"Slager zijn is een
vak met tempo,
peukjes rollen.
geen
Leidenaar Gerard Bergers (77) is verknocht aan de slagerij
NOG ALTIJD ONZEKERHEID
OVER KABEL-TV MEREN WIJK
e v
TRESLONG
'n Philips Hoogtezoti is
o.a. goed voor u en
uw kinderen [i
ProvincieB en W
hadden vergunning
niet mogen weigeren
HOtKN B10MTM
Geen onrechtmatigheid
bij De Tuinstadwijk
WOENSDAG 12 NOVEMBER
Door
Bram van Leeuwen
LEIDEN „Als ik mijn leven
over mocht doen, werd ik
weer slager. Want het is een
prachtig ambachtelijk vak.
Wie een goed stuk vlees ver
koopt en zijn klanten netjes
bedient, die redt het altijd".
De stem van Gerard Bergers
is doorspekt met geestdrift
en enthousiasme voor het
slagersvak. Zijn 77 jaar geef
je hem beslist niet en on
danks, dat hij nu ruim zes
jaar geleden zijn zaak aan de
Doezastraat overdroeg aan
een ander, weet hij nog pre
cies wat er omgaat in de sla
gerswereld.
Goedbeschouwd is dat niets bij
zonders, want de belangstelling
voor het slagersvak zit Gerard
Bergers eigenlijk in het bloed ge
bakken. Want de Bergers vor
men een rasechte slagersfamilie.
Generaties lang stonden de Ber
gers achter het hakblok. Groot
vader was slager, vader was sla
ger en zijn negen zoons werden
ook allemaal slager. Drie hadden
in Leiden een winkel, twee in
Rotterdam, twee in Utrecht en
een in Amsterdam.
Gerard Bergers maakte op die
familieregel geen uitzondering.
Op 13-jarige leeftijd begon hij
als gezel in een van de Leidse
slagerijen. Hij wisselde een paar
keer van patroon en na een on
derbreking voor het vervullen
van de dienstplicht, keerde hij
weer terug achter de toonbank.
In 1921 had hij zoveel geleerd,
dat hij besloot een zaak voor
zichzelf te beginnen.
Spekslagerij
Hij opende aan de Doezastraat
een "spekslagerij" en wist in de
loop der jaren een vaste klan
tenkring om zich heen te verza
melen. "ik kende mijn klanten
zo goed, dat ik zaterdagsavonds
tegen mijn vrouw zei: die en die
zijn van de week niet geweest.
Zijn die soms een paar dagen de
stad uit? Of zouden er zieken
zijn?
De binding met de klanten is
voor een slager erg belangrijk. Ik
had een klant, die kwam voor de
zondag altijd gehakt halen. Ze
sloeg een week over en toen ik
ernaar informeerde, vertelde ze
me, dat ze op aanraden van haar
moeder naar een ander was ge
gaan. Die was goedkoper. De bal
letjes waren bij het braden, door
het hele vet dat erin zat, zo klein
geworden, dat je ze met een ver
rekijker nog maar net kon
zien. Ze zei dat er thuis nogal
wat kritiek was geweest en dat
ze daarom besloten had, maar
weer bij mij terug te komen".
Gerard Bergers is een man die
het leven steeds van de zonnige
kant wil bekijken. De minder
prettige kanten, die het slagers-
vak ook heeft, wuift hij met een
vlot handgebaar weg. Het feit,
dat hij vóór de oorlog op zater
dagavond tot 11 uur 's avonds en
doordeweeks tot 9 uur 's avonds
in de winkel stond, wil hij dan
ook liever niet genoteerd zien.
Evenmin wenst hij lang stil te
staan bij de crisis- en de oorlogs
jaren.
Dat hy in de bezettingsjaren op
verschillende manieren vlees zon
der bon de deur uit wist te krij
sen voor zieken en ondergedo
ken mensen, vindt hij niet noe
menswaard. "Wie was ik? Als er
geen mensen waren geweest, die
er voor gezorgd hebben dat het
op de juiste plek terecht kwam,
wat had het dan betekend?"
