Na twee jaar gevangenschap in
Marokko weer thuis in Leiden
Lahcen Machouri: ,Ik heb
maar ja gezegd om van
de marteling af te komen'
JKatja
Tekort mankracht wreekt
zich bij
natuurbehoud
Noodkreet
Rijn- en
Schiekade
VVV in Leiden beschikt over nieuw kantoor
DONDERDAG 16 OKTOBER
„ZAAK
OUWENS
OPENBAAR
M IK EN''
Lahcen Machouri is geboren in Marokko. Zoals zoveel landgenoten besloot hij werk te
zoeken in het buitenland. Via familie in Frankrijk kwam hij naar België; daar hoorde hij
dat er in Nederland veel werk was. Op het station in Brussel prikte hij op de Nederland
se kaart: Leiden werd zijn reisdoel.
Machouri kwam in augustus 1965 in Leiden aan. Hij vond, na wat strubbelingen, werk
en bleef. Het verging hem goed. Hij volgde een cursus electrotechniek. In 1968 trouwde
hij zijn Nederlandse vrouw en verwierf hij ook de Nederlandse nationaliteit.
In 1973 ging hij met zijn gezin op vakantie naar Marokko om zijn familie te bezoeken.
Waar hij al bang voor was, gebeurdehij werd in Marokko opgepakt.
Twee jaar lang werd Lahcen Machouri zonder proces vastgehouden en gemarteld. Uit
eindelijk werd hij op 26 september 1975 veroordeeld wegens belediging van Koning Has
san tot twee jaar gevangenisstraf met aftrek van voorarrest. Dezelfde dag dus, kwam hij
vrij.
Nu is Machouri weer terug in Leiden. Over twee weken gaat hij weer aan de slag bij Er
gon Electric. Nuchter vertelt hij zijn gruwelijke ervaringen.
Door Tom Maas Foto's Jan Holvast
*Na meer dan twee jaar Marokkaanse gevangenschap van Lahcen Machouri is het gezin nu weer
verenigd. Hoewel de brieven over en weer gecensureerd werden heeft Lahcen in de Marokkaanse
gevangenschap mee kunnen leven met wat er in zijn gezin gebeurde.
LEIDEN Het raadslid Du Gar-
dijn (PPR/PSP/D'66) gaat maandag
in de gemeenteraadsvergadering het
voorstel doen om de zaak rond Daey
Ouwens, de geschorste directeur van
de Groenoordhal, openbaar te ma
ken. Daey Ouwens zou daar zelf
geen overwegende bezwaren tegen
hebben, en. zoals Anne v d. Zande
gisteravond in de fractievergadering
van PPR PSP/D'66 opmerkte:
"Beslotenheid is er niet om misstap
pen van raadsleden te verdoezelen."
Bovendien zal Du Gardijn. die
maandag een interpellatie houdt
over de kwestie Daey Ouwens, aan
burgemeester en wethouders vragen
om voor 1 december een voorstel aan
de raad te doen ter afwikkeling van
de zaak. Du Gardijn: "Plet gaat mij
vooral om de lange duur. De Juridi
sche zorgvuldigheid gaat ten Iwste
van de menselijke zorgvuldigheid".
Volgens Du Gardijn is aan de zg.
commissie Woudstra gevraagd om
'de "gaten in haar rapport te vullen".
Deze commissie heeft enige tijd ge
leden een rapport uitgebracht over
het functioneren van Daey Ouwens,
op grond waarvan diens ontslag
werd geadviseerd. Da gemeente is
daar nooit tóe overgegaan, maar
heeft wel de schorsing laten voort
duren. Du Gardijn: "Als het de com
missie Woudstra lukt om de gaten
op te vullen, dan zullen B. en W.
zich wel sterk genoeg voelen om
Daey Ouwens voor ontslag voor te
dragen. Maar ik betwijfel sterk of
d-a gaten opgevuld kunnen worden".
LEIDEN Op een willekeurige
vakantiedag in Marokkoaugus
tus 1973, werd Machouri aange
houden. Hij zou een fietser heb
ben aangereden; maar al gauw
liet de politie dat smoesje vallen.
Tijdens de vier dagen dat hij in
Agadir gevangen zat werd hij ge
marteld. Hij werd geknield vast
gebonden en op zijn voetzolen ge
slagen. terwijl ze herhaalden:
Vertel het dan, vertel het dan."
MachouriMaar ioat moest ik
vertellen? Ze vroegen steeds al
leen maar of ik wilde vertellen
maar ik wist niet wat.
