Chicago: spilzucht
naast doelmatigheid
Het bevorderen van openbaar vervoer en ons milieu
Stad van tegenstellingen
ZATERDAG 15 NOVEMBER
EXTRA
PAGINA 15
In Chicago veel -parkeerruimte al zijn de prijzen niet gering. Op de achtergrond het Sears gebouw.
Door
Max Dendermonde
Het is makkelijk genoeg om naar
een moderne metropool te gaan, om
je daar te laten overweldigen door
de grandioso's in je inborst, de pen
te dopen in de pot met metaforen
en alliteraties, en proza gevuld met
lyriek op papier te brengen. Maar
wat als zo'n stad in sommige
districten een werkloosheidscijfer
van 37 procent heeft? Toch: als ik
nog honderd jaar had te leven, dan
zou ik er graag een half jaar van
geven om Chicago te leren kennen.
Met sergeant Joseph Parisi van het
18de district reed ik in zijn
gloednieuwe politiewagen over Erie
langs het Aero-Space-Institute naar
wat eens een poosje maar een
historische plek was. Dat was in
1968, toen de jonge opstandelingen
tijdens de Democratische Conventie
een plan hadden bedacht om de
technologie van deze massieve,
kwetsbare stad te verstoren.
Maar daar hadden wij het niet over.
Parisi <44 jaar) vertelde over de
25.000 dollar, die hij in twee jaar
had verdiend met een hambwegr-
tent. Ofschoon duidelijk was dat hij
er hard genoeg voor had gewerkt,
zat er iets heel geïmproviseerds in
de manier waarop hij de broodjes
zaak had gedreven, iets slordigs. Op
de achterplaats van het politiebu
reau was hij ook al op zo'n slordige
manier in zijn nieuwe Chevrolet
gestapt, als in een veel te ruime
rubberschoen. Toen hij later in de
stad, om mij een plezier te doen,
naar de plaats van een onbeduidend
gevalletje raasde, kon hij de knop
van de sirene niet eens vinden, zijn
hand was ergens onder het stuur
bezig of daar een bijterige hond zat,
en eindelijk begon het kreng ten
loeien. Hij glimlachte met vermoeide
trots, hij had de nieuwe wagen
onder de knie, hij had het weer
gefikst. Zoals zoveel dingen, hij was
een fikser. in vier jaar had hij de
waarde van zijn huis verdubbeld,
met plafonds, serres, buitentrappen,
extra kamers, en een centrale
airconditioning. Zijn gereedschap-
penpark was nu enorm, de rij van
boekjes Hoe Te een meter lang. Het
was zijn vrouw, zei Joseph. Ze
bracht een heel dik inkomen in, als
secretaresse, dus: ze mocht wel wat
willen. Jo, als wij es", citeerde Parisi.
Hii lachte hardop, goedgeluimd. "Een
dat ben ik dan', zei Jo. ,.Ik doet het
natuurlijk".
Je hebt heel veel van die
Amerikaanse echtparen in de
middenklasse, die samen een riant
inkomen maken. Maar die het
onmiddellijk weer besteden. H'?t
lijkt op over de balk gooien.
Buitenshuis eten als een gewoonte.
Bevalt het vloerkleed niet, floep,
scheur het eruit en plak er een
ander in. Geen Volkswagentje kopen
voor moe als tweede auto, welnee:
voor haar een Pontiac, ze werkt er
immers voor. Ik vroeg Jo of hij wel
eens had uitgerekend met alle
voor en tegens wat hem zou
schelen als ze niet zou werken.
Dzjie!" zei hij, "dan zouden wij ons al
die dingen niet kunnen permitteren".
Maar ik gaf het niet op. Zou het
moeilijk voor hem zijn, vroeg ik, om
rond te komen met vijf en zeventig
procent van hun huidige inkomen?
Hij zei: „Ik weet het verdomd niet".
Jo trok een gezicht of hij erover na
ging denken. Hij versomberde. Maar
hij ging gauw over op een ander
chapiter.
Parisi zei: „Misschien laten mijn
collega's ons niet binnen. Want de
boel wordt nog steeds streng
bewaakt. Ook al weet niemand dat".
