Kerk
met
open
hart
Drie bondige vragen aan
Mercedes-Benz kopers:
W eekhoofdprijs
fait in Warmond
■jjjjjjimuujiB
PAGINA 11
-LEIDERDORP Afgelopen
zondag kwam er voorlopig een
eind aan de ro oms-katholieke
diensten in de protestantse
Scheppingskerk aan de Laan van
Ouderzorg. Morgen, 1 november,
aan de vooravond van het „hoog
feest van Allerheiligen", neemt de
parochie De Menswording h aar
nieuwe centrum aan het Heel-
blaadjespad (Gallaslaan) in ge
bruik. Om 11 uur wordt daartoe
een eenvoudige eucharistievie
ring met samenzang gehouden,
waarin pastor A. Hammerstein
en pater P. de Ridder voorgaan.
Op zondag 14 december, de der
de zondag van de Advent, hoopt de
bisschop van Rotterdam, mgr. dr.
A. Simonis, naar Leiderdorp te
komen om de nieuwe kerk offi
cieel in te wijden.
Om 2 uur morgenmiddag is er
"open huis" voor ieder die het
centrum wil bekijken. Jongeren
koor, combo en tekstgroep wei-ken
morgenavond om 7 uur mee aan
een eucharistieviering. Het jeugd
koor zingt zondagmorgen half 11
in een gezinsmis.
Wat het niet meer gebruiken
van de Scheppingskerk betreft,
wees pastor Hammerstein ons
op het voorlopige karakter van
deze beslissing. "Als de wijk Voor
hof over een paar jaar is volge
bouwd en onze protestantse me
de-gelovigen krijgen daar behoef
te aan een plaats van samen
komst, dan is het heel goed mo
gelijk, dat zij gebruik gaan ma
ken van onze kerk en dat wij dan
terugkeren naar de Scheppings
kerk, speciaal voor die parochia
nen die in dat deel van Leider
dorp wonen. Voor hen ligt de nieu
we kerk tamelijk veraf. Wij kun
nen dan met gesloten beurzen
van eikaars mogelijkheden ge
bruik maken".
Het noodkerk je aan de Gaar-
meesterstraat, een demontabel
houten gebouw van 10 bij 24 me
ter, met een aanbouw van 8 bij
10 meter, dat negen jaar dienst
heeft gedaan, is nu te koop aan
geboden. In de wijk Voorhof,
waar de bouw nu is begonnen, ko
men 1380 woningen.
Beweeglijk
De Leidse architecten Jules
Kirch en Henk Blansjaar hebben
de permanente kerk voor De
Menswording ontworpen. De op
dracht was een kerkelijk cen
trum met ongeveer 350 zitplaat-
fen dat voor uiteenlopende doel
einden gebruikt zou kunnen wor
den. Multifunctioneel, heet dat.
Inwendig zou het beweeglijk en
deelbaar moeiten zijn. Van 't ont
werp tot en met de bouw kre
gen de architecten een welkome
begeleiding van de bouwcommis
sie. Die was een stuwende kracht
bij de totstandkoming van deze
kerk.
Men kan dit eenvoudige, maar
architectonisch zeker niet onsier
lijke gebouw een "eigentijdse"
kerk noemen. Het mocht onder
geen enkele voorwaarde een geï
soleerd heiligdom worden. Je
denkt, als je het ziet staan in de
nog lege ruimte van Voorhof, on
willekeurig aan een stenen taber
nakel, het heiligdom van Israel
op zijn waestijnreis. Alleen in het
kapelletje, dat als een nis aan het
gebouw uitsteekt, komt een vast
altaar. Deze bezinningsruimte
krijgt een afscheiding met een
gordijn.
Kirch en Blansjaar hebben voor
het eerst zo'n soort kerk
gemaakt. Er was weinig geld maai
de architecten zijn zich er voort
durend van bewust geweest, dat
moest zijn dan een optelsom van
elementaire bouwmaterialen.
