we hier heben. Vindt u dat ook? De G.F.: „Een van de principes, die wij internationaal hanteren bij ont wikkelingssamenwerking is dat we geen geld geven voor socialee voor zieningen. Die moet het ontwikelingsland uit zijn eigen besparingen bekostigen". We bedoelen dat Nederland dat sociale pakket had kunnen bevorde ren, ver in het verleden, toen de onafhankelijkheid nog niet in zicht De G.F.: „Wacht even. in het verleden: wijlen premier Pengel sprak al ieder jaar over de naderende onafhankelijkheid. In 1961 heeft hij er zelfs een Ronde Tafel Conferentie voor laten hou den, die overigens ook weer gauw voorbij was. Die onafhankelijkheid is dus geen zaak van de afgelopen twee jaar. En Suriname was door het Statuut in feite al voor 80, 90 procent onafhankelijk. Als wij dan in het verleden zonder paternalis tisch te zijn, die collectieve voorzieningen daar op gang ge bracht zouden hebben, dan had dat uitsluitend met Nederlands geld kunnen gebeuren. En dan ontwen je een land er aan dat het die voorzieningen met eigen lasten moet financieren. Het land neemt zelf geen maatregelen en als dan opeens het betalende land, Nederland dus, ophoudt met financiering, wat dan. Nederland geeft nu aan Suriname een startkapitaal om de algemene ziektekostenverzekering op gang te brengen voldoende geld dat ze twee jaar vooruit kunnen. Maar er is de nadrukkelijke voorwaarde door ons gesteld dat Suriname met onmiddellijke ingang over moet gaan tót premieheffing en geld uit eigen middelen aan dat verzekeringsfonds moet toevoegen. Anders kunnen ze over twee jaar niet verder. Ik heb vertrouwen dat het lukt, ook al omdat Suriname terdege weet dat minister Pronk niet van plan is ook maar een cent voor sociale voorzieningen te geven". Aandrang Nederland had desondanks toch wel wat aandrang kunnen uitoefenen, zo van: „Jongens, wees wijs en creëer nou eens een behoorlijke oudedag- voorziening en zorg voor WW-uitke- ring", nietwaar. De G.F.: „U moest eens weten hoe moeilijk binnen de Statuutverhou ding zoiets als „aandrang" is, al ben ik van mening dat mijn voorgangers op dit ministerie wel wat al te terughoudend waren. Maar ik heb zelf ervaren hoe moeilijk het is met dat aandringen op iets. Wij willen bijvoorbeeld graag dat men in de ontwikekling van Suriname overgaan op het ondernemen van kleine pro jecten, die onmiddellijk werkgelegen heid. scheppen Maar nu hoor ik dan dat men overgaat tot het aanbeste den van de aanleg van de sporlijn naar het Bakhuysgebérgte overigens zonder dat wij hier op welke manier dan ook daarin gekend zijn! en dat is dan toch weer zo'n kapitaal project als destijds Brokopondo. 'n Nuttig project, ongetwijfeld, maar een van tijdelijke werkgelegenheid. Ik bedoel maar: aandrang binnen .de Statuut verhouding is moeilijk. U werd in het Kamerdebat, vorige maand, over Suriname's onafhanke lijkheid emotioneel toen er over was gesproken dat Nederlands koloniale geschiedenis „met bloed geschreven" De G.F.: „Ik vond dat men onze koloniale geschiedenis zo eenzijdig benaderde. Ik stond daar beslist niet het kolonialisme te verdedigen, ik herdacht die Nederlanders, die in het verleden naar Suriname waren gegaan, zoals de Hernhutters en de paters Redemptoristen, en volkomen onzelfzuichtig gingen, die er nooit een cent rijker zijn geworden en dat ook niet wilden. Als je daar in Paramaribo op het kerkhof loopt en je ziet die graven van jonge mensen, soms net 21 jaar en kindergrafjes, van mensen dus die daar, zo ver van huis, zijn omgekomen, nou dan kun je wel schreien". Maar er zijn toch ook Nederlanders naar Suriname gegaan, die wel rijk weer thuisgekomen zijn De G.F.: „Economen betwisten of er wel geprofiteerd is; natuurlijk zijn er Nederlanders 'erg rijk geworden en is er veel geld weggehaald. Maar er is ook geld naar toegebracht, dat moet eerst gebeuren: investeren. Kijk, je kunt een volstrekte tegenstander van de slavernij zijn en dat ben ik en ik zeg met schaamte dat de slavernij in Surina me 'n buitengowoon wrede was, die scherp afstak bij andere koloniale landen maar toch ligt het feit er, dat die slaven door de Nederlanders eerst met geld gekocht moesten worden. Het in cultuur brengen van een plantage vragt ook geld voor investeringen. Profiterenik weet niet als je balans zou opmaken van inkomsten en uitgaven of dat dan batig of nadelig voor Nederland is. 