Het kind nu
denkt door
Christelijke boodschap
niet zonder gevolgen
Vormingswerk zit in het slop
een miljoen gulden aan prijzen
VRIJDAG 17 OKTOBER
Missie zoekt naar nieuwe wegen
«■ijmjuumujjn
Het missiewerk van de R.K. Kerk is van verschillende kanten
tegelijk in moeilijkheden geraakt. Dit bleek op het congres van
700 deskundigen op het terrein van de missie, dat deze week
in Rome werd afgesloten. Onder het algemene thema „Geloofs
verkondiging en de culturen" probeerden theologen, missio-
logen en mensen uit de praktijk de missionaire opdracht van
de kerk in de Derde Wereld te formuleren.
Vlak voor de sluiting van het con
gres werden de deelnemers door de
paus ontvangen. Deze formuleerde
het grondbeginsel, dat in „het laby
rinth der culturen" de christelijke
identiteit, 't wezenlijke van 't chris
tendom. niet verloren mag gaan.
Om deze identiteit ging het tijdens
het congres ook steeds. Wat moet hoé
verkondigd worden? Het wat was
eenvoudig genoeg te antwoorden: het.
evangelie, maar het hoé leverde de
problemen op. Want met de geloofs
verkondiging is bewust of onbewust
tegelijk ook de Europese cultuur, het
Europese denken en handelen, mee-
geëxporteerd. De tijd waarin dit
mogelijk was, schijnt echter defini
tief voorbij te zijn.
De problemen liggen echter niet
alleen in de missielanden. De Belgi
sche missionaris Joseph Masson uit
Leuven wees met name op de ..te
genstanders" van de missie in de
christelijke gemeenschappen. Hij bp-
doelde hiermee een uiterlijk nog
christelijke samenleving, die als ge
volg van de secularisering van Euro
pa steeds minder begrip voor missie
opbrengt, omdat binnen deze „chris
telijke gemeenschappen" een mystie
ke voorstelling van menselijke voor
uitgang en van aardse bevrijding
voorrang heeft op de christelijke ge
loofsverkondiging.
Grotere moeilijkheden ondervindt
de missie echter in de Derde Wereld
Met name in Zuid-Amerika wordt
steeds krachtiger de vraag gestéld
welke gevolgen de christelijke bood
schap voor het maatschappelijke, po
litieke en economische leven van de.
mensen heeft.
Mgr. Eduardo Pironio. tot voor
kort voorzitter van de Latijns-Ame
rikaanse bisschoppenconferentie en
nu pro-prefect van de Curie-con
gregatie voor de religieuzen, beschrppf
dit probleem. Naar zijn mening kan
kerstening niet losgemaakt-worden
van de bestrijding van menseliike
nood. De bevrijding, die het evangp-
lie belooft, moet heel konkreet en
politiek ook bevrijding van onder
drukking inhouden.
Onderwaardering
In Afrika ligt het probleem weer
anders. Daar staan niet materiële
nood. klassentegenstellingen en on
derdrukking voorop, maar staat de
missie voor een ontwakend Afri
kaans zelfbewustzijn. Volgens de Leu
vense prof. Masson wordt overgang
tot het christendom in Afrika dik
wijls al gezien als verraad aan eigen
land en kuituur.
Enkele dagen vóór het missiecon
gres, tij de as het Afrikaanse bisschop-
pensymposion in Rome, noemde de
bisschop van Kumasi in Gha
na. mgr. Peter Kwasi Sarpong, de
gronden voor dit Afrikaanse verzet:
de Europese missionarissen hebben
heel vaak de Afrikaanse cultuur en
mentaliteit ondergewaardeerd. Zij
hebben veel te weinig of helemaal
geen rekening gehouden m. d. maat
schappelijke, godsdienstige, geestely-
ke en politieke eigenschappen van
het Afrikaanse volk. Zij leerden de
Afrikaanse christenen Eurofrees bid
den, zingen en preken. Bovendien
Afrikaanse bevolking reeds vóór de
kerstening 'n hoogste god kende. In
plaats van voort te bouwen op het
geen zij op godsdienstig en geestelijk
gebied vonden, hebben dé missiona
rissen geprobeerd iets heel nieuws in
Tot concrete konklusies leidde het
congres, dat was georganiseerd door
de pauselijke universiteit „Urbania"
samen met de Curie-congregatie voor
de missie en verschillende katholieke
universiteiten, overigens niet. Wel is
duidelijk gemaakt, dat verdere be
zinning op het missiewerk noodzake
lijk is om het evangelie te kunnen
inplanten in de verschillende cultu
ren. Of zoals paus Paulus het tijdens
een synode in 1974 zei: er moeten
uitdrukkingsvormen voor het geloof
gevonden worden, die meer rekening
houden met de culturele en maat
schappelijke omstandigheden, waar
in gemissioneerd wordt, zonder dat
die culturele en maatschappelijke re
latie zozeer gaat overheersen, dat het
universele karakter van de kerk ge
weld wordt aangedaan.
