Brooks'
op Frankenstein
Grote broer voor Perrine
Niets dan lof
voor Flanagan
Wayne heeft een originele
oplossing voor klaverblad
Calvé
Dustin Hoffman tijdens opname Lenny
VRIJDAG 29 AUGUSTUS 1975
PAGINA 15
Enige spelmomenten uit "Flanagan" van Adriaan Dit-
voorst. Paul slaat bij de Babels de hele boel kort en klein,
viert zijn woede bot op het kindermeisje, bedreigt zijn broer
Peter en laat zijn vrouw "erin tuinen".
Titel: "Flanagan"; hoofdrollen: Guido de Moor, Eric Schnei
der, Anne-Wil Blankprs, JoséeRuiter; regie: Adriaan Dit
voorst: theater: Trianon.
Paul Flanagan is een zielige figuur. Hij heeft niemand, nie
mand houdt van hem. iedereen laat hem in de steek. En wat
nog het ergste is: hij houdt niet eens meer van zichzelf. Hij
kent zichzelf niet meer, doet dingen, die hij eigenlijk niet
had willen doen. ziet zichzelf als in een spiegel, maar herkent
zijn eigen spiegelbeeld niet.
Het enige wat hij nog kan doen is het maar opgeven. Hij
heeft tenslotte niets meer om voor te leven. Maar eerst moet
hij zich wreken op al die mensen die hem in de steek lieten.
Zijn wraak is echter een schreeuw om liefde en erkenning.
Een schreeuw die overigens niet beantwoord wordt. Vandaar
dat hij met een satanische lach een ander tot moord drijft:
een moord op hem, de Paul Flanagan die hem zo vreemd is
geworden.
Wat eerst een doodgewone misdaadfilm lijkt, wordt al spoedig
een psychologisch drama, dat zijn kiem vindt in de liefdeloze
familieverhoudingen in het gezin waar Paul Flanagan is
grootgebracht. Samen met zijn halfbroer Peter Babel heeft
hij, gesteund door zijn vrouw, een overval gepleegd. Als enige
heeft hij acht jaar in de gevangenis doorgebracht. Zijn weke,
bangige halfbroer houdt het gestolen geld achter. Flanagan
moet en zal het hebben. Niet om het geld, maar om de aan
dacht. a
Als Flanagan uiteindelijk het geld heeft, laat hij iedereen
boeten voor hun ongeïnteresseerdheid in de persoon van
Flanagan. Fanatiek maakt hij de breekbare schijnliefde van
zijn omgeving kapot.
Ditvoorst heeft hiermee een erg boeiende film gemaakt. Niet
alleen door het gegeven, naar het boek van Tim Krabbé, maar
vooral ook door het filmtechnisch vakmanschap.
Schitterende fotografie van Eddy van der Enden maakt het
meesterwerk compleet. Erg knap vond ik een bepaalde scène,
waarin Flanagan al ruziënd met zijn halfbroer over een
beboste laan rijdt. De camera heeft hun gezichten via de
autoruit gepakt, zodat de lucht en de bomen gereflecteerd
worden. De bomen worden steeds schaarser en de lucht feller,
zodat Flanagans gezicht steeds vager wordt. Op het moment
dat hij zich afvraagt: „Besta ik eigenlijk wel", is in de ruit
alleen nog lucht te zien en is zijn gezicht helemaal onzicht
baar geworden
Knap spel overigens van Guido de Moor als Flanagan. Een
vakman niet alleen op het toneel, maar ook op het filmdoek.
En dat kan niet van alle acteurs die in deze film meespelen
worden gezegd. Hoe goed Josephine van Gasteren ook op de
planken kan zijn, bij een medium als film valt zij door de
mand. Haar stem is te schel, ook al speelt zij de boze stief
moeder. En wanneer zij haar woorden kracht bij wil zetten
in een scène, waarin zij woedend uitvalt tegen Paul, krullen
haar tenen bij ieder uithaal mee.
Jammer, Ditvoorst had dit moeten
opmerken.
