Hollands industrieel gegijzeld in
Ierland voor vrijlating IRA-leden
Spanje zet de harde lijn
voort in een 'open oorlog'
AFLOSSING VAN DE WACHT IN OOSTENRIJK?
DOOD DREIGT MORGEN DOOR AFWIJZING ULTIMATUM
Niet voor
het eerst
Geheime toezeggingen
VS openbaar gemaakt
in vogelvlucht in vogelvlucht
ZATERDAG 4 OKTOBER
DUBLIN ('Reuter) De Nederlandse directeur van een Italiaanse fabriek in het Ierse
Limerick is gisteren ontvoerd. In ruil voor zij n vrijlating eisen de ontvoerders ontslag bin
nen 48 uur uit gevangenschap voor drie leden van het Ierse Republikeinse Leger, het
IRA. Dit IRA heeft echter ontkend, verantwoordelijk te zijn voor de ontvoering.
De ontvoerde is dr. Tiede Herrema, directeur van de plaatselijke Ferenka-vestiging. De
Ierse regering heeft geweigerd op de eisen in te gaan.
Een van de gevangenen die de ont
voerders tegen Herrema willen in
ruilen is Kevin Mallon, een leidende
figuur binnen de „voorlopige" vleugel
van het IRA. Mallon is een explo-
sievenexpert en wordt verantwoorde
lijk geacht voor een serie bomaan
slagen langs de grens met Noord-
Ierland. de Britse provincie voor
welks „bevrijding" de IRA vecht.
De tweede is de 34-jarige Rose Dug-
dale. zy kreeg in Juni 1974 negen
Jaar wegens heling van 19 schilde
rijen die waren gestolen tijdens een
overval op het landhuis van Sir Al
fred Beit. De kostbare doeken had
den kennelijk moeten dienen als on
derpand bij onderhandelingen.
Het Amerikaanse persbureau TJPI
geeft de naam van de derde gevan
gene wiens vrijlating Herrema's ont
voerders eisen als J. Hyland, ook een
vooraanstaand man in de IRA.
De 54-Jarige dr. Herrema is eind sep
tember 1973 bedrijfsleider van Feren-
kan, een bedrijf van Enka-Glanz-
stof (AKZO) dat staalkoord voor
vliegtuig- en vrachtwagenbanden
vervaardigt. Hij is gehuwd en vader
van vier kinderen van 26, 25, 17 en
14 Jaar.
De oudste twee volgen in Nederland
een universitaire studie, de Jongste
kinderen zitten in Limerick. De Ne
derlandse ambassadeur in Dublin,
rnr. Felix van Raalte, heeft zich vrij
dagmiddag op het ministerie van
Buitenlandse Zaken op de hoogte la
ten stellen van de vorderingen in de
zaak. De ambassade was niet bereik
baar voor commentaar op het harde
standpunt dat door de Ierse regering
wordt ingenomen.
De Ierse regering motiveerde haar
weigering om op de eisen in te gaan
met de zinsnede dat zulks „de staats
veiligheid zou ondermijnen en nog
meer levens in gevaar zou brengen".
TJit een reconstructie is gebleken dat
dr. Herrema omstreeks 08.15 uur is
ontvoerd. Zijn onbeheerde wagen
werd op 100 meter van zijn woning
ontdekt door een van de twee school
gaande kinderen. De sleutel stak in
het contactslot, Herrema's aktentas
lag in de auto en er waren geen
so oren van een worsteling.
Een vrouw belde later een avondblad
ln Dublin en vertelde dat de Neder
landse industrieel zal worden vast-
De zaak-Herrema is de eerste
politiek geïnspireerde ontvoering
in Ierland sinds juni 1974, toen
de bejaarde lord en lady De-
noughmore werden gekidnapt.
Dit echtpaar werd 5 dagen vast
gehouden door zijn ontvoerders,
die de vrijlating eisten van de
gezuster Price die in een Engel
se gevangenis een hongerstaking
hielden. Toen de meisjes na de
belofte, dat zij de rest van hun
detentie in Noord-Ierland zou
den mogen doorbrengen, hun
hongerstaking beëindigden, wer
den lord en lady Denoughmore
vrijgelaten.
