IT
ZATERDAG 8 NOVEMBER
te hoek, die van het „Geheime
Armeense Leger". Tot voor afge
lopen woensdag had nog nooit
iemand van dat ..Geheime Leger"
gehoord. Maar sinds die dag de
Turkse ambassadeur in Wenen in
zijn studeerkamer werd vermoord,
gevolgd door de aanslag op de
Turkse ambassadeur in Parijs, is
het gehele west Europese politie
apparaat ingeschakeld om de
Turkse vertegenwoordigers in het
buitenland bescherming te bieden
tegen eert organisatie, d:e waar
schijnlijk niet eens bestaat. De
eerste aanwijzingen over deze Ar
meense terreurgroep kwam uit
New York. waar een anoniem te
lefoontje meldde dat de aanslag
in Wenen te danken was aan de
..Armeense Bevrijdingsorganisa
tie". Diezelfde dag werd in de
Libanese hoofdstad Beirut via
vlugschriften de oprichting van
het „Geheime Armeense Leger"
bekend gemaakt, met als doelstel
ling de bevrijding van het „Ar
meense Vaderland" in oost-Tur-
kije.
Na de aanslag afgelopen vrij
dag ontving het Franse persbu
reau Agence France Presse een
telefoontje van een ander lid van
het inmiddels niet meer zo gehei
me „Armeense Leger", die ook de
ze aanslag claimde. Heel wat
waarschijnlijker klinkt de waar-
chuwing ontvangen door de Turk
se Ambassade in Parijs, dat de
Grieks-Cypriotische terreurorga
nisatie EOKA-B voor de aansla
gen verantwoordelijk is. De aan
slagen verraden een hoge mate
van beroepsmatigheid, die veel
meer bij de in dit soort zaken
doorknede Grieks-Cypriotische
terroristen past dan bij een pas
opgericht Armeens Bevrijdings
front. De vraag is trouwens wat
die Armeniërs eigenlijk zouden
moeten bevrijden. De ca. 100.000
in Turkije levende Armeniërs
leiden een rustig en redelijk wel
varend middenstandsbestaan in
Istanbul of Izmir, met hun eigen
taal, hun eigen kranten en hun
eigen cultuurleven, terwijl het
moeilijk valt aan te nemen dat
de sinds de le Wereldoorlog in
Frankrijk, Libanon of de Ver
enigde Staten wonende Armeen
se vluchtelingen hun huizen en
hun banen zouden willen ruilen
voor de woeste hoogvlakten rond
het Van-meer, de onherbergza
me uitlopers van de Kaukasus of
de kale hellingen van de berg
Ararat.
Ook de keuze der slachtof
fers wijst op de Grieks-Cyprio
ten. Ambassadeur Da nis Tuna li-
gil vervulde een belangrijke rol
tijdens de afgelopen Turks- en
Grieks-Cypriotische besprekingen
die door een compromisloze hou
ding van beide partijen misluk
ten. Ambassadeur Ismail Erez zou
bij eventuele onderhandelingen in
Parijs, waar enige tijd sprake van
is geweest, eveneens een belang
rijke rol te vervullen hebben ge
had. In ieder geval spelen de aan
slagen de haviken in Turkije dui
delijk in de kaart. Maar dat is net
wat de EOKA-B wil bereiken. Een
vreedzame oplossing van de Cy-
prus-kwèstie zou de deling van
het eiland, in welke vorm dan
ook, bestendigen. En dat is iets
wat de fanatieke EOKA-B aan
hangers koste wat het kost wil
len vermijden. Het liefst met ge
weld. Daar zijn het de mannen
van Nikolas Sampson voor.
krachten" gerekend kon worden,
is de laatste twee, drie jaar, dui
delijk op de wip tussen de twee
stromingen komen te zitten en
omdat de generaals, zoals overal
ter wereld, menen dat politieke
oplossingen het beste met de ba
jonet afgedwongen kunnen wo-
den, vrezen nogal wat progressie
ve Turken dat het leger zich
steeds meer aan de kant van de
„behoudende" haviken zal gaan
opstellen. Het leger zou, als ae
politieke gemoederen in Turkije
niet vrij snel tot bedaren komen,
wel eens helemaal de macht aan
zich kunnen gaan trekken, wat
in 1960 (tegen de „behoudende"
Menderes) en in 1971 (tegen
links- en rechts-extremisme) ook
al gebeurd is.
