was
beste Rus op
Kruiswoord
Wesf-Duifsland eerf winnaars
van Nobelprijs voor de vrede
Duo Kreijns en Van Besouw
een nieuwe slerrenformatie!
Leerzame partijen
Kom er ACHT-er
Oplossing
vorige puzzel
KOM ER ACHTER
ZATERDAG 8 NOVEMBER
PAGINA 25
BONDSREPUBLIEK DUITSLAND
Ter herinnering aan overleden
Duitse winnaars van Nobelprijzen
voor de vrede geeft de Duitse post
op 14 novémber een herdenkingsvel
letje uit, waarin drie uitneembare
50 pfenning-portretzegels. Afgebeeld
zijn de minister van buitenlandse
zaken van de Weimarrepubliek Gus-
tav Stresemann (1878-1929), de
Rijksdagafgevaardigde Ludwig
Quidde (1858-1941) en de publicist
Carl von Ossietzky. (1889-1938).
De zegels dragen de voor- en ach
ternamen van de afgebeelde perso
nen, alsmede het geboortejaar en
het jaar van overlijden op de rech
terhand; linksonder staat de waar-
de-aanduiding. Op het velletje staat
gescheiden door zwart-rood-gouden-
banen Deutsche Friedensnobelpreis-
trager. Onder elke zegel, maar op
het velletje staan de jaartallen 1926,
1927 en 1935, de jaren waarin de
prijzen werden toegekend. Het velle
tje is uitgevoerd in rood, zwart en
goud.
Dan zal op 14 november zowel in de
Bondsrepubliek als in West-Berlijn
voor de derde keer de sedert 15 mei
lopende gebruiksserie „industrie en
techniek" met drie zegels worden
uitgebreid. Op een zegel van 5 pfen
nig (bruinolijf) staat een berich-
tensatelliet afgebeeld. Een 140 pf-
zegel tkarmijnrood) toont een
krachtcentrale en op een zegel van
200 pf. (violet) een booreiland.
De serie bestaat nu uit de volgen
de zegels: 15 mei: 40 pf., ruimtela-
boratorium; 50 pf. radiotelescoop
en 100 pf., bruinkolendelver; 14 au
gustus: 10 pf., elektrische lok; 30 pf.,
reddingshelikopter en 70 pf., scheeps
bouw; 15 oktober: 80 pf., landbouw
trekker; 120 pf., chemische installa
ties en 160 pf., hoogoveninstallaties.
Ook dit jaar maken de Duitse en
Westberlijnse kerstzegels deel uit van
de eerder 15 oktober) uitgegeven
weldadigheidsseries waarop alpen-
men in beeld worden gebracht. De
ze zegels zullen ook 14 november in
roulatie worden gebracht. Op de
Bondsrepublikeinse kerstzegel in de
waarde van 40 en 20 pfennig staat
een sneeuwroos afgebeeld en de
Westberlijnse kerstzegel van 30 en
15 pftoont sneeuwheide.
DENEMARKEN De Deense post
heeft 23 oktober met vijf zegels
(twee emissies) aandacht gevraagd
voor het dier. Vier van deze vijf ze
gels zijn gewijd aan dieren die in
hun bestaan worden bedreigd. Op
een zegel van 50 öre (grijsblauw)
is een ijsvogel afgebeeld. Verder op
een zegel van 70 öre (bruin) een
egel, op een 130 öre-zegel (blauw)
een kloet en op de hoogste waarde
(200 öre, bruin) een otter.
De vijfde dierenzegel die op 23 ok
tober uitkwam laat poezen zien
een moeder en een jong die uit
een kommetje drinken. De zegel ver
scheen ter gelegenheid van het 100-
jarig bestaan van de Deense dieren
bescherming. Deze vereniging werd
op 20 november 1875 door een aan
tal dierenliefhebbers opgericht. De
zegel heeft een waarde van 90 öre
en is roodbruin.
GROOT-BRITTANNIE Jane
Austen, een van de meest gewaar
deerde en bewonderde novellenschrijf
sters, wordt geëerd op vier zegels die
Groot-Brittannië op 22 november in
roulatie heeft gebracht om haar 200e
geboortedag (1775-1817) te markeren.