Drie lezingen in
Leiden over
stand van de
Morgenavond, zaterdag, om 7
uur werkt de jongerengroep The
Lord's Folks in de Jozefkerk aan de
Herensingel te Leiden mee aan een
eucharistieviereng die de Wereldmis
siedag als thema heeft. Zondag
morgen om 10 uur wordt in de Hooe-
landse kerk te Leiden een jeugd
dienst gehouden, waarin ds. H.J.
Hemstede preekt over het thema
"Weest niet bevreesd". Muzikale me
dewerking verleent het rk jongeren
koor" „De Overbrugging" (Leiden).
De bisschoppenconferentie in ons
land heeft besloten het derde Lan
delijk Pastoraal Overleg te wijden
aan de vraag hoe het volk Gods
zijn geloof en kerk-zijn gezamenlijk
tot uitdrukking kan brengen. De da
ta voor dit overleg zijn nog niet be
kend. De slotzitting van het tweede
overleg wordt gehouden op zaterdag
1 november in de aula van de rk
universiteit te Nijmegen. In de
Expo-hal te Hilversum houdt de In
ternationale Raad van Christelijke
Kerken op zaterdag 25 oktober een
toogdag, waarvan een deel in het
teken zal staan van de vervolgde
kerk in Oost-Europa en de Sovjet-
Unie. Daarover zal de Russische
evangelist Herman Hartfeld spreken.
Hij heeft zes en een half jaar in
gevangenissen en werkkampen van de
Soviet- Unie doorgebracht.,
hadden zij niet begrepen, dat de
oecumene
LEIDEN Op de donderdagen
23 oktober, 20 november en 18 de
cember 's avonds om half acht zul
len in het Theologisch Instituut van
de Leidse Universiteit. Rapenburg
59, voor alle belangstellenden toe
gankelijke lezingen worden gehou
den over de huidige stand van de
Dr. A. van der Heuvel, secretaris
generaal van de Hervormde Kerk,
zal op de eerste avond spreken o-
ver "Eenheid der kerk" eenheid
der mensen?".
De tweede lezing verzorgt prof.
dr. H. Berkhof, voorzitter van de
Raad van Kerken in Nederland, die
specifiek Nederlandse problemen
zal behandelen. De positie van de
Rooms-Katholieke Kerk en die van
de Gereformeerde Kerken in de oe
cumene zullen hierbij een onder
werp van bespreking zijn.
Ten slotte komt dr. H. M. de Lan
ge vertellen over zijn ervaringen op
de assemblee van de Wereldraad
van Kerken te Nairobi, die in no
vember wordt gehouden. Dr. De
Lange speelde op de assemblee te
Uppsala een grote rol in de commis
sie voor de vragen van ontwikke
lingssamenwerking en 'rassenvraag
stukken.
LEIDERDORP Mevrouw dr.
J. L. Klink, (57), -predikante,
vindt, dat de oude kinderbijbels
te veel proberen om de boodschap
van de voorzienigheid en de lei
ding van God in het mensenleven
te versterken. Het verbaast haar
niet, dat er steeds meer ivordt ge
sputterd tegen bepaalde beschrij
vingen en voorstellingen.
Dr. Klink publiceert veel over
godsdienstige opvoeding, zoivel in
boekvorm als met artikelen. Sinds
1968 wijdt zij zich geheel aan dit
werk. Deze iveek hield zij een le
zing in de Dorpskerk te Leider
dorp, in het kader van de Bijbel-
tentoonstelling die daar tot en
met vanavond wordt gehouden.
