Nieuwe regering
lost crisis niet
op in Portugal
Nixon kruipt wat
uit zijn schulp
Leidse astronomen hebben
in vogelvlucht
in vogelvlucht
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1975
Militairen en marxistische burgers
i
i LISSABON De vijfde Portugese regering sinds april 1974, die gisteren werd geïnstal
leerd door president Da Costa Gomes zal geen eind maken aan de politieke crisis die zich met
de dag scherper manifesteert. De grootste poli tieke partij van Portugal, de socialisten van Soa
res, heeft bij voorbaat laten weten geen enkel vertrouwen te hebben in deze 'kleine minder
heidsregering van communisten en cryptocom munisten'.
l inspiratie bij het kiezen i
r altijd
kan
den verworpen", zei hïj^^l
Premier Gorcalves kondigde
neo-fascisme'
het land streng zal staatssecretaris
worden onderdrukt.
Geen bekenden
De groep gematigde militairen rond
majoor Melo Antunes acht de nieu- ministers. "Het kan echter niet
we regering ongeloofwaardig'en niet den beschuldigd van gebrek
in staat tot regeren'. Intussen blij- de wil om het Portugei
ven berichten binnenkomen over nieu te dienen. De hypothese
we anticommunistische rellen in het litaire dictatu
noorden van Portugal.
De vijfde regering bestaat uit link
se officieren die in meerderheid dat "de golf
geestverwanten van de procommu- het noorden
nistische premier Goncalves zijn, en
uit overwegend marxistische burgers
die vooral de economische portefeuil
les beheersen. Voor het eerste be
rust de regeringniet meer op een
coalitie van de grootste politieke par
tijen.
fDe al lang woedende strijd tussen
pfidicalen en gematigden in de be-»
Weging der strijdkrafchten kwam don
derdagavond tot een openlijke uit
barsting met de publicatie van het
j^ocument Melo Antimes'. In dit do
orment, dat wordt onderschreven
door een invloedrijke groep officie
ren, worden zowel de staatsbureau
cratieën naar Oost-Europees model,
als de 'modern-kapitalistische sociaal
gemocratieen van West-Europa af
gewezen als model voor Portugal.
De groep spreekt zich uit vooi een
Socialistisch, klasseloos Portugal,
Üat bereikt moet worden op een
Vreedzame, geleidelijke manier, aan
gepast aan de sociale werkelijkheid
wan Portugal.
i de
De andere vice-premier, majoor
Metelo, was minister van Binnen
landse zaken in de vorige legering.
,heï P°fiu^ese vnl!t eoel Hij is geboren in Angola, en diende
"i"1 in het koloniale leger in Mozambique
Hij wordt gezien als een naaste me
destander van premier Goncalves.
De nieuwe minister van Buitenland
Zaken. De Oliveira Ruivo, was
visserij in het
vorige kabinet.
Van geen van de nieuwe ministers
is bekend of zij lid zijn van de com-
Onder de nieuwe ministers zijn munistische partij, maar diplomaten
weinig gezichten die in het buiten- zeiden dat zij bijna alle sympathie
land bekend zijn. De nieuwe
premier, Teixeira Ribeiro, rector
de universiteit van Coimbra is
langs scherp aangevallen door Soa- tische Beweging, die bij de
res, die hem collaboratie met het zingen van april 4,1 procent
bewind van Salazar verweet.
koesteren in die richting. De enige
politieke partij die vertegenwoordigd
de procommunistische Democra-
rkie-
stemmen behaalde.
De ongeregeldheden in
Angola, dat in november on
afhankelijk wordt, duren nog
altijd voort. Hier verscheu
ren soldaten van de bevrij
dingsbeweging FNLA een
vlag van hun tegenstanders
in Caxito, 50 km van de
hoofdstad Loeanda. Er zijn
drie groeperingen die elkaar
de macht in Angola betwis
ten. De onrust in het land
heeft al vele duizenden Por
tugezen ertoe gébracht het
vliegtuig naar Lissabon te
nemen.
zijn gedrag in het Waterga
te-schandaal in uiteenzetten.
