~s$\
De woelige wereld
van de rijksmusea
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1975
PAGINA 25
We kunnen in ons land ongeveer
Vijfhonderd musea, kastelen en meer
Of minder opengestelde verzamelin
gen bezoeken: sommige dagelijks,
andere alleen 's zomers of „op
introductie", weer andere nooit op
zondag. De eigendom berust bij het
Rijk, de provincie, een gemeente of
een stichting. Ook sommige niet aan
het Rijk behorende musea krijgen
subsidie uit de staatskas, maar de
verdeling is zeer ongelijk. Het
ministerie van Cultuur wil tot een
samenhangend museumbeleid ko
men. Gedacht wordt aan een
landelijke dienst van museumconsu
lenten die adviezen geven aan
musea en terzake van subsidies
aan CRM. Een nota hierover
wordt binnenkort publiek gemaakt.
Dr. F. J. Duparc, oud-raadsadviseur
van het ministerie, vindt het onjuist
dat deze nota- wordt opgesteld door
een commissie uit het Convent van
rijksmuseumdirecteuren, aangevuld
met enige directeuren van niet-
rijksmusea. Hij merkt dat op in het
boek „Een eeuw strijd voor
Nederlands cultureel erfgoed", dat hij
in opdracht van het ministerie heeft
geschreven. Er is moed en
volharding nodig om de bijna 500
grote tekstpagina's werkelijk te
lezen, maar het loont. Deze
geschiedenis van de bemoeienis van
de staat met de musea, de archieven
en het oudheidkundig bodemonder
zoek, is tevens een geschiedenis van
de riiksmusea. Ook de evolutie in
het denken over musea (financie
ring en beheer) komt er in tot
uiting.
Potentaten
Al lezende hoort men via Düparc
ook „het Rijk", de even vage als
machtige instantie, hardop denken.
Wie het nog niet wist, leert dat „het
Rijk" uit lang niet altijd in vrede
met elkaar levende ministeries en
diensten bestaat (vooral Financien
heeft het bij Duparc verkorven), dat
een ministerie zijn minister kritisch
bekijkt en dat gelukkig een
sterke persoonlijkheid soms een
duidelijk stempel op het beleid kan
drukken. „Potentaten" brachten soms
wat schot in de zaak: eerst Willem
I, later de legendarische „referenda
ris" Victor de Stuers die echter,
wat het Mauritshuis betreft Dr.
Bredius tooh niet in hetgareel kon
houden. Want ook Bred'us was een
potentaat, met het sterke argument
van een aan het Rijk te legateren
kunstverzameling. De regering gooi
de er dè hoogste onderscheidingen
tegenaan lintjes kunnen zeer
nuttig zijn.
Vooral door het niet aflatende
onbenul van de volksvertegenwoor
diging, is de geschiedenis van de
musea en de archieven er een van
een benauwende schrielheid. Ook
moeizame ministeriële reorganisoties
werden ondernomen uit politieke
overwegingen, die los stonden van
een streven naar betere taakverde
lingen. De culturele landsbelangen
kwamen soms onder ten minister,
die althans in een deel van de
taken belang stelde, soms onder een
a-culturele figuur. Duparc heeft voor
prof. Van der Leeuw behalve lof ook
blaam. Het beleid van Dr. M. A. M.
Klompé doet hij niet recht. Zij liet
namelijk natuur-
scherming overgaan naar
Het kaasmuseum, in Schagen.
Duparc hoopt, dat kunsten, weten
schappen en natuurbescherming
weer onder één directeur-generaal
zullen komen. Hij is voorts van
mening, dat het Museum van
Aziatische Kunst in het Rijksmu
seum te Amsterdam niet op zijn
plaats is, dat het Rijksmuseum
Lambert van Meerten beter kan
worden opgeheven en dat in het
algemeen kleine instellingen niet als
rijksmusea geëxploiteerd moeten
worden. Hij is er niet gelukkig mee,
worden. Hij is er niet gelukkig mee,
dat het museum te Enschede een
rijksmuseum is, maar speekt vol lof
over Kroller-Muller te Otterlo.
Het Rijksmuseum te Amsterdam,
waarvan de architectuur gehoond is,
trekt zoveel publiek dat de ingangen
nodig verruimd moeten worden.
Slangenkuil
Voor de buitenstaander lijken veel,
andere musea daarentegen in
vredige rust te sluimeren. In
Duparcs boek kan men echter lezen,
dat sommige door interne conflicten
wel eens ware slangenkuilen zyn.
