Doeltreffende omwegen
van Andrew van Nouhuys
TRIJFEL
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1975
HjBFOTÏB?»
mKBtÊtta MWIfH J
PAGINA 23
Het Amerikaanse maandblad
Ebony, dat voor de volle 100
procent1 op de negers in Ameri
ka is gericht, heeft een speciaal
augustusnummer uitgegeven
dat geheel gewijd is aan de zo
geheten "bicentennial"die
volgend jaar in Amerika zal
worden gevierd. Het hele jaar
1976 is tot feestjaar uitgeroe
pen om te herdenken dat 200
jaar geleden, met het onderte
kenen van de onafhankelijk
heidsverklaring op 4 juli 1776
de Verenigde Staten aan hun
eigen onafhankelijke geschie
denis begonnen. De vraag die
Ebony stelt is, of ook de Ame
rikaanse negers dit feest die
nen mee te vieren. Zij arriveer
den overigens al ver voor de
onafhankelijkheidsdag in Ame
rika, en wij Nederlanders had
den daar de hand in. In augus
tus 1619, een jaar voordat de
Mayflower de Pilgrimfothers
naar Amerika bracht, werden
er al 20 negers van een Neder
lands oorlogsschip dat in de
haven van Jamestoion lag, naar
de wal geroeid om verkocht te
ivorden. Geen reden dus tot
verheugenis en ook de daarop
volgende 356 jaar hebben de
Amerikaanse negers niet in
feeststemming gebracht. Drie
vooraanstaande Amerikaanse
negers geven in Ebony ant
woord op de vraag of ook zij
volgend jaar iets te vieren heb
ben. Eentje zegt 'yes', de twee
de zegt "maybe" en de derde
zegt "no". Die derde is Lerone
Bennett jr., historicus en re
dacteur van Ebony. Ik citeer
hieronder het begin van zijn
artikel, niet alleen om wat er
in staat, maar vooral om hoe
het erin staat:
Vrijheid
"De vrijheid kwam eraan en
wij waren nieuwsgierig, om het
zachtjes uit te drukken, want
wij kwamen uit Amerika en
hadden haar gezicht nooit ge
zien. V/ij m'n vrouw en ik en
enkele Afrikaans-Amerikaanse
vrienden zaten op de avond
dat Kenia onafhankelijk zou
worden in het reusachtige
openluchtstadion. Wij zaten
daar al urenlang, hadden naar
speeches geluisterd en de span
ning zien groeien en nu was
het een minuut voor midder
nacht en viel er plotseling een
stilte toen de 80 schijnwerpers
gedoofd werden, waardoor het
stadion in diepe duisternis
werd gedompeld en alle aan
dacht gericht werd op twee
vlaggemasten, die door spot
lights uit de duisternis werden
getild. De ene vlaggemast was
ieeg. de andere had de Britse
vlag in top. De Britse vlag tril
de een ogenblik in de decem-
berlucht. Toen sneed iemand
bij de eerste slag van 12 uur
het touw van zijn bestaan door.
Terioijl hij omlaag fladderde,
ging de rood-gr oen-zwarte vlag
van Kenia aan de andere mast
omhoog. Een seconde lang kon
den we hem niet zien, toen pik
te het spotlight hem op en
steeg er een gebulder op als
van een machtige brandling,
toen een kwart miljoen men
sen opstonden en begonnen te
kaar stompen uit té delen.
Terwijl dit allemaal gebeurde,
begon een blanke man ik
kwam er later achter dat hij
uit Long Beach in Californië
kwam het gangpad af te da
len, links en rechts Kenianen
omhelzend en hen feliciterend
met hun vrijheid. Ik zag hem
aankomen en ik wist wat er
ging gebeuren nog voor het ge
beurde. Voordat ik de kans had
opzij te stappen, pakte hij mijn
hand en zei, terwijl de tranen
hem over het gezicht stroom
den: "Gefeliciteerd met jullie
vrijheid." Ik hield op met hui
len, keek hem aan en zei: "Wij
komen uit Amerika. Wij zijn
nog niet vrij."