Jammer is ook, dat Ditvoorst een kniebuiginkje heeft ge
daan voor de commercie. De sigarettenmerken, edelsmeden
bierbrouwerijen en automerken namen wel erg veel beelden in
beslag. Het werkte enigszins irritant. Maar verder niets dan
lof voor zijn "Flanagan". ANNEMIEK RUYGROK
Titel: "Frankenstein junior"; hoofd
rollen: Gene Wilder, Peter Boyle
i Marty Feldman; regie: Mel Brooks
theater: Lido.
Griezelig en toch leuk. Dat is je
eerste reactie bij het zien van "Fran
kenstein junior". Na verloop van tijd
gaat het leuke het griezelige steeds
;r overheersen en wordt de film
één grote aaneenschakeling van de
meest komische situaties. Een paro
die op de echte Frankenstein, dat
zeker. Maar zo ontzettend knap door
regisseur Brooks vertaald naar de
hedendaagse begrippen van smaak,
dat de herinnering aan de legenda
rische Frankensteinfilms al snel op
de achtergrond wordt geschoven.
Natuurlijk is het prachtig geheim
zinnig sfeertje er meteen. Het kas
teel in Transylvania is door duiste-
mistwolken omgeven, terwijl de
lucht af en toe oplicht door bliksem
schichten.
De kleinzoon van Frankenstein, een
Amerikaanse neuro-chirurg Gene
Wilder), bezoekt het kasteel van zijn
overleden grootvader en wordt na
tuurlijk geimponeerd door diens la
boratorium. Gesteund door zijn die-
,r Igor (Marty Feldman), die een
verschuifbare bochel heeft, maakt
ook hij een dode tot leven. Maar
Igor heeft de verkeerde hersens ge
geven, het brein van een idioot, en
dat geeft de nodige complicaties.
Feldman is geknipt voor de rol van
Igor. Zijn ogen puilen zo mogelijk
meer uit zijn hoofd dan ze an
ders deden, terwijl Wilder een schit
terend ingehouden creatie van de
jonge Frankenstein weergeeft.
Het knappe van Brooks is, dat hij
de griezelige sfeer heel sterk opbouwt
ir op het moment dat je een
eng lijk of half verrot deel daarvan
verwacht, gebeurt er plotseling iets
heel anders.
Het einde is bijzonder grappig en
weinig traditioneel voor de Fran
kensteinfilms: het monster keert niet
terug in het graf, maar leeft als
gelukkig getrouwd, normaal, zij
het wat lelijk mens voort.
Annemiek Ruygrok
ADVERTENTIE
"r~ A
Marty Feldman als dienaar
Igor, de bologige bochel in Brooks'
"Frankenstein junior". Natuurlijk
zorgt hij voor de meest idiote si
tuaties, maakt de meest lachwek
kende opmerkingen en presteert
het om voor het monster niet de
hersens van een geleerde te ste
len maar die van een idioot. Hij
brengt zijn meester tot wanhoop,
probeert vrouwen te versieren, die
helemaal niet van zijn verscliui-
felbare bochel en uitpuilende ogen
zijn gediend en loopt op myste
rieuze wijze door het zonder hem
al enge kasteel. Een prachtige
creatie van Feldman in een schit
terende parodie van Mel Brooks
op de oude Frankenstein-films.
Blijvers
Studio "The return of the
Pink Panther", een hele zomer
lang heeft deze film in Leiden al
succes. Inspecteur Clouseau op
z'n best.
Rex "Inpikken ki wegwe
zen" is verhuisd ven Trianon
naar het theater op de Haarlem
merstraat. De wandeloromenade
bruist deze week dus van het
autogeweld.
Kindermatinee
"De avonturen
Nachtfilm
Haagse bioscopen
APOLLO: „Mandingo", dag. 2.30,
7.00, 9.30 uur. zo. 2. 4.30, 7 en 9.30
uur. 18 jaar.
APOLLO II: „Breakout", da.g.
2.00, 7.30, 9.45 uur. zo. 2.30. 4.45,
7.30 en 9.45 uur. 18 jaar.
ASTA: Wegens verbouwing ge
sloten.
BIJOU„Frankenstein Jnior",
dag. 2.00, 7.00 en 9.30 uur. zon.
ook 4.15 uur. 14 jaar.
CAMERA: „Some like it hot",
dag. 2 en 8 uur. 14 jaar.
CINEAC: "Emmanuelle", dag.
