Negen dagen Berlijn
(£)uc/ tyïie
Eenacters in 'Minerva
ZATERDAG 15 NOVEMBER
LEIDEN De Leidse schouw
burgdirecteur Hans van Dam is
enige tijd geleden in Berlijn ge
weest om er de Berliner Festtage teruggekeerd. Speciaal voor onze
bij te wonen. De theaterdirecteur krant schreef hij over zyn ver
is boordevol indrukken in Leiden blijf in Berlijn bijgaande impres-
Negen dagen Berlijn in het kader
van de Berliner Festtage.
Hoe is het mogelijk om over zoveel
indrukken in zo'n korte tijd te schrij
ven? Twaalf voorstellingen gezien,
opera's, poppenspel voor volwasse
nen en voor kinderen, een musical,
een stuk, gespeeld door een „Arbei-
tertheatergruppe", een generale re
petitie van „Die Jahresmarkt von
Plundisweiler" met de in Nederland
zeker bekende Cox Habbema en
Eberhard Essche en ga zo maar door.
En verder talloze gesprekken met
vertegenwoordigers van het minis
terie van Kuituur, de Liga für Fol-
kerfreundschaft, de Berliner Fest
tage.
Berlijn was overstroomd door thea
termensen: uit alle delen van de
wereld, waarmee serieus van gedach
ten werd gewisseld: Tokio, ShriLan
ka, Bombay, Calcutta, Bagdad, Doe-
dan, Urugay allen met hun eigen
theaterproblematieken, waarover we
anders nooit gehoord zouden heb
ben.
Het feit, dat we Duits spraken,
was een enorm pluspunt's avonds
na de voorstelling doken we een
artiestenfoyer in en tot diep in de
nacht debatteerden we met theater
mensen uit de DDR.
Hoe verwerk je al deze ervaringen
in een kort verslag?
Wat reiservaringen dan maar.
's Morgens om zes uur kwamen
we m'n collega Frans Niemeyer
uit Breda en ik aan op Bahnhof
Friedrichstrasse.
Ons was verteld, dat je daar uren
in een wachtkamer moet zitten
nou, dat viel best mee: na hooguit
twee minuten waren we, zonder dat
de bagage gecontroleerd werd, door
de douane.
Ondanks het onmenselijk vroege
uur stond onze Betreuer, Ines Rasch-
ke, wat slaperig op ons te wachten.
Ons was verteld, dat deze gidsen
in dienst zijn van de staatsveilig
heidsdienst om buitenlanders daar
heen te leiden, waarheen de hogere
heren in de DDR hen graag willen
hebben. Ook zo vertelde iemand
mij rapporteren zij over de
mogelijkheden, die de buitenlander
biedt om spionage te bedrijven.
Nou. als dat zo zou zijn. dan is
het wel slecht gesteld mep die staats
veiligheidsdienstze was meester
lijk in het organiseren van kaartjes
op het laatste ogenblik, maar toen
ze eenmaal begreep dat we onze weg
in Berlijn zelf wel konden vinden,
hadden we daarvoor alle gelegenheid.
Een Betreuer wordt over het alge
meen geconfronteerd met gasten,
die bezig gehouden willen worden,
zodat ze tevoren al een draaiboek
gemaakt had vol met bezoeken aan
musea, waarvoor we, hoe interes
sant ze ook zijn, gewoon geen tijd
hadden. Uitgangspunt bij veel ge
sprekken was de andere plaats, die
podiumkunsten in het maatschap
pelijk bestel innemen.
Bij ons hangt het er maar wat bij,
maar in de DDR is kunst een basis
voorziening voor de bevolking. Deze
ligt ook duidelijk in de belangstel
lingssfeer van brede lagen daarvan.
Het is dan ook niet mogelijk om
over kunst te spreken zonder dat
het maatschappelijke en politieke
bestel ter sprake komt en bij een
gedachtenwisseling daarover is een
gesprek over de muur onafwendbaar.
Telkens wordt je geconfronteerd
als je met iemand spreekt of je je
door Berlijn verplaatst met dat
nare grijze ding.