Om van het slaan af té zijn verzon
ik een verhaal. Ik had hier in Ne
derland eens een verhaal op televi
sie gezien van Mission Impossible.
Dat vertelde ik. Dat er drie vlieg
tuigen zouden landen in de buurt.
Als je iets vertelde hield het verhoor
even op. dan had je even wat rust.
Ze hebben van alles gedaan; nagels
uittrekken en met elektriciteit. Soms
werd ik neergelegd en kreeg ik een
doek over mijn gezicht en begonnen
ze water in mijn mond te gieten. Dan
moet je steeds slikken. Achter el
kaar moest je steeds maar slikken.
Dat hield je niet vol. Dan na twin
tig minuten raakte ik weg. buiten
kennis. De eerste maand was heel
erg, dat was echt verschrikkelijk.
Later was ik blij als ze niet sloe
gen, maar met water werkten. Dan
was ik na twintig minuten weg, bij
het slaan kon dat wel vier uur du-
"Toen ik na een verhoor weer bij
kwam hoorde ik vliegtuigen boven
de stad. Misschien dat ze mijn ver
haal echt geloofden. Ik hoorde later
dat in maart 1973 in Zuid-Marokko
guerrillastrijders waren gepakt.
Misschien dat dat er iets mee te
maken had. Weer later zei ik, dat
het allemaal verzonnen was, dat ik
het op televisie gezien had. Een van
de plaatsen waar vliegtuigen zouden
landen, zoals ik verteld had, was
trouwens een gebied met heel veel
bergen".
Na vier dagen gevangenschap in
Agadir werd Machouri naar Casa
blanca gebracht. Zijn vrouw pro
beerde intussen vergeefs hem vrij
te krijgen. Na een aantal dagen keer
de zij onverrichter zake naar huis
terug.
In Anfa, in een geheime plaats bij
Casablanca, werd Machouri met 200
anderen opgesloten in een hal. "Dat
was een fabriek voor vliegtuigmo
toren, waar ze straalmotoren repa
reerden. Om de mensen angst te
geven wei-den soms mensen uit de
groep gehaald en buiten in elkaar ge
slagen".
Ook in een andere gevangenis gin
gen de verhoren door. "Ze vroegen
naar spionage, naar bommen, naar
wat voor bommen ik bij mij had. Ik
heb maar ja gezegd om van de mar
teling af te komen. Ik heb het wel
eens opgegeven. Toen ik naar mijn
cel gebracht werd na een verhoor heb
ik een touwtje genomen, dat zat
in mijn zwembroek die ik aanhad,
dat heb ik strak aangetrokken om
mijn nek. Ik werd op het nippertje
gered toen ze terugkwamen om mij
weer te verhoren, dat was op het nip
pertje. Ze waren geschrokken en zei
den dat ik dat niet moest doen. Dat
ze me moesten ondervragen en dat
ik moest antwoorden, maar dat er
niets aan de hand was; ik moest me
geen zorgen maken, het kwam alle
maal in orde".
Amnesty
Een half Jaar nadat Machouri op
gepakt was, werd hij opgezocht door
iemand van de Nederlandse ambas
sade in Marokko. Ondertussen
had zijn vrouw in Nederland Amnes
ty International gewaarschuwd, en
een gesprek gehad met de Minister
v. Buitenlandse Zaken Van der Stoel
Ook de ombudsman was ingescha
keld. Maar men kon weinig doen;
terwijl het Ministerie van Buiten
landse Zaken via de diplomatieke
kanalen probeerde Lahcesn Machou
ri vrij te krijgen, kon zijn vrouw
weinig anders dan lijdzaam wach
ten. Amnesty International startte *n
aktie waarin aandacht gevraagd
werd voor de situatie in Marokko-
Machouri werd genoemd als een
van degenen die zonder meer opge
pakt waren, en gevangen gezet wa
ren zonder vorm van proces. Bij
Amnesty vermoeden ze dat het in
Marokko als landverraad geldt als
je een andere nationaliteit aart-
neemt, zoals Macchouri gedaan heeft
Verder was Machouri in Nederland
ook actief in de werkgroep buiten
landse arbeiders; misschien dat hem
niet in dank is afgenomen dat
hij zijn vroegere landgenoten via de
ze werkgroep probeerde te helpen.
Een speciale adoptiegroep van Am
nesty International probeerde iets
voor Machouri te bereiken.