Nee, Gerard Bergers vertelt
liever over plezierige gebeurtenis
sen. Hy kan smakeiyk lachen wan
neer hij verhaalt hoe een bak
fiets met vlees onderweg naar de
winkel in de Mare terecht kwam
en wanneer hij met evenveel ge
noegen het verhaal op dist, dat
een tot de nok gevulde handkar
op een winteravond met ijzel en
sneeuw by de afrit van de Hoog
straat niet meer te mannen was
en prompt in de etalage by
Vroom en Dreesmann belandde.
Handkar
"Nu gaat het allemaal erg ge
makkelijk met die bestel- en
vrachtauto's, maar vroeger moest
alles gebeuren met de handkar of
de bakfiets". En ten bewijze dat
het allemaal niet zo eenvoudig
was om een vrachtje van het
slachthuis naar de Doezastraat
te brengen somt Gerard Bergers
de negen of tien bruggen op die
"genomen" moesten worden. "Als
je thuis was, hing je tong op je
schoenen".
Dat mechanisatie en automati
sering ook het slagersvak niet
ongemoeid gelaten hebben, maakt
Gerard Bergers duidelijk. "Voor
de oorlog had je van die gehakt-
machientjes. die je met de hand
moest 'bedienen. Je had een lam
me arm als er een paar pond ge
hakt gemaakt moest worden. Te
genwoordig gooit zo'n moderne
machine er in een mum van tijd
een paar honderd kilo uit. Een
ander voorbeeld zijn de snijmachi
nes. De eerste exemplaren maak
ten zoveel lawaai dat je ze op
het Rapenburg kon horen". En
niet te vergeten de koeling van
het vlees en vleeswaren.
"Dat deden we vroeger met
staven ijs. Die kon je op het
slachthuis kopen voor een kwartje
per staaf. De stukken stopte je in
de "üskast" en zo werd het vlees
koel gehouden. Maar als je een
bak voor het smeltwater vergat,
dreef je de volgende ochtend de
winkel uit.
In de tyd dat vrieskisten en ge
koelde vitrines nog uitgevonden
moesten worden was het voor de
Leidse slagers de gewoonte om
zaterdagavond na het sluiten van
de zaak het overgebleven vlees
naar de koelruimten van het
slachthuis over te brengen. Dan
stonden er rijen handkarren op
de Maresingel. Te wachten totdat
het vlees aan de haken in de
vriescellen gehangen kon worden."
Het gesprek komt op Gerard
Bergers jarenlange voorzitter
schap van de Leidse Spekcentra-
le. In het begin van de jaren 30
was het gewoonte, dat het overtol
lige spek bij de slagers werd op
gekocht door lieden, die het met
flinke winst exporteerden. Ber
gers kwam met enkele Leidse col
lega's op het idee om dat in het
vervolg maar zelf te gaan doen.
Zo werd in 1934 de Leidse Spek-
centrale geboren. Dankzij de goe
de verhoudingen die er bestonden
(en nog bestaan) met het slacht
huis werd er een ruimte ingericht
waar het spek in pekelbakken ge
zouten kon worden en kon worden
opgeslagen.Zodra er in het bui
tenland kopers waren gevonden
werd het spek per treinwagon ver
zonden.
De oorlogsjaren brachten ech
ter klad in het spek en daarom
werd de "spekcentrale" na verloop
van jaren omgevormd tot een coö
peratieve vereniging waar sla
gers aanverwante artikelen kun
nen kopen.
Gerard Bergers
wilde na de oorlog
Voor de oorlog wg
waard als vlees, m
log leek het wel of het vergif
was. De meeste klanten wilden
zelfs geen randje vet meer aan het
vlees. Ze denken dat Je er dik van
wordt en dat Je er puistjes van
krijgt. Nou, als dat waar is, had
ik al niet meer door die deur ge
kund en had ik zulke grote puis
ten gehad".