Voor een beschouwing daarover is
het hier de plaats niet, maar het
zou een goede zaak zijn wanneer
door het bezoek van de PvdA-dele-
gatie een genuanceerdere mening
dan tot dusver in Nederland zou
postvatten.
Een nuancering, die ik in de DDR
van hoog tot laag (zo Je dat daar
zo kunt noemen) wel tegengekomen
ben.
Twijfels, op welk gebied dan ook,
werden niet verheeld maar toch ook
steeds merkte ik een trots over dat
gene wat gezamenlijk bereikt is.
Onder de bevolking leeft een saam
horigheidsgevoel, dat ons volkomen
vreemd is: de samenwerking in bri
gades zal daar wel niet vreemd aan
zijn.
Natuurlijk is het niet zo dat de
DDR uitsluitend bestaat uit öf on
mondige lieden, die in een super-
grote gevangenis zuchten onder het
juk van een dictatuur (zoals ze wel
afgeschilderd worden) öf gelukkige
arbeiders en boeren, die in een soort
paradijs leven (zoals anderen wil
len doen geloven).
Nee. het zijn heel gewone
die af en toe ook wel wat te kanke
ren hebben net als u en ik
maar zich van hun plaats binnen
hun maatschappelijk bestel veel
sterker bewust zijn dan wij.
Een dialoog tussen twee volkeren,
die met een zo verschillend politiek
en maatschappelijk systeem leven,
zal wanneer men begrip voor el
kaar wil opbrengen meewerken
tot een ontspanning tussen Oost en
West.
Met de gevolgen van een nutte
loze machtsstrijd wordt men juist
in Berlijn telkens geconfronteerd.
Berlijn als centrum van Europa
met twee systemen in één stad
is ook bij uitstek de plaats om te
komen tot wederzijdse openheid en
begrip.
Natuurlijk heb ik op mijn vakge
bied enorme ervaringen opgedaan,
maar voor mij betekent het ontstaan
van die wetenschap een heel klein
stapje op de weg naar betere inter
nationale verhoudingen.
HANS VAN DAM
LEIDEN Onder een groot deel
van de Leidse bevolking leeft het
denkbeeld, dat de bierglazen alleen
Minerva worden binnengedragen om
hetzij gevuld, hetzij leeg op de ge
teisterde grond een voortijdig einde
te vinden. Diit facet van het studen
tenleven spreekt blijkbaar de massa
erg aan. Dit artikel dient om dit
vooroordeel weg te nemen. Minerva is
namelijk een studentenvereniging, die
meer activiteiten organiseert dan de
ruimte op het prikbord toelaat. Er
worden veel lezingen gehouden (o.a.
onlangs nog door de Amerikaanse
ambassadeur in Nederland) en er
wordt toneel gespeeld. De bereikbaar
heid van de toneelzaal van Sociëteit
Minerva doet denken aan de toegan
kelijkheid van het theater 'Impe
rium". Bij elke trede dient de nieuws
gierigheid van de aspiïant-fcoeschou-
wer toe te nemen. Men "neemt" twee
f lipperbakken en rolt vervolgens van
zelf de toneelzaal binnen. Daar wer
den deze week een aantal eenacters
opgevoerd, in het kader van Inter
act 1975, het landelijk eenacterfesti-
val. Woensdagavond werden opge
voerd "De Droom van Aoi" van de
Japanse toneelschrijver Yoekio Mis-
hima; 'Grenadier van Zijne Majes
teit" van Hetwieh Hensen en "Een
Wonderbaarlijke Nacht" van Slawo-
mir Mrozek.
Donderdagavond begon het tweede
gedeelte van de éénacterc.vclus met
de éénaoter "Even Goede Vrienden".