Het wordt volgens dr. Klink in de
oude kinderbijbels soms te mooi
en te simplistisch voorgesteld, en
God treedt er soms al te straffend
op. Als je een kind zegt dat God
voor hem zorgtmoet je er, bij
voorbeeld, wel aan toevoegen dat
het op straat zelf heel goed moet
uitkijken om geen ongeluk te krij
gen. God is geen tovenaar, die
alles kan en alles doet.
In de kinderlijke ervaring
zullen ivij een deurtje moeten
openen naar de werkelijkheid van
het leven zelf, die niet zo eenvou
dig is. en ook naar het evangelie
van Christus en naar een volwas
sen geloof. Zo zijn er oudtesta
mentische verhalen die het nodig
maken dat wij die deur naar ..het.
andere" en ..het nieuwe", dat
Christus ons heeft geopenbaard,
krachtin openduwen. v»l hij niet
weer dichtslaan in vijandschap,
agressie en vernietiging.
Aarde is plat
Ofschoon er in de bijbel vele
verhalen staan, waarvan wij kun
nen zeggen dat ze voor kleuters
niet geschikt zijn (moord, oorlog,
straf), oefent dit „wereldboek"
ook op hen een grote aantrek
kingskracht uit. „Als ik een dag
niet uit de bijbel vertel, komt er
opstand in mijn klas", zei een
kleuter onderwijzer es mevrouw
Klink onlangs. Dr..Klink verklaar
de dat uit de (onbewuste) oer
angst van het kind om verloren
te raken en uit het oerverlangen
naar geborgenheid, alsook uit het
feit dat het kind i)i het antieke
bijbelse wereldbeeld iets van zijn
eigen denk- en leefwereldje her
kent (de aarde is plat, de fiemel
is een groot dak. daarboven heeft
God zijn troon God heeft de bo
men gevlant, Hii laat het rege
nen)Het kind identificeert zich
met de overlevenden in Noachs
ark. met een Simson die sterker
is dan de leeuw, met een Jozef die
uit de put wordt gered, met een
David die d reus verslaat. Zo be
leeft het de overwinning op angst
en dood mee. Pas later komt er
plants voor de vraag waarom die
6nd."re mensen dan niet worden
gered.
Vroeger zeiden we simpelweg
en de oude verhalen voor de kin
deren bevestigen dat als je God
nu maar lief hebt. zal Hij je wel
helpen. Maar het kind van nu, dat
zoveel meer hoort, ziet en ervaart,
denkt door. Daarom: het verhaal
over de slang in de woestijn wie
niet meer naar hem opzag, vond
de dood - en de oorlogsgeschiede
nissen ten tijde van de Richteren
staan wel in de bijbel, maar we
moeten bij het doorgeven ervan
de vraag, of dat nu het laatste
woord in de bijbelse boodschap is.
niet uit de weg gaan. De bijbel is
nu eenmaal geen boek dat op een
goed moment als een geheel uit
de hemel op de aarde is geworpen
Vooral door Jezusdie dwars stond
op onze menselijke tradities, er
varingen en voorstellingen heb
ben wij toch andere gedachten
over veel dingen gekreoen. Wat de
bijbel wél is. dat is één grote ge
schiedenis van bevrijding, niet al-
le.en van het volk Israël uit de
slavernij: maar ook uit het primi
tieve mens- en wereldbeeld
Alqehele crisis
Hele generaties zijn geïndoctri-
Op de Bijbeltentoonstelling in
de Dorpskerk te Leiderdorp is
deze tabernakel te zien. De ta
bernakel was het heiligdom van
het volk Israël op zijn woestün-
reis naar het beloofde land. De
voorloper van de tempel in Jeru-
neerd door een theologie die juist
dat kinderlijke ivereldbeeld vast
zette. De bevestiging daarvan, zo
als die in oude kinderbijbels nog
voorkomt, kan in het latere leven
leiden tot moeilijkheden, die soms
maar door één onderdeel in de ge
loofservaring worden veroorzaakt.
Zo kan het verworven besef dat
de aarde niet plat is en de hemel
geen dak met sterren eraan en
God op een troon daarboven, het
begin zijn van een algehele ge
loofscrisis. Die misverstanden kan
men voorkomen door een bijbelser
catechese, die uitlegt wanneer de
verhalen zijn geschreven en hoe
ze ziin bedoeld. Daarom ook vindt
dr. Klink kringen mor jonge moe-
ders heel belangrijk
Zij vindt het ook niet nodig,
meteen alles aan kleuters te ver
tellen. Begin maar bescheiden. We
moeten de kinderlijke ideeën niet
onmiddellijk willen bedelven on
der onze gedachten over God. die
immers evenmin onbevooroor
deeld zijn. Het kind heeft altijd
recht op zijn eigen ontwikkeling.