De televisie-omroep NBC onthul-
zijn dramatische de dat Nixons agent, Irving Lazar,
SAN CLEMENTE, Californië
Richard Nixon heeft de eerste
"verjaardag"
bekendmaking dat hij het Witte onderhandelt over de verklop
exclusief vraaggesprek
Zware stmr
Russische
kunstenaar
MOSKOU - De Russ'sohe Wirr*»-
naar Moekhametsiin die gedurende
enkele jaren heeft geprobeerd net
een Amerikaanse vrouw te trouwen,
Is veroordeeld tot vijf jaar opstuutng
in een werkkamp met stren» r°"l-
me en nog °ens twee jaar verwin
ning in de Sowjet-Unie bm'ten *Un
woonplaats, zo hebben vrienden 'n
Toskou meegedeeld.
Een rechtbank in Moskou vond de
'2-jarige kunstenaar schuldig aan
overtreding van de deviezenbepalin-
gen en bedrijvigheid tegen de stiat.
Moekhametsjin is de verloofde vin
de eveneens 32-1arige Cbarlott" D'a"-
'e uit Palo Alto in Californië.
ontmoette haar zes jaar ereled" a
rreningrad.
De kunstenaar werd in nove -
van het vorig jaar aangehouden,
toen grensbeambten tekeningen "in
djn hand in beslag nam»n d5* -"n
Amerikaanse toerist probeerde over
de grens heen nair Finland te smok
kelen. De 45 dollar die Moekhamet
sjin voor d° tekeningen zou hebh*»n
gekregen, zou hij teeen de wet 'n
hebben willen omwisselen voor roe
bels.
Voorts bleek de kunstenaar in het
bezit te zijn van een exemniaar van
Solzjen'tsyns Go-'ag Archinel.
Moekhamets^ rhe ook °Taficu* 's,
was welbekend Mi buitenlanders m
Moskou, van wi« «en aantal werk
van zijn hand heeft.
"Cannonball"
Adderley (46)
overleden
COS-B vannacht gelanceerd
n
Huis ging verlaten, voorbij laten
gaan zoals hij het hele jaar in stil- sprek tussen Lazar
te heeft laten verstrijken. Er zijn
echter aanwijzingen dat hij uit zijn
schulp begint te kruipen.
- IH-GARY- INDIANA - De bekende
-president op de televisie. Het ge- altsaxofonist Julian „Cannon-
NBC is met bal Adderley is gisteren in een zie
kenhuis in Gary, Indiana, overle-
hij vier weken geleden
De flebitis waaraan de ex-presi-
Vorige week trad de ex-president dent aan het linkerbeen 'eed is on-
als gastheer voor ongeveer twin- der controle gebracht en zijn alge- waar zijn vader
Adderley werd op 15 septem-
in Tampa, Florida, geboren
carrière als kor-
gezondheidstoestand is zoda- netspeler opgaf
Camp", een groep die elk jaar in 'n nig, dat hij ongeveer één keer per worden. Maar Adderley
afgelegen oord ten noorden
week golft. Hij is echter 22 pond te Nat werden aangemoedigd muziek-
Terecht wijzing weer „station m ruimte
San Francisco bijeenkomt. Nixon licht, is snel vermoeid en heeft instrumenten te bespelen.
werkt ongeveer s
een boek i
verkocht
per dag i
de rechten al zijn
uitgever in New
per slaap per etmaal
twaalf
nodig.
Ex-president Nixon heeft Cali-
Onder de ondertekenaars waren
de ex-minister van buitenl. zaken,
Antunes, majoor Alves, kapitein Lou-
renco, de woordvoerder
volutionaire raad,
po. Met Goncalves en Carvalho
zij de mannen van het eerste uurj
achter de anjerrevolutie van 25 april
1974. De groep boycotte de installa
tie van het nieuwe kabinet.
Hun openlijke kritiek kwam de
groep-Antunes të staan op een te
rechtwijzing van het driemanschap,
het hoogste staatsorgaan in Portugal,
York. Hij bespreekt er vermoedelijk fornië niet verlaten sinds hij
voor controle van ruimteprojecten
ESOC in het Westduitse Darmstadt.