Uit entreegelden kan maar een
fractie worden bekostigd van de
uitgaven, die voor de. instandhou
ding van musea nodig zijn. Dr.
Bredius betoogde al in 1970: „Het
volk bezoekt de musea toch meest
zondags en zou ook zaterdags altijd
de musea gratis geopend moeten
vinden". De gemeente Rotterdam
heeft haat musea nu enkele jaren
kosteloos toegankelijk gemaakt
ook voor het Arnhemse musi
heeft men geen kaartje nodig. 'Om
te bezuinigen, gaat Rotterdam
vermoedelijk opnieuw entrees heffen
(een socialistisch gemeentebestuur!)
Duparc wijst op het „thans gelukkig
overwonnen standpunt" dat musea de
jeugd zouden moeten weren. Dat
was de opvatting van de overigens
voortreffelijke directeur van het
Rijksmuseum, dr. Schmidt Degener.
Maar Duparc vindt wel, dat de
toegang tot het Rijksmuseum geld
moet kosten, omdat het er anders te
onrustig zou worden!
Hij wijst op de wenselijkheid, dat
het Mauritshuis nabij het bestaande
gebouw, een ruimte voor tijdelijke
exposities krijgt, waar dan tevens de
verzameling van het ongunstig
gesitueerde Museum Mesdag zou
kunnen worden ondergebracht. Hij
vertrouwt er op, dat het Algemeen
Rijksarchief uiterlijk 1978 onder de
pannen zal zijn aan de Eerste van
den Boschstraat in het Bezuiden-
houtkwartier. De Koninklijke Biblio
theek komt er vlakbij, met een
expositieruimte. Ook het Rijksbu
reau voor Kunsthistorische Docu
mentatie zal hier worden onderge
bracht. Dat Rijksbureau is zozeer
onderbemand, dat er een achter
stand is in het toegankelijk maken
van het documentatiemateriaal.
„Turf*
Het enorme boek, dat overigens zo
gedetailleerd is als een wandelkaart,
zegt over het blijven functioneren
von sommige rijksmusea in oorlogs
tijd uiterst weinig, al behoort ook
dat tot de geschiedenis. Het zal door
bij het kunstbeleid betrokken
ambtenaren gespeld worden, maar
wel weer ontsnappen aan de
aandacht van volksvertegenwoordi
gers, die met hun stem tenslotte het
beleid bepalen. De staatsuitgeverij
stelt deze geillustreerde „turf" voor
maar 75 beschikbaar.
DOLF WELLING.
T entoonstellingen
(beeldhouwer) t/m 21 september.
REX: 'TBlood money," dag. 7.00 en
Kindermatinee: 'Pipiin Takatukaland'
Nachtvoorsteïllng: "Alsr
lemaal zouden Weten." vr. ei
uur. 18 Jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst
augustus).
Oegstgeest.
f 28) Werkd. 10 t
i Gerda Wijman6 (t/m3
o.a glas
i Oudheden (Rapen-
Dlaconessenhuls)
zaterdag 18.00 i
vrijdag
Drukkerij De Bink Rooseveltetraat 3
i autodidactisch schilder
Bezoekuren Ziekenhuizen
Middagbezoekuur:
Berg t/m
Galerie 'De Ruip' (Hooglandse Kerk-
gracht 40): schilderijen Henk Holle-
beek en plastieken van Willy Dohm
(t/m 27 september).
Leidse bioscopen
LUXOR: "The Godfather 33,dag.
2.00 en 8.00 uur, 14 jaar.
CAMERA: "Where Eagles dare." dag.
8.00 uur, 14 Jaar.
Kindermatinee: "Robin Hood en zijn
4.00—19.<
ouders zondag 14.00—16.00 uur voor
overige familieleden Kinderen beneden
Jaaj hebben geen toegang
klasseafde-
kinderafdellng.
St. EilsaDetl
ïmgen Volwassenen da^
Kraamai deling;
11.16 tot 12 uur (alleen
Kinderafdeling dag
19.30
Nacht voorstelling''Bonnie Clyde,"
thuis,"
ÜlDO: "Samen uit, samen
ie 2.30. 7.00 en 9.15 uur,
leeftijden.