In een betonnen wachthuis zaten
achter zwart glas onduidelijke
figuren, die blijkbaar een oke
zwaaiden naar Jo, want we reden
door, het technische schiereiland in
Lake Michigan op. Het was een
stille nacht op het meer, waar het
tekeer kan gaan als op de Noordzee
met diezelfde grauwe woedende
branding op eenzelfde soort strand.
Hoogste
Parisi reed me naar een punt op het
schiereiland, waar het uitzicht op de
nachtelijke stad overweldigend is:
'Veertienhonderd vier en vijftig feet'
(Dat is: 433 mcttr). „Hij is honderd
en tien verdiepingen. Naar de
bovenste verdieping gaan twee
expresüften, die het binnen een
minuut kunnen doen". Hij wees naar
het nieuwe Searsgebouw, dat in 1974
werd geopend, en waar dagelijks een
kleine zeventienduizend mensen in
de kantoorverdiepingen werken. Ik
zei niets, ik kende die cijfers al. De
dag daarvoor was ik in de
beginnende schemering naar de top
gereisd, de hoogste door mensen
hand gemaakt. Het uitzicht was
natuurlijk krankzinnig indrukwek
kend: aan de ene kant de bijna
onbevaren spiegel van het Meer, en
de andere kant huizen, wegen en
spoorbanen en huizen en huizen tot
over de rand van de horizon.
Honderd en vijftig jaar geleden was
daar helemaal niks, als je bossen en
een handvol indianen niks wilt
noemen. In 1830 woonden ex-
honderd blanken. Dertig jaar later
waren het er honderdduizend, tien
jaar daarna driehonderdduizend.
Het .iaar daax-op in 1871
bx-andde een groot deel van Chicago
uit. Een derde van de stad werd
dakloos, en driehonderd mannen,
vrouwen en kinderen kwamen in de
vlammen om. Maar reeds in 1875
was Chicago herbouwd, volgens een
veel beter plan. Er was honderd
jaar nadien alle reden om de brand
te herdenken, in State Stx-eet
traditionele straat voor parades
werd in 1871 een grote optocht van
brandweermaterieel gehouden, en
aan de Meerzijde werd een
grandioos vuurwerk ontstoken. Chi
cago bezat op dat tijdstip bijna drie
en een half miljoen inwoners, en
gaf uiting aan zijn feestelijke
stemming. Immers: voor de tweede
keer had het een geheel nieuw
gezicht gekregen. Want de meeste
grote expreswegen waren gereed
(toegang tot dii'act in het centrum).
Ook waren al een aantal stadssnel-
treinen in vol bedrijf op de
middenbanen van die wegen, een
idee van de technische ontwex-pers
en ingenieux-s van De Stad zelf. 1971
was ook het jaar, waarop Chicago
als eerste stad op het westelijke
halfrond voor de volle honderd
procent overging op een uitex-st
moderne manier van vuilverbran
ding: de Chicago North West
Incinerator werd het voorjaar van
genoemd jaar geopend. Er hing een
rozige wolk van toekomst en utopia
boven Chicago. De stad was bezig
een Technologisch Wonder te
worden.
Zuinig
Echter, op een heel ingehouden,
zuinige manier. Elke cent van de
belastingbetaler moest worden ver
antwoord. Het boekje waaruit ik de
voorgaande cijfers heb gehaald, heb
ik yerkx-egen op de Afdeling
Publiciteit van het Gemeentehuis. Ik
moest er dertig dollarcents^ voor
betalen. In i edex-e andere stad zou
dat mijn woede hebben opgewekt,
maar in Chicago gaf het een
plezierig gevoel, ik wou eruit
opmaken dat men daar de tekenen
van de tijd verstond.
Hoog boven de Sears Tower vele
dimensies verder huist in de vage
nevelen de Amerikaanse God voor
Ons Allen. En beneden, in de
schone, drukke straten met de fel
optx-ekkende auto's en de haastige
voetgangers, heerst heel platvloers
de Amerikaanse Moraal van: ieder
voor zich. Wie werk heeft werkt
hard en werkt Vaak dubbel. Soms
hebben man en vrouw een
drievoudig inkomen. Het is geen
regel natuurlijk, maar evenmin een
uitzondering, in ieder geval werken
meer dan de helft van alle
getrouwde vrouwen de volle viif
dagen van de week. Niet altijd
omdat men het financieel bitter
nodig heeft, maar vaak wel omdat
twee dingen daartoe dwingen: de
sterke werkmoraal, en de ongebi-ei-
delde lust tot kopen.
