Verwachtingen DAF
zijn niet rooskleurig
31^'n2*^3*14
Marine stond klaar om
blokkades te breken
UITSTEL ZOU
TRAGISCH ZIJN
Grondpolitiek: 'Herverkaveling beste middel'
najaarsbeurs (gebruiksgoederen)
Volgens professor De Haan van de ARP
Saterdag 30 augustus 1975
Interne werkgroep voor bedrijfsonderzoek
Honderdduizend mensen
hebben sindr 6 juni van dit
jaar het paleis op de Dam in
Amsterdam bezocht. Gister
middag werd dit aantal be
reikt door de komst van het
Amsterdamse echtpaar Vorn.
De heer D. Zeegers, chej van
de rondleidingen, bood hun
een boeket bloemen en een
drietal boeken over het pa
leis aan. Tot en met morgen
is het paleis nog te bezichti
gen van 1 tot 4 uur.
[)EN HAAG (ANP) Op initiatief van de directie van
DAF-T rucks B.V. zal een interne werkgroep de structurele
problemen waarmee dit bedrijf kampt gaan onderzoeken.
[)e vakbonden hebben daarmee na uitvoerig overleg inge-
itemcL
[)e werkgroep zal worden gevormd door eigen mensen van
DAF. Alleen als er om organisatorische redenen externe
begeleiding nodig is zullen de vakbonden daarmee instem
men.
De vertegenwoordigers van de vak
organisaties hebben echter op voor
band een veto uitgesproken over het
bureau Mac Kinsey. 'Andere profes
sionele bureaus zullen we eveneens
zeer kritisch benaderen', aldus NKV-
districtsbestuurder T. van Lieshout.
De werkgroep zal binnen twee a
drie maanden een rapport moeten
Academische
ziekenhuizen
hinderpaal bij
veranderen
gezondheidszorg
UTRECHT (ANP) De acade
mische ziekenhuizen zijn een hinder
paal bij de veranderingen die men
ln de gezondheidszorg nodig acht.
Door hun aard en structuur zijn het
koplopers in de macht van de zie-
kenhuisgeneeskunde, die is te be
schouwen als de enige hoofdweg in
de gezondheidszorg, terwijl alle ande
re mogelijkheden niet meer dan
doodlopende zijweggetjes zijn.
Dit schrijft dr. W.J. Sengers, me
dewerker van het instituut voor pre
ventieve en sociale psychiatrie van
de Erasmusuniversiteit in Rotterdam*1
in Medisch Contact, het blad van de
maatschappij geneeskunst.
Dr. Sengers vindt dat er een ein-
dem oet omen aan wat hij noemt
het primaat van de klinische ge
neeskunde in het totaal van de ge
zondheidszorg; door dat primaat ko
men de psychologische en sociologi
sche aspecten van de gezondheids
zorg onvoldoende aan bod. Daarbij
wijst hij onder meer op het achter
blijven van de preventieve gezond
heidszorg en op de moeizame voort
gang van zowel de huisartsgenees
kunde als de sociale geneeskunde.
Hij vindt een belangrijke voor
waarde voor een betere aanpak van
de gezondheidszorg in zijn totaliteit
opheffing van de aparte status van
de academische ziekenhuizen, die on
der meer tot uiting komt in de wet
status academische ziekenhuizen. Ook
vindt hij het onjuist dat deze instel
lingen onder de verantwoordelijkheid
van het ministerie van Onderwijs
Wetenschapper vallen. Hij wil
hen overbrengen naar het ministe
rie van Volksgezondheid. Dat zou
het, aldus dr. Sengers mogelijk ma
ken dat ook deze ziekenhuizen wor
den opeenomen in een ziekenhuis
voorzieningenplan. "De gezondheids
zorg in Nederland zou er mee ge
baat zijn', stelt dr. Sengers.
uitbrengen. De vakbonden gaan daar
bij niet uit van eventuele ontslagen.
Voordat de werkgroep haar activi
teiten beëindigt zullen volgens de di
rectie van DAF Trucks b.v. zeker
geen ontslagen vallen.