Als algemene leidraad voor de
overdracht van de bijbelstof gaf
dr. Klink de aanwezigen mee dat
de barmhartigheid van God ons
vertrouwder moet zijn dan de
voorstelling van een vernietigende
God.
dGr.
Commissie gaat Zware taak commissie participatie onderwijs
tarieven na van
academische
ziekenhuizen
DEN HAAG (SP, ANP) Staats
secretaris Klein (Onderw. en Weten
schappen) heeft een tommissie in
gesteld die moet adviseren over de,
vaststelling van "verantwoorde ta
rieven voor de academische zieken
huizen".
De commissie moet ook bekijken
of het tariefbeleid van deze zieken
huizen ingepast kan worden in het
tariefbeleid van alle andere zieken
huizen. De commissie bestaat uit
vertegenwoordigers van de acade
mische ziekenhuizen, van de geza
menlijke particuliere ziektekostenver
zekeraars. Voor 1 januari 1978 moet
ze klaar zijn met het advies.
Het college voor ziekenhuisvoor
zieningen zal waarschijnlijk nog voor
het eind van het Jaar rapporten
uitbrengen over de academische zie
kenhuizen in Utrecht, Leiden en Am
sterdam. De staatssecretarissen van
Volksgezondheid en Milieuhygiëne en
van Onderwijs en Webensch. heb
ben het college vorig jaar, vooruit
lopend op eventuele wetswijzigin
gen. een advies gevraagd over de
omvang van de nieuw te bouwen
academische ziekenhuizen in relatie
tot de overige ziekenhuisvoorzienin
gen in de betrokken regio's.
Dr. Ir. J. H. E. Hessels, voorzitter
van het college, zegt in het Jaar
verslag over 1974. dat er grote be
hoefte bestaat aan meer concreet
gericht, toegepast wetenschappelijk
onderzoek naar de nodige bedden-
capaciteit in de ziekenhuizen. Er
zijn weliswaar verschillende insti
tuten die zich daarmee bezighouden,
maar een totaal inzicht ontbreekt.
Dr Hessels noemt een doelmatige
bundeling van onderzoekers en on
derzoeken gewenst.
Hij pleit ook voor een goede re
gistratie van de gegevens over capa
citeit, produktie en kosten in alle
sectoren van de gezondheidszorg,
binnen en buiten de ziekenhuizen.
Hij acht dat noodzakelijk om straks
per regio een zo goed mogelijk ge
coördineerd beleid te kunnen voeren.
Het zou van groot belang zijn, zegt
hij. nu al in enkele proefregio's zo'n
registratie op te zetten.
Den Haag De groep deskundigen
die moet gaan werken aan de
toekomst van het onderwijs aan
werkende jongeren, de innovatie-
commissie participatie-onderwijs,
staat voor een zware taak. Dat bleek
gistermiddag bij de persenferentie,
die Onderwijsminister dr. J. A. van
Kemenade gaf na de installatie van
Het vormingswerk, naast het
beroepsbegeleidend onderwijs/leer
lingenstelsel, een van de pijlers van
het participatie-onderwijs, zit in het
slop. Steeds minder cursisten volgen
do tweedaagse. -lessen aan de
vormingsinstituten. Minister Van
Kemenade (Onderwijs) noemde wel
enkele mogelijke oorzaken er is
onder meer een groeiende ontwikke
ling naar het volgen van volledig
dagonderwijs maar zag voorlopig
geen oplossing. Het beleidsplan,
neergelegd in de nota participatie -
onderwijs zal versneld moeten
worden uitgevoerd, aldus de minis
ter, die verder wees op een
wetsvoorstel dat een verplichting
beoogt voor cursisten om de
tweedaagse leerplicht zowel bij het
vormingswerk als het beroepsbege
leidend onderwijs te vervullen (het
ligt ter behandeling bij de Kamer).
DEN HAAG (SP) Alle Nederlan
ders die in het buitenland wonen
moeten bij verkiezingen mogen stem
men. Op voorst/el van mevrouw Kap-
peyne van de Coppello (VVD) heeft
een meerderheid van de Tweede Ka
mer deze mening gisteren uitgespro
ken.