De grote paradox in de USA is de
grote efficiency in het werkproces
de organisatie van arbeid gebaseerd
op spaarzaamheid die de rijkdom
schept. En daarmee, dat is de para
dox, een verbazingwekkende spil
zucht, alsof men er niet genoeg van
kan krijgen zichzelf te belenen met
niaie'rie. Met rotzooi. Het is ongeloof
lijk wat zich in zo'n stad als Chicago
opstapelt aan versleten, verrot of
overbodig geworden spul: brood, au
to's, dikke zondagskranten boorde
vol advertenties, wasmachines, mil
jarden biex-blCk j es, vloerkleden, be
dorven hondevoer, kleren van het
vorige jaar, ongeconsumeerd vlees,
iedereen zou vele bladzijden kunnen
vulpennen. De Amerikaanse benade
ling is: wat doet het er toe? Ik heb
er toch voor gewerkt? En kopen im
mers bevordert de eoonomie en be
vordert nieuw werk.
En wie niet werkt, die is een ver
worpene, een (getekende e) Igemlyk-
Met zijn recht op steun vreet hij de
belastingcenten van de wei-kers maar
op, een schandaal. Overal hoort men
de volksmond grommen dat er werk
te vinden moet zijn voor ieder die
werkelijk werken wil. Er is werk ge
noeg te doen, als de algemene me
ning. De werklozen kunnen toch
meehelpen de rotzooi van anderen
op te ruimen?
Effectief
Dat is all ex-minst het geval. Want
de Reinigingsdienst van de stad Chi
cago is óók al buitengewoon effectief
georganiseerd. Ik ben een dag de gast
geweest van Peter Schivarelli, een
potige knaap van 28 jaar, die Super
intendent is van de 43ste Wijk, een
goed betaalde baan (20.000 dolar per
jaa'r) waarop hij heel trots is. of
schoon hij nog beter betaalde betrek
kingen zou kunnen vinden.
Peter is wat je zou kunnen noe
men een opgeklommen vuilnisman,
die als jongeman 's zomers meehielp
de afvailtrucks te vullen, en die daar
mee het geld verdiende waarmee hij
later kon gaan studex-'en op Notre
Dame. een universiteit in heel Ame
rika bekend om zijn fenomenale
footballsuccessen. Peter ging pas
studeren toen hij de 'kwaliteit had om
jn het Notre Dame-team te komen,
waardoor de financiële last dadelijk
een stuk minder wei'd. Hij haalde
een graad in "communicatie", wat
wil zeggen dat hij weird opgeleid
voor public relationsman.
Ik vx-oeg hem hoe hij dat kon rij
men met zijn huidige betrekking.
Dat was heel eenvoudig, zei hij, want
in de communicatielijn tussen het
stadsbestuur en het publiek was de
reinigingsdienst de meest sprekende
en meest aanspreekbare schakel.
Contact met brandweer en politie is
vcor iedereen een ongewenste nood
zaak. zei Schivarelli. Maar voor het
publiek is de afhankelijkheid van de
vuilnisman onvermijdelijk. "Wij ken
nen de buurt beter dan de politie.
Wij kennen ieder achterhuis. Onze
ophalers weten precies waar achter
elke tuindeur de vuilnistonnen staan.
In mijn wijk is het zo, dat ieder
een voor elk wissewasje kan bellen.
Wij bedienen tachtigduizend mensen,
en daai-van is er niet één ontevi-eden.
Dat is je reinste Public Relations voor
De Stad. Ik ben de jongste van de
vijftig Superintendanten, en burge
meester Baley heeft persoonlijk te
gen mij gezegd: "Peter, ik stel het
volste vertrouwen in je. Vergeet niet
dat je hier werkt voor De Idee van
Onze Stad." En precies zo heb ik
dat aan mijn twintig mannen over
gebracht. Ze werken verdomd hard,
vijf dagen, van zeven tot drie. Maai
er is géén verloop. Als je hier een
maal werkt als vuilnisman, dan blijf
je hier werken."
Ik vx-oeg hem of hij niet met per
soneel te véél zat, nu er steeds min
der vuilnis op te halen zou zijn, met
de neergang der tijden. "Het is eer
der méér', zei hij. "We krijgen zelfs
hele ladingen meubelen op straat. De
lui schaffen zich veel sneller nieuw
spul aan. Van een depressie is niets
te merken." Ik suggereerde dat er
dan wellicht openingen vrij waren
voor een paar stevige werklozen.