Voeg bij die interne politieke
malaise, de geweldige werkeloos
heid, de gigantische economische
problemen en een razendsnel toe
nemende bevolking, en het valt
te begrijpen dat pessimistische
Turken vergelijkingen trekken
met het Duitsland van de Wei-
mar-Republiek of, op zijn vrien
delijkst gezegd met het Frank
rijk van vóór De Gaulle.
Weerslag
Hoe groot de weerslag van de
interne politieke moeilijkheden in
Turkije ook op de kwestie Cyprus
moge zijn, - de houding van de
Westerse landen blijft merkwaar
dig. Het Amerikaanse wapenem
bargo tegen Turkije heeft, verre
Door
H. E. J. Botje
van tot een oplossing bij te dra
gen, de zaak alleen maar ver
scherpt. De Grieken, die zich in
de rug door het Amerikaanse Con
gres gesteund weten, willen van
geen redelijk overleg weten, ter
wijl de Turken elke con
cessie hunnerzijds 'die ze
eigenlijk best willen doen
uitleggen als bezwijken voor
Amerikaanse druk, wat ze
minder dan ooit van plan zijn.
En in plaats dat de Europese lan
den, die toch op de hoogte zouden
moeten zijn van de al eeuwen du
rende erfvijandschap tussen Grie
kenland en Turkije, proberen een
verzoenende houding in te nemen
of althans zich neutraal opstellen,
laten ook zij zich door de Grieken
op sleeptouw nemen en waarschu
wen Turkije dat zijn halstarrige
hoyding de Griekse democratie in
gevaar dreigt te brengen, terwijl
hun houding voor dë Turkse de
mocratie, de zowat enig overge
bleven in heel Azië, heel wat ge
vaarlijker is.
Behalve dat de Westerse hou
ding de Turkse democratie voor
een vuurproef stelt en het land
langzaam maar zeker uit het
westerse kamp dringt (Turkije is
behalve een uiterst belangrijk lid
van de NAVO ook lid van de Raad
van Europa en toekomstig lid van
de EEG) waardoor een belangrijke
bondgenoot in het nog veel be
langrijker Midden-Oosten verlo
ren dreigt te gaan, heeft de wes
terse houding ten opzichte van
Turkije ook op andere terreinen
heel gevaarlijke consequenties.
Zowel in de Arabische landen als
in Iran volgt men de ontwikke
lingen rond Cyprus heel nauw
gezet, en de conclusies die men
er uit trekt zijn weinig opbeurend.
Zo wordt in Damascus en Bag
dad, toch al geen overdreven pro
westerse hoofdsteden, wat sma
lend gelachen over de Amerikaan
se garanties aan Egypte „omdat
Turkije ons wel beter heeft ge
leerd", terwijl men in Teheran
duidelijk haast maakt met een in
drukwekkende bewapeningsindu
strie om, zoals een Perzische
woordvoerder me openlijk zei,
"we niet zo stom zijn als de Tur
ken, die veel te veel op jullie
virendschap vertrouwen".