Want al zijn er dan banketbak
kers, die geen gebakje meer door
de keel kunnen krijgen, slager
Bergers is nog altijd gek op een
"Geen mens
eer vet eten.
vet evenveel
stukje vlees. "Zo'n lekker stuk ge
bakken bloedworst, een doorre
gen lap of een staartstukje met
wat vet eraan. Dat vind ik heer
lijk". Eén vleessoort heeft hij nog
nooit aangeraakt. Dat is paarden-
vlees. "Het zal misschien best lek
ker smaken, en een goeie slager
kan uit een paard heel wat bief
stuk halen, maar voor mij hoeft
het niet".
De fokkers hebben zich inmiddels
aan dat gewijzigde kopersgedrag
aangepast. Bergers: "Vroeger
woog een varken gemiddeld zo'n
350 pond. Er zat een dikke spek
laag aan. Tegenwoordig wegen
ze niet. veel meer dan 200 pond.
Het spek, dat er nog is gaat bijna
allemaal naar de smelterijen".
Gerard Bei-ger begon zijn zaak
aan de Doezastraat als speksja-
gerij: "In die jaren had je er
veel in de Leidse binnenstad. Spek
slagers waren voornameiyk voor
de arbeiders. Jongens, die na een
week hard: werken wel eens trek
hadden in een stukje vlees met
vet eraan. De vleeshouwerijen wa
ren meer voor de heren. In later
jaren ging Bergers ook rundvlees
verkopen en werd het zoals hij
het zelf noemt een "gemengd
bedrijf".
De sanering in de binnenstad
heeft inmiddels veel van
gerijen doen verdwijnen. Vooral
de eenmanszaakjes zijn er onder
door gegaan. Ook binnen het sla-
gersbedrijf is er in de loop der ja-,
ren wel het een en ander veran
derd. "Er is veel meer variatie in
Als je vi-oeger rookworst, bloed
worst. leverworst, cervelaatworst
en ham verkocht was je aardig
gesorteerd. Nu heb je op z'n minst
25 soorten. En er komt veel spul
uit het buitenland.
Slavinken, blinde vinken,
hamburgers dat had je vroeger
allemaal niet.
Er is één ontwikkeling in het
slagersvak die Gerard Bergers
erg hoog zit. Dat is de geringe
belangstelling die er bij de jeugd
bestaat voor het slagersvak. "Het
is op het ogenblik erg slecht. Als
je vroeger in de krant om een
leerling of een bediende vroeg
stonden er zo vijf, zes mensen
voor de deur. In Leiden en om
geving zouden op dit ogenblik 35
tot 40 man geplaatst kunnen
worden in de slagerijen".
Zijn de toch nog vrij lange
werktijden daarvan de oorzaak?
"Ik weet het niet. Slager zijn is
een vak met tempo. Het is geen
peukjes rollen". En over de con
currentie van de supermarkten:
"Een ambachtelijk slager hoeft
nooit bang te zijn voor concur
rentie. En er is mij altijd ge
leerd: je moet nooit bij je buur
man in de etalage kijken".
Terugkijkend op zijn lange
loopbaan zegt slager Bergers: 'Tk
verlang wel eens terug naar
vroeger. Toen ging alles wat ge
moedelijker toe. Toen was er ook
meer collegialiteit onder de sla
gers. Nu is alles veel zakelijker
geworden". Dat hij toch maar
moeilijk scheiden kan van "zijn"
vak bewijst het feit dat hij nog
drie a viermaal per week in het
slachthuis te vinden is. Voor de
opvolger in z'n zaak P. v.d. Voorn
doet hij af en toe graag eens een
klusje.
Dat is ook de reden waarom
hij een beetje opziet tegen de af
scheidsreceptie, die hem maan
dagmiddag wordt aangeboden in
de restauratie van de Groenoord-
hal. Wanneer hij bedankt zal
worden voor het feit dat hij ve
le jaren voorzitter was van de
Katholieke Slagers patroonsvere
niging en van de overkoepelende
federatie. En voor zijn voorzit-
terschap van de Leidse spekcen
trale. Want Gerard Bergers is
verknocht aan het slagersvak.
En zal dat ook altijd blijven.
Terwijl de contributie al geïnd wordt
ADVERTENTIE
PHILIPS
s Hoogtezon zorgt
Voor vitamine D
hilïps Hoogtezon.