"Geen sprake van", zei hij, "wij heb
ben de boel zó efficiënt gemaakt,
dat wij deze buurt als het ware we
tenschappelijk schoon houden. Elke
minuut is uitgekiend. Wij kunnen het
af met de mankracht die wij hebben.
En mét elkaar zijn we bezig met de
fabricage van een naam: de Schone
Stad. The Clean City, thats the na
me, sir 1
Trots
Er is geen twijfel aan dat Chicago
met de besmeurde naam van wel
eer die indruk maakt op de bezoe
ker. Met reden dus is Chigaco erg
trots op zijn Reinigingsdienst. De tij
den dat het minderwaardig was om
vuilnisman te zijn, zijn voorbij. Men
wordt nu betaald naar zijn verant
woordelijkheid. Want stel je voor dat
die luli het wenk er voor een paar
maanden of langer by neer zouden
leggen. Een Middeleeuwse Pest zou
al we het minste zij", denk ik.
Aan Sergeant Joseph Parisi vroeg
ik wat precies die jonge opstande
lingen door het stadswater hadden
willen mengen. "LSD geloof ik", zei
hij. Jo lachte luidkeels. "Dat zou een
mooie rotzooi zyn geworden. We ke
ken naar het lichtfeest van ae nach
telijke stad, en ik stelde me voor wa t
er zou kunnen gebeuren als iedeTeen
gek werd in zo'n stad. De Grote
Brand van San Pranciisco zou er bij
in het niet vaillen, waarschijnlijk.
Want zo'n stad als Chicago is on
voorstelbaar kwetsbaar. "Welnee",
zei Jo optimistisch, „wij zijn er
toch"Blijkbaar z%g Parisi de mannen
achter het zwarte glas een toestem
mend gebaar maken, want hij
zwaaide een teken terug, en we gle
den verder, in de richting van The
Loop. Toen we langs het pa'rk reden,
zei hy ineens: "Oké. Het zou kunnen.
Op vijfenzeventig procent van ons
salaris. Je gaat niet graag terug, zie
je. Maar het kén, óp driekwart." Het
lag me op de tong om te vragen of
of hij dat ene kwart dan aan de be
lasting zou willen geven, voor de
werklozen of zo. Maar het Hoofdbu
reau zei ineens in de chaos van stem
men het nummer 8711. en dat waren
wij. Parisi's hand schoot feilloos naai
de nieuwe knop en de sirene begon.
Maar dadelijk daarop kwam het
Hoofdbureau met een correctie, het
was al niet meer nodig. "Vex-domd
jammer", zei Parisi. Want doet
dat soort werk graag. En elk sooct
werk. dat is waar.
Na jaanlang terrein te hebben ver-
loren is het openbaar vervoer weer
in opkomst. Eén van de oorzaken
daarvan is wellicht dat het bevor
deren van het openbaar vervoer zijn
eerste vruchten begint af te werpen.
Ook in Leiden pikt het openbaar ver
voer een graantje van deze politiek
mee. De bouw van de Noord-Hof-
landbx-ug over het Korte Vliet-kanaal
(alleen voor bussen, (brom)fietsen en
voetgangers) vordert gestaag. Aan
staande maandag beslist de Leidse
raad over de aanleg van een vrye
busbaan over het eerste gedeelte van
de Rijnsburgex-weg: het gedeelte tus
sen het Stationsplein en de Wasse-
naarseweg. De busbaan wordt aange
legd in het kader van het zo geheten
Experimenteerprojekt.
Door
E, Meelis
De voorgenomen aanleg van deze
baan heeft de gemoederen rond de
Rijnsburgerweg danig in beroering
gebracht. Het idee dat deze histori
sche en toch nog fraaie weg 'n straat
wordt, waar ieder moment vele bus
sen zullen langs denderen, heeft de
buurtbewonex-s verenigd. In een
buurtvergadering en op een door de
gemeente uitgeschreven hoorzitting
keerden zy zich fel tegen deze plan
nen. Men verdedigde niet alleen zijn
eigen tuintje en een pai-keex-plaats
voor de deur. Toch ontstond er een
soort anti-stemming tegen de „toch
altijd bijna lege" bussen. Vooral werd
gewezen op de geluidsoverlast, de
trillingshinder en de stank die de
bussen produceren <600 op een door-
deweeksedag; terwyl er toch ook nog
zo'n 18.000 personen- en 2.000 vracht
auto's voorbij komen). Ook werd een
toename van de vex-keex-sonveiligheid
vex-wacht, met name voor de over
stekende voetgangex-s en fietsex-s,
waaronder talloze scholiex-en. Moet
voor zó'n plan het karakter van de
weg worden opgeófferd?