De afgelopen verkiezingen heb
ben aan de politieke patstelling in
Turkije weinig veranderd. Op zich
waren 't geen belangrijke verkie
zingen. Het ging slechts om 54 van
de 153 zetels van de politiek niet
doorslaggevende senaat, en om 6
vacante zetels in de 450 man tel
lende Nationale Vergadering,
maar vrij algemeen werd de uit
slag beschouwd als een graad
meter voor de politieke verhou
dingen in het land. Uit de ver
kiezingen is gebleken dat nog
geen enkele partij de absolute
meerderheid kan behalen. De so
ciaal-democraten klommen van
33 procent naar 44 procent, het
conservatieve front rond Demirel
haalde ongeveer een gelijk per
centage en de rest ging naar een
aantal splinterpartijtjes, waaron
der de Islamitische Welvaartspar
tij van prof. Erbakan, die van 10
procent naar 6 procent terugzak
te. Dat heeft er toe geleid dat
deze regeringspartij zich inzake
Cyprus nog onverzoenlijker is
gaan opstellen dan ooit. In een
interview twee weken geleden
deelde vice-premier Erbakan mee
geen duimbreed voor de Grieken
te zullen wijken en een kabinets
crisis te zullen forceren als zijn
partners in het kabinet er anders
over dachten. En een kabinets
crisis is wel het laatste wat die
partners willen. Een „grote coa
litie" tussen de sociaal-democra
ten van Ecevit en de Gerechtig-
heidspartij van Demirel zou het
einde van Demirels politieke loop
baan betekenen. De sociaal-demo
craten hebben tenminste laten
weten dat dat een absolute voor
waarde is voor ze met de conser
vatieven rond de tafel willen gaan
zitten. Gezien de vaak zeer per
soonlijke scheldpartijen en ver
dachtmakingen tijdens de afgelo
pen verkiezingsstrijd lijkt het
zelfs zonder Demirel uiterst moei
lijk zo'n grote coalitie tot stand
te brengen. Daarbij heeft Erba
kan sinds een week steun gekre
gen uit een wel zeer onverwach
20 juli 1974 was voor de Turken
een soort nationale feestdag. In
de vroege morgen van die za
terdag, nauwelijks één week na
de -putsch van de Griekse „be
schermeling" Nikolas Sampson
zagen de in angstige spanning
afwachtende toeristen in Kyre-
nia een Turks eskader aan de
horizon verschijnen. Om 7.00 u.
leerden de eerste landingsvaar
tuigen op het strand getrokken
en om 8.00 waren de badgasten
„bevrijd", zoals een Engelse toe
rist het opgelucht uitdrukte.
Terwijl de Turkse troepen in
snel tempo doorstootten naar
Nicosia om „de onafhankelijk
heid" van het eiland en de le
vens en eigendommen van de
Turks-Cyprioten veilig te stel
len", zoals een officieel Turks
communiqué luidde., dansten
opgewonden menigten in de
straten van Istanboel en Ankara
en trokken opgeschoten jonge
ren door de badplaatsen aan de
Turkse zuidkust om Grieks aan
doende opschriften zoals Cleo
patraen Hermesdoor Turkse
te vervangen.
Verbazingwekkend
Eigenlijk is dat verbazingwek
kend. Ruim een jaar geleden,
toen de hele wereld vol afgrijzen
kennis nam van de manier waar
op de benden van Sampson, aan
gevoerd door junta-getrouwe
Griekse officieren, onder de Turk
se bevolking van het eiland huis
hield, werd de Turkse actie vrij
algemeen goedgekeurd. De Griek
se kolonels, als agressors gebrand
merkt, moesten het veld ruimen
en met een deling van het eiland
in een door Turken en een door
Grieken bewoond gedeelte leek er
eindelijk een eind gekomen te
zijn aan de al jaren slepende on
rust op Cyprus.
Vandaar dat in Turkije alge
meen de waag wordt gesteld wat
er eigenlijk fout is gegaan. Daar
voor moeten de Turken in de eer
ste plaats bij zichzelf te rade
In tegenstelling tot de Grieken
hebben de Turken nooit veel
waarde gehecht aan een doeltref
fend buitenlands propaganda-ap-
gaan.