Een tot op heden nog duister
geval betreft de Westdultse
Grundig-directeur Thomas Nie-
dermeyer die op 27 december
1973 in Noord-Ierland spoorloos
verdween. Sindsdien is over hem
niets meer vernomen en geen
enkele organisatie heeft zich als
verantwoordelijk aangemeld, zo
dat men niet zeker weet of het
wel een ontvoering betreft.
Chili Helmut Frenz, de „linkse"
bisschop van de Lutherse kerk in Chi
li. die op het ogenblik in Genève
verblijft, heeft verklaard dat er een
nieuwe arrestatiegolf in zijn land is
ingezet.
Volgens de bisschop worden tok
veel geestelijken gearresteerd. Zo
zouden leden van een kerkelijke com
missie die zich inzet voor het lot
van de politieke gevangenen, aange
houden zijn.
Links de Nederlandse in
dustrieel dr. Tiede Herrema,
die ontvoerd werd en gegij
zeld in ruil voor de vrijlating
van drie vooraanstaande
IRA-leden. Op de foto boven
twee van hen: links de miljo-
nairsdochter dr. Rose Dug-
dale en rechts een van de lei
ders van de 'provisionals' Ke
vin Mallon.
gehouden totdat Mallon,
Dugdale en Hyland op vrije voeten
zijn gesteld.
Bijkomende eisen van de ontvoerders
zijn dat de politie, ten teken van
haar goede wil, geen speurakties on
derneemt of wegversperringen op
richt en dat de Ferenka-vestiging het
werk 24 uur neerlegt.
Hoewel de Ierse regering niet op de
eisen der ontvoerders wenst in te
Washington (UPI) Ondanks be-
zwaren van minister van buiten
landse zaken Kissinger heeft de
Amerikaanse senaatscommissie van
buitenlandse zaken gisteren alle vier
geheime documenten gepubliceerd,
waarin de verplichtingen zijn vast
gelegd die Amerika ten aanzien van
Israël en Egypte op zich genomen
Jieeft in het kader van de tussentijd
se overeenkomst tussen deze twee
1 landen inzake de Sinai.
De vier stukken zijn: een overeen-
komst tussen de regeringen van Is-
Praël en de VS waarbij Washington
j; Israël militaire steun belooft, hulp
r-aanbiedt ingeval Israël een tekort
raan olie krijgt en toezegt overleg te
plegen als de Sowjet-Unie Israël be-
dreigt. Daarnaast is er een afzon
derlijke toezegging van Amerika dat
.het de Palestijnse bevrijdingsbewe-
ging PLO niet zal erkennen op de Ge-
neefse vredesconferentie, zolang de
PLO weigert Israël te erkennen. Het
derde stuk houdt een belofte in dat
de V.S. Israël pershing-raketten zul
len leveren "met conventionele la
ding". Deze wapens die vanaf de gron
tegen gronddoelen worden gebruikt,
hebben een zodanige reikwijdte dat
Israël er Arabische steden mee kan
bestrijken. Tenslotte is er een Ame
rikaanse verzekering aan het adres
van Egypte, dat dit land economi
sche steun krijgt, dat "een ernstige
poging" zal worden ondernomen om
te komen tot een troepenscheidings
akkoord tussen Israël en Syrië en
dat er Amerikaanse technici naar de
Sinai zullen worden gezonden om toe
te zien op de naleving van de Israë-
lisch-Egyptische overeenkomst.
Ter verdediging van het besluit om
de inhoud van deze stukken openbaar
te maken voerden congreskringen aan
dat vrijwel alles al half september in
de pers is gepubliceerd. Het enige
nieuwe element zou zijn de belofte
van Washington om Egypte te hel
pen bij zijn economische ontwikke
ling.
gaan, heeft Ferenka aangekondigd
dat het bedrijf als „blijk van vertrou
wen" 24 uur zal sluiten, en wel van
08.00 uur vanochtend tot morgenoch
tend dezelfde tijd.
De afdeling der „provisionals" van
het I.R.A. heeft hier gisteravond ge
zegd niets te maken te hebben met
de ontvoering van de Nederlander.
In Limerick zijn er evenwel die den
ken dat de ontvoering wel degelijk
iets met het IR.A. te maken kon
hebben. Misschien was zij uitgevoerd
door een afzonderlijk opererende
eenheid waarover het commando te
Dublin niets te zeggen had, aldus
wordt geredeneerd.