5.30, 7.30 en 9.30 uur. 18 jaar.
Kindermatinee "Walt Disney's
Tekenfilmparade 9.30, 11.30, 1.30
en 3.30 uur. zo. vanaf 11.30 uur.
AL.
uur. zat. 2.00, 7.00, 9.30 uur. zon.
2.00, 4.30, 7.00 en 9.30 uur. AL
DU MIDI: "Dokter Zjivago",
dag. 8 uur. 14 jaar.
EURO: „My Fair Lady", dag.
1.30 en 7 45 uur. zat., :o. wo„ 3.45
er. 7 45 uur. AL.
Kindermatinee: "Woodv Wood
pecker Festival", zat., zon, en wo.
1.30 uur.
FLORA: "In het zondige kloos
ter gaan de rokjes omhoog", dag.
2.00, 7.00 en 9.15 uur, zo. 2.00, 4.30,
7.00 en 9.15 uur. 18 Jaar.
KRITERION: "Nada", dag. 3.00,
7.00 en 9.30 uur. 18 jaar.
METROPOLE"De Peetvader
deel II", dag. 2.00 en 7.30 uur. 14
ODEON II: „Inpikken en weg-
6.45 en 9.15 uur. zon. 1.45, 4.15.
6.45 en 9.15 uur. 18 jaar.
ODEON 2: 'Inpikken en Weg
wezen", dag. 2.15, 7.00 en 9.30 uur,
zon. 2.00, 4.30, 7.00 en 9.30 uur.
14 jaar.
OLYMPIA„Live and Let Die",
dag. 2 en 8 uur. 14 jaar.
PASSAGE: „Cleopatra Jones
and The Casino of Gold", dag.
2.30, 7.00 ën 9.30 uur. zat. pn zon
1.30, 4.00, 7.00 en 9.30 uur. 18 jaar.
REX: „Ka'ravaan naar Vacca-
rès", dag. 9.3Ó, 11.30, 1.30, 3.30, 5.30,
7.30 en 9.30 uur. zon. vanaf 1.30
uur. 18 jaar.
ROYAL '70: „Dracula in 'het kas
teel der Verschrikking", do. t/m
zon. 2.15, 7.00 en 9.30 uur. ma. en
di. 2.15 en 8.00 uur. wo. 2.15 uur.
ROYAL: 'The Killer", do. t/m
zo. 2.15, 7.00, 9.30 uur. ma. */m wo.
2.15 en 8 uur. 18 jaar.
STUDIO 200: „Once upon a
wezen", dag. 2.15, 7.15 en 9 30 uur.
zon. 1.30, 4.00. 7.15 en 9.30 uur.
14 jaar.
STUDIO 2000: 'Once upon a
time in the West", dag. 2.00 uur
(behalve zo.) en 7.30 uur. 14 jaar.
DE UITKIJK: "Moord in de
Oriënt Express", dag 2 en 8 uur,
14 jaar.
Titel: "McQ.... gunman number
one"; hoofdrol: John Wayne; thea
ter: Luxor; leeftijd: 18 jaar.
Aan John Wayne mag men dan
een hekel hebben, omdat hij altijd
onwankelbaar pal staat voor orde
en gezag, zelfs als daar twijfelach
tige doelen mee gediend worden, ook
de linkse rakkers zullen moeten toe
geven, dat deze Holhnvoodveteraan
het in "McQ" slim aanpakt.
De klaverbladkruising, welke inge
nieurs in de buurt van Seattle be
dachten in plaats van gewoon links
af. wordt door Wayne verwerkt op
een manier, die waarschijnlijk nog
niemand vóór hem heeft uitgevon
den.
Men begrijpt al, John Wayne heeft
er de stoere Westernhoed voor van
zijn getaande kop gezet. Voor men
weet of hij ook echt aan de kraaie-
pootjes is begonnen, mept hij links
en rechts naar dwarsliggers die zijn
autoriteit niet voldoende er^enn^n.