Kirch is ervan uitgegaan, dat
de kerk ontstaat tussen mensen
die samenzijn. De mensen bren
gen gezamenlijk iets "naar het
midden". Hij heeft dan ook een
"leeg midden" ontworpen. Vroe
ger had je een top: priester aan
het altaar, de parochianen naar
hem toe gericht, eenrichtingver
keer. Het nieuwe in de liturgie is,
dat de mensen, die van overal sa
menkomen, zich scharen rond het
hart van de ruimte, een leeg mid
den, waarvan de Heer heeft ver
zekerd dat Hij (?r zal zijn, mits
men daar in Zijn naam bijeen is.
Die overweging is voor het archi-
tectenduo Kinch-Blansjaar de ro
de draad geweest die door dit he
le kerkbouwproces heenloopt.
Na vier eeuwen
Het centrum kost in totaal
f 600.000. De parochie kon nog
nét een beroep doen op d'a over
heid voor een subsidie krachtens
de toen nog geldende Premiewet
Kerkenbouw. Het bisdom Rotter
dam droeg in de financiering bij
met enkele leningen, waaronder
een renteloze van f 300.000. De pa
rochianen zelf legden tot nu toe
f 85.000 op tafel.
De ingebruikneming van de door
Bik en Breedeveld gebouwde kerk
valt samen met het feit, dat Lei
derdorp precies na vier eeuwen
weer een definitieve rooms-katho-
Iteke parochiekerk heeft.
Op de vraag hoe het kon dat het
"roomse Leiderdorp" (Room
burg!) destijds zo snel reforma
torisch werd, geeft pastor Ham
merstein ten antwoord, dat het
hier waarschijnlijk ging als el
ders: als de pastoor overging tot
het "nieuwe geloof", volgde de
parochie. De rooms-katholieken
werden echter betrekkelijk kort
na de Reformatie, ondanks ge-
loofcivervoliging. weer georgani
seerd en bediend door een pries
ter uit Leiden en door priesters,
geconcentreerd rond rk gebleven
adellijke families. Rond 1700 was
30 prooent van de Leiderdorpse
bevolking rk.
In 1840 woonden er 1200 her
vormden, waarvan 590 lidmaten,
en 500 roomskatholieken, die vie
len onder de zorg van de Groe
nendijk (Hazerswoude).
Uitwisseling
Het lijkt tegenwoordig meer voor
te komen dat kerken worden ge
sloten dan in gebruik genomen.
Dat lijkt maar zo. Als een be
kende kerk dicht gaat, komt dat
breeduit in het nieuws. Maar ope
ningen worden alleen vermeld als
het de eigen omgeving betreft.
Toch komen ze steeds minder
voor. En zeker waar het gaat om
een nieuwe kerk voor slechts één
kerkgemeenschap.
Economische overwegingen heb
ben de kerken naar elkaar toe ge
dreven. Zo zijn er op veel plaat
sen kerkelijke centra gebouwd
waarvan in een aantal gevallen
zelfs drie kerkgemeenschappen
gebruik maken.
Daarvoor zijn verschillen
de vormen mogelijk. In Alphen
aan den Rijn - Ridderveld bij
voorbeeld hebben de kerken één
groot centrum, maar met een ei
gen katholieke en protestantse li
turgische ruimte.
Men kan het jammer vinden,
dat het daartoe in Leiderdorp niet
is gekomen. De Scheppingskerk
werd gebouwd als gereformeerde
Kerk, maar dat karakter heeft
zij nauwelijks meer sinds de pro
testantse diensen zowel hervormd
als gereformeerd zijn, de rooms
katholieken er voor de zaterdag
avondmis en de zondagmmorgen-
mis van 12 uur gebruik van ma
ken en het omringende centrum
cok voor alle mogelijke niet-ker
kelijke activiteiten beschikbaar is.
Toen kerkbouw in het nieuwe
Leiderdorp ugent werd lag de be
hoefte bij de verschillende kerken
aan ruimte echter niet gelijk. De
hervormden en rooms-katholie
ken waren nog niet aan kerkbouw
toe.