Twintig procent van de gegevens
wordt daar onmiddelijk verwerkt
Sinds vannacht ongeveer 3 uur hebben Leidse astronomen en
natuurkundigen weer een waarnemingsinstrument in de ruim-
admJaarciis- te. In Californië werd met een Delta-raket van de VS de achtste
Euopese kunstmaan Cos-B gelanceerd, de eerste onder auspi- beoordeeld door een grote compu-
ciën van de nieuwe Europese ruimtevaartorganisatie ESA. ter- Men heeft daardoor
Naast wetenschappelijke experimenten, die door andere Euro- ^eiSng van de°trateUiefcen de waar-
pese wetenschappelijke teams zijn voorbereid, herbergt deze nemingsresultaten, waardoor ook ge~-
Cos-B Leidse appartuur voor de waarneming 1
gamma-straling.
zija hele openbare loopbaan in
per vliegtuig uit Washington
kwam. Hij heeft zich maar
of twaalf buiten zijn huis in San
Clemente begeven
niet verder dan
barbecue in Palm
voort- Cholera Het Portugese minis- springs en de dokter
de terie van volksgezondheid heeft be- Beach.
kosmische
De Werkgroep Kosmische Stra- ieder geval
controleerd kan worden of
kelijk wel interessante objecten i
der de loep heeft.
de hand daarvan
President Da Costa Gomes verklaar- ling, gevestigd in het Huygens-la- blijven,
de dat het huidige kabinet slechts boratorium van de Leidse Universi- nemingsprogramma van twee jaar verdere waarnemingsprogramma
een overgangsregering, is die enige teit, die het gamma-experiment op opgemaakt omdat de ervaring leert, bepalen. sommige waarnemingen zul
adempauze moet verschaffen door touw zette, stond-tot voor kort on- dat kunstmanen veelal «evensvat'
economische en sociale maatregelen der leiding van prof. dr. H. C. van baarder blijken dan
op korte termijn, terwijl intussen de Hulst, thans van dr. B. N. Swa-
gewerkt kan worden aan een oplos- nenburg. De groep heeft al eerder
kendgemaakt dat er in het noorden
van het land een ernstige cholera-
epidemie is uitgebroken. In de perio
de tussen vorige week maandag en af
gelopen woensdag zijn 135 gevallen
van cholera geconstateerd. Twee
mensen zijn er aan overleden.
'depou- partiJe^
namelijk aan boord van de Ameri- ver Nederlandse kunstmaan ANS. P-M» *«««5 -£ nieuwsgierigen toekeken. Het meisje
dat ziin Dar til haar eiee.n weer naar
Overigens zijn er al meer Neder- jecten wijzigt met de tijd.
kOS_ landse astronomische instrumenten
verloop van tijd worden her- Liefde Een jong Noors paartje
haald omdat men na wil gaan of is gisteren beboet met tweemaal vijf
de stralingssterkte van bepaalde ob- enzeventig gulden omdat het onge-
"Eigen weg
naar macht'
PARIJS De leider
Adderley betekende iets in de we
reld van de jazz sedert het begin
van de jaren vijftig
Hü speelde met Lionel Hampton.
Miles Davis, Shearing en Woody
keer Herman. Van het tijdschrift „Down-
San beat" kreeg hij de prijs van de beste
t „T613? altsax-speler voor het jaar 1959. Hij
kilometer of behaalde nog tal van andere prijzen.
Palm Critici noemden het spel van Ad-
ng dieriy knap van improvisa tie met n
krachtige ritmische impuls. Zijn col-
lega's roemden de warmte van toon.
Zoon —De Zweedse prinses Chris
tina (32) heeft in Stockholm het le
ven geschonken aan een zoon. Moe
der en kind maken het goed.
Prinses Christina, die getrouwd is
met de Stockholmse zakenman Tord
ciLGcvcuwg guiucii uuiuau nco uiige- f. ut t>i-uv.a.iiumiüe z>a&.euiiiaii xora
kleed voor het parlementsgebouw ta l 1 Magnusson, Is de jongste van de vier
oslo de liefde had van het Kremlin orede van koning Karei Qustaaf.
