Dagen van
Goncaïves
nu geleld
«£2S»sSÉ
Onrust in Thailand
f/éötr&ufêt
Troefkaart gn in
Sinai-woestijii
Kissinger gaat spoedig
bemiddelen over Golan
n*
HASSAN
DREIGT
Viking-1
op weg
naar Mars
GEVECHTEN UITGEBROKEN OP TIMOR
SIMCA-CHRYSLER
ckrysler Uw proefrit
wordt profijtrit!
't Karrewiel
DONDERDAG 21 AUGUSTUS 1975
BUITENLAND
PAGINA 9
Ultimatum van gematigden
LISSABON (Reuter/AP) De dagen van de Portugese pre
mier Goncaïves schijnen geteld. President Da Costa Gomes
heeft tijdens de beëdiging van de staatssecretarissen van de
nieuwe regering verklaard dat deze regering nog maar enkele
dagen te leven heeft. Hij prees de nieuwe staatssecretarissen
voor hun bereidheid en vaderlandsliefde om te willen dienen
in een regering „waarvan de levensverwachting in dagen wordt
gerekend". Hij wees op de moeilijkheden in het noorden van
Portugal, de toestand op Timor, de Azoren en in Angola, de
tegenstellingen, en de geweldpleging in het land.
Tijdens dezelfde plechtigheid zei
premier Goncaïves dat hij zich niet
vastklampte aan zijn premierschap,
maar dat degenen die tegen hem zijn
in feite de ideeën van revolutie en
democratie, waar hij voor staat,
aanvallen. De toespraken zijn gis
teravond gepubliceerd door het Mi
nisterie van Voorlichting, terwijl in
de hoofdstad een menigte van tien
duizenden linkse betogers steun be
tuigde aan de plannen voor een volks
macht, opgesteld door de militaire
veiligheidsdiensCopcon van gene
raal Convalho.
Aan de betoging ter ondersteuning
van de Copcon-plannen is naar
schatting door zo'n 30.000
deelgenomen. Aan de kop
stoet liepen ook sloldaten,
en matrozen. De soldaten die met
militaire vrachtwagens arriveerden
Op de verzamelplaats, het grote plein
aan de Taag, riepen de soldaten
staan altijd aan de kant van het
volk'.
Met een oproep aan de achterban
zich aan te sluiten bij deze betoging
ten gunste van Copcongeneraal De
Carvalho heeft ook de communisti
sche partij kennelijk premier Vasco
Goncaïves laten vallen. Goncaïves
heeft zich begin van de week nog
afgezet tegen de stroom politieke do
cumenten uit legergroepen, die vol
gens hem allen blijk gaven van een
.kleinburgerlijke mentaliteit" Nu"* de
positie van Goncaïves onhoudbaar
lijkt geworden willen de communis
ten tijdig de bakens verzetten.
Gematigde officieren van de bewe
ging van de strijdkrachten (MFA)
hebben de president Da Costa Go-
mes gisteren een week de tijd gege
ven om de communistisch gezinde
premier Vasco Goncaïves tot aftre
den te dwingen.
Mocht de president daar niet in
slagen, dan zullen de officieren de
macht zelf in handen nemen en
Goncaïves de laan uitsturen, zo werd
in kringen van de MFA vernomen.
Zegslieden verklaarden dat de ge
matigde officieren onder leiding van
de vroegere minister van buitenland
se zaken majoor Ernesto Melo An-
Gutenbergbijbel
MAINZ (Reuter) In een
Lutherse pastorie in Immen-
hausen in West-Duitsland is
een uitermate fraai exmplaar
van een vijftiende-eeuwse Gu
tenbergbijbel gevonden, zo heeft
een museumdirecteur in Mainz
bekendgemaakt. Er zijn nu 48
van deze bijbels bekend, ten dele
incompleet.
De gevonden bijbel gaat van
het boek der schepping tot en
met het boek der Psalmen. Hij
is het eerste deel van een in
1925 ontdekte Gutenbergbijbel,
thans in het bezit van Pressers
Museum.
tunes de president hebben gezegd
dat zij zonodig geweld zullen gebrui
ken om Goncaïves te laten aftreden.
