Ultimatum
personeel
DaimChips
Zuid-Limburg „zeer geschokt
Vader van Aronson: Ik geloof het niet
Buitenom
Binnendoor
Regering doet beroep op Irak
1 ZATERDAG 8 NOVEMBER
Verpleger niet terechtgesteld en niet geëxecuteerd
^(j|.innuiii 1,'I.BMj
WASSENAAR (SP/Reuter) „Ik
geloof het nog niet", stamelde een to
taal verbijsterde Leon Aronson gis-
teren op het pad in de Wassenaarse
duinen, waar hij met zijn vrouw een
wandeling maakte. Kort nadat hij
gistermorgen om elf uur door het
ministerie van Buitenlandse Zaken
op de hoogte was gebracht, dat zijn
zoon Alex volgens officiële berichten
uit Bagdad nog in leven is. Dat
Alex, die sinds 20 maart van dit jaar
vermist was, niet terechtgesteld was.
En voor het eerst sinds maanden
kon vader Aronson weer glimlachen.
„Ik geloof het nog niet", herhaal
de hij maar steeds. „Als u in mijn
hart zou kunnen kijken, dan is Alex
op de 24ste maart in Koerdistan
gefusilleerd. Ik moet nog zien of hij
werkelijk nog in leven is. AI die te
genstrijdige berichten plotseling ach
ter elkaar. En nü dit
„Wat ik de laatste dagen niet alle
maal doorleefd héb. Tot nu toe was
het één grote nachtmerrie", stamelt
Leon Aronson, terwijl hij voor de zo
veelste keer zijn pijp aansteekt en
een borreltje bestelt in het Wasse
naarse hotel, waar hij onder schuil
naam al enige dagen verblijft om
rust te zoeken.
Zijn vrouw, de stiefmoeder van Alex
zegt: „M'n man kan het allemaal
niet verwerken. Zo'n spanning. Het
„En wat hu", vraagt Leon Aron
son zich af, terwijl hij de condolean
ce brieven van het Rode Kruis en
minister Van der Stoel van Buiten
landse Zaken nog eens bekijkt. Per
soonlijk schreef de minister hem op
4 november geschokt te zijn door de
dood van Alex, over zijn afschuw over
de onaanvaardbare handelswijze van
de Iraakse autoriteiten, sprak zijn
mede leven uit en wenste hem
sterkte.
Buitengewoon tevreden is Leon
Aronson over de wijze, waarop Bui
tenlandse Zaken hem heeft bijge
staan. „Ik leg deze zaak volledig in
handen van het ministerie. Want ik
kan niets meer doen".
"Het kan zijn dat ik met al m'n
wantrouwen over het leven van
Alex ongelijk heb", zegt vader Aron
son. "Hoe kan men. dit teniet doen.
En wat zijn de consequenties. Krijgt
Alex een maand gevangenisstraf,
tien jaar. of wordt hij uitgeleverd?
Hij is een jood, moet U niet ver
geten. En dat in Irak", voegt hij
er zachtjes aan toe.
"En als Alex terugkomt, dan is hij
gebroken. Deze jongen is al kapot
als hij twee dagen in een cel zit.
Laat staan nu al zeven maanden.
Hij kan er niet tegen om opgeslo
ten te zitten. Dan is hij kapot. Ver
geet U niet, hij is niet zoals U en
ik, hij heeft eensterkconcentratie-
kampsyndroom".
"Wij blijven hier in de duinen nu
maar afwachten", zegt Leon Aron
son tenslotte, terwijl hij er toch
een stuk beter uitziet dan een paar
dagen geleden.
Ontmoeting
De Britse arts David Nabarro, die
in Iraaks Koerdistan heeft gewerkt
voor het 'Save the Children Fund',
blijkt in maart 1975 een ontmoe
ting te hebben gehad met Alex Aron
son in het Koerdische dorp Barzan.
Volgens Nabarro was dat twee dagen
voor Aronsons arrestatie door het
Iraakse leger.
Aronson was toen gekleed in Koer
dische kledij, en gewapend met
een pistool maar niet in het bezit
van papieren. Hij was van plan ge
weest naar de afgelegen plaats Ba-
dinan in Koerdistan te gaan om daar
een kliniek te openen en Nabarro
had tevergeefs geprobeerd hem van
dat voornemen af te brengen. Na
barro beschreef Aronson als een
'excentrieke, koppige idealist'. De
verpleger had zichzelf aangediend
als arts, maar was niet in staat
DEN HAAG (SP) De Neder
landse regering heeft een "huma
nitair appèl" gedaan op de Iraak
se regering en haar ambassadeur
in Brussel om het leven van Alex
Aronson te sparen. Dit deelde
minister-president drs. J.M. den
Uyl gisteravond na afloop van
het kabinetsberaad mee.