De blanke keek me aan en
ik keek hem aan, we knikten
allebei met een langzame
hoofdknik van herkenning en
waarheid. Een moment, een
kort moment, waren we een.
Een moment zo lang als het
kost om een foto te maken wa
ren we verenigd in onze apart
heid. Toen was dat moment
weer voorbij, de blanke liep
verder het gangpad af en ver
volgde het spel van de vrijheid,
dat de Amerikanen nu al bijna
200 jaar hebben gespeeld.
Ik keek hem na en ik ver
baasde me niet voor de eerste
keer over de fundamentele schi
zofrenie van het Amerikaanse
leven. Waarom, vroeg ik mij
af, praktizeren de Amerikanen
de onvrijheid, maar belijden zij
de vrijheid. Waarom vestigen
zij altijd de aandacht op zich
zelf door publiekelijk datgene
te prediken wat zij niet doen,
nooit hebben gedaan en ook
niet van plan zijn te doenEr
moet iets in de Amerikaanse
lucht of de Amerikaanse aarde
zitten, dat de gemiddelde Ame
rikaan met die diepe karakter
fout opscheept waardoor hij
niet in staat is enig verband
te leggen tussen wat hij doet
en wat hij zegt. Iets dat hem
tot een eeuwigdurende puber
maakt, die eeuwigdurend het
spel van de vrijheid speelt."
NICO 'SCHEEPMAKER
Die Chinees moet maar eens af zien
te komen, vindt Andrew van
Nouhuys. Het gaat over een
schilderij waar hij in 1968 aan
begon: een Chinees in een snackbar.
Dat is wel een bijzonder hardnekki
ge. Later begonnen doeken heeft
Van Nouhuys intussen al lang
voltooid - al waren ook dat geen
vluggertjes. Op dit moment heeft
hij een tienermeisje op de ezel. De
voorstelling is duidelijk, maar dat is
nog maar de eerste opzet. Het
schilderij zal straks wel naar de
„wachtkamer" moeten, in een rek
met nog andere onvoltooide werken.
En het valt niet te voorspellen,
wanneer Van Nouhuys op dat
meisje zal terugkomen.
Hij is namelijk geen vakman, al
moet hij van zijn schilderen leven.
Hij heeft geen techniek of liever:
zijn techniek lijkt nergens naar. Het
is een kwestie van veel lezen,
televisie kijken en bladeren in
tijdschriften. Niet over kunst, maar
over de eerste wereldoorlog, de jaren
dertig, sex en geweld in de
Verenigde Staten, zulke onderwer
pen. Zo doet hij de motieven op
voor een reeks studies in acrylverf
op papier. Die studies zijn beperkt
van draagwijdte, een „kleine geeste
lijke inhoud" zoals hij dat uitdrukt.
Soms groeit daar de idee voor een
schilderjj uit. „Dan gaat het over
jaren lopen." In die jaren zwelt een
dossier met knipsels, foto's uit
kranten en tijdschriften. Hij weet
niet altijd, waarom hij juist die of
die foto knipt, maar later blijkt
gewoonlijk dat het plaatje te pas
komt voor zijn werk.
Zestien jaar geleden is Van
Nouhuys gaan schilderen zonder
zich af te vragen hoe dat eigenlijk
moet. Hij was destijds in opleiding
voor een heel andere loopbaan. Na
het Gymnasium Haganum was hij
wis- en natuurkunde gaan studeren.
Daar stopte hij mee, voordat hij
definitief op de rails naar een
carrière stond. En nu speelt zijn
leven zich voornamelijk af boven
een Rijswijkse bakkerij - een
warme. Als er gebakken wordt, stijgt
in zijn kamers de temperatuur tot
dertig graden. „Heel stimulerend.