De Noordierse politie heeft gisteren
acht leden van een extreme para
militaire protestantse organisatie ge
arresteerd in verband met de aan
slagen van donderdag waarbij 12
mensen omkwamen en zeker 43 ge
wond raakten.
Van alle gearresteerden is bekend
dat zij lid zijn van de Ulster Volun
teer Force. Deze „Ulster Volunteer
Force" heeft doen weten verantwoor
delijk te zijn voor de terreurcampag-
Libië „gijzelt'''
520 Amerikanen
LOS ANGELES Occidental Petro
leum Corp. in Los Angeles heeft ver
klaard dat de Libische regering
Amerikaanse staatsburgers als "gij
zelaars" vasthoudt door hen te ver
hinderen het land te verlaten. De
Libische regering weigert namelijk
uitreisvisa te verstrekken aan per
soneel van Occidental en hun gezins
leden, in totaal 520 personen. Occi
dental mag voorts geen olie produce-
Een woordvoerder van het minis
terie van Buitenlandse Zaken in
Washington zei dat de regering Libië
zeer dringend om opheldering ge
vraagd.
MADRID (AP) De Spaanse re
gering is van oordeel dat zij wordt
aangevallen zowel in het eigen als
in het buitenland maar, aldus ver
klaarde gisteren een hoge rege
ringsfunctionaris, zij zal niet van
haar beslissing afwijken dat politie
ke terreur met de dood wordt ge
straft.
Hij zei dat er nu sprake kon zijn
van een „open oorlogdie gericht is
tegen het Spaanse stelsel, "en wij
zullen hierop reageren met al ons
ter .beschikking staande middelen".
Het feit dat verschillende Europese
regeringen na de terechtstelling van
politieke moordenaars hun am
bassadeurs uit Spanje hadden terug
getrokken betitelde hij als "een laf
fe internationale samenzwering".
Op een vraag of Spanje nog geïn
teresseerd was zich bij de EG aan
te sluiten als het hiertoe de uitnodi
ging ontving, antwoordde de functio
naris: "Het spijt ons, maar Spanje
heeft geen belangstelling in samen
gaan met dat schorum".
Gisteren heeft generaal Franco,
het 82-jarige staatshoofd, vergaderd
met het kabinet en geluisterd naar
een toespraak van premier Carlos
Arias Navarro die onder meer zei
dat de staat met alle kracht zal moe
ten optreden tegen de terreur en het
doden van politiemensen.
De premier bevindt zich tussen twee
vuren: extreem-rechts vindt dat hij
veel te zwak optreedt en uiterst-links
verwijt hem onderdrukking.
In gevangenissen wachten nog 15
Baskische separatisten, beschuldigd
van politieke terreurdaden, op hun
proces dat vermoedelijk de volgen
de week begint. Verwacht kan wor
den dat tegen enige hunner de dood
straf zal worden uitgesproken.
In kringen van de Baskische bewe
ging ETA is vernomen dat deze or
ganisatie plannen heeft in plaats van
politiemensen nu rechtse politici te
gaan aanvallen.
De actie van de ETA tegen de poli
tie was in maart van dit jaar in alle
kracht begonnen.
Volgens een commentaar in het
katholieke dagblad "Ya" hebben de
betogingen in het buitenland slechts
geleid tot een versterking van de po
sitie van het Spaanse regime, en met
name van het staatshoofd. De "op
rechte democratische krachten heb
ben in enkele dagen een achterstand
van jaren opgelopen", aldus "Ya".
Brezjncw naar Portugal De Rus-
siche partijleider Leonid Brezjnew
heeft een uitnodiging van de Portu
gese president Francisco da Costa
Gomes voor een bezoek aan Portu
gal aanvaard. Ook president Nikolai
Podgorny is uitgenodigd.
Concorde in bedrijf De Fran-Brit-
se Concorde, het supersonische ver
keersvliegtuig, zal op 21 januari aan
staande in vast bedrijf worden ge
steld en wel op de dienst tussen Pa
rijs en Rio de Janeiro en die tussen
Londen en het in de Perzische Golf
gelegen eiland Bachrein.