De gematigde officieren zeggen te
kunnen rekenen op de steun van on
geveer 85 procent van de bij de MFA
aangesloten militairen.
BANGKOK (AP) De Thaise
hoofdstad Bangkok werd gisteren
geteisterd door gewelddadige acties,
die begonnen met de plundering van
de privé-woning van premier Koe-
krit Pramoj. Daarn hebben studenten
gedemonstreerd en bommen gegooid
en hebben stakende veiligheidsagen
ten van Amerikaanse militaire ba
ses drie functionarissen van het
Ministerie van Arbeid ontvoerd.
Voor zonsopgang bestormden on
geveer 100 politiemannen de woning
van premier Koekrit en vernielden
ruiten, meubilair en een collectie an
tiek. De agenten wilden met hun ac
tie demonstreren tegen de naar hun
mening zwakke houding van de re
gering tegenover demonstrerende stu
denten ook waren zij verontwaardigd
over de onvoorwaardelijke vrijlating
van negen gearresteerde activisten
in een van de noordelijke provincies.
Hoewel de politie en het leger in
staat van verhoogde waakzaamheid
zijn gebracht zijn nog geen directe
maatregelen genomen. De premier
heeft in de loop van de dag echter
tijdens een redevoering gezegd dat
hij wellicht de noodtoestand zal moe
ten afkondigen wanneer geen einde
aan de onrust komt.
Rond het middaguur hebben Thai
se veiligheidsfunctionarissen van
Amerikaaanse militaire bases, die al
twee maanden staken uit protest te
gen het loonbeleid van het Thaise
militaire opperbevel, drie functiona
rissen van het departement van Ar
beid gegijzeld.
Zij hebben verklaard de gijzelaars
te zullen vrijlaten wanneer de rege
ring met hun eisen akkoord gaat.
De meeste van de oorspronkelijke
4000 stakers zijn inmiddels al weer
aan het werk. Van de 1000 die de
staking niet opgaven trokken giste
ren 400 personen naar het departe
ment. Toen zij het hoofd van het
departement niet te spreken kregen
drong een aantal demonstranten het
gebouw binnen en gijzelde drie func
tionarissen.
In de loop van de dag trokken 300
studenten, van wie velen gewapend
met pistolen en zelfgemaakte bom
men, naar het park voor de campus
van de Thammasat Universiteit en
schoten daar in de lucht en gooiden
bommen. De studenten eisen de ar
restatie en veroordeling van een
terrorist die vorige week tijdens een
demonstratie van boeren ernstige ver
wondingen toebracht. Tijdens de bij
eenkomst in het park liepen twee
leden van een Westerse filmploeg
een pak slaag op.
Ongeveer 200 politiemannen, van
wie sommige ook aan de aanval op
de woning van Koekrit hadden deel
genomen, hielden later op de dag een
demonstratie voor het nationale
hoofdkwartier van de politie. Tegen
cfe avond werden de studenten van
hoger beroep.sonderwijsinsteilingen,
die de Thammassat Universiteit had
den belegerd, uiteengedreven.
De regering was toen akkoord ge
gaan met de eisen van de 1000 sta
kende bewakers van Amerikaanse mi
litaire bases. Regeringsfunctionaris
sen hebben verklaard dat aan hun
looneisen is voldaan.
De honderden dissidente politie
mannen die voor het nationaal
hoofdwartier van de politie demon
streerden hebben hun aktie beëin
digd nadat het hoofd van de poli
tie generaal Pote Pekanand zijn af
treden had aangekondigd en gezegd
dat geen van de deelnemers aan de
overval op premier Koekrit's woning
zal worden gestraft.
De 19-jarige Jeanette
Farraj uit Jeruzalem en de
Oostenrijkse VN-soldaat
Ernst Steinbauer, die voor
een romance zorgden in het
grimmige gebied van de heu
vels van Golan, waar tot de
tanden gewagende Israëli's en
Syriërs tegenover elkaar
staan, slechts uiteengehou
den door troepen van de VN.
Zij werd verliefd op de VN-
soldaat en samen trokken zij
het verboden terrein in het
niemandsland in. Het uitje
kwam haar te staan op on
eervol ontslag uit het leger,
terwijl hij werd teruggeroe
pen. Hij nam ontslag en
keerde terug. Het tweetal zal
over enige tijd in het huwe
lijk treden. Zij verwacht over
een half jaar een baby.