Hij gaf toe dat het driemanschap namelijk aan ooora van ne amen- ---voorbereid vindt de niteindpliike
kan worden beschuldigd van gebrek kaanse kunstmaan OGO-5 die op 4 die in augustus van het vorige jaar ,__J
maart 1968 werd gelanceerd
waarmee tot juli 1972 vruchtbare werden door de astronomen
Roeien De Nederlandse dubbel- waarnemingen zijn gedaan. Toen Utrecht
werd deze satelliet op nonactief ge- seerd.
uit
stekend van pas gekomen bij
voorbereiding van het thans
UXC «A« OUgUOVOO 'Al. VUllgU J""*
werd gelanceerd. Die experimenten tenschappelijke analyse van de ob-
door iets te-
•e- starte experiment.
twee Arjan Hoek en Dick
Velde van Rijnland/Wetterwille steld. De opgedane ervaring
heeft zich via de herkansingen ge
plaatst voor de halve finales
■flubbel twee in de strijd om
reldkampioenschap roeien
jeugd. De Nederlandse formatie ein
digde in Montreal als tweede in de
Öerde serie achter Groot-Brittannie.
'pok de Nederlandse Skiffeur Peter
Schutte kwalificeerde zich voor de
halve finales. Achter de Italiaan
servaties plaats bij de deelnemende stemming
Groningen georgani- ^j^at?J*a fLfff?6.".wel herinnerde gevrijd
maar niet wó&r.
Geroyeerd De regerende con
grespartij in India heeft drie leden
van de fractie van deze partij in het
Het Leidse Cos-B-experiment is spe
ciaal gericht op het meten van de
energie van de gammastraling
dat zijn partij haar eigen weg i
I een e jwxiuureuze 06 macht 23,1 volêen- r
aeraakt^n^ch^noe Marchais ging in op een artikel parlement hun lidmaatschap afge-
eevriid te hebben. in de Prawda waarin het „verwa- nomen voor de duur van tien jaar.
gevrij a neooen, teren„ yan de Leninistische beginse- De partij maakte bekend dat de
len werd veroordeeld en dat in het maatregel was genomen door de dis
algemeen is uitgelegd als een afkeu- ciplinaire commissie. Voor het roye-
Geveohten In Angola, vlak aan ring van linkse allianties-op-brede- ment werd geen reden genoemd.
grote de grens met Namibië, zijn felle ge- basis, zoals het socialistisch-commu-
De Cos-B, die gelanceerd werd der de loupe worden genomen. Dat
naar een baan
te varieert van 2000 tot
verschillende hemelobjecten, die on- voldoening voor de honderden tech- vechten uitgebroken tussen de (mar- nistische samengaan in Frankrijk.
het Europese ruimte-
hoog- is van belang om te achterhalen, centrum ESTEC in Noordwijk, waar
kilo- door welke processen deze straling de satelliet de laatste tests heeft <--
xistisch gezinde) volksbeweging
de bevrijding van Angola (MPLA) en
de kleinste vrijheidsbeweging, de Uni-
„Het beleid van de Franse
meter met een omwentelingstijd wordt opgewekt, bv door botsing van dergaan, alvorens op 31 juli j.l. per ta. De gevechten worden gêleverd om
van ongeveer anderhalve dag, heeft kosmische straling met de ijle gas- vliegtuig naa^Canforme^te^ zajn o- aanbouw zijnde waterkracht-
tussen de sterren, door ontplof- "ergebracht
weten- fing van sterren (super-novae), door
centrale bij de Ruacana-watervallen. Marchais.
in de hoofdstad te beteugelen.
schappelijke apparatuur. De diame- pulsars, door de ontploffing van ster-
sa a van ter bedraagt 140 centimeter, de renstelsels etc. Men kan daardoor
hoogte (inclusief de antennes) 171 een beter inzicht krijgen in de veler-
cm. Het instrumentarium moet in lei processen, die zich in het heelal
afspelen.
Verwacht wordt dat de te meten
straling zo zwak zal zijn, dat soms
gedurende een volle maand naar een
zelfde straïlngsbron moet wor
den gekeken om voldoende betrouw
bare gegevens omtrent dat object te
verzamelen. De aardse atmosfeer
maakt het onmogelijk, van de grond
af dergelijke waarnemingen te doen.