De minister van Buitenlandse
Zaken, mr. M. van der Stoel,
heeft dinsdagavond, nadat be
kend was geworden dat Alex
Aronson zou zijn opgehangen,
getelegrafeerd naar Bagdad. Ook
heeft hij toen de ambassadeur ont
boden, die voor de Beneluxlanden
in Brussel is gestationeerd.
Premier Den Uyl had de indruk
dat de in Nederland gevestigde
Iraakse zaakgelastigde van de he
le zaak Aronson niet op de hoog
te is geweest. Tot twee keer toe
heeft de familie Aronson bij hem
getracht informaties over Alex in
geweest dat met diploma's te be
wijzen. Hij had Nabarro verteld dat
hij op zijn reis vanaf de Iraanse
grens zijn ezel, met zijn medische
uitrusting en zijn papieren, was
kwijtgeraakt. Toen Nabarro Aronson
ontmoette was de Britse arts juist
teruggekeerd uit Badinan, waar hij
de medische zorg voor Koerdische
vluchtelingen op zich had genomen.
De opstand van de Koerden was toen
net ineengestort, nadat Iran en Irak
op 6 maart een overeenkomst slo
ten waarbij Iran beloofde de hulp
aan de Koerden stop te zetten.
Nabarro had Aronsen geadviseerd
Irak te verlaten 'je aanwezigheid in
Badinan zal de Koerden alleen maar
in moeilijkheden brengen'. Aronson
had daarop geantwoord dat hy niet
eelocfde dat zijn leven in gevaar zou
zy Aronson vertelde Nabarro dat
de Koerdische Democratische Partij,
(de partij van Koerdenleider Barza-
ni) hem een escorte naar Badinan
had geweigerd. Toen had Aronson
on eigen houtje een ezel gekocht om
zijn medicijnen te vervoeren en
twee Koerdische guerrilleros gehuurd
om hem de weg te wijzen, maar
hij was zowel de ezel als de gidsen
in de sneeuw kwijt geraakt. Het eni
ge document dat Aronson nog be
zat, was een brief van Barzani.
Volgens het Iraakse persbureau wa
ren militaire en politieke rapporten
voor Israël in het bezit van Aronson,
toen deze op 24 maart werd gear
resteerd.
Schade explosie geschat op enkele tientallen miljoen en guldens
55
(Vervolg van pagina 1)
BEEK Het bergen van de ver
ongelukten werd ernstig belem
merd door de vlammenzee die
kilometers ver in de omtrek was
ADVERTENTIE
Te verkrijgen door:
overmaking op giro 56631
mossel versteege^
Den Haag
te zien. Pas in het begin van de
middag werd bekend, dat er een
slachtoffer was geborgen.
Een personeelslid van DSM, dat
ooggetuige van de explosie was ge
weest, zei, dat er direct na de ont
ploffing paniek onder het personeel
is ontstaan. Mensen werden door de
luchtdruk tegen de grond gesmakt
en er ontwikkelde zich een grote
gaswolk. Bij de nafta-kraakinstalla
tie werkten op het ogenblik van de
ontploffing ongeveer zestig mensen,
van wie er vijftien direct bij het
produktieproces betrokken waren.
Over de oorzaak van de ramp is
nog niets bekend. Bij het opstarten
van de nieuwe kraakinstallatie werd
gebruik gemaakt van een nieuwe
computer. Onderzocht zal worden of
er verband bestaat tussen de explosie
en het in gebruik nemen van de
computer.
Het vuur in de zes brandende
tanks werd gisteravond niet verder
bestreden. De brandweer had zich
teruggetrokken. Nafta brandt ver
schrikkelijk fel, maar een voordeel
is dat de tanks snel leegbranden.
Volgens de directie bestaat er geen
gevaar voor mogelijke giftige gas
wolken.
De directe schade van de ontplof
fing wordt op enkele tientallen
miljoenen guldens geschat.