Toch heeft deze ontwikkeling ook
een positieve kant. De nieuwe wij
ken Binnenhof, Voorhof en Bui
tenhof liggen te ver van het oude
dorp dan dat een voorziening in
de tussenliggende nieuwe wijken
overbodig zou zijn. De Scheppings
kerk zal in de toekomst die katho
lieken kunnen opvangen voor wie
de afstand tot De Menswording
toch bezwaarlijk is. Trouwens, de
capaciteit van deze nieuwe kerk
is beperkt. En de katholieke pa
rochie stelt graag haar kerk be
schikbaar voor de protestanten in
de hovenwijk. Zo kan de omgang
met elkaar toch blijvend vrucht
hebben.
Alleen blijft men aan protestant
se kant wel met de vraag zitten,
waar de niet-liturgische activitei
ten dan moeten worden onder
gebracht. Bij kerkbouw zijn de
omringende vertrekken ten min
ste even belangrijk als de kerk
ruimte zelf.
S.J. DE GROOT
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
De nieuwe folder
NSminitripsisuit.
Met bekende bestemmingen
als T exel, Sauerland, Drenthe
enz. Maar ook tal van nieuwe.
Bijvoorbeeld Luxemburg,
Münster en Rijk van Nijmegen.
Tal van mogelijkheden om er
deze herfst of winter even
tussenuit te wippen.
De NS Minitrips folder krijgt
u gratis op ieder station.
^uzzelactie Sportfonds
Gehandicapten
iiEIDEN Het eerste miljoen
>r het Nationaal Fonds Sport Ge-
ndicapten is bijna bereikt. De
nd na vijf puzzels is namelijk:
D5.638.32.
3ank zij uw aller inspanning be
ft deze nationale puzzelactie een
>rm succes te worden. Volgende
ek wordt een bedrag van 1 mil-
n overschreden. Het eerste mil-
n, want we gaan door en door en
>r naar de volgende miljoenen.
)e extra-prijzenpot kreeg ook
Er een injectie in de goede rich-
g. Er kwam deze week f 3662 bij,
lat er weer f 7799 in die extra pot
)plossing puzzel 5
»rt doet ligt altijd vi
rnd.
"Wie i
fien Philips kleurentelevisie: Me-
tuw Drost, v. Bijnkershoeklaan
Utrecht.
!en Olga springboxcombinatieR.
Smit, Willem Knuttelstraat 14,
burg.
in Zanussi wasautomaat: J.
Zandee, H. H. Kinderendijk 93,
Goes.
Een Remington privé brandkast:
H. J. Polane, Schildersgaarde 58,
Den Haag.
Een Singer naaimachineMevr. E.
F. Finkster-Kruizinga, Hunzedal 28,
Borger.
Een waardebon van f500 van Wit-
teveen: G. A. J. M. Heijmans, Lage-
morgenlaan 140, Den Bosch.
Een waardebon van f 500 van Wit-
teveen: J. Hendriksen, Westenenger-
dijk 15, Harskamp.
Een Carnielli Super Skiff roeima-
chine: H. W. H. Wijnands, Peelveld-
laan 23, Swalmen (L).
Een Neveda tapijt: W. G. van
Donselaar, Stephensonstraat 70,
Haarlem.
In het verspreidingsgebied van t
Leidsch/Alphens Dagblad zijn ver
der de volgende weekprijzen geval
len: een Birdy tafelgarnituur voor
J. H. Lobbers, Talmastraat 44, Kat
wijk aan Zee, een Rara gouden puz
zelwoordenboek voor W. L. van
Duyn, Zeeweg 81, Katwijk.
De volledige trekkingslijst ligt
vanaf maandag a.s. ter inzage op
onze bureaus in Leiden (Witte Sin
gel 1) en Alphen a.d. Rijn (Juliana-
straat 19).
1) 1' 1' Lucy, Mud.
3) Can't give you anything
but my love, Stylistics.
(12) Morning sky, George Baker
Selection.