Op de zegels staan figuren ontleend
aan enkele novellen van Jane Aus
ten.
Op een zegel van 8V» pence (geel
rood, blauw, groen, zwart, grijs en
goud). Emma en haar vader mr.
Woodhouse uit de novelle Emma. Ca
therine Morland uit Northanger-Ab-
bey staat op een zegel van lOp (geel,
grijs, rood, groen, zwart en goud).
Mr. Darcy uit Pride en Prejudice
komt voor op een llp-zegel (geel,
blauw, rood, bruin, grijs, zwart en
goud) en de serie wordt besloten met
een 13p-zegel (geel, rood, groen,
zwart, blauw en goud) die Mary
Crawford en haar broer Henry uit
Mansfield Park verbeeldt.
Het is de eerste keer in de Britse
postzegelgeschiedenis dat een schrijf
ster postaal wordt herdacht. Overi
gens is tot nu toe slechts een keer
eerder een vrouw op Britse zegels
geëerd. Dat was in 1970 ter gelegen
heid van de 150e geboortedag van
Florence Nightingale.
OOSTENRIJK Met de uitgifte op
9 oktober van een zegel van 4 schil
ling (okergeel en zwartbruin) her
denkt Oostenrijk een man die zich
onsterfelijk heeft gemaakt door zijn
muziek: Johann Strauss die 150 jaar
geleden werd geboren (25 oktober
1825-3 juni 1899). Afgebeeld is de
componist met op de achtergrond
enkele dansende paren. Van de zegel
zijn 3,25 miljoen stuks gedrukt. Eer
ste dag van geldigheid: 24 oktober.
HERO WIT
Wereldkampioen Karpow (links) in gevecht met ex-titelhouder Spasski.
In een vorig artikel hebben wij u enkele interessante partijen
gebracht uit de Spartakiade die in Riga plaatsvond. Er werden
nog meer leerzame partijen gespeeld, die wij u zeker niet mo
gen onthouden, omdat er geen toernooiboek zal verschijnen en
de partijnotities alleen zo nu en dan tot ons komen via Duitse
schaaktij dschrif ten.
Het gold in Riga een team- Russen was vooral van belang wat
wedstrijd, waaraan 17 ploegen deel- er aan de topborden gebeurde, om-
namen (elke ploeg bestond uit zeven dat daar de beste, metest bekende
heren en twee dames). Voor niet- Sowjet-schakers tegenover elkaar
kwamen.
Zoals 2 weken geleden al bericht,
behaalde wereldkampioen Karpow
de beste score. Hij versloeg o.a.
Spasski. De wereldkampioen speel
de werkelijk zeer sterk en voor de zo
veelste maal motet men betreuren dat
er nooit iets van een duel Fischer
Karpow terecht is gekomen. Vol
gens insiders zal Fischer volgend
jaar weer de schaakarena betreden,
maar ja, die berichten hebben we al
zo vaak gehoord en er is nooit iets
van waar gebleken. Afwachten
maar. Hieronder nog enkele par
tijen van wereldkampioen Karpow.
Wit: Karpow
Zwart: Gurgenidze
ENGELS
1. c2-c4 Pg8-f6 2. Pbl-c3 c7-c5 3.
Pgl-f3 g7-g6 4. d2-d4 c5xd4 5. Pf3xd4
„Piet wordt een hele goeie, maar
geef ons wel de tijd op elkaar in
te spelen". Aan het woord is Hans
Kreijns en met Piet bedoelt hij
Piet van Besouw, met wie hij zte-
ker zo'n goede combinatie denkt
te gaan vormen als destijds met
de befaamde Bob Slavenburg.