Onderzoek
Premier Den Uyl heeft gisteravond
verklaard, dat er alle aanleiding is tot
het instellen van een zorgvuldig
onderzoek naar de oorzaken. Óp
grond van de voorlopige indrukken
van de ministers Boersma, sociale
Zaken, en Lubbers, Eco nomische Za
ken, die een bezoek aan het ramp
gebied hadden gebracht, had hij de
indruk dat de hulpverlening volgens
de opzet is verlopen. Roode Kruisen
Bescherming Bevolking waren snel
te'r plaatse. Volgens de laatste gege
vens van gisteravond waren er op
het fabrieksterrein aanvankelijk 106
licht-gewonden.
Minister Boersma deelde mee, dat
er bij de ontplofte installatie kort
geleden nog een veiligheidsonderzoek
was geweest dat gunstig uitviel.
afgelopen jaren was langzamerhand
de indruk ontstaan dat dit bij DSM
gewoon niet kon gebeuren", aldus
het PvdA-tweede-kamerlid Martin
Konings, die zich gisteren de hele
dag heeft beziggehouden met de
vraag of er in de Zuidlimburgse
mijnstreek wel sprake is van een
gecoördineerde rampenbestrijding.
Konings verwacht dat de Limburgse
bereidheid om DSM de voorgenomen
uitbreiding met een investering van
twee miljard, ten noorden van Ge
leen, toe te staan danig is vermin
derd.
Verscheidene kamerleden hebben
de regering al gevraagd, de kamer
nauwkeurig over de gebeurtenissen
in te lichten.
De milieudienst van Rijnmond heeft
geruchten tegengesproken dat de
DSM-explosie ook gevaar zou heb
ben opgeleverd voor de bevolking
in 't Rijnmond-gebied, waar vandaan
de grondstof voor het DSM-complex
in Geleen per pijpleiding wordt aan
gevoerd.
De DSM heeft de burgemeesters
van de omliggende gemeenten inmid
dels meegedeeld, alle schade te zul-
vergoeden.
Knef (1)
De exploitatie van een sterven
de is niet nieuw. We kunnen er
een stukje van onze eigen angst
aan kwijt en weg is weg. Op de
t.v. deze week een heel schrij
nend voorbeeld van die exploita
tie: Hildegard met Henk. Het
wachten is nu onder andere op 'n
nieuwe paperback: "Mijn uren
met Hildegard, exclusieve noti
ties van een stervende".
Hoe zit dat moreel?
Een vrouw met meer dan vijf
tig operaties achter de rug, door
een enorme levenswil nog over
eind, maar onderweg naar een
spoedig einde. Ze heeft kanker en
ze koestert een diepe, gepassio
neerde haat jegens artsen. Oor
zaak en gevolg schuiven ineen. Zo
als de bodes die het slechte nieuws
brachten in de antieke oud
heid wel omgebracht plachten te
worden. De artsen zijn de
brengers van dat slechte nieuws
en zij worden verpulverd in de
holte van Hildegards sterk ver
magerde maar nog sterke han
den.
Het betekent collectief de vo
yeur uithangen. Henk is niet 'be
ter of slechter dan wij. Hij stelt
namens ons de vragen (vijf keer
hetzelfde, zoals het u en mij ook
vergaat) en wij blijven gekluis
terd aan het scherm.
Knef (2)
Er blijkt ook geen wezenlijke
belangstelling voor die Vrouw.
Het blijft bij de buitenboel en het
zal waarschijnlijk meer aan Lee
mans die aan zijn Tros-Üjf geen
polonaise wil. wat aan Van der
Meydens smaakgevoel hebben ge
legen, dat ons in elk geval een
collage van de lidtekens van al
die operaties bespaard bleef.
Overigens word ik wel eens
een beetje moe van alle kritikas-
ters die vinden dat nou uitgere
kend die stomme Van der Mey-
den zo'n mens als Knef moest
scheren en dat het niet door een
intelligent persoon is gedaan.
Zo'n intelligent persoon is dan
kennelijk niet op het idee geko
men. Mevrouw Knef's laatste
boek staat al een paar weekjes
op de hitlijst van de erkende
boekhandel en ook over de onge
steldheid van de auteur weten we
al wat langer dat het niet om een
hardnekkige verkoudheid gaat.
Maar al die intelligente perso
nen, nogmaals, hebben de geest
niet gekregen en Van der Mey-
den wel. En zo valt er onderling
heel wat kwalijk te nemen.