Volgens de bestaande grondwet
hebben in het buitenland wonende
Nederlanders helemaal geen actief
kiesrecht. De regering heeft al eer
der aangekondigd, dat zij de grond
wet op dit punt wil wijzigen.
De regering heeft het voornemen
om allleen aan bepaalde groepen Ne
derlanders in het buitenland Itet ac
tief kiesrecht te geven. De meer
derheid van de Tweede Kamer vindt
en beperking niet nodig.
Van Kemenade stelde voorts dat de
gemeenten beter ingespeeld moeten
raken op de controle op naleving
van de gedeeltelijke leerplicht. Hij
kondigde tenslotte een aantal
maatregelen ten
arbeidsverbod aai
De voorzitter
dr. M. A. J.
M.
Matthijsen. zag als grootste taak
het dichten van de kloof tussen
school en leven, tussen theorie en
praktijk, tussen het schoolse leren
en ervaringsleren, zo typerend voor
oas hele traditionele onderwijssys
teem, waardoor de werkende jonge
ren, maatschappelijk de meest
kwetsbare groep, uit de boot vielen-
Wetenschappers protesteren
tegen sluiting Herseninstituut
UTRECHT (ANP) —Drie bonden
van wetenschapsmensen, de BWA.
VWO EN VAWO (afdeling Amster
dam) hebben de vaste kamercom-
ADVERTENTIE
Een springboxkombinatie. Deze unieke
kombinatie, bestaande uit een stalen on
derstel, een dikke polyetherlaag en een
matras geeft uw slaapvertrek meteen al
lure. Een geschenk ter waarde van
1.100,- van Olga Matrassen LMF B.V.,
Leiden.
Te winnen In de Nationale Puzzelaktle t.b.v.
Nationaal Fonds Sport Gehandicapten.
missies voor wetenschapsbeleid en
onderwijs en wetenschappen dringend
verzocht, de intrekking te bevorde
ren van het kabinetsbesluit om het
Nederlands Centraal Instituut voor
Hersenonderzoek in Amsterdam te
sluiten.
In een brief aar
vragen de drie bonden van weten
schapsmensen verder om de organi
satie van een open discussie met
de wetenschappelijke wereld over
het wetenschapsbeleid in het alge
meen en vraagstukken van bezuini
ging in het bijzonder. Deze discus-
sip mag niet buiten de belangenor
ganisaties,. met name de vakbewe
ging, om worden gevoerd, omdat
de rechtspositie van het personeel
in het geding is. BWA, VWO en
VAWO protesteren in hun brief ten
scherpste tegen de voorgenomen slui
ting van het Instituut voor hersen
onderzoek. Om verschillende redenen
zien zij geen steekhoudende argu
menten voor dit besluit De bonden
vinden dat staatssecretaris Klein geen
argumenten voor de sluiting heeft
aangedragen vanuit een prioriteiten
stelling op grond van integraal we
tenschapsbeleid. Voor zover de re
gering een wetenschapsbeleid voert,
schrijven de drie bonden, kan hier
uit niet worden afgeleid dat het In
stituut voor Hersenonderzoek een la
ge prioriteit heeft: integendeel, men
zou eerder verwachten dat het In
stituut extra faciliteiten moet kry-
gen.
Patrick Dalton van de Londense effectenbeurs wordt vergezeld
door twee charmante dames, die de nieuwe dracht voor vrouwe
lijke gidsen van de beurs demonstreren. Het ontwerp is van
Hardy Amies.
Revolutionair De op een na be
langrijkste man in de meest actie
ve verzetsbeweging in Chili is in een
bloedig vuurgevecht met de veilig
heidstroepen gedood, zo heeft het Na
tionale Chileense Persbureau Orbe
gisteren bekendgemaakt. Hij werd
geïdentificeerd als Dagoberto Pe
rez, een in Cuba opgeleide revolutio
nair die het plaatsvervangend hoofd
was van de ondergrondse bewe
ging van revolutionair links (MIR).
Tafeltennis De Sowjet Unie
heeft gisteren in Moskou Joego
slavië verslagen met 4-3. Het was 'n
wedstrijd in het kader van de Eu
ropese competitie voor landenteams
groep a. Zweden versloeg Frankrijk
met 6-1. Voor de b-groep versloeg
West- Duitsland Griekenland met
7-0.