Een tweede punt is de moei
lijke binnenlandse situatie in
Turkije zelf. Zoals de Griekse ko
lonels Cyprus probeerden te ge
bruiken om hun tanend gezag in
Griekenland zelf wat op te vij
zelen, zo is het momenteel in
Turkije mode geworden een har
de lijn inzake Cyprus (en Grie
kenland in het algemeen) voor
te staan, zodat de aandacht van
de knellende binnenlandse proble
men wat wordt afgeleid. De rol
len tussen de partijen zijn daar
bij in Turkije zelf volledig om-
ge draaid. Bülent Ecevit, de leider
van de Turkse sociaal-democra
ten, onder wiens bewind vorig
jaar de twee Cyprus-acties
plaatsvonden, is tegenwoordig
voorstander van een soepele op
stelling, terwijl de huidige pre
mier Demirel, die vorig jaar de
Turkse invasie nog heftig bekri
tiseerde, zich momenteel als een
onverzoenlijke havik opstelt om
zijn gevreesde rivaal Ecevit, wiens
populariteit sinds Cyprus tot on
gekende hoogten is gestegen, wat
wind uit de zeilen te ne
men. Daarbij leeft in Tur
kije duidelijk het gevoel
dat men zich tegen de po
litieke druk uit het Westen moet
verzetten, om op die manier ieder
een duidelijk te maken dat Tur
kije echt niet aan de Amerikaan
se of Europese leiband loopt, zoals
vele landen uit de Derde Wereld
de Turken vaak verwijten. Cyprus
is het bewijs dat Turkije bereid
en in staat is voor zijn eigen
recht op te komen.
Bij al dat touwtrekken tussen
duiven en haviken komt tevens
weer de voor Turkije zo typeren
de strijd tussen de „conservatie
ven!" en, wat in Turkije leeft, "de
levende krachten" om de hoek
kijken. Die „levende krachten"
zijn die groeperingen in de Turk
se samenleving die, in navolging
van de grote Turkse vernieuwer
Mustafa Kemal Atatürk, van Tur
kije een modern, westers land wil
len maken. De „conservatieven"
van hun kant zijn niet zozeer
tegen de modernisering gekant,
maar wel tegen dat „westers", dat
in hun ogen identiek is met ze
denverwildering en norm-
verval. Ze zijn. in Neder
landse verhoudingen ver
taald, tegen Wiegel (die in
Turkije ongetwijfeld voor com
munist uitgemaakt zou worden)
en Den Uyl, omdat die abortus
goedpraten en voor naaktstranden
zijn, en vóór Aantjes en Van Agt,
omdat die daartegen zijn.
Het leger, dat tot voor een paar
jaar duidelijk tot de „levende
INNSBRUCK Een sneeuwmannetje met wijd uitgesprei
de armen de ogen van steenkool, de neus van peen en op
het hoofd een rood Tiroler hoedje symboliseert de ge
dachte van de twaalfde Olympische Winterspelen, die van
4 tot en met 15 februari 1976 in Innsbrück (en naaste om
geving) worden gehouden. „Kom naar ons mooie Tirol,
waar te genieten zal zijn van wintersport op het allerhoog
ste niveau in een gemoedelijke sfeer, de Tiroler eigen, zon
der hum-bug, zonder pracht en praal. Ons streven is ge
richt op eenvoudige Spelen, waarin werkelijk de sport de
boventoon voert". In elke ontmoeting, die wij tijdens een
reis van enkele dagen door de Olympische wintersportge
bieden van 1964 en 1976 hadden, en in elke toespraak viel
het te beluisteren: we zijn en blijven eenvoudig, ook in on
ze organisatie van de Spelen.
Nietemin is er met de organisatie van de Winterspelen 1976
waarvoor die van 1964 model stonden, een bedrag gemoeid
van 300 miljoen Oostenrijkse shilling, hetgeen in Neder
lands geld uitgedrukt zo'n 44 miljoen gulden betekent.