19.80
16 tot 18.30
hartbewaklng) dag
4.45
STUDIO: "The rt
Panther." dag. 2.30,
TRIANON: "Inpikken" en wegwezen'
dag. 2.30. 7.00 en 9.15 uur. zo. ooi
4.30 uur, 14 jaar.
the Pink
)0 en 9.15 uur.
leeftijden.
Ot 18.30
Kraam afd
an 18.30 tx
deling dag
(hart
t.46 uur
sieve vei.
14.80 uur en van lé.80
Bndegeest: dinsdag en vrijdag 13
4.30 uur; 's zondags 11—12 uur en
416 uur; eerste klasse: de gehele
dag
CCD
tot 1
Intensieve verpleging: dag
19.30 i
Klasse afdeling van 13.00-14.80 uur.
van 18.30 tot 20.00 uur.
Derde klasse bezoekuur van 13.00
14.00 uur en 18.30-19.30 uur
Knderzaal: van 13.00-14 00 uur Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
ouders) van 18.3019.30 uur
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15—15.00 uur.
18.30—19.30 uur.
Voor de prematurenafdellng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor
Maandag t/m vrijdag:
18.30—18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45—15.00 uur
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten door.
lopend bezoek wordt toegestaan, kan
de hoofdverpleegkundige hiervoor spe-
Bczoekti]
Elke dag:
l4.io-io.uu uur
18.80—19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas
13.80
13.30
u f del
echtf
15—3
18.30
Geluidshinder Schiphol
geluidshinder
Scfc
gemeld
3
hinder Schiphol (020—175Ó00)
machten
vliegverkeer
Schiphol
i gemeld
Gelulds-
(§ucf QTïe
teuws
16 augustus 1975
Honderd jaar geleden stond
in de krant
In San-Miguel, een stad
met 40.000 inwoners in het
zuiden van San-Salvador,
heeft zich een opróer voorge
daan wegens hefige ontevre
denheid onder de bevolking
tegen de regeering van pre
sident Gonzalez, die verboden
had een herderlijken brief
van den bisschop voor te le
zen, waarin de wetten van 't
land loerden gecritiseerd.
Voorts had de plaatselijke
politie sommige kooplieden
verplicht hun waren op een
nieuwe mark uit te stallen.
In een predikatie viel pastoor
Palacios daarop de overheid
op de heftigste wijze aan,
waarna gepeupel zich des
avonds naar de gevangenis
begaf en 200 gevangenen in
vrijheid stelde. Ook de kazer
ne werd ingenomen en de ge
neraals Espinosa en Castro
werden vermoord, van wie
eerstgenoemde letterlijk ih
stukken werd gesneden, die
de oproerlingen elkaar toe
wierpen. Bijna alle soldaten
van het garnizoen werden
gedood en verscheidene no
tabelen in de stad overkwam
hetzelfde. Tal van huizen
in brand gestoken. De pas
toor is tenslotte op bevel
van Gonzalez, die zelf met n
troepenmacht naar San-Mi
guel is gegaan, gevangen ge
nomen en de gevaarlijkste
oproerkraaiers werden zon
der vorm van proces gefusil
leerd. In de stadwaar de
staat van beleg is afgekon
digd, is de schade enorm.
Vijftig jaar geleden:
In Oslo is officieel de
Noorsche souvereiniteit over
Spitsbergen afgekondigd, dat
voortaan den ouden sage-
naam Svalbard (koud land)
zal dragen. Vijf jaar gele
den, in februari 1920, had
den .Engeland, Amerika,
Frankrijk, Italië, Japan, De
nemarken, Zweden en Neder
land in een te Parijs gesloten
verdrag de Noorsche souve-
reiniteit over Spitsbergen
reeds erkend.
PANDA EN DE WA WEI-PLANT
60—129 Joris kreeg altijd last van een schuldig geweten als
hij een politie-agent zag. Daarom bleef hij dan ook op veilige
afstand van rechercheur Snappers. Die was intussen bij het
landgoed aangekomen en sprak de ongunstige figuur aan
waar Joris al eerder last van had gehad.
"Zo, zo Linke Loetje", sprak de rechercheur. „Wat doe jij
hier'">
"Ik sta te roken", antwoordde Loetje brutaal. "Mag dat soms
niet? Ik heb toch ook recht op een verzetje"?
Hij ging voort op bittere toon zijn rechten te verdedigen, en
intussen sloop Joris omzichtig door een achterdeur zijn
landgoed binnen.