Dan kan ik me hier in het Zuiden
Een van zijn eerste olieverven was
een wat ironische voorstelling van
de hel. In dezelfde periode heeft hij
ook een tovertuin geschilderd. „Dat
was mijn droomtijd. Nu ben ik een
geprononceerde realist. Ik ben bezig
met de actualiteit en de geschiede
nis." Toch zou de schrijver Potgieter
die de vorige eeuw de schilders
opriep om de historie te verbeelden,
in het werk van Van Nouhuys niet
de verwezenlijking van zijn ideaal
herkennen. „De geschiedenis heeft
iets onwerkelijks", zegt de nu
38-jarige Hagenaar.
Van Nouhuys
Naar moderne kunst kijkt Van
Nouhuys, als buitenbeentje, met
ontzag. Hij ziet, wat anderen van
het vak uitwerken en vindt zijn
eigen aanpak, van de voorstelling
uit, „ontzettend weinig kunstzinnig".
Wat hij zelf maakt heeft naar sfeer
wel iets gemeen met de kunst van
de Fransman Gustave Moreau
(1828-'98), maar tijdens het gesprek
blijkt dat die naam hem weinig
zegt. Hij leest graag over andere
buitenbeentjes: „Van Gogh, die ging
ook tegen de stroom in. En Edward
Hopper, die had het ook niet mee.
Dat geeft kracht."
DOLF WELLING
T entoonstellingen
Lakenhal: Expositie Bruno de Klerk
(schilder en tekenaar) en Steian Buys
(beeldhouwer) t/m 21 september
Kustzaai Heuff (Hoflaan 7 Wasse-
i"L ABuarellen Maaike Braat en
dag. 2.30. 7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.30
REX: „Flossie", dag. 7.00 en 9.15
.Pipi in Takatuka-
Eva". vr.
augustus)
Oegstgeest.
i Gerda Wymans
Scherf' Nassaulaan 4^
Kindermatinee
land", woe. 2.30 i
Nachtvoorstelling: ..Frank en
en za. 11.30 uur. 18 jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade-
Derde klasse bezoekuur van 13.00
14.00 uur en 18.30-19.30 uur.
Knderzaal: van 13.00-14.00 uur Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
ouders) vaD 18.3019.30 uur
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve Klnde-
e») zijn de bezoekuren als volgt:
Dlacon essenh uls
"«g? Voor de prematurenafdellng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor
Rilksmuseum van Oudheden (Rapei
urukkery Ue Bina Rooaeveitstraat 3 Dlaconessenhuls: Midda
i familieleden
Bezoekuren Ziekenhuizen Maandag
Zaterdag en zondag:
r ernstige patiënten door.
Sociëteit Burgers. Burgsteeg 2A: Foto- kinderafdeling
expositie Ernst Kloek (tot eind aug'
tus).
Leidse bioscopen
LUXOR: „Flesh-Gordon". dag. 2
14 Jaar hebben geen toegang
de hoofdverpleegkundige 1
Klasse afde
ling en Volwassenen dag v 11.16 tot
12 00 uur van 14 tot 14.45 uur en van
18.30 tot 19.30 uur Kraamafdellng;
ook 4.45
7.00
18 la:
CAMERA: „The towering infern
dag. 8.00 uur. 14 Jaar.
Kindermatinee: „Wlnnetou. groot
IU5 tot 12 uur (alleen
'6 tot 10 uur en van 1
Kinderafdeling dag
Kraam af ddag
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.1516.00 uur
18.3019.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rij noord:
18 80 tot 19.30 uur. Klnderaf- echts
Nachtvoorstelling: „Wie een kuil graaft
voor een ander" vr. en za. 23.30 uur.
alle leeftijden.
LIDO: ..Brannlgan", dag. 2.30. 7.00 en
6.15 uur. zo. ook 4.30 uur. 14 jaar.
STUDIO: ..The return of the pink
panther" dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur.
zo. ook 4,30 uur alle leeftijden.