Toen Denver, dat in 1970 op het
congres van het Internationaal
Olympisch Comité te Amsterdam
de organisatie van de Olympische
Winterpslen 1976 kreeg toegewezen
maar deze eind 1972 moest terug
geven als gevolg van een negatieve
uitkomst van een in Colorado ge
houden volksstemming over de
i.v.m. deze organisatie gemoeide
kosten, sprong Innsbrück in de bres
en zijn kandidatuur werd aan
vaard. Innsbrücks burgemeester, dr.
Alois Lugger, tevens vice-president
van het organisatiecomité: „Bij de
kandidaatstelling vroeg jonkheer
Herman van Karnebeek, toen de
vicepresident van het I.O.C. mij,
of wij voor 1976 sneeuw konden
garanderen. Mijn antwoord was
toen: wanneer wij, zoals in 1964,
toen de sneeuw schaars was en in
Innsbrück zelfs geheel ontbrak,
goede Spelen konden brengen, kun
nen wij dat ook met sneeuw ga
randeren. Daarbij waren voor ons
drie punten belangrijk. Ten eerste
brengen wij mee de ervaring van
1964, want vele mensen op belang
rijke posten van toen, zijn actief
in de sport gebleven en nu weer
daarbij. Ten tweede is Innsbrück
na de Winterspelen van 1964 geen
dode sportstad geworden. En ten
derde is gebleken, dat er van de
Spelen van 1964 een geweldige sti
mulans is uitgegaan wat betreft'de
wintex-sportbeoefening in Tirol.
Wij hebben een stijging gekregen
van 40 procent, zoals een Ameri
kaans bureau heeft berekend.
Economisch hebben wij rijke
vruchten geplukt van de spelen in
1964".
Een kleine honderd dagen voor
de opening is Innsbrück al heel ver
gevorderd in zijn organisatie en
vrijwel klaar. Het wachten is op de
sneeuw voor de skipistes en de
springschansen, die nu nog groen
en uit wintersportoogpunt bezien
in embryonale staat staan afge
tekend. Geen sterveling zal het wa
gen thans een sprong te maken
van de schansen de grote (90 me
ter) op de Bergisl, waar ditmaal
het vuur zal vlammen in twee scha
len en vanuit geheel Innsbrück
zichtbaar zal zijn, en de kleine (70
meter) te Seefeld die als af
schrikwekkende glijbanen in het
(berg)landschap staan. Is de
schans te Seefeld vrijwel identiek
aan die van 1964 alleen het af-
springprofiel werd iets gewijzigd
de grote schans op de Begisl,
waar zo'n 60.000 toeschouwers op
de betonnen tribunes langszij en
tegenover de schans het spectacu
laire springen kunnen volgen, is
van een geheel andere constructie
dan in 1964.
delbaan die verrezen is op hetzelf^
de terrein, waar in 1964 de wed
strijden in deze takken van sport
gehouden.
Boven de Igls bij Heilig-
wasser ligt een bob-rodelbaan met
kunstijs ter lengte van ruim 1300
meter met een hoogte verschil van
97 meter, die min of meer als een
prestige object moet worden gezien.
Immers het aantal bob
bers als rodelaars in de wereld is
gering en nog meer geldt dat voor
Oostenrijk zelf. Beide sporten staan
echter op het Olympisch program
ma, waardoor de organisatie van
de winterspelen de verplichting op
zich neemt voor een baan te zor
gen. Doordat er een compromis kon
worden bereikt tussen de in beide
sporten verantwoordelijke officials,
kon deze eerste gecombineerde
baan tot stand komen, die
overigens reeds in het seizoen *74
'75 is beproefd.
En met succes. Bij de
6000 pavcoursen van de rode
laar (sters) en de 2000 van de bob-
sleeërs heeft zich geen enkel erns-
stig ongeluk voorgedaan. Of
schoon bij het compromis beide
partijen hun wensen ten aanzien
van het profiel van de baan niet
geheel zagen vervuld, bestond er
bij de beoefenaars van beide spor
ten toch tevredenheid.
De kosten zullen er ech
ter. zelfs bij benadering, nooit
uitkomen. Daarvoor zijn beide spor
ten te impopulair en het project,
ook in exploitatie, te duur.