Ton van Lieshout zei dat dë ver
wachtingen ten aanzien van het be
drijfsresultaat inderdaad niet roos
kleurig zijn. 'Er wordt nu gedacht
aan een jaaromzet van tien- tot elf
duizend .Twee maanden geleden hield
men nog rekening met een fabrica
ge van 13.000 vrachtwagens per jaar'.
De vakbonden zullen overigens druk
gaan uitoefenen op de regering om
orders die nu naar het buitenland
gaan te gunnen aan DAF Trucks.
*We zullen ook vragen of het niet
mogelijk is, orders die aanvanke
lijk werden uitgesmeerd over meer
jaren in tijd naar voren te schui
ven. DAF heeft nu behoefte aan werk
meent Van Lieshout. Er is volgens
hem momenteel sprake van 'n capa
citeitsoverschot.
Het grootste probleem schijnt te
schuilen in het feit dat de afstand
tussen de bestelling en de aflevering
te groot is.
NEHEM NAAR
DEN HAAG
DEN HAAG (SP) Het staat
vrijwel vast, dat de Nederlandse
Herstructureringsmaatschappij NE-
HEM wordt overgeplaatst van
Den Bosch naar Den Haag.
De raad van toezicht van deze
met rijksgeld werkende dienst heeft
gisteren ingestemd met een even
tuele overplaatsing. Dit heeft de
voorzitter, prof. dr. P. A. J. M.
Steenkamp, meegedeeld.
Belangrijkste argument van de
voorstanders is, dat in Den Haag
de NEHEM beter kan samenwerken
met het ministerie van Economi
sche Zaken.
Volgens prof. Steenkamp is een
overplaatsing al uitvoerig bespro
ken met de twintig man tellende
straf. Het merendeel van de stafle
den kan in Den Bosch blijven wo
nen. De werkzaamheden worden
door heel Nederland verricht.
Minister Lubbers moet over de
overplaatsing nog een definitieve
beslissing nemen. Er wordt nog ge
zocht naar accommodatie in Den
Haag.
Frank Nusse, die vorige week in
West Berlijn de Amerikaanse we
reldrecordhouder op de 440 yards
horden, Jim Bolding, versloeg, bleef
hem opnieuw voor. Met zijn 49,86
seconden bleef Nusse voor de vijfde
maal onder de 50.0 seconden. De
race werd gewonnen door de Euro
pese kampioen Alan Pascoe (Eng)
in 48.85.
DEN HAAG Hadden de bin
nenschippers hun blokkades in de
Nieuwe Waterweg en op het
Noordzeekanaal en later ook al
hun verspreide acties niet vrijwil
lig beëindigd, dan zouden de ma
rine en de marechaussee deze
hebben opgeruimd. In het uiter
ste geval maar alleen dan
met geweld.
Minister-president Den Uyl zei dit
gisteravond na afloop van een dag
van kabinetsberaad. Maandag
avond al, zo onthulde hij, had de re
gering besloten de marine in te
schakelen. Dat kon toen ook, om
dat de burgemeester van Maassluis
een beroep op bijstand van de ma
rine had ingediend.
Er is toen nog niet direct op de
Waterweg ingegrepen, omdat men
het effect van de afspraken tussen
de Rotterdamse burgemeester Van
der Louw en het actiecomité van de
binnenschippers nog wilde af
wachten. Inderdaad bleek dat con
tact tenslotte tot de opheffing van
de blokkade bij Maassluis te leiden.
Zoals bekend werd daags daarna
ook de barrière in het Noordzeeka
naal opgeheven.
Voor donderdagochtend had ae
regering acties voorbereid die een
eind moesten maken aan de blok
kades op een aantal andere vaar
wegen.
"Dat dit ingrijpen toen niet meer
nodig bleek heeft mij enorm opge
lucht en verheugd", aldus drs. Den
Uyl. "Niet alleen omdat dit breken
van de blokkades te water een las
tig karwei zou zijn geweest, maar
ook omdat het gebruik van geweld
uiteraard zoveel mogelijk moet wor
den geschuwd".