TRIANON: „Inpikken en wegwezen". dag
i 1920 u.; Kinderafdeling
1515.30 u alleen voor ouders 18
18.30 uur
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
-- vliegverkeer van en naar Schiphol
zondag# 1112 uur en kunnen dag en nacht worden gemeld
1416 uun eerste klasse: de gehele b(J het Informatiecentrum Gelulds-
CCD hart bewaking) dag van 14.16
tot 14 46 uur eD van 19 tot 19.30 uur
Intensieve verpleging- dag van 14 tot
hinder Schiphol (020—176Ó00)
teuws
27 AUGUSTUS 1975
Honderd jaar geleden stond
in de krant:
De Turksche regeering is
eindelijk met eene officieele
kennisgeving omtrent den op
stand in de Herzegowina voor
den dag gekomen. Als reden
voor haar tot dusver in acht
genomen stilzwijgen noemt zij
het gebrek aan belangrijke be
richten van het tooneel van
den opstand. De berichten van
buitenlandsche bladen noemt
de regeering of onwaar, of
overdreven. Voorts doet de Por
te uitkomen, dat eerst toen de
pogingen tot bevrediging der
opstandelingen te Nevesinje
zonder gevolg gebleven waren,
de gewapende macht is opge
treden en de opstandelingen
uiteengedreven heeft. Maar de
ze waren spoedig daarna door
benden uit Dalmatië en Mon
tenegro versterkt. Daarop had
de Turksche regeering beslo
ten omdat zij in de Herzegowi
na slechts weinig troepen had
staan en opstandelingen niet
wilde aanmoedigen door mo
gelijke overwinningen iver een
klein aantal troepen, om den
opstand door de ontwikkeling'
van eene aanzienlijke krijgs
macht met zoo weinig moge
lijk bloedvergieten te onder
drukken. De regering zal spoe
dig 25 bataljons (ongeveer
18.000 man) in de Herzegowi
na vereenigd hébben. De be
richten omtrent eene beweging
in Bosnië waren overdreven
alles bepaalde zich daar tot
eene mislukte poging van eeni-
ge vreemdelingen om een op
stand te doen ontstaan.
Vijftig jaar
In Estland is een com
munistische organisatie ont
dekt, die onder leiding bleek
te staan van een lid van de
Sovjet-delegatie. Verscheidene
Estlandsche ambtenaren maak
ten deel uit van deze roode
organisatie. Er hebben talrij
ke arrestaties plaats gehad.
De keizer van Annara (In-
do-China) heeft zijn kanselier
en tioaalf hof dignitarissen la
ten arresteeren op beschuldi
ging van deelneming aan een
samenzwering tegen hem
WINA BORN
De
Generaal
en
het
Bombardon
Copyright:
Oberon/Haarlem.
Tekenaar: Peter de Smet
De
avonturen
van
Jommeke
De
hoed
van
Napoleon
Stop hem in mijn bu/del,
bij mijn kleine y—-
KLEINE VAART
Dutch Master p 26 Greenwichboei i
Head nr Rotterdam
Pallas 28 te Genua verw
Rochab 25 v Palermo nr Salerno.
Capiluna 25 325 zw Manilla nr
Capisteria 25 t.a. te Kharg Island
Dallia 25 90 zzo Las Palm as nr
Diloma 25 v Bonny nr Europoort
)zw Freetow
Dosina 26 te Le Verdo
Geraldton
Seroosxerk 26 v Antwerpen nr Rot-
25 70 zw Freetown nr Bonny
Gardenia 25 v Miami nr Kingston
r Azoren nr Ame
GROTE VAART
Amstelmeer 25 370
rika
Amstelveen 25 600 zw Accra nr Gent
Antilla Cape 25 130 wnw Dubai nr Du
bai
Ares 26 te Paramaribo
Atlantic Star 26 te New York v
Goeree 25 830 nw Geraldton nr Co
lombo
Graveland 26 te Georgetown
Gulf Hansa 25 95 zw Monrovia nr Es-
Gulf Hollander 25 780 no Cayenne nr
Ostrica