(11) Dansez maintenant, Dave.
5) Goodbye love, Teach-in.
8) Fame, David Bowie.
4) Stan the gunman, Hank
the Knife and the Jets.
That's the way I like it,
K.C. en Sunshineband.
7) Hafanana, Afric Simone.
(15) Rolling on a river, Piet
Veerman.
(30) Als de dag van toen,
Reinhard Mey.
9) Guus, Alexander Curly.
2) Tribute to Buddy Holly,
Mike Berry.
(24) Everything's the same,
Billy Swan.
(19) Get sexy, Paul Kelly.
(22) Give it up, Husky.
6) Perdoname, Demis Rous-
(18) This will be, Nathalie Cole.
(17) Spanish rose, André Moss.
(27) In Hamburg, Zangeres
zonder Naam.
(21) I've got the need, Spooky
and Sue.
(10) Rhinestone cowboy, Glenn
Campbell.
Foot stompin music, Ha
milton Bohannon.
(14) My Russian Lady, The
Classics.
(28) M'n beste vriendin, Mieke.
(26) The Stealer, Catapult.
Favoriet Vilas
uitgeschakeld
PARIJS De in het herenenkel
spel als eerste geplaatste Argentijn
Guillermo Vilas is gisteren in de
tweede ronde van het tennistoernoooi
in Parijs uitgeschakeld. Hjj verloor in
3 sets (6-4, 5-7, 3-6) van de Zuid
afrikaan Ray Moore. Eddy Dibbs
(VS) won in drie sets van de Frans
man Georges Goven: 6-4, 5-7, 6-0.
Tom Okker won met zijn Roe
meense partner Ilie Nastase de
eerste ronde van het herendubbeispel
van de Amerikanen Charlie Pasa-
rell en Roscop Tanner: 7-9, 6-4, 6-2.
De Nederlandse Elly Appel won
in de eerste ronde van het indoor
tennistoernooi van Stockholm met
6-2, 6-1 van de Westduitse Heidi Eis-
terlehner.
Het Da vis-beker comité heeft in
Parijs beslist dat de finale van het
toernooi om de Davis-beker tussen
Zweden en Tsjecho-slowakije voor
21 december moet worden gespeeld.
Tijdens het congres van het co
mité werd ook overeengekomen dat
een land dat uit politieke overwe
gingen in het volgende toernooi wei
gert te spelen, zwaar zal worden ge
straft.
27 (13) Kiss me kiss your baby,
Brotherhood of Man.
28 Hooked for live,
The Trammps.
29 (23) No woman no cry, Bob
Marley en Wailers.
30 (25) Yo-de-lay-dee, Big Mouth
Little Eve.
Tennis In het klassement van
de Grand Prix tennis bezet Guiller
mo Vilas momenteel de eerste plaats
met 785 punten Tweede is Manuel
Orantes met 639 punten.
Golf Jack Nicklaus, dit seizoen
winnaar van vijf toernooien in Ame
rika, heeft in 1975 het meest ver
diend van alle golfprofessionals:
81.000 gulden.
Voetbal Frans Vermeulen van
NAC is gisteren door de tuchtcom-
missie van de KNVB voor één wed-
- strijd geschorst naar aanleiding van
de gele kaart die hij kreeg van scheids
rechter Vervoort in de ontmoeting
MVV-NAC. Vermeulen kreeg tevens
een boete van 150 gulden.
Voetbal De eerste divisieclub
Volendam heeft gisteren de 23-ja-
rige Deen Mogens Fog gecontrac
teerd. In Fog hoopt de club de spe
ler te hebben gevonden, die voor de
nodige produktiviteit kan zorgen. Hij
is afkomstig van AB Kopenhagen
en zal waarschijnlijk op 9 novem
ber in de uitwedstrijd tegen Heeren
veen zijn debuut voor Volendam
maken.
Het huwelijk van de Britse actri
ce Sarah Miles en de toneelschrijver
Robert Bolt is na acht jaar geëin
digd in een echtscheiding.