De aard van de acties van de bin
nenschippers, waarbij aan derden
grote schade werd berokkend, liet
er overigens, naar het oordeel van
de regering, geen twijfel aan be
staan dat in dit geval moést wor
den ingegrepen.
Het kabinet wil volgende week
nog nader op de zaak terugkomen.
Er zal dan gesproken worden over
berokkende schade en over de wij-,
ze waarop de problemen van de
binnenschippers kunnen worden aan
gepakt. De positie van staatssecre
taris Van Huiten is dan niet in het
geding: „Wij hebben waardering
voor de manier waarop hij de zaak
heeft aangepakt", zo zei Den Uyl.
Het actiecomité "Behoud Evenre
dige Vrachtverdeling, de Onafhan
kelijke Nederlandse Schippersvak-
bond (ONS), het Algemeen Zand
en Grindschlppersverband en de
Coöperatieve Binnenscheepvaart-
vereniging vinden, dat staatssecre
taris Van Huiten voorzitter moet
worden van de commissie, die de
problematiek van de Nederlandse
binnenscheepvaart gaat behande
len. Deze organisaties hebben dit
Den Uyl over onafhankelijkheid
van Suriname (25 november
PARAMARIBO Na het verlies
van de meerderheid in de Staten
van Suriname enkele weken geleden,
lijkt de regering-Arron nu rjp voor
een akkoord met de grootste opposi
tiepartij, de Vooruitstrevende Her
vormingspartij van Jaggernath Lach-
mon.
De voorzitter van de Staten, Emile
Wijntuin, heeft gisteren een gesprek
„onder vier ogen" met Lachmon ge
had. Waarnemers zien daarin het be
gin van een bemiddelingspoging om
te komen tot verbreding van de basis
van de regeringscoalitie.
De coalitie van premier Henck Ar-
ron steunde aanvankelijk op 22 van
de 39 Statenleden. Deze geringe meer
derheid verdween toen enkele Staten
leden zich schaarden achter de eis
van de oppositie, dat eerst de grond
wet tot stand dient te komen voordat
de band met Nederland verbroken
kan worden.
In Nederland deelt de grootste op
positiepartij, de WD, het standpunt
van de Surinaamse oppositie.
De Nederlandse regering is bezorgd
óver het uitstel van de parlemen
taire behandeling van de voorstellen
inzake de onafhankelijkheid van Su
riname. Minister-president Den Uyl
gisteravond: „Het zou een tragische
zaak zijn als de onafhankelijkheid
nu niet werd gerealiseerd. De rege
ring zou het uitermate betreuren als
het uitstel te royaal zou uitvallen.
Ik hoop, dat de Tweede Kamer over
enkele weken alsnog over de onaf
hankelijkheid beslist".
Den Uyl wees op de mogelijkheid
om de onafhankelijkheidswetten te
van een delegatie van Statenleden
behandelen buiten de aanwezigheid
uit Suriname. „Of dit wel of niet
gebeurt is een zaak van de Tweede
Kamer. Ik zou het echter vervelend
vinden als Nederland later gebrek
aan medewerking zou worden verwe
ten" zei de minister-president.
FABRIEK DUPE
Het uitstel van het debat, dat voor
volgende week op de agenda stond, is
veroorzaakt door de politieke pat
stelling die in Suriname tussen re
gering en oppositie is ontstaan. Als
gevolg daarvan zijn de Staten niet bij
machte een delegatie naar Den Haag
af te vaardigen.
Nog steeds is het de bedoeling, dat
Suriname op 25 november onafhan
kelijk wordt. Maar het wordt steeds
meer de vraag of die datum nog
haalbaar is.
Progressieven
tegen bezoek
van gouverneur
uit Djakarta
AMSTERDAM De Amsterdamse
afdelingen van de PPR, de PvdA
en de PSP zijn onaangenaam verrast
over de aankondiging van het be
zoek van de gouverneur van Djakar
ta aan Amsterdam. Dit bezoek staat,
aldus de drie partijafdelingen, in het
kader van 'n samenwerkingsprogram
ma tussen de beide steden op cultu
reel en economisch gebied. Het minis
terie van ontwikkelingssamefiwerking
draagt voor een groot deel de kos
ten van dit programma, waardoor het
volgens de drie niet anders gezien
kan worden dan als een vorm van
ontwikkelingssamenwerking tussen
Nederland en Indonesië.