Heelsum 25 100 zo Cozumel nr Ve-
Hercules 24 v Georgetown nr Balti-
Hermes 25 v Antwerpen nr Rotter-
Ilias p 25 Lissabon nr Cadiz
Ittersum 25 vPunta Arenas nr Cutu-
Katwijk 25 140 ono Cristobal nr Bal-
Merwe Lloyd 25 150 nw Lissabon nr
Kaapstad
Mitra 25 150 zzw Dakar nr Shellhaven
Mytllus 25 190 w Goa nr Mena
Neder Ebro 25 130 nno Kp Hatteras
nr New York
Neder Elbe 26 vAbu Dhabi nr Bah-
Nedlloyd Niger 25 200 zo Lagos
Port Said
Neptunus 25 1000 zw Rotterdam
Safocean Adelaide 25 650 i
ban nr Kaapstad
Straat Cumberland 25 300 nSlngapo-
re nr Port Kelang
Straat Fremantle 25 800 n Mauritius
nr Port Louis
Straat Futaml 25 45 zo Port Elizabeth
nr Hong Kong
Straat Kobe 25 vKeelung nr Kaoh-
siung
Straat Lombok 25 150 w Sabang nr
Port Kelang
Trident Amsterdam 26 te Le Havre
Ulysses 25 te Puerto Limon
Walcheren 25 180 no St. Johns nr
K£ÊNTÉ\30U
CAT 15 ALL-eS
PANDA EN DE WA WEI-PLANT
69129 Joris keek ontdaan naar de rokende doos van Chi
Ch'u en hij werd akelig bleek.
"D-dat is dus het einde van mijn veelbelovend leven", sta
melde hij bijna schreiend. "S-straks maakt uw bezoeker dat
kistje open en dan is het met ons gedaan. Ach, ach. het
komt allemaal van mijn begeerte naar edelstenen.Had ik
mij maar beheerst. Morituri te salutant, zoals de ouder, bij 't
afscheid uitriepen
Panda keek onzeker naar hem maar voor hij iets kon vra
gen, nam de heer Fung-Ha het woord.
"Ik heb diep nagedacht", verklaarde de hovenier, 'en ik heb
vastgesteld dat deze edelsteen is voortgebracht door een edel
familielid van de nobele Wa Wei. De plant heeft zichzelf over
troffen door een variant te ontwikkelen. Een geheel nieuw
Wa Wei-gewas is ontstaan. Ik zal hem keizer Mung aanbie
den met een lovend woord voor u lieden".
Met die woorden haalde hij de Wa Wei-plant uit de kas en
liep er opgewekt mee weg.
"W-wat bedoelde hij"? vroeg Panda verbaasd. "En wat bedoel
de jij eigenlijk"?
"Eh.uio Wa Wei was een mutatie, baaske", legde Joris uit,
zich opgelucht het voorhoofd afwissend.
"En ehmet mijn opmerking over edelstenen doelde ik op
de zorgen die ik me over u maakte. Stel dat uw plant een
kiezeltje had voortgebracht, bedoelde ik
Ik heb hec op tv geven. Eerst zitten"
ze vost, dan temen ze in het rond
achter een kunsthaos aan, terwyl
duizenden mensen zitten te gillen
naar hen... OHTZETTSHP
Kooktip
HOUMOUS
Een Arabische 'dip'. Roos
ter een afgestreken eetl.
sesamzaad, dat u in een
reformwinkel kunt ko
pen, in een droge koeke-
pan heel licht goudgeel.
Pas op, want voor u het
weet zijn de zaadjes te
bruin. Druk de sesam met
een deegroller fijn en giet
er twee eetlepels olijfolie
over. Wrijf de inhoud
(zonder het vocht) van
een halfliterblik kikker
erwten door een zeef. Op
de blikken staat meestal
garbanzos, chick-peas of
ceci-beans. Het doorwrij-
ven vraagt wat geduld,
maar aan schilletjes blijft
er uiteindelijk bijna niets
over. Vermeng de bonen-
puree met sesam en olie,
snufje zout, 1 eetl ci
troensap, snufje cayen
ne en een heel klein
beetje knoflook uit het
persje. Zet de houmous
een uurtje in de koelkast.
Geef er zwarte olijven bij
en stokbrood.
FRED BASSET
by GRAHAM
LAAD HET >1 if
EQMÖMDQN!)
OP KaeNfÊ*eoL