Het terugtrekken van de Ameri
kanen uit Indo-China heeft geleid
tot een bevestiging van de vaak be
kritiseerde 'domino-theorie': dat de
val van Zuid-Vietnam zou leiden tot
het 'omvallen' van tal van andere
staten in Zuidoost-Azië. Zo hebben
landen als de Philippijnen en Thai
land zich gehaast diplomatieke be
trekkingen met Peking aan te kno
pen. intussen trachten de Sowjet-
Unie, Hanoi en China in allerijl het
ontstane machtsvacuüm op te vullen
nu het terugtrekken van de Britten
en de nederlaag van de Verenigde
Staten hebben geleid tot een ware
wedloop, waaraan, behalve China en
de Sowjet-Unie (samen met Hanoi),
ook nieuwe mogendheden als India
en Iran meedoen. Het is intussen
duidelijk, dat de Chinezen, ondanks
ideologische verwantschap, ongerust
zyn over de Sowjetrussische pogin
gen hun invloed in deze contreien
te vergroten. Zo streeft Moskou naar
het verkrijgen van de vroegere Ame
rikaanse vlootbasis in de Baai van
Cam Ranli. Het Kremlin is er reeds
in geslaagd via Noord-Vietnam, La
os en Zuid-Vietnam in zijn invloed
sfeer te betrekken, terwijl Hanoi van
plan zou zijn met de veroverde
Amerikaanse wapens ter waarde van
twee miljard dollar de opstandelin
gen in Thailand te gaan steunen.
Voor de Chinezen is deze activiteit
van Sowjet-Rusland sterk irriterend,
omdat zij en niet zonder reden
beducht zyn voor het gevaar van
omsingeling. Enkele maanden gele
den reeds waarschuwde de Chinese
'ice-premier Teng Hsiao-ping tegen
een gang van zaken, die erop zou
neerkomen, dat 'de (Sowjetrussische)
tijger wordt binnengelaten door de
achterdeur, terwijl de (Amerikaan
se) wolf er door de voordeur wordt
uitgesmeten'. Dat is dan ook de re
den, dat Peking zich, in de contac
ten met de desbetreffende leiders,
niet verzet heeft tegen de resterende
macht van de Verenigde Staten in
landen als de Philippijnen en Thai
land, waar de Amerikanen nog over
bases beschikken.
Ook schijnen de Chinezen zich te
beperken in hun steun aan onder
grondse bewegingen. Want als Pe
king ergens van overtuigd is, dan
wel van het risico dat een zich uit
breidend vacuum kan worden inge
nomen door de Sowjet-Unie of haar
aanhangers. Rood-China keert zich
dus met alle macht tegen 'hegemo
nie' en dat is een codewoord, waar
mee de Chinese leiders het Sowjet
russische streven naar expansie in
Azië plegen aan te duiden. Denaam
van de tegenstander wordt niet of
nauwelijks genoemd, maar iedere
Chinees weet wat met 'strijd tegen
de hegemonie' wordt bedoeld. China's
houding ten aanzien van de ont
wikkeling buiten zijn grenzen is dus
op het ogenblik wel duidelijk: zolang
het militair niet in staat is zelf in
Azië een overheersende rol te spe
len, maakt het geen bezwaar tegen
de resterende aanwezigheid van de
Amerikanen en poogt het tegelijker
tijd energiek zich aan het gevaar
van omsingeling door de Sowjet-
Unie en haar bondgenoten te ont
trekken.
Om die laatste reden wordt in
Peking de dreiging van een machtig,
met Moskou verbonden Noord-Viet
nam allerminst onderschat. Een
Moskou-gezind Indo-China vormt
immers een gevaar aan China's zui
delijke grenzen en dat terwijl een
sterke Sowjetrussische strijdmacht
aan de noordelijke grenzen van
China staat opgesteld. Niet minder
verontrust zyn de Chinese leiders
over de toestand in West-Europa,
waar Moskou, tengevolge van de hier
heersende economische crisis en de
laksheid op defensiegebied, niets te
duchten heeft. Dat dit ook zonder
economische terugslag het geval zou
zijn, is iets waarvan Moskou, dat
blijkbaar bij zijn eigen opvattingen
te rade gaat, moeilijk te overtuigen
is. Ook de Chinezen houden f zo hun
eigen inzichten op na en zij voelen
Uitslag van de verkiezingen van morgen moeilijk voorspelbaar
Wenen De parlementsverkiezin
gen van zondag in Oostenrijk
moeten duidelijk maken hoe de
kiezers oordelen over vijf jaar
sociaal-democratisch bewind onder
kanselier Bruno Kreisky. De socia
listen zijn aan de macht sinds 1970,
eerst als minderheidsregering en na
november 1971 met een kleine
absolute meerderheid.