Gedurende de waarnemingen moet
de satelliet telkens worden bijge
stuurd, om een object vast te houden
of een ander object onder ogen te
nemen. Dat gebeurt door kleine stuur
raketje aan boord, die van de grond
af in- en uitgeschakeld kunnen wor
den. Indien de gehoopte levensduur
van de sabiliteit van 2 Jaar wordt
bereikt, verwacht men 'n groot ge
deelte van de hemel te hebben af
getast.
Eerste doel is het in kaart bren
gen van de gamma-straling uit ons
eigen Melkwegstelsel, een samen
klontering van naar schatting hon
derdmiljard sterren waarvan de zon
er één is. In combinatie met radio-
astronomische waarnemingen vanaf
de aarde (ojm. met behulp van de
synthese-telescoop te Westerbork)
hoopt men uit die waarnemingen een
goed beeld te krijgen over de geschie
denis en opbouw van het Melkweg
stelsel en inzicht in de nu nog
raadselachtige processen, die zich in
het centrum van het Melkwegstel
sel afspelen. Juist dergelijke onder
zoekingen hebben de Nederlandse as-
tronomen al tientallen jaren ge
boeid.
De ononderbroken uitzending van
meetgegevens door de satelliet wordt
geregistreerd door grondstations in
Het belangrijkste wetenschappelijke instrumentengedeelte van Re<iU in België en Fairbanks in Alas-
de Cos-B voor de montering in het satelliet-omhulsel. In de ^a. De waarnemingen worden door-
dikke bovenste "bus bevindt zich het Leidse stralings-experi- gezonden naar het Europese centrum
ment.
Portugal gonst van boerenbedrog.
Het is volkomen begrijpelijk, dat de
bevolking, na een autoritair bewind
van tientallen jaren, nu eindelijk
zelf wel eens een lepel in de pap
wil hebben. Maar de enige mogelijk
heid om dat te bereiken is via het
op partijvorming rustende parle
mentaire systeem. Veel heeft een in
dividuele burger dan niet te vertel
len, omdat iedere Portugees één
van de ongeveer zes a zeven miljoen
kiezers vanzelfsprekend niet meer
invloed heeft dan één zesmiljoehste
deel van net totaal. Dat is, ook bui
ten Portugal, lang niet iedereen
duidelijk, zoals blijkt uit het feit, dat
er, zelfs in een toch niet onderont
wikkeld land als Nederland, van tijd
tot tijd bij t.v. en pers politieke fal
sarissen rondlopen, die onnadenken
de burgers overvallen met de smerige
vraag: hebt u het gevoel, dat u veel
invloed hebt op de gang van zaken
in ons land? Natuurlijk luid* het
antwoord ontkennend, want wat is in
Nederland één-zesmiljoenste deel en
in Portugal één-zesmiljoenste van
bet totaal uitgebrachte aanta. stem
men bij een verkiezing? Maar de
vragensteller is óf te dom om dat te
begrijpen óf tracht doelbewust het
parlementaire stelsel te ondermijnen
door de boosaardige suggestie, dat „de
gewone man" niets te vertellen heeft.
Tot op zekere hoogte is dat Juist,
maar verzwegen wordt, dat de kie
zers door gemeenschappelijk optre
den in de vorm van politieke par
tijen wel degelijk bereiken kunnen
wat zij als belangrijk voor het volks
welzijn zien. In Portugal ritselt het
nu van figuren, die de gewone man
met vage kreten proberen diets te
maken, dat „de macht aan de ar
beiders" de oplossing is voor alle pro
blemen. Van een brede vertegen
woordiging van de volksopinies wil
men kennelijk niet weten: oppositie
is onaanvaardbaar, pluralisme is uit
den boze en wie anders denkt dan
een groot deel van de Beweging van
de Strijdkrachten (MFA) dient de
mond gesnoerd te worden. En zo
dreigt Portugal af te glijden naar
steeds scherpere tegenstellingen, mo
gelijk zelfs een burgeroorlog, waarin
een kleine, vastbesloten groep van
anarcho-communisten streeft naar de
vorming van een staat, waarin raden
van arbeiders, boeren en soldaten het
voor het zeggen zouden hebben Dat
zijn de oogmerken van een groep in
de MFA-gelederen, die daarbij ver
geet te zeggen, dat de Draktijk er
wel anders uit zal zien en van echte
volksvertegenwoordiging geen sprake
zal zijn. Begrijpelijk is, dat de so
cialisten van Mario Soares zich ke
ren tegen deze politieke misleiding,
omdat zij beseffen, dat niet alleen
andersdenkenden in de ruimste zin
des woords alle zeggenschap zullen
verliezen, maar vooral ook de brede
massa der arbeiders en boeren de
finitief het zwijgen zal worden op
gelegd. De macht in Portugal dreigt
overgeheveld te worden naar een
kleine maar machtige groep /an ul
tra-linkse elementen, die van gehéél
Portugal een proeftuin voor 't anar-
cho-communisme willen maken zon
der ooit op kleine schaal te hebben
aangetoond, dat dit de oplossing is
voor alle maatschappelijke vraag
stukken. Het is weer de oude kwaal:
een groep fanatici drijft haar denk
beelden op grote schaal door, zonder
het bewijs te leveren dat dit de
juiste weg is.