„Maar zo iets moet groeien en dat
kost tijd. In Brighton ging het
nog niet allemaal naar wens
maar het gaat al beter. Let maar
eens op bij htet Philip Morris
grootmeestertoernooi", aldus nog
steeds Hans Kreijns. En na de
eerste dag van dat toernooi kon
hij trots melden: „Zie je wel, wat
heb ik je gezegd?" Terecht want
Kreijns-Van Besouw prijkten fier
op de eerste plaats, zij het dat
aartsrivaal Slavenburg, met ge
legenheidspartner de Oostenrijker
Manhardt, dicht volgdte. Kreijns-
Van Besouw boekten een mon
sterzege tegen Bisht-Van Oppen,
mede dankzij dit spel (West, al
len):
A A 7
C?972
O B 9 6 4 2
A H 5 3
èVB 6432
H 10 4 3
OA 10 83 O H V 7
A A 10 87 A VB964
A H 10 9 8 5
A V B 8 6 5
5
2
Van Besouw als zuid speelde 4
Ha, gedoubleerd door West. Sch
V werd genomen met het aas,
gevolgd door Ha A en harten na.
Bisht speelde opnieuw schoppen
en kreeg uiteindelijk alleen nog
zijn twee azen.
Ook Slavenburg doubleerde 4 H
tegen het Zwitserse paar Besse-
Trad na het volgende biedver-
loop: West 1 Ru, noord pas, oost
1 Sch zuid 2 Ha, noord 3 Ha
en zuid tenslotte 4 Ha.
Slavenburg kwam uit met Sch
V, genomen met het aas, maar
nu ging Trad in de fout door
onmiddellijk te snijden pp Sch
B, één down. Overigens teen ty
pisch voorbeeld van dingen die al
leen tegen Slavenburg gebeuren.
Dat een eerste plaats in een
dergelijk sterk bezet evenement
kwestbaar is ondervonden Kreijns
-Van Besouw tegen de sterke Po
len Polec-Macieszczak. Ze verlo
ren met 15—5, mede omdat zte de
pech hadden dat de Polen alles
goed deden (Zuid, Allen)
A A V 10 3 2
geen
OIO
HV76432
972 *5
O A B 10 8 6 3 V 5 4
0 9 6 O H V B 8 5 4
A A 8 A B 10 5
HB86
£>H972
O A732
A 9
Zuid opende 1 RU, gevolgd door
1 Ha bij Van Beshouw. 1 Sch bij
noord en 2 Ru bij Kreijns. Zuid
bood 2 Sch, in het zeer gecom
pliceerde Poolse biedsysteem pre
cies een vierkaart ruiten: en een
vierkaart schoppen aangevend,
waarop noord direct naar 6 Sch
sprong. Uiteraard on ver lies baar
en geen vette score voor de Ne
derlanders.
T. SCHIPPERHIJN
Pb8-c6 6. e2-e4
U ziet dat Karpow van alles speelt,
zowel 1. e4, 1. d4. 1. c4 als 1. Pf3.
Zijn openings-repertoire is dan ook
veelzijdig wat van voorgaande we
reldkampioenen niet gezegd kan wor
den, met uitzondering van Aljechin.
Deze man speelde zowel met wit als
met zwart de meest exorbitante
speelwijzen. Men denke bijvoorbeeld
aan zijn "systeem" 1Pf6 op
1. e2-e4.
6Pc6xd4 7. Ddlxd4 d7-d6 8.
Lcl-g5 Lf8-g7 9. Dd4-d2 Lc8-e6 10.
Tal-cl Ta8-c8 11. b2-b3 b7-b5.
Vermoedelijk een zet uit de varian
tenkoffer van Gurgenidze, die be
kend staat als een goede theoreticus.
Overigens is (ie zet vrij onduidelijk.
Karpow, evenals Fischer, zal niet
gauw een aangeboden pion weigeren.
Een pion, hoe klein ook in dit spel,
blijft een pion en kan het gehele
wedstrijdverloop bepalen!
12. Lg5xf6Lg7xf6 13. Pc3xb5 Dd8-b6
14. Lfl-e2 Db6-c5 15. Tcl-c2
Niet 15. 0-0 wegens 15Lg5 en
zwart wint de kwaliteit. (Na in
schakeling van a7-a6).
150-0 16. 0-0 a7-a6 17. Pb5-c3
Lf6-d4 18. Le2-d3 a6-a5 19. Pc3-b5
Tc8-a8 20. a2-a3 Tf8-c8 21. b3-b4
a5xb4 22. a3xb4 Dc5-b6 23. Tfl-cl
Le6-d7.