De ontwikkelingssamenwerking met
Indonesië moet volgens de drie wor
den opgeschort totdat in Indonesië
alle politieke gevangenen zijn vrij
gelaten en het democratische recht
is hersteld. De afdelingen zeggen, als
progressieve krachten in Amsterdam
nooit een beleid in Indonesië te kun
nen ondersteunen dat de progressieve
krachten daar onderdrukt.
VAN WEIGERING Nog geen partij
gisteren in een verklaring meege
deeld. Het actiecomité Behoud Even
redige Vrachtverdeling voegt daar
nog aan toe dat het nooit de bedoe
ling van het actiecomité is geweest
om de staatssecretaris buiten spel
te zetten.
Waarschuwing
voor chirurg
UTRECHT (SP) Het medisch
tuchtcollege in Den Haag heeft een
chirurg een waarschuwing gegeven,
omdat hij onvoldoende nazorg bij
een schildklieroperatie heeft betracht.
Het college vond de operatie bij de
desbetreffende vrouw niet noodzake
lijk. De chirurg wordt ook verweten
dat hij de patiënte niet heeft gewe
zen op bepaalde risico's van de in
greep. Bij de operatie werd een ze
nuw beschadigd, waardoor tweezij
dige stembandstilstand ontstond. De
vrouw verloor haar normale stem.
Zij was in 1955 en 1965 ook al aan
des childklier geopereerd.
Het college vindt het onbegrijpe
lijk dat de stemaandoening pas drie
maanden na de operatie is komen
vast te staan. Direct na de operatie
is verzuimd de stembanden te con
troleren en ook een aanval van be
nauwdheid na de operatie was geen
aanleding de stembaaden te onder
zoeken.
DOOPBEWIJS
DEN HAAG De Limburgse ma
chinefabriek Aarsen b.v. in Panheel
vreest te moeten sluiten door de wei
gering van de Nederlandse kerken,
een doopbewijs af te geven indien
dit bestemd is voor een visuma-an-
vraag voor Saoedi-Arabië. Het land
weigert namelijk Joden toe te laten.
Aarsen waar maandag een
werktijdverkoring voor 285 werkne
mers van kracht wordt voert pro
jecten uit in Arabische landen, o.a.
de bouw van een veevoederfabriek in
Saoedi-Arabië ter waarde van drie
miljoen gulden. Deze bouw wordt
door een tiental personeelsleden be
geleid. Het bedrijf heeft goede hoop,
in Saoedi-Arabië nog werken ter
waarde van vijf k zes miljoen gul
den te kunnen uitvoeren. Voor deze
projecten zouden nogmaals tien
man naar Saoedi-Arabië moeten
vertrekken.
Directeur P. H. A. van Aarsen he
kelt de houding van „conservatief
denkende pastoors" die op grond van
een rondschrijven van de Nederland
se katholieke kerkprovincie weige
ren doopbewijzen af te geven. Wat
hem bijzonder steekt is dat enkele
kilometers over de grens, Duitse en
Belgische bedrijven deze moeilijk
heden niet ondervinden. „Als wij ons
principieel zouden tonen, konden wij
ons bedrijf wel sluiten. Wij moeten
het op dit moment van Saoedi-Ara
bië, Libye en Jordanië hebben".
rond De Zeeuw
UTRECHT (SP) Pas aan het
einde van het jaar zal de "groep
De Zeeuw" beslissen of zij zich zal
omzetten in een politieke partij.
Zo'n vijftig sympathisanten van
de groep De Zeeuw besloten hiertoe
gisteravond in Utrecht. Tot 1 Januari
zal de groep intern zich beraden.
Wel ging de groep gisteravond ak
koord met de verklaring waarin staat
dat de eventuele toekomstige poli
tieke partij links van het midden zal
moeten staan.
"Zonder omwegen wordt voor een
progressief, dat wil zeggen een so
ciaal offensief beleid gekozen", al
dus de verklaring.