Hassan
Die Hassan van Marokko blijft
mooi in zijn paleis zitten. Ik wil
niet zeggen dat hij geen groot ge
lijk heeft (ze kunnen altijd
beter van je zeggen, daar zit-ie
dan daar ligt-ie), maar ik zou
daar als Marokkaans gastarbei
der nog wel een keertje nadenken
alvorens mijn snipperdagen in die
wandeltocht door het mulle zand
te steken. Voor de Vierdaagse
heb ik ook nooit staan trappelen,
maar daar kon je tenminste nog
eens uithuilen tegen de schouder
van een mooie Israëlische milva.
In de Sahara komt daar hooguit
een kameel voor in aanmerking
en dat schynt behelpen te wezen.
Het mooiste blijf ik vinden dat die
enthousiastelingen dat van zo'n
monarch pikken: eerst de groot
ste mond hebben van voorop lo
pen en laat ze maar komen
als het erop aankomt zo'n wi
slaapzak mee ingebouwde punt
muts aantrekken en dappere taal
in de radio-microfoon toeteren.
Het Ls maar gelukkig dat het
ontwikkelingsland is en dat er nog
niet zoveel transistor-radiootjes
hebben.
Anamorfose
Op het bijgaande plaatje is
iemand met hulp van een stuk
spiegelfolie, opgerold als 'n cylin
der, bezig uit een ogenschijnlijk
vormloze massa kleur een portret
te peuren. Het blijkt het portret
van koning Karei I van Engeland,
de tragische Stuart die het leven
liet op het schavot.
Dat portret is een anamorfose.
Door gebruik te maken van de op
tische wetten van de natuurkun
de smeert men een oorspronke
lijke afbeelding over een plat vlak
uit, daarbij zeer zorgvuldig en r
thematisch te werk gaande. Door
toepassing van een hulpmiddel,
een spiegel in de vorm van een
cylinder, een pyramide enzo
voorts, roept men de oorspronke
lijke voorstelling weer terug.
Over anamorfosen is deze en
volgende maanden een bijzonder
interessante tentoonstelling in het
Rijksmuseum in Amsterdam te
zien, waar iedereen naar toe moet
die zich blijvend verbaasd ovei
de mens en zijn activiteiten. Er k
bij uitgeverij Landshoff ook eer
fraai boek gepubliceerd, gebaseerd
op deze expositie (prijs f 34-50).
De mens komt in de Renaissan
cetijd tot een ander wereldbeeld,
verliest de notie dat de wereld
centraal stond, maar vindt zich
zelf, in zijn mogelijkheden én
zijn beperkingen. Daartoe 'behoort
ook het perspectief, waarmee
geen enkele middeleeuwse schil
der raad wist. Dat was ook niet
nodig, want God en de heiligen
behoorden veel groter te worden
afgebeeld dan gewone stervelingen
en waar blijf je dan met je per
spectief?
Anamorfosen hebben recht
streeks te maken met dat leren
beheersen van perspectief. De
dwingende regels van dat perspec
tief trok een aantal schilders aan,
onder wie grote namen (Da Vin
ei, Holbein). De meest bizarre
voortbrengselen zijn echter af
komstig van schilders van de
tweede garnituur. Zo'n man was
Andrea Pozzo die op de platte zol
dering van de Ignatuiskerk in Ro
me achter in de 17de eeuw een
schijnkoepel schilderde. Een mar
meren schiif op de vloer bepaalt
de plaats van de kijker. Doet men
een stap zijwaarts dan is het ef
fect weg, maar bij de juiste positie
zou men vergif durven innemen
op de veronderstelling dat men
naar een koepel kijkt. In feite is
het een plat plafond. De monni
ken van een klooster in de buurt
waren bang dat het licht uit hun
bibliotheek zou worden weggeno
men bij een echte koepel, van
daar. Hier paste de koepel-ana-
morfose heel goed binnen een
praktisch kader. Misschien ziin
daarom de uitgerekte picturale
pannekoeken die met zo'n cylin
der weer tot leven moesten wor
den gewekt nog wel interessanter.
Zij hebben namelijk geen enkel
doel. En dingen die geen doel heb
ben zijn het meest wezenlijk voor
de mens. Wij bouwen er mythen
rond of religies en kijken er ont
zet naar. de opgerolde folie be
vend in de hand.
Han Mulder
Binnen veertien dagen garanties, anders
nieuwe
bezetting
DEN HAAG (ANP) Binnen veertien dagen garanties
voor de heropening van Dam-Chips, anders komt jer op
nieuw een bezetting.
Dit ultimatum heeft een 80 a 90 man
sterke personeelsdelegatie van het
failliete Hoofddorpse bedrijf, met ac
tieleider Piet Brands als woordvoer
der, gistermiddag achtergelaten bij
het ministerie van Landbouw in Den
Haag.