De 51-jarige Bolt is onder meer
auteur van "A man for all seasons"
terwijl de 31-jarige Sarah Miles on
der meer bekendheid kreeg met haar
vertolkingen in "Ryan's daughter,
lady Caroline Lamb", "Lawrence of
Arabia" en "Dr. Zjiwago".
Illegalen nog
de tijd tot
half november
DEN HAAG/ROTTERDAM (SP)
Het Ministerie van Justitie heeft
besloten dat illegale werknemers
zich nog tot half november kunnen
melden voor regularisatie. Zij moe
ten dan wel kunnen aantonen, dat zij
niet In staat zijn geweest dat voor
1 november te doen. Zij. die zich wel
voor 1 november hebben gemeld,
krijgen nog tot 1 december de tijd
voor het nodige bewijsmateriaal te
1 Weet u reker dat uw nieuwe
Mercedes écht nieuw is als u 'm koopt?
Als u uw nieuwe Mercedes bij* een offi
ciële Mercedes-Benz dealer bestelt,is erheen
reden tot twijfel. Maar als u'iri ergens anders
koopt, heeft uw wagen een. onzekere her
komst. Neemt u risico. Is verhaal vrijwel
onmogelijk.
2. Krijgt een vol jaar-
fabrieksgarantie?
Voor, door officiële dealers geleverde,
nieuwe Mercedessen, geldt sinds 1 juli een
vol jaar fabrieksgarantie. Ongeacht de
kilometers. Als u uw wagen niet bij een
officiële dealer koopt en u wordt toch die
garantie beloofd, dan rammelt er iets. Want
u bent de eerste eigenaar niet en importeur
en fabriek staan daar dan niet achter. Zodat
zo'n handelaar z'n bewering niet kan waar
maken.
3# En wat krijgt u voor service?
Alleen eebte Mercedes-Benz dealers
hebben door fabriek en importeur opgeleid
personeel. En door de fabriek vereiste
apparatuur. En een komplete onderdelen-
voorraad Dus alleen echte Mercedes-
Benz dealers geven goede, snelle service en
hebben steun van fabriek en importeur.
Een nieuwe Mercedes kunt u altijd
ongezien kopen, dat zit wel goed
Mits u 'm op de goede plaats koopt, bij de
officiële Mercedes-Benz dealer.
Dealer goed,
al goed
B.V. L.I.A.M., Leiden, Vondellaan 45, tel. 071 - 769303 - Alphen a/d Rijn,
Gouwestraat 60a, tel. 01720-73344 ROOYAKKERS AUTOMOBIEL
BEDRIJF B.V., Oegstgeest, Leidse Straatweg 1, tel. 071 -152643/4.
gens in Maasdam, Oosterend (Fr.)
en Loosduinen. De 37-jarige
Middelburgse gereformeerde predi
kant C. van der Zanden (eerst te
Pesse) heeft zich in de kapel van de
Volle Evang. gemeente in het Bel
gische Kortrijk laten herdopen
(door onderdompeling). Al in zijn
studententijd had hij moeite met de
kinderdoop. Nu doopt hij geen kin
deren meer. Vanavond komt de
classis Middelburg van de Geref.
Kerken bijeen om zich over een en
ander te beraden. Ds. Van der Zan
den is inmiddels vrijgesteld van
ambtelijk werk. Hij hoopt, dat de
Geref. Kerken ruimte geven voor
zijn opvatting. Op donderdag 13
november zal de Engelse kerk aan 't
Begijnhof in Amsterdam, die gron
dig gerestaureerd is, officieel wor
den heropend. Koningin Elizabeth,
de koningin-moeder van Engeland
en prinses Beatrix zijn voornemens
de dankdienst ter gelegenheid van
de heropening bij te wonen. Deze
kerk dateert van omstreeks 1400. Na
de Reformatie werd zij bestemd voor
de eredienst van protestantse immi
granten uit Engeland en Schotland.