Na het uittreden uit de KVP van
ex-voorzitter Dick de Zeeuw heeft
zich nu een groep van ongeveer 500
sympathisanten rond hem gevormd
De afgelopen tijd is overleg gepleegd
met politieke geestverwanten, zoals
mensen uit D'66. De Zeeuw: "Ons
recht van bestaan zullen wij moe
ten ontlenen aan de politieke hoofd
lijnen, die zullen moeten verschil
len van andere partijen. Ik heb geen
splinterpartijen".
De Zeeuw wilde gisteravond niet
verder ingaan op zijn uitspraak, dat
hij geen nieuwe splinteroartij wil.
Met name liet hij in het midden
waar hij de grens trekt om wel of
niet tot het oprichten van een poli
tieke partij over te gaan.
Door
Peter Rieraersma
De greep van de overheid op het
gebruik van de grond heeft een
hoge prioriteit op het wensenlijstje
van de Partij van de Arbeid. Nu
deze partij weer in de regering zit is
er een kans dat deze wens
werkelijkheid wordt. Daarvoor is het
nodig, dat de PvdA met de
christen-democratische partijen
KVP en ARP een compromis sluit.
In de ministerraad (getalsverhou
ding: zeven PvdA, vier KVP, twee
ARP, twee PPR, een D '66) is over
deze zaak al overeenstemming
bereikt. Omstreeks Prinslesdag zul
len enkele wetsvoorstellen aan de
Staten-Generaal worden voorgelegd.
Daarna kan blijken of ook
meerderheden in Tweede en Eerste
Kamer de wens van de PvdA
honoreren.
Intussen is vanuit de ARP een
signaal verzonden, dat erop duidt
dat er deze keer tussen het gros van
de christen-democraten en de
socialisten inderdaad een verstrek
kend akkoord over de grondpolitiek
in zit. Tweemaal eerder na de
Tweede Wereldoorlog hebben pogin
gen van socialisten om „de grond in
gemeenschapshanden" te brengen
schipbreuk geleden op christen-de
mocratisch verzet. In het longste
nummer van Anti-revolutionaire
Staatkunde staat een opstel
\an prof. mr. P. de Haan.
Men kan eruit afleiden, dat de
derde poging wel succes kan hebben.
Prof. mr. De Haan is hoogleraar in
het administratief recht aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij
is lid van de ARP en geldt in
christen-democratische kring als een
deskundige op het gebied van de
grondpolitiek. Hij is voorzitter van
een interdepartementale werkgroep
Inzake de coördinatie van de gehele
wetgeving met betrekking tot het
onroerend goed.
Het opstel van prof. mr. De Haan
verschijnt ook in het Christelijk
Historisch Tijdschrift en in Politiek
Perspectief, het maandblad van de
KVP.
De Haan acht een compromis met
de socialisten thans mogelijk nu het
erop lijkt, dat de PvdA het
dogmatische van de leuze „de grond
in gemeenschapshanden" inziet en
kiest voor een geleidelijker aanpak.
De Haan gaat uit van de
christen-democratische opvatting
omtrent de eigendom als rentmees
terschap. Naar zijn mening ligt
daarin de erkenning besloten van de
„primaire gemeensohapsfunctie van
de grond".
Compromis
De Haan betoogt, dat christen-de
mocraten en socialisten het eens
moeten kunnen worden over „een
optimale beschikkings- en beheers
bevoegdheid van de gemeenschap
over de grond, met behoud van een
zo groot mogelijke plaats voor het
particuliere initiatief en iet oarticu-
liere eigendom".
Het compromiskarakter van deze
formule zit in het woordje
„optimale". De Haan vindt, dat de
PvdA tot nu toe heeft gestreefd
naar een MAXIMALE beschikkings-
en beheersbevoegdheid van de
gemeenschap over de grond. In de
discussie hebben de socialisten
daarbij steeds drie middelen ge
noemd: onteigening, voorkeursrecht
en erfpacht. Een consequente
toepassing van deze middelen zou
volgens De Haan „over het doel van
een redelijke grondpolitiek verre
heenschieten".