Raadpleeg
ADVERTENTIE
o.a.: Hazerug
in wildsaus met peperkorrels en
druiven, geserveerd met spruitjes,
célèri, pruimedanten, peer met
preisselbeeren en kroketaardappeltjes
2 pers.: f.24.50
HILLEGOM
tel. (02520) 15347
van het DIRK VAN DEN BROEK-concern.
ADVERTENTIE
Koninginnegracht 135, Den Haag.
elders in deze krant
LEIDEN Nog steeds is er on
zekerheid over het tydstip waarop
de meer dan honderd meter hoge
mast opgericht zal worden ten be
hoeve van kabeltelevisie met ont
vangst van buitenlandse stations,
waarbij evenzeer onduidelijk is wie
die mast zal leveren, en waar de mast
komt te staan.
De Stichting Kabelnet Merenwijk
heeft wel een kabelnet in beheer in
de Merenwijk. waarvoor over 1975
een contributie gevraagd wordt van
36 gulden, maar kan nog geen bui
tenlandse zenders ontvangen en door
sturen. Morgen zal een gesprek
plaatsvinden tussen deze Stichting,
de gemeente Oegstgeest en de firma
Multivisie. De plaats van de mast en
de datum van eventuele ingebruik
neming zijn afhankelijk van dat
overleg, èn van het standpunt van
de bestuurlijke werkgroep, waarin
Leiden en zeven andere regionale
gemeenten over kabeltelevisie praten.
Bij dat alles is de mogelijkheid niet
uitgesloten dat er twee masten ko
men.
In augustus 1974 besloot de ge
meenteraad van Oegstgeest een over
eenkomst aan te gaan met de Rot
terdamse firma Multivisie tot de
aanleg van een centrale antenne-in
richting. ofwel kabeltelevisie.
In de Merenwijk heeft de particulie
re Stichting Kabelnet. Mei'enwijk ini
tiatieven ontplooid en een kabelnet
LEIDEN By de toewijzing van wo
ningen in de Koninginnelaan is door
het bestuur van de woningbouwver
eniging De Tuinstadwijk of door Bu
reau Huisvesting niet onrechtmatig
gehandeld. Wel zijn er enige beden
kingen aan te voeren, die veelal het
gevolg zijn van de onduidelijkheid,
waar nu het toewyzingsbeleid op ia
gestoeld.
Dit is de conclusie van de raads
leden Nico Langerak (VVD), Pauli
ne Buring (PvdA) en Anne v. d. Zan-
de PPR 'PSP/D'66)die een onder
zoek hebben ingesteld naar het toe
wyzingsbeleid van Tuinstadwijk. Dit
naar aanleiding van klachten
van bewoners, in deze krant geuit,
omdat er woningen aan de Konin
ginnelaan zouden zijn toegewezen,
aan commissarissen, oud-commissa
rissen en bestuursleden van de wo
ningbouwvereniging, die voor gewo
ne leden veel moeilijker te verkrij
gen zouden zijn. in de raadscom-
aangelegd; met de nood-antenne die
momenteel gebruikt wordt is het
evenwel alleen mogelijk de Neder
landse programma's te ontvangen.
In regionaal verband is er intussen
overleg op gang gekomen over ka
beltelevisie. waarbij men inziet dat
één ontvangstmast voor Nederland
se en buitenlandse stations ten be
hoeve van alle gemeenten uit de re
gio het goedkoopste is.
Controverse
Er is evenwel een controverse ont
staan waarbij de Stichting meent
dat de mast van Multivisie. waar de
gemeente Oegstgeest aan gebonden
is. van mindere kwaliteit is dan de
mast die de Stichting op het oog
heeft. Komende donderdag zal, na
dat het overleg op dit punt al ver
scheidene malen bijna is vastgelo
pen, wederom bekeken worden in
hoeverre de partijen bereid zijn aan
eikaars eisen en wensen tegemoet te
komen.