Het ijsstadion, waarin het kunst
rijden en het ijshockey plaats heb
ben. werd gemoderniseerd en reeds
voor de wereldspringkampioen-
schappen in IC7}„ kreeg de 400 me
terkunstijsbaan, die tegen het ijs
stadion aanligt, een nieuwe, beton
nen ondergrond voor het ijsvlak.
Evenals in 1964 zullen wederom te
Seefeld en in de omgeving daar
van de Noordse nummers (de'lang
lauf voor dames en heren, de
Noordse combinatie bestaande uit
een 15 km cross-country en sprin
gen van de 70 meter-schans, als
mede de biathlon) worden gehou
den, terwijl de Alpine-nummers
(afdaling en slalom) ook plaats
hebben op dezelfde pistes als in
1964: de afdaling voor heren op de
Patscherkofel (2240 meter) te Igls
en de afdaling voor dames en de
ireuzen)slalom voor dames en he
ren in het vermaarde skigebied van
Axamer Lizum, dat als een dorado
geldt voor alle skiërs in de wereld,
gesitueerd op de berghellingen van
de Hoadl (2343 m>. de Birgitzköpfl
(2030 m) en de Pleissen (2236 m).
Alle parcoursen werden verbeterd
zo werd de afdaling op de Pat
scherkofel aanefenlijk verbreed
om het gevaar zoveel mogelijk te
beperken en uit de fouten van
1964, die nu eemnaal in elke orga
nisatie worden gemaakt,'werd le
ring getrokken, waarvan men hu
profijt trekt.
In het oosten van Innsbrück is
het Olympisch dorp verrezen, waar
in de op 1500 geschatte deelne
mers met hun begeleiders (sters)
ten getale van ongeveer 500 onder
dak krijgen. Dit woningbouwprojekt
van de gemeente Innsbrück, waar
bij een overdekt zwembad, zal na
de Spelen geheel ten dienste van
de inwoners van de stad komen.
Ook voor het nieuwe opgetrokken
televisie- radio en perscentrum,
waar 1750 geaccrediteerde journa
listen hun werk zullen doen, is
reeds een bestemming.
Een van de gebouwen
wordt een school van de pedagogi
sche academie. In het tweede wordt
gevestigd een remise voor trams en
autobussen van het Innsbrücker
vervoersbedrijf. Inasbrück bouwt
ook nieuwe wegen en bruggen, ech
ter niet alleen gericht op de
Olympische Winterspelen van '76.
ook op de toekomst.
Ziet dr. Alois Lugger met opti
misme de winterspelen tegemoet,
niettemin heeft hij. en als burge
meester van Innsbrück, en als vice-
president van het organisatiecomi
té, zijn zorgen en die hebben be
trekking op de veiligheid van al
len deelnemers, officials, toe
schouwers die in die" periode zijn
gast zullen zijn. „Mijn grootste zorg
betreft een eventuele gijzeling. Wij
krijgen vooraanstaande gasten. On.
ze veiligheidsdiensten zijn attent,
ook ta.v. het Olympisch dorp.
München is ook voor ons een les
geweest".
De jonge Seefelder architect
Michael Prachensky, zoon uit een
vermaard geslacht van bouwmees
ters (vader en grootvader gingen
hem voor), heeft uit beton een
nieuwe moderne aanlooptoren ge
construeerd en met de iets terug
genomen schans zullen verder
sprongen dan voorheen mogelijk
zijn. De verwachting bestaat, dat
op 15 februari bij het schanssprin
gen nieuwe records voor Bergisl
zullen worden gevestigd.
Het veruit grootste en ook duur
ste kosten zo'n 10 miljoen gulden
bouwproject voor de naderende
winterspelen is 's werelds eerste
gecombineerde kunstbob- en ro
Het Olympische dorp van Innsbrück is vrijwel gereed. Het telt 642 woningen, die 2000 sportlieden
en hun begeleiders onderdak zullen bieden.