In Seattle is men een beetje af
geknapt op John vanwege zijn
bruuske regelingen. Als zijn harts
vriend en collega wordt doodgescho
ten geeft zijn chef hem te verstaan,
dat hij de gangsters met rust dient
te laten. Men kent hem. Maar John
levert natuurlijk spoorslags zijn ster
in en verbindt zich aan een privé-
speuronderneminkje om uit te v!"-
den wat zelfs hij niet voor mogelijk
had gehouden. Geen fonkelnieuwe
intrige: de politieman, die door meer
deren niet wordt begrepen of al
thans niet getolereerd. Ook al stuurt
het verheal naa*- pph onurdiing,
die niet iedereen zal zien aankomen.
borrelnootjes
PINDA'S MET EEN JASJE
M
Weet u zelf een leuke borrel
nootjes babbel Stuur in naar
Calvé, postbus 1000, Delft.
"Fear is the key'
gecompliceerd
en onbegrijpelijk
MacLena is massaleverancier
van steeds ingewikkelder avontu
renverhalen. Elke keer zijn de in-
prediënten eigenlijk dezelfde, maar
bij het mixen ontstaat telkens een
andere stamppot die soms wel wat
zwaar op de maag ligt. 7n "Fear is
the key" (het boek heet Booreiland
X 11) is het ook weer zo.
De Engelse regisseur Michael
Tuchner, hier bekend van de nogal
gewelddadige affaire "Villain" met
Richard Burton, heeft net evenals
de auteur op het ouderwetse avon
tuur gegooid. Al komen er natuur
lijk de modernste vindingen aan te
pas, een babyscaaf voor diepzee-on
derzoek was er al in prof. Picards
tijd en zo'n booreiland doet wat in
terieur betreft levendig denk°n aan
het vliegdekmoederschip van de
onvergetelijke Duitse film "FPI ant-
wortet nicht".
Het verhaal is te gecompliceerd
om na te vertellen, maar er zit wer
kelijk alles in, waaraan zo'n thril
ler behoefte heeft. Het begint met
onbegrijpelijk geweld en een spec
taculaire achtervolging met auto's,
die blijkbaar in dit genre niet meer
mag ontbreken. Een ontsnapping met
een gijzelaarster verandert in chan
tage en moord als zij de dochter van
een oliemiljonair blijkt te «ijn En
dan wordt het een kluwen van mys
teries dat langzaam maar zeker
weer ontward wordt.
Barry Newman is de man die
aanvankelijk de schurk jithangt en
voor de grofste middelen niet terug
deinst om een vaag doel te dienen
en zich later ontpopt als *en wraak
zuchtige diepzeeduiker. Suzy Ken
dall is te naïef als de aiiljonairs-
dochter.
Valerie Perrine met Liza Minelli en Bob Fosse.
"Sammy Davis Jr. gaf eens een
party voor de high-society van Hol
lywood. Daar was ook Dustin Hoff
man aanwezig, alsmede Lucille Ball.
Het is in Amerika gewoonte, dat aan
het einde van zo'n party een film
wordt gedraaid. Sammy Davis Jr.
draaide toen, op voorstel van Dustin
'Deep Throat', (een film van beden
kelijk niveau A.C.K.) Lucille Ball
zette erg grote ogen op en was wer
kelijk gechoqueerd terwijl Dustin niet
meer bij kwam van het lachen."