"Het was heel goed Voor mijn mo
raal. De brieven die ik kreeg via
Amnesty International waren heel
fijn. Ik kreeg ook steeds brieven van
mijn vrouw. Ik heb steeds meege
leefd met wat er gebeurde. En de
gesprekken met de ambassadeur wa
ren heel goed voor mijn moraal. Ik
denk dat die brieven van Amnesty
flauwekul zijn voor de autori
teiten. Om iets, te doen is onmoge
lijk; net zoals wanneer je in een
kluis zit die op slot zit en ze klop
pen op de kluisdeur. Het is onmoge
lijk om er uit te komen."
Belediging
"De eerste maand was heel erg;
later werd ik gehard. Het eten was
steeds hetzelfde: een kop vermicel
li en een stuk brood. Soms was het
nog warm, maar soms ook was het
weken oud. Als je geluk hebt krijg
je iets en anders ga je de baan uit.
Uit botten die in het vlees zaten
maakten we lepeltjes en hangertjes.
Die lepeltjes waren om lanver over
het eten te doen. Als je lepeltje voor
lepeltje eet, lijkt het meer en heb
je niet zo'n honger."
Dan eindelijk, na twee jaar. krijgt
Machouri een proces. De aanklacht
luidde dat hij door samenzwering de
veiligheid van de staat in gevaar had
LEIDEN "Breng de Rijn- en
Schiekade weer in de oorspronke
lijke toestand terug. Dus met water,
de weg alleen wat breder". Dat
schrijven de bewoners van de Rijn
en Schiekade in een brief aan de
Leidse gemeenteraad. De brief is
voorzien van 297 handtekeningen.
Dat aantal wijst er volgens de brief
schrijvers op dat men na vier
jaar het wachten moe is. "Mocht*
de Rijn- en Schiekade niet in vroe
gere staat teruggebracht kunnen
worden", zo staat in de brief', maak
dan de weg breder en van de rest
bijvoorbeeld een wandelpark. Maar
laat ons niet met deze onvoorstelbare
wildernis zitten. Wij eisen nu actie
uwerzijds".
De brief met klachten is ook toe
gestuurd aan Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland.
gebracht. Het vonnis luidt dat hij
Koning Hassan beledigd heeft. Wij
zend op de aanklacht noemt me
vrouw Machouri dat een rare uit
spraak. Maar het was wel een enor
me verrassing voor haar dat haar
man weer vrij kwam: "Soms heb ik
wel eens de moed opgegeven". Als
Machouri teruerkomt. steat het huis
vol bloemen. Veel vrienden en ken
nissen hebben bloemen en bloem-
stukjes gestuurd. Machour'"Ik "r d
mij echt thuis. Ik bedank ieder
een. Ik ga door met helpen, ik wil de
Marokkanen helpen
Dit is een van de hangers die Machouri in de gevangenis van
been maakte. Achter de bergen komt de zon op, terwijl op de
voorgrond een duif vliegt met een olijftak in zijn bek als teken
van vrede. Het onderschrift luidt: „Liberté" (vrijheid).
LEIDEN De sleutel is een Leid
se zaak; per slot van rekening zijn
er zelfs twee in het Leidse stadswa
pen te vinden.
Vandaar dat wethouder Van Aken
gistermiddag met een fraaie en
gouduitgevoerde sleutel van gigan-
gische afmeting een open deur o-
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
lekkere drop vanlattgenberg
Verhuisd V£
nummer 210, op het Stationsplein,
een zaak waar in het begin geen
zicht op was, aldus Van Aken, die
verder mededeelde dat het nieuwe
kantoor een "bijna ideale behuizing
was. En dat deed hem deugd. O.m.
met een bedrag van ruim f 33.000.-
is het fraaie onderkomen tot stand
gekomen. Een bedrag, dat vele ja
ren terug afkomstig was van -de
stichting financieringinstituut detail
handel en dat bedoeld was voor een
mogelijke uitbreiding van de WV,
Een tiental jaren is daar niets van
terecht gekomen, maar toen het
VVV-kantoor een paar maanden ge
leden moest verhuizen in verband
met de aanleg van de nieuwe Schip-
holspoorlijnkwam het boven water.
Een mooi en ruim interieur is het
resultaat.
Van Aken zei ook dat nu het mo
ment was gekomen voor de WV om
zich beter te prepareren op het uit
bouwen van de lokale naar de re
gionale functie. "Het moment na
dert snel om met een aantal bui
tengemeenten aan tafel te gaan zit
ten om body te geven aan die re
gionale VVV. Het achterland en
Leiden hebben elkaar nodig. Vroeger
zün pogingen daartoe op niets uit
gelopen. Maar het blijft een vrome
wens vas me om de streekfunctie
te bevorderen via een gemeenschap
pelijk plan van werkzaamheden.