De delegatie werd, omdat minister
Van der Stee in de ministerraad
moest zijn, ontvangen door de direc
teur agrarische produktie, afzet en
verwerking by het ministerie, drs. H.
H. Wijffels, en de directeur voorlich
ting en externe betrekkingen ir. E.
Denig.
Nadat de heer Brands een petitie
had voorgelezen, waarin reeds her
nieuwde scherpe acties van het per
soneel werden aangekondigd als "de
nu geschapen mogelijkheden om tot
een oplossing te komen" niet zouden
worden gebruikt, zette drs. Wijffels
uiteen dat tot gisteren geen bod op
"Dam-chips" was gedaan dat uit
zicht bood op voortzetting als aard-
appelverwerkend bedrijf.
In de loop van gisteren is het reeds
aangekondigde bod van het Alpheuse
Van der Valkconcern ook schriftelijk
bij het ministerie binnengekomen.
Het ministerie, zo zegde drs. Wijffels
toe, zal serieus bezien hoe ernstig
dat bod is geweend en in hoeverre
Van der Valk bereid is de werkgele
genheid in het bedrijf te garanderen.
Ook zal bezien moeten worden of de
activiteiten die Van der Valk wil
ondernemen in de totaliteit van de
aardappelverwerking kunnen worden
verplaatst. Het ministerie van Land
bouw wil voorkomen dat een oplos
sing hier leidt tot problemen elders.
De personeelsafvaardiging was met
dit antwoord kennelijk niet tevreden
en actieleider Brands vond dat 'ie
dereen": B. en W. van Haarlemmer
meer en de ministeries van Land
bouw, van Economische Zaken en So
ciale Zaken, nu om de tafel moeten
gaan zitten om voor de werkgelegen-
Actievoerder Piet Brands richt zich vol emotie tot zijn toehoorders: het personeel
wil dat het bedrijf heropend wordt.
i Dam-Chips
heid van de 265 personeelsleden van
Dam-Chips te zorgen. "Als Den Uyl
voor de televisie huilend verklaart
dat er iets aan de werkgelegenheid
gedaan moet worden kan hy bij Dam
Chips beginnen".
De heer Brand vestigde nog extra
de aandacht op de bij de gastarbei
ders levende angst, dat hun werk
vergunningen verloren zullen gaan als
ze niet spoedig werk krijgen. Van de
265 mensen die voor de sluiting bij
het bedrijf werkten waren 160 gast
arbeiders en 120 van hen zijn nog
in Nederland zonder nieuw werk te
hebben gevonden. By hen zijn 80
Mevr. De Koster (88) overleden
VOORSCHOTEN Op 88-jarige
leeftijd is donderdag te Voorschoten
overleden mevrouw J.A. de Koster-
Sijthoff. Zeer lang is zij in het Leid-
se maatschappelijke leven aqtief ge
weest. Zo was zij 37 jaar bestuurs
lid (waaronder 25 jaar voorzitter)
van de Huishoud- en Industrieschool
voor meisjes aan hec Rapenburg.
Voor haar verdiensten in dit werk
werd zij begiftigd met de onderschei
ding van ridder in de orde van
Oranje Nassau.
Mevrouw De Koster was de dochter
van de oprichter van het Leidsch
Dagblad Gerard Henri Sijthoff. Haar
leven lang heeft zij een actieve be
langstelling voor de krant behouden.
Zij ontbrak zelden bij een jubileum
of afscheid in de personele sfeer.
De begrafenis v
Koster heeft vanmiddag
zigheid van de familie in
plaatsgehad.
Een instructieve plaat
en bovendien een
goede aanvulling voor
uw discotheek
waar Brian Sharp
Riha orgel en
Kawai piano speelt.
Mossel Versteege
demonstratie L.P.
Met een dagkaart bezoekt
Ma Spoor desnoods tien zusters.
Zo'n dagkaart kost om precies
te zijn f27,-. Lijkt misschien veel.
Maar voor die prijs mag Ma Spoor
wel de hele dag treinen. Zoveel
zusters bezoeken als ze wil.
Dus eigenlijk een schappelijke
prijs. Zeker omdat je een dagkaart
nog kan verlengen ook. Met maxi
maal vier aansluitende dagen.
Iedere dag kost maar f6,75.
Dagkaart: één dag onbeperkt
reizen voor f 27,-.