Het bleek de beste eenacter te zijn
van de drie op deze avond ten tonele
gevoerde kunstuitingen. Harry (.Mark
Sassen) is getrouwd met Agnes (Co-
rien van Eeghen) en voert met Ru
ben (Jan de Vey-Mestdagh) een re
constructie op van het verleden. De
ze reconstructie blijkt uiterst pijnlijk
voor Harry te verlopen, omdat tijdens
de dialoog duidelijk wordt dat Ru
ben Harry in Parijs heeft gesigna
leerd met een vriendinnetje. Met
veel psychologische diepgang is dit
stuk opgezet en de Utrechtse stu
denten bleken de sfeer wonderlijk
goed aan te voelen en over te bren
gen. Dit gold ook, zij het in iets min
dere mate, voor "Het Loket" van
Tardieu, opgevoerd door Leidse stu
denten, verbonden aan het Leidsch
Studenten Toneel veel minder hand
vaten geeft dan Zuidgeest dat in de
eerste eenacter doet. Dit in overwe
ging nemend, moet ik concluderen,
dat zowel Henk Talsma als stroeve
ambtenaar en Frits Bruggink als
klant het verbale g'ageven redelijk
weten de interpreteren. In hun geza
menlijke emoties is er iets teveel pa
thos, maar deze verdwijnt onmiddel
lijk wanneer beiden zich de eigen be
perktheid bewust worden. Wat de
Delftse studenten vervolgens met
"The Rose and Crown" van John
Boyyon Priestley deden grenst aan
het ongelooflijke. Het vrij experimen
tele toneelstuk werd door "De'.ft"
zonder omwegen naar een dieptepunt
gespeeld.
A. C. Koekebakker jr.
Tentoonstellingen
theuterpoppen Auke Blan-
nek. Geopend di.
Wassenaar Tentoonstelling
Wassenaar Tentoonstelling schilderijen,
- gouaches van
oeeldhouwer Kees
17 uur
Kerk-
gracht 40 expositie Gerard de Reus
schilderijen, Koert Luide schil
derijen en B. J. Carlier reisschetsen.
Geopend woe., vr. en za van 10 uur
vm. 6 uur nam., do. van 7-9 uur
Rijksmuseum voor Volkenkunde:
Tentoonstel line Volkskunst uit La
tijns Amerika" (Tot 26 aprU 1976)
Atelier ..De Scherf Nassaulaan 41.
Oegstgeest. tel 150220 Ans v d Helde—
Kort exposeert elgeD werk. glasbulgen.
houtwerk tegels en mozaïeken
RllKsmuseum »ao Ouaneaeu iRapen-
Academiegeb Rapenburg 73. Ten
toonstelling ..Boccaccio, leven en werk"
Tot 5 dec. Geopend ma. t/m vr. van
ma., di. en do. ook van 79 uur nam.
Leidse bioscopen
LUXOR: "The wild bunch", dag, 2 en
CAMERA: "Casque
9.15 uur, 18 jaar.
2.30. 7.00 en 9.15
14 jaa
ook 4.45 i
TRIANON: "Het verborgen geweer".
LÏDO: "Dr. Pulver zaait papavers",
- 2.30, 7.00 en 9.15 uur zo ook
uur. 14 jaar.
ilANON: "Het ver
dag. 2.30. 7.00 en 9.15 i
uur. 18 jaar.
REX: "In Tirol gaat de ontucht 1
lijk verder", diag. 7.00 en 9.15 uur, 18 J.
"'50 Jaar Walt Disney",
Annakllnlek:
Klasse afdeling
ook 4.30
Kindei
20.30 en za. 2.30 uur. AL.
Nachtvoorstelling"Celestine",
za. 11.30 uur, 13 jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongeval lendlenst elke dag Acade
misch ziekenhuis behalve van dins
dag 13 00 uur tot woensdag 13.C0 uur
(Dlaconessenhuls) en van vrijdag
13 00 uur tot zaterdag 13.00 uur (Eli
sabeth ziekenhuis)
Bezoekuren Ziekenhuizen
Dlaconessenhuls: Mlddagbezoesuur;
13 4514.30 uur A vond bezoek uur;
18 8019.30 uur Kinderafdeling dage
lijks vaD 14.00—19.00 uur alleen voor
ouders zondag 14 0016.00 uut voor
overige familieleden Kinderen beneden
14 Jaar bebbeD eeen toegane od de
kinderafdeling
St Elisabeth-ziekenhuis klasseafde
ssenen dag
14 tot 14.45
0 uur Kraac
dag van 11.16 cot 12 uur (alleen
Volwassenen dag v 11.15 tot
14.45 uur en van
19.30 uur Kraamafdeling:
15 tot 18.8
klasse: da)
14.00 uur en 18.30-19.30 i
Knderzaal: van 13.00-14.00 uur Op
woensdagavond (uitsluitend voor ds
ouders) van 18.3019.30 uur
ACADEMISCH ZIERENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kinde-
"en) zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15—15.00 uur.