In de regeringsperiode van Kreiskv
ls een behoorlijk stuk wetgeving tot
stand gekomen, zoals een hervor
ming van het strafrecht en de
reorganisatie van de genationaliseer
de staalindustrie. Geen van deze
maatregelen kunnen echter als
typisch socialistisch worden geken
merkt. Deze gematigde koers is ook
verklaarbaar, want het verkiezings
programma, waarop de socialisten
hun meerderheid verkregen, bevatte
geen punten van fundamentele
maatschappij-'hervorming. Hetzelfde
geldt voor het programma waarmee
«te socialisten nu hun mandaat
pogen te hernieuwen.
Ruim 21 jaar nadat Oostenrijk van
het nazi-juk was bevrijd, werd het
land bestuurd door een grote
coalitie van de conservatieve Volks
partij en desocialisten. Dit achtte
partij en de socialisben. Dit achtte
men noodzakelijk om onderlinge
strijd zo veel mogelijk te voorko-
Maar de een-partij-regering van de
conservatieven tussen 1966 en 1970
en de socialistische regering nadien
hebben bewezen, dat de Oostenrijkse
democratie rijp is voor een normale
aflossing van de wacht.
In de economische crisis in de
wereld is Oostenrijk aardig overeind
gebleven. Het werkloosheidscijfer
ligt onder de twee procent en de
inflatie is er niet hoger dan tien
procent per jaar. Wegens het
ontbreken van sociale strijd noemde
paus Paulus VI Oostenrijk een
„eiland der zaligen".
Een gunstige factor is, dat
Oostenrijk geen auto-industrie heeft
en dientengevolge ook geen werkloze
arbeiders in deze industrie. Boven
dien heeft de export van de
produkten van de Oostenrijkse
staalindustrie naar de communisti
sche landen betrekkelijk weinig te
lijden gehad van de crisis. Bij de
regionale verkiezingen in de laatste
twee jaar hebben de socialisten
verliezen geleden. Als deze tendens
zich bij de parlementsverkiezingen
voortzet zou de kleine socialistische
meerderheid in het parlement
verloren gaan. Alle veronderstellin
gen over de uitslag van de komende
verkiezingen moesten echter worden
hgrzien nadat de leider van de
Volkspartij, Karl Schleinzer in Juli
bij een auto-ongeluk om het leven
was gekomen. In de leiding van de
partij werden toen veranderingen
aangebracht, waarbij een nieuwe
generatie naar voren kwam.
Als opvolger van Schleinzer werd
een buitenstaander gekozen, een
man met een brede blik en vol
initiatieven, die een goede tegenspe
ler kan zijn voor kanselier Kreisky.
Hij is de 42-jarige Josef Taus, belast
met de dagelijkse leiding van een
bank en tevens directeur van het
bestuur van de genationaliseerde
industrieën.
Een andere briljante Jongeman, de
econoom Eduard Busek werd
secretax-is-generaal van de partij.
Deze veranderingen hebben het
aanzien van de Volkspartij tot nu
toe vooral een organisatie van
boeren en zuinige oudere notabelen
in de provincie gewijzigd. Recente
opinie-onderzoeken hebben aange
toond, dat de gemoderniseerde
Oostenrijkse Volkspartij in een
nek-aan-nek-race is gewikkeld met
de socialisten.
Als de Oostenrijkse socialisten hun
absolute meerderheid verliezen maar
cle grootste partij in het parlement
blijven dan zou het gevolg kunnen
zijn dat er een grote coalitie
gevormd wordt van de Volkspartij
met de socialisten of een kleine
coalitie met een derde partij in het
parlement, de Vrijheidspartij. Deze
laatste partij had oorspronkelijk
veel weg van een Nazipartij, maar is
in de loop van de tijd in veel
opzichten een liberale partij gewor
den, te vergelijken met die der Vrije
Democraten in West-Duitsland.