Noem het voor mijn part een plan
van actie", zei Van Aken.
En vervolgens ging hij over tot
het openen van de open deur.
Een drukbezochte receptie na
dien gaf te kennen dat vele Leide-
naars betrokken waren bij het wel
Directeur Dekker tenslotte meldde
dat "de WV shall never die" (gaat
nooit verloren - red.) en daarmee
bewees hij geheel en al thuis te zijn
in zijn nieuwe onderkomen.
ADVERTENTIE
Milieucursus Leidse universiteit
LEIDEN Er gaat meer kwa
liteit van natuur- en landschaps-
schoon verloren, dan er veilig
wordt gesteld. Nog steeds doen
zich nieuwe negatieve ontwikke
lingen voor die het natuur- en
landschapsschoon bedreigen. Er
wordt gevraagd ommaatregelen,
maar het instrumentarium om die
moeten worden. Maar: er gaan (CRM). Een belangrijke vraag
jaren voorbij voordat dat ge- vond hij daarbij "of wij argumen-
beurd is. ten kunnen vinden om de econo
mische recessie van het lijf te
In de tweede plaats is er het houden. Als wij dat niet kunnen,
probleem van een gebrek aan dan ziet het er slecht voor ons
mankracht, dat zich met name in uit, dan keren we terug naar de
de ambtelijke sfeer voordoet. "Wij beschermde natuurreservaten
hebben sterk de indruk", aldus m de bloempottencultuur. Daar-
maatregelen te treffen is ontoe
reikend. Aldus samenvattend drs.
C. F. van Beusekom, medewer
ker op de afdeling natuur- en
landschapsbescherming van het
ministerie van CRM, die gisteren
samen met zijn collega drs. J. B.
drs. Van Beusekom, "dat dit met jm moet er een discussie op gang
de dag erger wordt. Door dit per- worden gebracht over die economi-
sonele probleem hebben wer :che teruggang tegen de achter-
er zelfs moeite mee om het geld ;rond van het natuur- en land-
dat beschikbaar is gesteld voor .chapsbeheer", aldus drs. Pie-
aankopen van natuurgebieden uit ters, die er in dit verband op
te geven". Drs. Van Beusekom zei wees dat het rapport van de Club
Pieters een inleiding hield in het
kader van de milieucursus van de
Leidse universiteit over "De
doelstellingen in instrumenten van
het overheidsbeleid voor het na
tuur- en landschapsbeheer".
Drs. Van Beusekom constateer
dat tegen die achtergrond "met van Rome nog steeds actueel is.
zorg" het nieuwe subsidiebeleid Drs. Pieters bepleitte evenals
van CRM voor de aankoop en het 3rs. Van Beusekom dat de natuur
beheer van natuurgebieden door *n landschapsbescherming geïnte-
particulieren tegemoet wordt ge- ?reerd wordt in het totale welzijns
'ien. "Er zal dan ongetwijfeld een beleid waardoor het als een al-
enorm beroep worden gedaan op ?emeen maatschappelijk pro
de dat er een achterstand bestaat
in het beheer van natuur- en
landschapsschoon. Daar zijn ver
schillende oorzaken voor. In de
leen niet in staat zijn om aan door de gehele bevolking.,
de aanvragen te voldoen". 'Er moeten in elk geval beleids-
Drs. Pieters schetste in een no- maatregelen worden genomen
eerste plaats zijn er enkele wet
ten die niet goed werken (zoals
de Wet op de Ruimtelijke Orde
tedop de geschiedenis van het na- die ten goede komen van de gehe-
tuur- en landschapsbeheer vanaf le bevolking. Er worden door de
het begin van deze eeuw, alvo- bevolking materiële offers ge-
ning en de Natuurbeschermings
wet van 1967) en die veranderd
rens hij inging op de doelstellin- bracht, dus dan moet zij er ook
gen van de centrale overheid van kunnen genieten".
Korte Voorhout 20 Den Haag
Tel. 070-469262*
Uw Toekomende
Tijd
i Mensen met tegenwoordigheid
van geest benaderèn hun
verzekeringadviseur. Vragen alles
over de levensverzekering-
projekten van E&L. Met het oog op
hün toekomst en die van hun
gezin.
De goede verzekeringadviseur
kent E&L. Als de beste.
E&LEquily&Uw
I iff j Levensverzekeringen
vu/ helder als glas
Wethouder Van Aken (Economische Zaken) opende gistermiddag
met een maxi-sleutel het nieuwe kantoor van de VVV aan het
Stationsplein.