volgende bezoekuren (alleen
14 45—15.00 uur
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten door.
lopend bezoek wordt toegestaan, kan
de hoofdverpleegkundige hiervoor spe-
14.15—15.00 uur
18.30—19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: ie en 2e klas 11—11.30
13.30—14.15 en 18 30—19.30 u: 3e klas
13 30—14.15 en 18.30—19 30 u Kraam-
afdeling 13.30—14.15 uur alleen voor
echtgenoten 1920 u.; Kinderafdeling
15f5.30 u alleen voor ouders 18
18.30 uur
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
i nacht worden gemeld
latlecentrum Gelulds-
kunneD dag en nacht worden gemeld
bij bet Informatiecentrum Gr'
hinder Schiphol (020175öoo)
reuws
15 november 1975.
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Men schrijft uit Oude We
tering (gem. Alkemade): De
wet - Van Houten (afschaffing
kinderarbeid, Red.) heeft ook
in deze gemeente gunstig op
het schoolbezoek gewerkt. Is el
ders de oorzaak van het school
verzuim ten plattelande, de
veldarbeid, einde van October
of uiterlijk begin van Novem-
bei opgeheven, hier niet alzoo.
De veldarbeid wordt hier ge
volgd door het zoogenaamde
uien vellen, het schillen der
uien voor den inmaak. Daar
dit echter in een schuur plaats
heeft en dus tot den fabrieks
arbeid gerekend moet worden,
heeft de burgemeester - hierop
door den hoofdonderwijzer ge
wezen - door den veldwachter
eene opruiming laten houden
in de uienschuur van kinderen
beneden de 14 jaar, ten gevol
ge waarvan enkele der verzui-
mers de school weder bezoeken
Vijftig jaar geleden:
De rechtbank te Bazel heeft
een Belgischen oplichter tot
vijf maanden gevangenisstraf
en verbanning uit Zwitserland
veroordeeld. De man noemde
zich hertog Tervueren en be
weerde een neef van den ko
ning der Belgen te zijn. Zijn
eigenlijke naam is Stefan Otto.
Hij had o.m. in het Spaansche
vreemdelingenlegioen gediend
en was bij Abd el Krim in
krijgsgevangenschap geraakt.
Hij wist te ontvluchten en be
gon toen in Ziirich met een
reeks oplichterijen. Otto, die
in Zwitserland altijd zijn Bel
gische officiersuniform droeg
(bij het eind van den wereld
oorlog was hij namelijk Bel
gische officier geweest) had
zich in tal van gegoede kringen
weten in te dringen. In op
dracht van "zijn neef, den ko
ning der Belgen" overhandigde
hij den Amerikaansche gene
raal Allen een hooge Belgische
onderscheiding, welk feit. den
koning later bewogen heeft den
generaal deze orde inderdaad
te verleenen.
PANDA EN DE HULPVAART
66 - 130 Panda en Karmozijn Welvaren zaten zorgelijk naast
elkaar in het gras. De ontwikkelings-helper treurde omdat de
inboorlingen niet langer naar zijn ABC-lessen wilden luisteren;
en Panda maakte zich zorgen omdat hun zeppelin weg was en
ze niet konden vluchten. En hun stemming werd er niet beter
op. toen ze Bobo met een somber gelaat zagen naderen.
"Ikke jou waarschuw"zei de inboorling. "B'walla heel boos. Jij
beter schurkpak die goud en vliegbal weg nam. Ikke jou helpen,
want ikke jou aardigvind. En ikke nietleuk vind als B'walla
jou aan klapkaak geeft.'