't Zal wel eens ergens onderzocht zijn, maar ik weet het niet". Ereschuld Nederlanders doen wel eens geïrri teerd als ze horen dat ze een „ereschuld" aan Suriname hebben. U ook? De G.F.: „De koloniale geschiedenis van ons land is niet iets waar je trots op hoeft te zijn. Maar ik voel er toch ook niks voor en ik ben het niet van plan om in een soort masochisme te vervallen. Ik vind dat je in de geschiedenis bepaalde boeken moet kunnen sluiten en een ander boek beginnen. Een ambassa deur van Ghana bij de Verenigde Naties heeft eens tegen me gezegd: „De voormalige koloniën zullen moe ten aanvaarden dat de koloniale ge schiedenis ook hun geschiedenis is. Die koloniale forten bij ons in Ghana, daar zijn we trots op, die hebben wij veroverd en daar zit nu onze regering in". Zo zou je kunnen zeggen dat de geschiedenis van de koloniale plantages in Suriname ook Surinaamse geschiedenis is. Een ereschuld. - ik vind wel dat we verplichtingen hebben. Nederland is daar in Zuid-Amerika gaan zitten, wij hebben de Creolen, de Hindosta- nen en Javanen er naartoe gehaald dat feit, dat is de eerste rechts grond voor blijvende hulp aan Su riname". Portugal heeft nu afscheid genomen van zijn kolonie Angola. Neder land verlaat Suriname. Ziet u overeenkomsten? De G.F.: „Niet in" 't minst! In Angola hebben ze drie bevrijdings bewegingen, die elkaar berechten .in Suriname drie, zelfs meer, bevolkingsgroepen. De G.F.: „Dat is een kardinaal verschil! Als ik in Suriname ben, word ik altijd weer getroffen door de aardige manier, waarop die verschillende etnische groepen met elkaar omgaan. Als ik door de straten van Paramaribo loop als ik er ben, wandel ik daar altijd graag en als ik dan een poosje stilsta bij een school die uitgaat, dan zie je Creoolse kinderen en Hindostaanse ên Javaanse, die dwars door die verscheidenheid heen met elkaar afspreken waar ze elkaar vinden als de school weer zal beginnen. Er is natuurlijk wel eens afgunst: Creolen hebben de meeste goeie baantjes, hindostanen verdie nen meer geld, maar Dat gepolariseer van die verschillen de bevolkingsgroepen zou dus een zaak zijn, die uitsluitend op het Nederlandse toneel door hen wordt opgevoerd? De G.F.: „Die tegenstelling is een politieke z aak, elitair. Want kijk: er is tot nu toe geen enkele echte raciale rel geweest in Suriname". Fanatisme Was u niet bang van het fanatisme waarmee in het Kamerdebat vorige maand, het Hindostaanse Statenlid 'W Mungra de tegenstelling aanscherp- De Gaay Fortman te? Dr G.F.: „Ja... Hij heeft zich hier en daar heel sterk uitgedrukt. Maar dat fanatisme 't vreemde is als je gewoon met hem praat, is hij 'n heel aardige man. En het is een dokter, die door zijn patiënten bemind wordt dat vind ik altijd wel wat. Over wat hij zei: ik vind niet dat er in Suriname meer gemanipuleerd wordt dan in de West-Europese democratieën. En er is in Suriname ook nog nooit de uitslag van 'een verkiezing aanvoch ten. Toch kan ik me de angst van de oppositie wel voorstellen en daarom is het jammer dat Lachmon niet al gauw tot een overeenstemming met de regeringspartij gekomen is. Wat ik nu wel weer gunstig vind is dat men de huidige goeverneur van Suriname, dr. Ferrier gevraagd heeft om de eerste president van de republiek te zijn. Want dr. Ferrier wordt in Suriname door iedereen gerespecteerd. Dat geeft me veel vertrouwen". U heeft twee jaar geleden in een interview gezegd dat u raciale onrust in Nederland zag aankomen. Wat zegt u daar nu over? De G.F.: „Ik heb toen gezegd dat ik sentimenten bespeurde in Nederland, die er vroeger niet waren. Vroeger was het hier zo dat leerlingen van het Intitute for Social Sudies (een veelkleurige groep uit verschillende ontwikkelingslanden - red.) tegen me zeiden: „Wat is dit een verrukkelijk land! Hier kijkt nie mand naar je om vanwege Ie kleur. Maar dat was twee jaar geleden aan 't veranderen. De mensen spraken over Surinamers opl:ens anders, denigrerend. En je had die spanningen in de Bijlmer meer; wel te verklaren overigens door die grote concentratie van Surinamers daar. „Maar vandaag de dag. ik geloof eigenlijk dat het wel vermindert. Ik merk het aan mijn post. Direct nadat vorig jaar de heer Arron de onafhankelijkheid aankondiede, kieeg ik iedere dag minstens een schunnige brief over „die Surina mers". Maar nu laat es kijken ik heb geloof ik, de laatste vier vijf maanden al niet meer zo'n „Surinaamse brief", zo noemde ik ze altijd nee zo'n brief ontvang ik niet meer. Dat zou een tek^n kun nen zijn

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1975 | | pagina 7