De strategisch belangrijke pas
sen van Gid. en Mitla die een
grote rol spelen in het gesprek
over een nieuw Sinai-akkoord
liggen tegenover het Suezkanaal
en vormen de sleutel voor de con
trole over de Sinai aangezien el
ke Egyptische succesvolle opmars
op het schiereiland via deze zal
moeten lopen.
De passen, waarvan de Mitla
de zuidelijkste is, liggen 16 km
uit elkaar. De Mitla ligt 32 km
ten oosten van het Suezkanaal en
de Gidi 48 km.
Ds Israëli's trokken zich in
maart 1974 terug tot een linie
op 20 km ten oosten van het ka
naal. Zij bouwden in snel tem
po een omvangrijke verdedigings
linie en versterkingen in de Si
nai tussen het Suezkanaal en ge
noemde passen diie elk nieuw
Egyptisch offensief zouden kun
nen weerstaan. Het project kostte
650 miljoen gulden.
De twee kronkelende passen
stijgen door rotsachtig terrein tot
bijna 1.000 meter hoogte en be
heersen de omgeving van het
Suezkanaal, de linie waarheen het
Egyptische leger in 1967 was te
ruggeslagen. De Egyptenaren kre
gen weer vaste voet op de ooste
lijke oever van het kan aa- na
dat zij de Israëli's in de oktober-
oorlog van de Bar Lev-linie had
den verdreven.
Ingevolge de troepenscheidings
overeenkomst van 18 januari 1974
konden de Egyptenaren een
strook gebied tot 10 km ten oosten
van het kanaal bezetten.
Het aantal militairen en wa
pens is daar beperkt evenals in
een soortgelijke strook aan de an
dere kant van de centrale buffer
zone waar militairen van de VN-
vredesmacht patrouilleren.
Sedert de Israëli's in de Juni-
oorlog van 1967 Aboe Rcdeis in
het westen van de Sinai verover
den, voorziet deze bron voor meer
dan de helft in de oliebehoefte
van Israël.
Volgens Israëlische desKundi-
gen zullen deze olievelden echter
binnen zeven jaar opgedroogd
zijn. De maximale produktie was
in 19721973 met 5,4 miljoen ton
bereikt. De opbrengst daalde in
1974 tot 4,3 miljoen ton en zal
in 1975 de vier miljoen ton niet
overschrijden.
De behoeften van Israël belo
pen ongeveer 7,5 miljoen ton per
jaar, waarvan in 1973 75 pro
cent van de olievelden in Aboe
Rodeis kwam. Het aandeel uit
deze olievelden is nu niet meer
dan 55 procent en wordt steeds
minder.
De olievelden in Chelets, in Is
raël zelf, produceren slechts rond
twee procent van het jaarlijks
gebruik.
De VS hebben zich garant ge
steld voor de oliebehoeften van
Israël na de teruggave van Aboe
Rodeis. Van de Sjah van Iran
kreeg minister Kissinger de be
lofte dat zyn land de olie-exploi
tatie als een zakelijke en niet als
een politieke aangelegenheid be
schouwt en derhalve olie aan Is
raël zal blijven leveren. Behalve
uit Iran betrekt Israël olie uit
Oostbloklanden.
Het grootste gedeelte van de be-
ADVERTENTIE
ter/AP) De Amerikaanse precedent bouw in de omgeving een kleine
Ford heeft zijn Egyptische ccllega bom die volgens de politie door Ara-
Sadat de verzekering gegeven, dat bische querillastrijders was aange-
de VS na de afsluiting van een nieuw
tussentijds akkoord tussen Israël en
Egypte nog voor het einde van dit
jaar zullen bemiddelen bij de tot
standkoming van een tweede tussen
tijdse overeenkomst tussen Israël
en Syrië. Dit is gisteren in rege
ringskringen in Cairo vernomen.
Minister Kissinger die morgen na
besprekingen in Isradl in Cairo
wordt verwacht, zal zaterdag of zon
dag in Damascus met het Syrische
staatshoofd Haiez Al Assad een voor-
breidend gesprek hebben.