Met die ivoorden wees hij op de medicijnman die bij de rivier
oever te izen ivas. Hij had zijn masker weer opgezet en voer-
d° ren dans uit waarbij hij een vjeemd gezang liet horen.
"Hij roept de krokodillen op!" mompelde Welvaren geschokt.
"Het is t-toch m-misschien beter als we hier niet b-blijven
De
Generaal
De
bom
virtuoos
Copyright:
Oberon/Haarlem.
Tekenaar: Peter de Smet
De
avonturen
van
Jommeke
De
Gras
mobiel
Paramaribo
Rotterdam.
ALKES 13 435 zzw Kp Verd. EU
Saiitodoniingo
FREETOWN 13 vn Abidjan nr Free-
GOOILAND 14 te Santos,
GRAVELAND 14 te Paramaribo.
13 180 zw Freetown nr
LELYKERK 13 35 zw Lagos nr Rot-
MADISONLLOYD 13 p Suez nr Mom-
STRAAT ALGO 13 600 zo Diego
Hongkong
Garcia nr Tema.
STRAAT FIJI 13 340
nr Mojl,
ARES 13 vn IJmulden nr Pars
St. Maar- lang nr Hongkong,
BEGONIA 13 vn Miami nr St. Crolx,
CART AGO 13 vn Baltimore nr Chris- NEDLLOYD NIGER 13 142
tobal, Palmas nr Bordeaux,
PALAMEDES 13 60 nw Grandcay-
man nr Aruba.
SAFOCEAN ALBANY 14 te Pto Eli
zabeth,
SCHELDELLOYD 13 p Gibraltar nr
STREEFKERK 13 120 w Canarische
nr Cristobal,
TALAMANCA 13 360 w Gibraltar
Genua,
THAMESHAVEN 14 te Salvador,
WAARDRECHT 13 32
Landskrone,
nr Castellon.
ATLANTIC SUN 13 400 nw Porto Ri-
co nr Wilmington,
AURIGA 13 t.h.v. Gibraltar,
BJL±,KUM 14 1U0 o Kreta nr Latakkia
BREEVECHT 14 100 n Kp Blanco nr
Rotterdam,
BREE VOORT 14 80 w Lelxoes nr
pass 13 Gibraltar
DITA SMITS pass
Kungshamn,
DUTCH GLORY p:
ESSO NEDERLAND 13
ra nr Milfordhaven
ESSO SABA 13 p Kuria Mirria
Nasi- SCHOUWEN 13
Eastlondon
Bermuda
dan nr Singapore,
WOENSDRECHT 13 190 r
nr Montreal.
WONOSARI 13 vn Apapa
Flores EDDA pass 13 lie de Bas nr Pescara
ANTARCTIC 13 100 o Great Abaco pen,
TYCHA pass 13 Cromer
Kooktip
KOOLSOEP
Fruit 100 g fijngesne
den mager ontbijtspek in
25 g botei* in een pan met
dikke bodem en laat 1 ge
snipperde ui even meef rui
ten tot de uisnippers heel
licht goudgeel beginnen
te worden. Voeg nu een
zeer fijn gesneden groen
kooltje toe en laat dit on
der voortdurend omschud
den even aanfruiten. Voeg
dan 11-j 1 heet water toe
(evt. bouillon of een bouil
lontablet), 1 theel kum-
melzaadjes. zout en peper
naar smaak en een paar
saucijsjes. Leg een dek
sel op de pan en laat de
soep 20 min zachtjes ko
ken. Rasp er 3 rauwe
aardappelen in en laat de
soep daardoor licht bin
den in ongeveer 10 min.
Snijd de saucijsjes in
plakjes en laat die in de
soep drijven. Strooi er
ook nog in boter gebak
ken dobbelsteentjes
brood in.
WINA BORN
Voor myn gevoel vormen V
Jock's Schotse durf en -\
vasthoudendheid en myn in
telligentie samen de meest
"i gedichte combinatie y
Wi de omgeving... i
f Pi<Vé| Eoe! I^/W
\"/M mooie tvw,