De Werkgroep Milieubeheer is
een informele werkgroep van
studenten en stafleden die ver
bonden zijn aan de Leidse Uni
versiteit. Daar heerst nog wel
eens misverstand over. De leden
doen onderzoek en geven advie
zen op het gebied van het
milieubeheer. Er bestaat een
nauwe band tussen de werk
groep en de Vakgroep Milieu
biologie van de Universiteit. Het
onderzoek van de vakgroep
wordt door twee ministeries ge
subsidieerd. De werkgroep maakt
bij haar werk gebruik van de
onderzoekresultaten van de vak
groep. De werkgroep is in finan
cieel opzicht onafhankelijk en
de leden verrichten het werk in
hun vrije tijd.
Waar staan in dit konflikt de mi
lieubeschermers? De bewoners langs
de Rijnsburgerweg hebben toch ook
recht op een prettig woonmilieu. Moe
ten zij dan maar de tol betalen voor
het behoud van ons landschap en
de binnensteden. Of moeten zij maar
ergens anders gaan wonen? Het zou
struisvogelpolitiek genoemd kunnen
worden om in dit konflikt geen duide
lijk standpunt in te nemen. Niet al
leen in Leiden komt dit sooi't pro
blemen voor en we staan pas aan het
begin van een politiek waarbij het
openbaar vervoer bevorderd wordt.
De meningen vex-schillen nog al over
de vraag wat dat bevorderen in de
praktijk precies dient te betekenen.
Men denke in dit verband aan de rel-
len, die de bouw van de Amstex-damse
metro hebben begeleid en de proble
men x-ond de aanleg van het Koe-
kampviadukt voor lijn 9. In deze bij
drage hopen wij duidelijk te maken,
dat een keuze niet zo eenvoudig is.
Maar hij moet wel gemaakt woi-den!
Dat de aanleg van steeds meer
nieuwe autosnelwegen ernstige schade
aan natuur en landschap toebx-engt
behoeft geen nader betoog meer. Voor
de omgeving van Leiden bestaan er
wat de gx-ote projekten betreft
plannen voor de aanleg van rijksweg
11 (van de kust, ten zuiden van Lei
den, via Alphen naar Bodegraven),
provinciale weg 6 (ten noox-den van
Leiden) en provinciale weg 4 <de
verlengde Plesmanlaan naar Kat
wijk). Eerder zag men af van de
zogenaamde Duinweg en de Leidse
Baan. Voox-lopig zullen deze projekten
echter niet worden uitgevoerd. In de
streek rond Leiden krijgt het open
baar vervoer een kans zonder dat ex-
erg veel nieuwe wegen worden bij
gebouwd. Reeds lang is duidelijk dat
het niet alleen het landschap is dat
door de wegenaanleg ex-nstig wordt
aangetast. Stadskernen worden open
gebroken, terwijl ook buitenwijken
steeds zwaarder van het verkeer heb
ben te lijden. Zal de bevordering van
het openbaar vervoer dit proces in
gunstige zin ombuigen? Een volledige
oplossing zal het niet bx-engen, maar
het levex-t wel een bijdrage. Veronder
stel eens dat van die 25 passagiex-s
die gemiddeld in elke bus zitten die
over de Rijnsburgerweg rijdt, de helft
in een eigen auto ging rijden. Hoe
veel kaalslag voor parkeex-ruimte zou
dat niet betekenen, om van de files
nog maar niet te spreken.
Een andere belangx-ijke bijdrage zal
echter uit een heel andere hoek moe
ten komen. Men zal op alle bestuur
lijke niveaus doelbewust de groei van
de verplaatsingsbehoeftes moeten be
perken. We gaan in deze bijdrage
niet in op de vele manieren waarop
men dat zou kunnen nastx-even. We
gaan er in het verdere betoog vanuit,
dat er bepaalde vervoersstx-omen zijn.