Stelling na 23. Ld7
De pluspion gaat nu een belang
rijke rol spelen. Wit kan namelijk
de stelling vereenvoudigen.
24. Pb5xd4 Db6xd4 25. Dd2-c3 Dd4xc3
26. Tc2xc3 Tc8-b8 27. Tcl-bl Tb8-c8
28. f2-f3 Ta8-a2 29. b4-b5 Kg8-g7
30. e4-e5
Een fraai pionoffer. Bij
lopen de pionnen b5 en c4 recht
streeks naar de achtste rij.
Het slotgedeelte behoeft geen com
mentaar.
30Tc5 31. ed6: ed6: 32. Tc2
Tc2: 33. Lc2: Tc4: 34. Le4 Tc8 35.
b6 Tb8 36. b7 Lf5 37. Lf5: gf5: 38.
Kf2 Kf6 39. Ke3 Ke5 40. Tb5t Ke6
41. Kd4 en zwart gaf op.
In een juniorentoernooi in 1967
verloor Karpow toen een partij van
L. Grigorjan. Toen hij dezelfde te
genstander in de Spartakiade ont
moette, begreep iedereen dat hij
revanche zou nemen. Hij won, maar
pas op de 61e zet! Belangwekkender
is echter de volgende partij, waarin
de stijl van Karpow duidelijk naar
voren komt.
Wit: A. Karpow
Zwart: V. Kupreitsohik
SLAVISCH
I. d2-d4 d7-d5 2. c2-c4 c7-c6 3. Pbl-c3
Pg8-f6 4. Pgl-f3 d5xc4 5. a2-a4 Lc8-
f5 6. e2-e3 e7-e6 7. Lflxc4 Lf8-b4
8. 0-0 0-0.
9. Pf3-h4 Lf5-g4 10. f2-f3 Pf6-d5
Het grote vraagstuk. Onderzoekingen
(o.a. van Furman) hebben aange
toond dat 10Lh5 beter is.
II. f3xg4 Dd8xh4 12. Ddl-f3
Met de bedoeling: 12Pc3: 13.
bc3: Lc3: 14. Tbl benevens La3. 12.
Pb8-d7 13. Lcl-d2 a7-a5 14.
Tal-dl Ta8-d8 15. Lc4-b3 Pd5-f6
16. h2-h3 c6-c5.
Om tot tegenspel te komen. We zien
dat Karpow een ideale positie heeft
opgebouwd, maar er is nog niets aan
de hand.
17. Ld2-el Dh4-g5 18. Lel-g3 c5xd4
19. e3xd4 e6-e5 20. Pc3-b5 e5xd4
21. Pb5xd4 Dg5-c5 22. Lg3-f2 Dc5-e5
23. Lf2-g3 (Om tijd te winnen) De5-
c5 24. Df3-f5 Dc5-b6 25. Kgl-hl Pd7-
c5 26. Lb3-c2 Td8-e8 27. Tfl-f4 Pc5-
d7 28. Tf4-f3 g7-g6.
Zwart heeft taaie tegenstand gebo-
dea Toch staat wit beter, niet in
het minst door zijn loperpaar.
29. Df5-f4 Lb4-c5 30. Tf3-b3 Lc5-b4
31. Tb3-f3 Lb4-c5 32. Pd4-b5 Te8-e2
33. Lc2-d3!
Een interessant pionoffer. Karpow
is nu in z'n element. Het slot wordt
door hem zeer nauwkeurig behan
deld.
33Te2xb2 34. Df4-g5 Kg8-g7
35. Tdl-fl Db6-c6 36. Dg5-cl Tb2-a2
37. Dcl-c4 Ta2-d2 38. Lg3-f4 Td2-b2.
Het enige was nog Td3:, maar
zwart zat in ernstige tijdnood.
39. Dc4-c3 Tb2-b4 40. g4-g5 Lc5-d4
41. Dc3xc6 b7xc6 42. Pb5xd4
Zwart gaf het op. Wit wint een stuk.
BISHOP.