Het Interkerkelijk Vredesberaad
en de rk vredesbeweging Pax Christi
willen nog dit jaar komen met een
plan tot oprichting van een natio
nale commissie "voorlichting en be
wustwording veiligheidsvraagstuk
ken". Haar taak zal zijn projecten
inzake vraagstukken van vrede en
veiligheid mogelijk te maken en te
stimuleren.
Morgen zullen de zeven Neder
landse bisschoppen samen met af
gevaardigden uit de bisdommen het
tweede Landelijk Pastoraal Overleg,
dat ging over een nieuwe levensstijl
tot afsluiting brengen, tijdens een
in de aula van de rk universiteit van
Nijmegen te houden bjieenkomst.
Vorig jaar is dit tweede overleg (in
Noordwijkerhout) begonnen. Het was
bedoeld als een gezamenlijk gewe
tensonderzoek over de houding van
de christenen in een samenleving,
die gekenmerkt wordt door produk-
tie, prestatie en consumptie. De
Vondel-prijs 1975 is toegekend aan
mej. H. Kohlbrugge wegens haar
verdiensten voor de verhouding tus-
„sen Nederlanders en Duitsers voor
en na de oorlog. Zij was tot 1972 ver
bonden aan de sectie Internationa-
bbonden aan de sectie Internationa
le Hulpverlening van de Hervormde
Kerk. De rector-magnificus van de
universiteit van Münster, prof. dr.
W. Hoffmann, heeft de prijs gisteren
uitgereikt.
laptisten blijven
Ji „De Vinkenliof'
HEEK Ds. J. van Dam te Sneek
voonziLter geworden van de Unie
,n Baptistengemeenten in Neder-
nd, als opvolger van ds. W. Veen-
ra te Amsterdam. Hij werd daar-
e gekozen tijdens de 95ste algeme-
i vergadering van de Unie in Nieu-
Pekela.
Het ledental van de Unie is vorig
ar gegroeid tot 10.547. Er zijn in
e land ook baptistengemeenten die
et bij de Unie zijn aangesloten.
De vergadering besloot, het cen-
jm De Vinkenhof te Bilthoven,
lar het seminairum en het Unie-
ireau zijn ondergebracht, te hand-
tven en mogelijk uit te bouwen. Er
1 een theoloog worden benoemd die
!h part-time gaat bezighouden met
i bestudering van en de bezinning
i de evangelisatie-arbeid van de
I de Unie aangesloten gemeenten.
R. Reiling te Dordt gaat als zo-
jnig fungeren. Ds. Th. v.d. Laan te
Bilt wordt conrector van het
minarium.
I In de Marekerk te Leiden houdt
t Evangelische Omroep dinsdag 4
pvember om 8 uur een presentatie-
tond. Sprekers zijn ds. J. H. Vele-
[a, chr. gereformeerd predikant te
lunspeet, en de evangelist Theo
|ikkes (Leiden). Medewerking
trienen het Rijnlands Mannenkoor
J.v. Sander van Marion, Diny
inetsch sopraan en de organist
rans van Tilburg. Ds. W. van
jalen te Bergen (Noordh.) is be-
bemd tot secretaris van de be-
Üdsstaf van het Nederlands Bij-
Ügenootschap, als opvolger van
t Ole van Luyn die Europees se-
|eta'ris werd van de Wereldbond
In Bijbelgenootschappen. Hij is
l jaar en was eerst gereformeerd
ledikant in Heino. Sinds '71 in
jergen. Dr. W. Nijenhuis te Am-
erdam (59) is benoemd tot ge-
pon hoogleraar in de geschiedenis
Ln de christelijke godsdienst en de
jschiedenis van de leerstellingen
in de christelijke godsdienst aan
i Groningse universiteit. Hij wordt
s opvolger van prof. dr. W. F.
ankbaar, die met emeritaat ging.
Dordat dr. Nijenhuis wetenschap-
jlijk hoofdmedewerker werd bij de
pulteit der godgeleerdheid van de
liversiteit van Amsterdam, was hij
irvormd predikant achtereenvol-