Daax-bij is in de Leidse situatie, waar
bij tegen de helft van de vex-plaatsin-
gen per (brom) fiets plaatsvindt, de
rol van het openbaar vervoer geschei
den. Maar elke relatieve toename van
het gebruik van de bus ten koste van
het autogebx-uik, zal een vex-lichting
van de vex-keersdx-ukte oplevei*en, het
(brom)fiets verkeer een stuk minder
onaangenaam en veiliger maken en
het leef- en woonklimaat in de wij
ken verbeteren.
In een aantal steden is men al een
eind gevorderd met de bevox-dex-ing
van tram- en busverkeer. In Amster
dam bijvoorbeeld, heeft men inmid
dels een aantal vx-ije banen aange
legd, waardoor de capaciteit van de
wegen voor het autovex-keer wezen
lijk is teruggelopen en het aantal
passagiex-s van tram en bus is toe
genomen. Er is echter wel een metro
kwestie voor nodig geweest, voordat
men in de hoofdstad begreep, dat de
schaal en de aard van de maatx-egelen
aan het kax-akter van de stad moet
zijn aangepast.
Weinig pogingen
In de regio zijn tot nu toe eigenlijk
nog maar weinig pogingen gedaan
om ook daar het openbaar
een gx-oter aandeel in
stromen te geven. Een van de schaar
se pogingen is het experimenteer
projekt tussen Leiden en Den Haag
Het idee voor dit projekt is ontr'
staan tijdens de Leidse Baan akties
en nu enige jaren later, worden de
eex-ste schuchtere pogingen gedaan
het busvervoer over hele stx-engen te
bevorderen.
De capaciteit van de vex-bindingen
neemt niet in belangrijke mate toe
Er komt meer ruimte voor de bus
en minder door de pai*ticulier auto.
De rittijden van de bussen worden
omlaag gebracht en de i-egelmaat van
de diensten wordt groter.
De streng Katwijk Leiden is de
eerste lijn die aan de beiu-t is (lijn
41). De busbaan over de Rijnsbur
gerweg waar nog 10 andere bus
lijnen van zullien profiteren is een
van de eex-ste onderdelen van het
projekt. Uit een ry tij den onderzoek
van de Provinciale Waterstaat is
gebleken, dat een vrije baan een
relatief belangrijke verbetering zal
betekenen. Heel openbaarvervoerend
Ned ex-land kijkt naar de resultaten
van dit experimenteer projekt. Mis
lukt het, dan mislukt er meer dan
alleen maar de verbetering van een
toevallige lijn 41 en dat is niet alleen
vervelend voor diegenen die van het
openbaar vervoer afhankelijk zyn,
zoals jongeren, bejaarden, huisvrou
wen en zij die zich geen aut-o kun
nen permitteren. Het zal wellicht
voor heel Nederland gevolgen heb
ben.
Men zou hieruit gemakkelijk de
conclusie kunnen trekken, dat het
erg onredelijk is van de buurtbewo-
ners langs de Rijnsburgerweg, die
zelf in het algemeen niet van het
openbaar vervoer afhankelijk zijn,
om zich zo fel tegen de aanleg van
de busbaan en daarmee tegen een
belangrijke schakel in het hele pro
jekt te keren. Ixx een aantal opzich
ten had men het gelijk echter aan
zijn kant, ons inziens.
Bij het eerste plan dat bekend werd
waren de ontwerpei-s te werk gegaan
op een wijze die regelrecht in strijd
is met de oorspronkelijke uitgangs
punten van de initxatiefnemei's. Het
openbaar vervoer dient niet met het
zelfde sooit rigoiireuze maatregelen
bevorderd te worden als het par
ticuliere autoverkeer in de afgelopen
decennia. De keuze vóór openbaar
vervoer is juist ingegeven door de
wens nog zoveel mogelijk te behou
den van de natuur en het landschap
en de steden. Door nu enerzyds
de (bromfietsers en de voetgangers
in dezelfde tunnelbuis bij het sta
tion te projekteren en anderzijds de
rijweg te verbreden ten koste van de
bomen, een deel van de stoepen en
de voortuinen, wilde men nu Juist
dat type maatregelen treffen dat men
(ondei-meer) door dit projekt wenste
te voorkomen. De ontwerpers waren
daarmee op een vergelijkbare wijze,
zij het op een bescheidener schaal,
net als in het geval van de Amster
damse metx-o en 't Koekampviaduct
bezig het doel voorby te schieten.