Van „onteigening" zegt De Haan, dat
dit het uiterste middel is en dat het
dit ook moet blijven. Met het
voorkeursrecht kan hij instemmen,
maar dan moet het niet zonder
meer zijn gekoppeld aan de
gebruikswaarde.
Voorkeursrecht
Een „voorkeursrecht" is de rechtsfi
guur waarbij de overheid, wanneer
iemand een gebouw of grond wil
overdragen het recht van teerste
koop heeft. Dat is iets anders dan
een „verkooprecht". Dit houdt in dat
de overheid door een eenzijdige
verklaring kan besluiten al dan niet
in een reeds met een derde gesloten
koopovereenkomst te treden en zich
in de plaats van de koper te stellen
en dan ook de prijs te betalen die
was overeengekomen.
"Gebruikswaarde" is de waarde,
van de grond, zoals deze wordt be
paald door de aard van net gebruik
dat daarvan wordt gemaakt ten tij
de van de onteigening of de verwer
ving krachtens voorkeursrecht. Dan
wordt dus geen rekening gehouden
met de waarde die een stuk
landbouwgrond krijgt als men er
een woonwijk op bouwt.
Gebruikswaarde
De Haan voorziet, dat invoering van
de gebruikswaarde bij onteigening
en toepassing van het voorkeurs
recht leidt tot eindeloze juridische
touwtrekkerijen, terwijl het de
overheid slechts „het twijfelachtige
voordeel oplevert van hooguit enkele
guldens per vierkante meter: een
paar procent van de prijs van
bouwrijpe grond en nog geen half
procent van de prijs van een
woning".
Hij stelt er het systeem tegenover
van „vrije keuze tussen gebruiks
waarde en exploitatiewaarde". Onder
„exploitatiewaarde" verstaat hij de
waarde die ontstaat door consequen
te doorberekening van publieke
Investeringskosten zeg maar de
Erfpacht
„Erfpacht" noemt De Haan „het
stokpaardje van de socialistische
grondpolitiek". Het gaat hierbij dan
om de wijze waarop de overheid de
grond (verworven via onteigening of
voorkeursrecht) weer uitgeeft. Bij
voorbeeld aan een particuliere
belegger die een groot kantoorpand
wil bouwen. Uitvoerig schetst De
Haan het misbruik, dat de overheid
hier van haar machtspositie kan
maken. Hij haalt het besluit van B
en W van Rotterdam aan om aan
het chemische bedrijf Oxyrane
krachtens erfpachtsvoorwaarden een
boete op te leggen van 4,5 miljoen
gulden voor een milieudelict waar
voor de milieuwetgeving slechts een
boete van enkele tie ïduizenden
guldens kent. Hij concludeert, dat er
in de sfeer van het gemeentelijk
gronduitgiftebeleid „een enorm stuk
onvoldoende gecontroleerde econo
mische macht zit".
Toch wijst De Haan de erfpacht
niet af. Naar zijn mening is de
erfpacht zelfs bezig uit te groeien
tot een planologisch, milieutechnisch
en sociaal-economisch beleidsinstru
ment van de eerste orde. De Haan
bepleit daarom het scheppen van
Juridische waarborgen die misbruik
van overheidsmacht in deze uitslui
ten.
De Haan vindt het opmerkelijk, dat
de socialisten een heel goed middel
over het hoofd zien voor het beheer
van de grond. Een middel, dat de
lusten en lasten van de eigendom
van de grond evenwichtig verdeelt
tussen gemeenschap en individuele
eigenaar: de herverkaveling. Hij ziet
grote voordelen:
geen tijdrovende grondverwerving
ën alle financiële lasten voor de
overheid van dien;
een veel betere mogelijkheid voor
samenwerking met de bevolking
De Haan ziet de herverkaveling als
het beste middel bij de herinrich
ting van een landelijk of stedelijk
gebied. Rond Prinsjesdag weten we
of het kabinet-Den-Uyl het daar
mee eens is.
ZONDAG MAANDAG -O I DINSDAG I WOENSDAG I DONDERDAG
UTRECHT AUGUSTUS I SEPTEMBER SEPTEMBER 'O SEPTEMBER SEPTEMBER