Nadat drie vanuit Libanon geïnfil
treerde Arabische querillastrijders
gisteren tijdens een vuurgevecht met
Israëlische soldaten waren gedood,
heeft de luchtmacht de vermoede
lijke basis van het trio, in het noor
den van Libanon met bommen en
boordwapens bestookt. Negen Pa
lestij nen en 3 Libanezen kwamen
om het leven. Er waren 28 gewon
den.
In een militair communique werd
gezegd dat de getroffen basis er een
was van het linkse volksfront voor
de bevrijding van Palestina (PFLD).
onder leiding van dr. George Ha-
bas j.
Israëlische betogers hebben gis
teren het verkeer in het centrum
van Jeruzalem lam gelegd uit pro
test tegen het bezoek van de Ame
rikaanse minister van Buitenlandse
Zaken Henry Kissinger, die vandaag
in Israël arriveert om te bemid-
delen in de totstandkoming van een
nieuwe tussentijdse overeenkomst
tussen de Joodse staat en Egypte.
Enkele honderden Israëlische jon
gelui probeerden in demonstratieve
optocht naar de woning van premier
Yitzhak Rabin te trekken. Zij rie
pen "verrader" en "aftreden", maar
werden door de politie tegengehou
den voor zij het huis van de minis
ter-president konden bereiken.
togers behoorde tot het rechtse, na
tionalistische "Goesj Emoeniem" blok
dat zich fel tegen de nieuwe over
eenkomst met Egypte heeft verzet.
Volgens het blok brengt het nieuwe
tussentijdse akkoord de veiligheid
van Israël in gevaar.
RABAT UPI) Koning
Hassan van Marokko heeft ge
zegd dat als zijn land niet te
gen het najaar in het bezit
komt van de omstreden Spaan
se Sahara, hij ervoor ten strij
de zal trekken.
De koning heeft al meer dan
eens met militair optrden ge
dreigd, maar nooit zo openlijk
en met het klaarblijkelijk stel-
ken van een termijn.
Marokko zal de Spaanse Sa
hara „tegen oktober of novem
ber", wanneer het Internatio
nale Gerechtshof in Den Haag
zijn vonnis in de zaak uitspreekt,
inlijven, aldus Hassan.
In 1963 zijn in de 266.000
vierkante kilometer grote Sa
hara op de Afrikaanse west
kust rijke fosfaatlagen ondekt.
Spanje wil het gebied onafhan
kelijk maken.
ADVERTENTIE
HOTEL-CAFE-RESTAURANT
STEENSTRAAT55/LEIDEN 22509
Op aanvraag zenden wij u graag
Wrakstukken van de gisteren bij Damascus verongelukte Tsjechische Iljoesjin-62 liggen over een
groot gebied verspreid. Aanvankelijk waren er slechts twee overlevenden, maar een van de ge
wonde kinderen overleed later in een ziekenhuis, waardoor het aantal slachtoffers op 126 kwam.
Het waren Arabieren, Tsjechen, drie Polen, een Spanjaard, een Hongaar, een Deen en een Oost
duitser. De geredden zijn een Syrische student en een klein meisje van nog onbekende nationa
liteit. Onder de slachtoffers waren de Deense dirigent Erling Hoey en de Poolse regisseur Konrad
Swinarski.
CAPE CANAVERAL (DPA)
Met behulp van een Titan-Cen
taurraket is gisteravond van de
Amerikaanse basis Cape Canaveral
de Amerikaanse ruimtesonde Vi
king-1 gelanceerd, die op 4 juli van
het volgend jaar een zachte landing
op Mars moet maken.
Aanvankelijk zou de vlucht op 11
augustus zijn begonnen, maar dit
moest als gevolg van technische de
fecten twee maal worden uitgesteld.
Het is de bedoeling dat de Vi
king-1 op 19 juni a.s. in een baan
om Mars komt. De landings<-apsu-
le, "Prospector" genaamd, moet
neerdalen op de dag waarop het
200 jaar geleden zal zijn dat de on
afhankelijkheid van de VS werd
uitgeroepen.
Over tien dagen wordt de Viking-
2 gelanceerd die eveneens een zach
te landing op de "rode planeet"
moet maken. Dit zal ongeveer een
maand na de komst van de Viking -
1 gebeuren.