De gemeente Leiden zal samen
met zeven omliggende gemeenten vol
gende week maandag bekijken welke
mast het meest geschikt is. Mochten
Oegstgeest en Multivisie aan de
ene kant en de Stichting aan de an
dere kant niet tot overeenstemming
komen, dan zou het kunnen gebeu
ren dat beide een eigen mast willen
oprichten. Leiden en de andere ge-
missie van volkshuisvesting is des
tijds besloten, dat een commissie
van onderzoek zou worden ingesteld,
die werd gevormd door de bovenge
noemde drie raadsleden.
Eén persoon
Deze commissie van onderzoek is
twaalf maal bijeen gekomen en heeft
gesprekken gevoerd met verschillen
de bewoners, het bestuur van De
Tuinstadwijk en ambtenaren van Bu
reau Huisvesting Daarbij is on
dermeer gebleken, dat zowel de toe
wijzing van woningen als het maken
van een voordracht (voor de wonin
gen, die niet door de corporatie, maar
door de gemeente worden verdeeld)
bij de Tuinstadwijk in handen is van
één persoon. De commissie zegt zich
daarover verbaasd te hebben. Door
het bestuur van de woningbouwver
eniging is erop gewezen, dat de al
gemene ledenvergadering tegen dit
systeem geen bezwaren heeft ken-
meenten zouden dan kunnen kiezen
van welke mast zij gebruik willen
maken. Mocht er niet eenstemmig
gekozen worden, dan zou dat zeker
invloed hebben od de kosten van aan
sluiting op het net.
Kostbaar
Bestuurslid R. G. A. Wentholt van
óe Stichting, die een particulier ini
tiatief is, zette gisteravond tijdens
een bijeenkomst in de Merenwijk
uiteen, dat de mast die de Stichting
voor ogen heeft beter is. en minder
ondei'houd vei'gt, terwijl de meer
prijs "gering" is. De Stichting heeft
zich voor het komende overleg ver
zekerd van de bijstand van vele
deskundigen. De Stichting moet ook
wel sterk staan, want mochten de
gemeenten tot de conclusie komen
dat het het beste is om met Oegst
geest en Multivisie in zee te gaan,
dan wordt het voor de Stichting
"een hele zware opgaaf" om voor de
Merenwijk een eigen mast op te
richten: zou de Stichting gebruik
gaan maken van de Oegstgeester
mast, dan zou zij met een head-end
(ontvangsteenheid) blijven zitten
die zij al voor 300.000 gulden heeft
gekocht. Bestuurslid Wentholt dacht
dat het te kostbaar zou worden voor
de Stichting om alleen voor de Me
renwijk een mast op te richten.
Van de andere kant bestaat ook
baar gemaakt en dat de persoon in
kwestie met algemene stemmen is
herkozen. Op de vraag van de com
missie of zich voor de woningen,
waarvan de toewijzing omstreden is,
ook andere kandidaten hadden ge
meld, werd door het bestuur geant
woord, dat hier in één geval sprake
van was. De woning is toen toegewe
zen aan 't gezin, dat het meest "ur
gent" was. De andere toewijzingen
zijn volgens het bestuur volgens de
toen geldexxde normen in urgentie
toegewezen. Het bleek dat er binnen
de woningbouwvereniging geen lyst
de mogelijkheid dat. als Multivisie
samen met Oegstgeest niet tot over
eenstemming kunnen komen met de
Stichting Kabelnet Merenwijk, de
gemeente, of een aantal gemeen
ten kiezen voor de mast van de
Stichting. In de bestuurlijke werk
groep zouden vei-schillende gemeen
ten daar een voorkeur voor hebben.
Dan zouden op ruim een kilometer
afstand twee masten worden opge
richt.
Gerommel
Bestuurslid Wentholt deelde nog
mee dat de grote beleggers van de
Merenwyk bereid waren een geld-
ning te garanderen, terwijl de Ne
derlandse Middenstandsbank een
rekening courant tegen zeven
procent ter beschikking wilde stel
len. Als een bouwvergunning voor
de mast verstrekt zou worden, zou
deze in acht tot negen maanden in
werking gesteld kunnen worden.