Aan het woord is Valerie Perrine,
die onlangs enige dagen in Neder
land was en in een suite van het
Doelenhotel in Amsterdam een pers
conferentie gaf, om de film 'Lenny',
waarin ze samen met Dustin Hoff
man een hoofdrol speelt, bq het Ne
derlandse bioscoopminnende publiek
te introduceren. Zij is in staat een
haarscherp profiel te schetsen van
Dustin Hoffman, omdat ze lange tijd
met hem samen heeft gewerkt aan
de film 'Lenny' (senario: Julian Bar
ry, produktie: Marvin Worth en
regie: Bob Fosse). Mijn vraag, hoe
ze de vroegere films van Hoffman
waardeert, beantwoordt ze als volgt:
'The Graduate' vond ik een fantas
tische film, 'Straw Doggs' heeft me
helemaal niet geboeid en 'Papilion'
daarentegen, die mij bijzonder
boeide, heeft Dustin zelf erg weinig
gedaan. Velerie Perrine, die een
goeie vriendin is van Liza Minelli,
zegt zelf over de film 'Lenny': 'Ik
speel in de film de rol van 'Honey
Bruce,' een striptease-danseres, die
kennis maakt met Lenny Bruce, een
aankomend conferencier, gespeeld
door Dustin. Bruce start met het
maken van harde shows, waarin hü
het opneemt voor sociaal onder
drukte groeperingen en waarbij hij
niet schuwt een aantal schutting
woorden* te gebruiken. Zijn, confe
rences worden steeds obscener en
een vulgair schuttingwoord brengt
hem tenslotte voor de rechter. In
middels zijn Lenny en ik getrouwd
en hebben wij een dochter gekregen,
die Kitty heet. We raken echter bei
den onder invloed van verdovende
middelen, ons huwelijk strandt en
ik beland voor 24 maanden in de
vrouwengevangenis, terwijl Lenny,
ondanks zijn obscene sketches steeds
populairder wordt. Als ik de gevan
genis verlaat breng ik Lenny weer
aan de drugs en hij treedt op een
avond volkomen stoned op. Hij wordt
weer gearresteerd en dat gebeurt
steeds weer. Op een gegeven ogen
blik kan hü de spanningen niet meer
verdragen en Lenny wordt dood aan
getroffen, op de vloer van zyn bad
kamer, met een injectiespuit nog in
zqn hand." Valerie Perrine, eenby-
zonder mooie actrice, die zegt nooit
in Amerika naar films te gaan, om
dat ze elke keer als ze voor de bios
coop wacht om een kaartje te kopen
wordt herkend. Dat vindt ze enorm
hinderlqk. Als ik haar vraag met
welke acteurs ze graag nog eens een
film zou willen maken, zegt ze on-
middellqk: 'Natuurlqk met Paul
Newman, Robert Redford, maar ook
met Jack Nicolson en Jimmy Kahn'.
Ik zeg, dat haar vocabulaire op
merkelijk is uitgebreid met uitdruk
kingen als 'screw up' en 'fuck it',
uitdrukkingen, die in de film over
matig veel worden gebruikt. Is ze
zich dat bewust? Valery Perrine kqkt
uiterst verbaasd. 'Ik was het me niet
bewust, maar misschien heeft de
film er wel toe bygedragen. Het
centrale thema van de film handelt
over de hypocrisie rond de termen,
die geslachtsdelen en de geslachts
daad aanduiden. Dat taboe is in
middels doorbroken, zodat de film
nu niemand meer zal schokken. Maar
het is volgens mq facinerend om te
zien, hoe Dustin Hoffman c.q. Lenny
Bruce moest vechten tegen vooroor
deel en kortzichtigheid.
Als zqn populariteit toeneemt,
groeit ook het aantal bezoekers, dat
naar zqn optreden gaat, om af te
wachten, of hü na de show wellicht
weer wordt gearresteerd. Bruce
spaart tüdens zy'n show niemand.
Aanwezige negers noemt hü 'roet
moppen,' agenten, die zün uitspraken
moeten controleren 'de blauwen' en
ook de aanwezige homoseksuelen
ontkomen niet aan zün scherpe tong.
Valerie Perrine: "Ik vind 'Lenny'
één van mün betere films en het
was een geweldige ervaring om met
Dustin te spelen. Al had hü soms
de behoefte mü tüdens een dood-
serieuze scène plotseling te pakken.
Dan had hü het grootste plezier,
vooral wanneer hü keek naar het
gezicht van regisseur Bob Fosse, die
weer een groot aantal kostbare me
ters filmmateriaal verloren zag
gaan." Maar ontstond er tussen
Valerie en Dustin (die overigens vol
gens Valerie erg gelukkig getrouwd
is) dan geen emotionele band? Zü
bedrüven tenslotte samen veelvuldig
de liefde in de film. Valerie: "Dustin
was als een grote broer voor me. Hü
beschermde me en nodigde me na
de set 's-avonds altüd uit om bq
hem en zün vrouw te komen dineren.
Dustin is een schat." Valerie Perrine,
die naar Nederland is gekomen om
'Lenny' te introduceren, lükt eerder
op de publiciteitsagente voor Dustin
Hoffman. En daar kan Hoffman
eigenlük alleen maar vrede mee heb
ben.
A. C. Koekebakker jr.