De twee sondes vervoeren in de
landingstrap een biologisch labora
torium. Dit is uitgerust met een
grijparm voor het onderzoeken van
de bodem op micro-organismen. De
vlucht van de twee sondes kost on
geveer twee en een half miljard
gulden.
Doodvonnissen In Tasjkent, hoofd
stad van de Sow jet-republiek Oez
bekistan, zijn drie mannen ter dood
veroordeeld wegens een serie gewa
pende roofovervallen. Volgens de
Prawda Wostoka van 14 augustus
had het trio bij een van de over
vallen, op een vrachtwagen met zij
de, een drievoudige moord gepleegd.
LISSABON (Reuter) Op. het Por
tugese deel van Timor zijn gisteren
gevechten uitgebroken, waarbij ver
scheidene Portugese militairen zijn
gesneuveld, zo hebben welingelichte
kringen in Lissabon verklaard
Als gevolg van de slechte verbin
dingen is het niet duidelijk wat er
precies is gebeurd. Het is de eerste
maal dat er Portugese militairen
bij de botsingen zijn betrokken. In
donesië dat het andere deel van het
eiland bestuurt, staat er buiten.
Portugal heeft verklaard dat zijn
garnizoen op Timor machteloos is
in de strijd die er is uitgebroken
tussen politieke groepen die eikaars
rivalen zijn.
De meeste Portugese kolonisten op
Timor verblijven in de hoofdstad
Dili, waar ze worden beschermd door
parachutisten uit Lissabon. Er zijn
voorbereidingen aan de gang voor
de evacuering van alle blanke bur
gers naar Portugal.
In een officiële verklaring die in
Lissabon werd uitgegeven na een
langdurige vergadering van presi
dent Francisco da Costa Gomes met
legerleiders, minister van Buitenland
se Zaken Mario Ruivo en een mili
taire missie uit Timor, stond dat
vrijwel alle Timorese soldaten aan
de strijd deelnamen maar dat hij
nog niet veel slachtoffers had geëist.
Inmiddels is dinsdag een speciale
Portugese afgezant die de toestand
op Portugees Timor had moeten
onderzoeken, onverrichterzake in
Lissabon teruggekeerd, nadat Indo
nesië hem niet de gelegenheid had
gegeven naar Oost-Timor door te
reizen. De afgezant, majoor Anto
nio Soares, was niet verder geko
men dan Koepang, de hoofdplaats
van het Indonesische deel van het
eiland. Hij kon zijn reis niet ver
volgen doordat de Indonesische au
toriteiten alle lijnvluchten naar het
Portugese deel hadden afgelast.
Eerder deze maand zijn bij ge
vechten op het eiland meer dan 100
mensen omgekomen, nadat een van
de drie politieke partijen de "De
mocratische Unie van Timor"
(UDT) twee politiebureaus in
de hoofdplaats Dili had overvallen
en belangrijke punten had bezet om
haar eis voor onmiddellijke onaf
hankelijkheid kracht bij te zetten.
Volgens de UDT zouden Portugese
militairen de kant van het radicale
"Revolutionaire Front voor een On
afhankelijk Oost-Timor" (Fretilin)
hebben gekozen. De UDT heeft be
halve onverwijlde onafhankelijk
heid ook de aanhouding van alle le
den van 't Fretilin geëist. Volgens
berichten uit Djakarta zouden de
twee partijen echter samengaan te
gen de pro-Indonesische "Volksde
mocratie van Timor",
Indonesië heeft tegenover Por
tugal uiting gegeven aan zijn be
zorgdheid over de situatie op Oost-
Timor. In Djakarta vreest men dat
er een nieuw Angola zal ontstaan
en dat het gebied als het onafhan
kelijk is geworden, ,een basis zal
worden van opstandelingen.
In juni jl. opende Portugal be
sprekingen met de UDT en de pro-
Indonesische partij Apodeti. Het
Fretilin boycotte deze conferentie
over de toekomst van het gebied,
omdat het niet aan dezelfde tafel
wilde zitten als de Apodeti. Portugal
streeft er naar het gebied, dat het
sinds 1586 bestuurt, in oktober 1978
onafhankelijkheid te verlenen.