Hij meende dat uitstel niet langer
gewenst is. Nadat de Stichting de
contributie in 1974 niet heeft ge
ïnd, omdat zij niet aan al haar ver
plichtingen kon voldoen, worden de
eerste rekeningen over 1975 nu ver
stuurd. Het bestuurslid meende dat
er "gerommel in de buurt" zou ont
staan. wanneer men nog lang op
de ontvangst van de buitenlandse
programma's zou moeten wachten.
van urgente gevallen bestaat, maar
dat afgegaan wordt op de registratie
van Bureau Huisvesting. Het bestuur
heeft tenslotte in het gesprek met
de commissie toegegeven, dat het
niet erg gelukkig was om een wo
ning van één der bestuursleden bij
wijze van proef te ï-enoveren. hoewel
het bestuur stelt dat er geen sprake
is van ongeregeldheden.
Uit de dossiers van Bureau Huis
vesting is de onderzoekscommissie
gebleken dat geen der toewijzingen
door De Tuinstadwijk in strijd was
LEIDEN/DEN HAAG Het da-
geiyks bestuur van de provincie
heeft beslist dat de heer M.C. de
Vogel in Leiden de woning Tessel-
schadestraat 10 in die gemeente als
bedrijfsruimte mag gebimiken.
B en W van Leiden hadden de
heer De Vogel toestemming gewei
gerd om het betreffende huis te ver
bouwen tot winkelruimte, hoewel die
woning daarvoor was ontruimd na
een uitspraak van de kantonrechter.
De Coöp Inkoopvereniging voor Krui
deniers "Door Eendracht Sterk" ging
daarop namens de heer De Vogel te
gen de weigering in beroep bij ge-
met de toen geldende normen, het
geen door de ambtenaien van het bu
reau werd bevestigd. Toch hebben de
commissieleden hun twijfels gehou
den. omdat in deze dossiers de ur-
gentieduur niet is aangegeven en ook
niet duidelijk is, in hoeverre die als
criterium wordt gehanteerd. Duide
lijk is wel gebleken, aldus de com
missie. dat het systeem volgens
welk Bureau Huisvesting werkt voor
de burger voor wat betreft het toe
wijzingsbeleid onduidelijk is. Ook bij
het bureau is geen duidelijk over
zicht van urgentievolgorde aanwezig.
De commissie heeft daarom als ad
vies gegeven om het vrij komen van
woningen meer openbaar te maken,
bijv. door advertenties te plaatsen.
Woningbouwverenigingen zouden
verder een systeem moeten hebben,
waarmee woningaanvragen en toe
wijzingen kunnen worden eecontro-
leerd, byv. door het instellen van
een controlecommissie.
deputeerde staten, die nu het Leidse
gemeentebestuur in het ongelijk heb
ben gesteld.
GS zijn van menins, dat uitbrei
ding noodzakeiyk is om het voort
bestaan van het bedrijf te waarbor
gen en zij zien dat niet alleen als
een bedrijfsbelang maar ook als een
belang voor de buurtbewoners. Na
atweging van alle in het geding zijnde
belangen zijn GS tot de slotsom ge
komen, dat B en W de gevraagde
toestemming ten onrechte hebben
geweigerd en zij hebben daarom dat
besluit vernietigd en zelf de omstre
den toestemming veiHeend.
Incorrect
Het rapport van de onderzoekscom
missie werd gisteravond besproken
in de vergadering van de raadscom
missie voor volkshuisvesting. Het
bleek, dat de directeur van Bureau
Huisvesting Dekker, tegen enkele
passages in het rapport bezwaren
had. Met name het feit dat het toe
wijzingsbeleid van Bureau Huisves
ting in één adem werd genoemd met
dat. van de woningbouwvereniging,
werd door hem als "niet accepta
bel" ervaren. De commissie heeft
het toewijzingsbeleid van het Bureau
niet onderzocht; alleen bepaalde ge
vallen zijn nagegaan. Het Bureau had
in die gevallen alleen tot taak om
na te gaan of voldaan was aan de
normen, die aan een gezin worden
gesteld bij de toewijzing van een wo
ning. Dekker noemt het "incorrect"
dat in het rapport conclusies zijn
getrokken over de werkwijze van
het bureau.