Het bevorderen van het openbaar
vervoer is gen doel op zichzelfIn
werkelijke konflictsituaties zal zeker
ook de bus wel eens een veer moeten
laten, bijvoorbeeld voor de fietsers,
of ten behoeve van de overstekende
voetgangers of ten gunste van 'het
woongenot in de wyken.
Gebrekkige wijze
Het is te betreuren, dat het Werk
verband ten behoeve van de Com
missie Openbaar Vervoer en het Ex
perimenteerprojekt, die het projekt
begeleidt en met het eerste plan ak
koord was gegaan, dit niet heeft
onderkend. Ook is te betreuren en
deze blaam treft vooral de gemeente
dat men de bewoners op zo'n gebrek
kige wijze heeft geïnformeerd en dat
men pas in de allerlaatste stadium
tot overleg is gekomen. Wanneer de
Leidse Raad zich aanstaande maan
dag over de inmiddels ste'rk gewij
zigde plannen gaat uitspreken, dan
zal zy moeten afwegen, of uiteinde
lijk in voldoende mate tegemoet is
gekomen aan d eredelijke verlangens
van alle belanghebenden.
In deze plannen zullen de over-
steekmogelijkheden beter worden be
veiligd en de tuinen, de stoepen en de
fietspaden blijv enintact. De bomen
blijven staan. De capaciteit van de
weg wordt teruggebracht wat de au
to's betreft, hetgeen de geluidshinder
die door de asfaltering al omlaag
zal gaan verder zal doen afnemen
Het blijft mogelijk, zij het in beperk
te mate. om voor de deur te par
keren.
De busbaan zelf zal op een eenvou
dige wijze worden uitgevoerd: er wor
den geen onherstelbare ingrepen ge
daan. Mocht de baan overbodig blij
ken, of niet te voldoen, dan is deze
weer snel verwijderd.
Ee wezelijke aavullig
Een wezenlijke aanvulling op
deze plannen zal een verkeerscircu
latieplan voor de wyken rond de
Rijnsburgerweg dienen te geven.
Daarbij zal het verkeer over het
tweede deel van deze weg
worden teruggebracht en het sluip-
verkeer in de wijken moeten woi-den
tegengegaan. Speciale aandacht zal
moeten wox-den geschonken aan de
Endegeesterstraatweg: de problemen
moeten niet verplaats worden. In goed
overleg met de bewoners en andere
belanghebbenden, zoals de gemeente
Oegstgeest moet dat mogelijk zijn;
de bewonex-s die verenigd zijn in de
werkgroep Rijnsburgerweg hebben al
een aantal bruikbare suggesties uit
gewerkt, zoals in deze krant van
dinsdag staan vermeld. Tijdens de
werkzaamheden zal de capaciteit van
de weg aamnerkelijk zijn veiminderd.
Deze periode zou men kunnen be
nutten om met het nemen van
maatregelen te experimenteren.
Wanneer wij ons tenslotte in prin
cipe vóór het definitieve plan uit
spreken, dan is dat omdat wij vin
den dat met de uitvoering daai-van
de bewoners geen onrecht wordt
aangedaan en dat zij op langere ter
mijn na invoering van een ver
keerscirculatieplan zicht hebben
op een aanmerkelijke vei-betering
van hun woonmilieu; maar óók om-
-dat er binnen de bestaande struktu-
ren naar een verbetering van het
openbaar vervoer wordt gestreefd,
waar wij als gemeenschap allemaal
de voordelen van kunnen ondervin
den al zal de individuele automo
bilist een stapje terug moeten en
óók omdat er dagelijks vele duizen
den passagiex-s van zullen profiteren
en omdat van het al of niet slagen
van dit experiment meer afhangt
dan de verbetering van het open
baar vervoer in déze regio.
Het hele projekt is een expex-iment
en daax-bij hoort een regelmatige ver
slaggeving. Hopenlijk zijn de resul-
taten van dien aard, dat zich in de
toekomst minder grote moeilijkheden
voordoen. Een betere voorlichting
aan alle betx-okkenen zal in elk ge
val veel problemen voorkomen.
■KËv