"Ik hoop dat die twee een uitvoerig babbeltje maken", dacht
hij. 'Dan heb ik tenminste even gelegenheid om me in een
tuinmanstenue te steken en onbemerkt naar Panda terug te
keren. Overigens vraag ik me af, wat die twee naar mijn
huis voert.
Het waren echter niet twee, maar drie personen die naar
zijn woning waren gekomen.
"Zo, Goedbloed", sprak de derde, die tot zijn schrik een deur
achter hem had geopend. "Leuk dat je even langs komt. Ik
wilde je juist spreken".
Kooktip
JONGE PREI IN OS
SETONG
Breng water aan de
kook met wat zout, blaad
je laurier, 1 flinke schijf
citroen, stukje foelie. Ver
wijder het worteluiteinde
en het hardgroene ge
deelte er aan, laat de
hele preien 15 min.
zachtjes koken, neem ze
uit het water en Jaat ze
goed uitlekken. Wikkel
elke prei in een ol meer
plakken gekookte osse-
tongen leg ze in een
goed beboterde vuurvas
te schaal.
Roer een papje van een
bekertje zure room, 6
eetlepels gewone room, 1
fijngewreven beschuit,
snufje zout, 100 g gerasp
te kaas, 1 theel. paprika
en schep dit op de preien
Leg hier en daar een
klontje boter en zet de
scnaal ruim 10 min. bo
de, hete oven. Reken voor
8 preien ongeveer 250 g
ossetong in. niet te dun
ne plakken.
WINA BORN
21V.
ALSJEBLIEFT DAM
ZE® JE BAN!
WAT.')
Wat 'n hysa
r om'nkaakje!)
fBEA) je €cnr fcAAJq t>fvr Jb oupee<z JE cut
Z-LIUÊV 2J6AJ t>E BUS"* ACTE
e-GAJ AAiDGfeC JOMCiÊAi
AJAAe HLH-Z -ZAJUUE.Al
Aje/-rE/\)
ZC. 2MM r~o
AOHTlCf. -HOB CEAiKT U
tw zfc boem jMC
w M_yj zljkj
WOU. LA-jAMf
De
Generaal
en
het
Bombardon
Copyright:
Oberon/Haarlem.
Tekenaar: Peter de Smet
De
avonturen
van
Jommeke
De
hoed
van
Napoleon
Alleen daarnet
waren we hem
eventjes kwijt.
(KLEINE VAART)
Cornelis Broere pass 15 Smithknoll
nr Rotterdam.
Dordrecht nr
>rdam,
Jownsini
Casablanca nr
Georgetown,
Mare Iratum pass 15 Kreta nr Bel-
Beiroeth.
(GROTE VAART)
Alkmaar 15 te Port f
Amsterdam nr West Indie,
Atlantic Crown 15 te Newport,
Atys 15 80 nw Dubai nr Basrah,
Capisteria 15 ten anker rede Kharg.
Island,
vador nr Providence,
Chevron Leiden 14 12O0
nr Lyttelton,
Rome 14 100
Chevron Freeport 1
-nee.
Djakarta
to Socotranr
Southamp-
i 14 250 no Sombrero nr Cura-
iame
Cristobal,
al Mae an
dema 15
Ahmadl.
ima 14 160 w( Sierra Leone
Bonny.
Dione 14 te Hamburg,
Esso Bonaire 1 180 no Fort Aleza
Esso Nederland 14 10 wzw Kp
Goede Hoop nr Jebel Dhanna,
Esso Saba 14 20 zo St Franas
Gardenia 15 te 1
Gulf Italian
Island nr F
Gulf Swede
Arthur,
Heelsum 14 te San Juan.
Leider kerk 15 1
Leuvelloyd
Cristobal,
Neder Elbe 15 60 nw Ab
Abudhabi,
Neder Lek 15 te Bremen,
Las Palmas
nr Grenada,
Katwijk 15 te San Jose.
Kelletia 15 200 ot® Melbourne
Whangrei,
Pericles 15 te Roti
Safocean Amsterdam 14 400 v
Amsterdam eiland nr Melbourne,
Salland 15 te Nassau verw.
Scherpendrecht 14 450 zo Cape E
nr Taranto,
Straat Agulhas 14 2500 z Monrovia r
Dar es Salaam,
Straat Cumberland 14 140 o Tim<
r Soerabaja
Shellba- Straat Fukuoka 14 rede Lagos.
T Zafra 14 120 nw Saba nr Tra