De leider van de partij, Friedrich
Peter, zegt dat hij even ver afstaat
van de socialisten als van de
Volkspartij, maar dat hij bereid is
na de verkiezingen met beide te
gaan praten over een coalitie. Josef
Taus, de leider van de Volkspartij
zegt, dat hij het liefste een regering
zou willen hebben uit alle drie
partijen met een actieve „inwendige
oppositie".
Kanselier Kreisky hoopt op een
uitslag, die het mogelijk maakt dat
zijn regering aan de macht blijft.
Als er een coalitie moet worden
gevormd, dan wil Kreisky zelf geen
grote coalitie met de Volkspartij,
maar hij zou onder druk van zijn
partij en vooral van de vakbonden
van mening kunnen veranderen.
De Oostenrijkse Raad van Vakbon
den is als organisatie niet aan een
partij gebonden, hoewel de socialis
ten, die de grote meerderheid van
de leden vormen, er de leiding
hebben. Maar vooral de voorzitter.
Anton Benya, die zelf socialistisch
parlementslid is, zou, als de
socialisten hun meerderheid verlie
zen aan een grote coalitie de
voorkeur geven. Omdat dan de
Verenigde commissie voor Lonen en
Prijzen waarin de vakbonden en de
Kamers van Koophandel en Land
bouw samenwerken ongestoord met
haar werk zal kunnen doorgaan. En
gezien de grote invloed van de
traditioneel gematigde vakbonden in
de Socialistische Partij is het
waarschijnlijk, dat hun advies de
overhand zal krijgao.
zich dan ook allerminst gelukkig met
een zwak West-Europa. Want vol
gens Peking zal Moskou eerst pogen
West-Europa onder de voet te lopen
en zich vervolgens met alle macht
op China werpen om op die wijze
de wereldhegemonie in handen te
krijgen.
Tegen deze achtergrond moet dan
ook de hartelijke ontvangst worden
gezien, die kortgeleden na elkaar aan
de vroegere Britse oppositieleider
Edward Heath en aan de Beierse
oppositieleider Franz Jozef Strauss
ten deel is gevallen. Beiden werden
met groot eerbetoon begroet en zelfs
persoonlijk door Mao Tse-toeng in
audiëntie ontvangen. Dat laatste
moet niet onderschat worden want
zelfs bezoekende staatshoofden ple
gen tegenwoordig niet automatisch
door Mao te woord te worden ge
staan. In Peking weet men echter
maar al te goed, dat Heath en
Strauss voorstanders zijn van een
sterk, verenigd Europa. En dat zou,
aldus de opvattingen in Peking,
China van pas kunnen komen, om
dat een zwak West-Europa het
Kremlin kan verlokken tot gevaar
lijke avonturen, eventueel eerst in
het Westen en dan in Azië.
De Chinese leiders hebben met
ieder van genoemde Westeuropese
politici uitvoerig over hun politieke
inzichten gesproken en daarnaast
reeft Straass ook ruimschots con
tact gehad met figuren als eerste
vice-premier Teng Hsiao-ping en
met de minister van Buitenlandse
Zaken Tsjiao Koean-hoea, die
beiden zo hoog op de Chinese ladder
staan, dat zij, na het verdwijnen
door dood of ziekte van Mao en
Tsjoe En-lai, naar alle waarschijn-
1 jkheid een belangrijke rol zullen
spelen. By dit alles doet zich de
vraag voor wat China, behalve zijn
enorme aantal inwoners (over tien
jaar vermoedelijk een miljard), als
macht te betekenen heeft. Van grote
betekenis is het feit, dat de Chine
zen in hun kustwateren over kolos
sale hoeveelheden olie en gas blijken
te beschikken, zóveel dat China over
tien jaar als olieproducent de even
knie van Saoedi-Arabië zal zijn ge
worden.
In dit Ucht is begrijpanik dat
overbuurman Japan grote belang
stelling voor die Chinese olie heeft.
Dat produkt moet he£ nu uit het
Midden-Oosten halen en zal het dan
aan de voordeur kunnen betrekken.
Vandaar ook, dat de Japanse be
langstelling voor het, samen met
Moskou openleggen van de Siberi
sche oliev mdster in de >a d
sterk bekoeld is. En zo voltrekken
zich in Azië, ten aanzien van allerlei
landen en op uiteenlopende gebie
den» verschuivingen die de volle
aandacht verdienen.
RL