Horizontaal: 1. schitterend, 7.
hoofddeksel, 11. deel van het
bovenlichaam, 12. familielid, 14.
spoedig, 16. vlaktemaat, 18. wa
ter in Noord-Brabant, 20. zeero
ver, 23. staat in Afrika, 25. een
heid van lichtsterkte, afk., 27.
hamer, 28. etenbereider, 20.
plaats in Hongarije, 32. steen,
33. huid, 35. speelgoed, 37. deel
van de hals, 39. vrucht, 41. voor
zetsel, 42. meisjesnaam, 44. snij-
werktuig, 45. gevuld, 47. geloofs
overtuiging (afk), 49. leger, 52.
grote watervlakte, 54. hoen, 56.
hoofddeksel, 57. bergweide, 59.
slaapplaats, 60. cijfer, 62. pot-
tenbakkersklei, 64. muzieknoot,
66. armee, 68.nauwe doorgang,
69. meisjesnaam, 71. soort, 73.
zeehond, 75. streling, 77. donder
god, 79. jongensnaam, 80 opera
tekst.
Vertikaal: 1. mannelijk dier, 2.
regeringsreglement, 3. moham
medaanse godsdienst, 4. militair
(afk.), 5. reeds, 6. losse naad, 7.
familielid, 8. tijdelijk (af.) 9.
tijdperk, 10. niet mis, 13. hij die
peilt, 15. sein, 17. deel van een
schip, 10. plaats in Noord-Bra
bant, 21. pukkel, 22. danskoor,
24. jongensnaam, 26. vermoeid,
29. huisdier, 31. vertragingstoe
stel, 33. roofdier, 34. Bulgaarse
munt, 36. plaats in Zuid-Hol
land, 38. meisjesnaam, 39. ho
ningdrank, 40. zeevis, 43. woon
schip, 44. klap, 46. stremsel, 48.
deel van het hoofd, 50. plaats
in Amerika, 51. plas, 53. meisjes
naam, 55. stumpertje. 57. Engels
bier, 58. straaljager, 61. gesteen
te, 63. deel van de hals, 65.
vreemde munt, 67. spoorstaaf,
70. gevangenis, 72. Chinees
staatshoofd, 74. dieregeluid, 75.
ten bedrage van, 76. Bescher
ming Burgerbevolkingg (afk.), 77
lidwoord, 78. deel van de bijbel
(afk.).
H<A- -
sBvvi tbVi .L'suiajB
pBe aB Bw
a '.BMaMv l ABsBfücs
A83tS,
aTBJ lisEBsi
icwriivCNrioBÈE
*UÏoiFS<l5M
i l:»I
-AP H-
"HA ACl^tANj
(slh IsIaISIUHtc
Jtzsp me e c u =U«HH
|sel Ai=5lB3Ti ?B
De eerste prijs van f 10,- werd toe
gekend aan C. Molenaar, Neptunus-
straat 12 te Sassenheim. De twee
de prijs van f 7.50 werd toegekend
aan J. van 't Loo, Zuilestein 1 te Lei
derdorp. De twee prijzen van f 5,-
werden toegekend aan mevr. J. Cra-
mer-Borst, Scheepmakerstraat 1 te
Katwijk aan Zee en aan D. van
Heusden, Catharijnesüraat 6a te Lei
den.
Oplossingen onder i>»t motto
KRUISWOORDRAADSEL dienen
voor woensdag a.s (9 uur) In net
bezit te zyn van de redactie van net
Leidsch Dagblad. Witte Singel l,
Leiden en net Alphens Dagblad Ju
lianas traat 19, Alphen aaD den Rijn.
Wij stellen vier prijzen beschikbaar:
één van r 10, één van t 7.50,
twee van elk f 5 Alleen abonnees
meedingen.
ja^op jbu3{s jjoo.i g
uaAoqsiqoaj 7SJ07jn ufjzojiunji3.i l
sjtjoaj qs.iajm uciu sjuzscf 9
uftpjoS afpue.1 ftjsjapuo g
uappiui afnajBi do afsau
as no ja jjjnf g
(lajtn
do) SaAV S3p!i isaajin afpeeiq z
aftauuoiicq 1