Van het Portugese driemanschap
schijnt president Da Costa Gomes
een voorstander van pluriform so
cialisme te zijn, terwijl generaal Car
valho, chef van de „veiligheidsdienst"
van 70.000 man militaire politie, het
met premier Gonsalves eens is en
evenmin als die voor partijvorming
voelt. Vermoedelijk beoogt hij, naar
het voorbeeld van Castro op Cuba,
een militair bewind van inks-radi-
calen. Toch zou er verschil zijn tus
sen de generaal en de premierCar
valho zou toch nog Portugees den
ken en willen handelen, terwijl Gon-
qalves bereid zou zyn zich te schik
ken naar de aanwijzingen van het
Kremlin. Het is intussen duidelijk
geworden, dat die ultra-linxse toeleg
op sterke tegenstand stuit. Vooral
in het noorden keert men zich tegen
Goncalves en Carvalho. Laatstge
noemde is in Oporto, de tweede stad
des lands, uitgejouwd en voor een
woedende menigte gevlucht. En links
gezinde troepen hebben zich moeten
terugtrekken toen gematigde militai
ren dreigden hen te zullen aanval
len als zij nog langer als net mili
taire verlengstuk van de communis
tische activiteit zouden fungeren. Te
midden van deze ontwikkeling heeft
de socialistenleider Soares- bet niet
gemakkelijk. Binnen zijn partij is hij
nog altijd een geziene figuui, die
immers bij de verkiezingen van 25
april voor de grondwetgevende ver
gadering 38 procent van de stemmen
verkreeg, terwijl de verwante Volks
democraten 26 procent behaalden.
Maar de ultra-linkse doordrammers
noemen hem een „bourgeoisen een
„sociaal-fascist" die er denxbeelden
op nahoudt, die niet in overeenstem
ming zijn met die van de Mao- en
Moskou-communisten. Intussen loopt
de economie steeds verder achter
uit: buitenlandse ondernemingen
schrikken terug voor nieuwe inves
teringen, het toerisme is sterk ver
minderd, de werkloosheid is aan
zienlijk, de inflatie bedraagt 3u pro
cent per jaar en de blanke bevol
king uit Angola vlucht naai het
moederland, waar zij een snel gloei
ende groep vormt van verarmde n, die
verbitterd zijn over het feit, dat het
nieuwe bewind hen ginds in de steek
heeft gelaten. Het Portugese trium
viraat staat dus voor enorme proble
men en de periode van de „geluk
kige revolutie", zoals de ommekeer
aanvankelijk werd genoemd, is al
lang voorbij om plaats te maken
voor een tijdvak van kolossale poli-
tike en economische zorgen. Duide
lijk is, dat het Portugese volk gem
nieuwe dictatuur wenst. Oat bleek
uit de verkiezingsuitslag van april,
dat blijkt niet minder duidelijk uit
de onlusten in het noorden. En bui
ten de grenzen heeft president Da
Costa Gomes kortgeleden op de in
ternationale conferentie m Helsinki
onomwonden te horen gekregen, dat
vrij Europa allerminst is ingenomen
met de huidige gang van zaken in
Portugal en met „de manier waar
op de macht in zijn land geconcen
treerd is in niet-representatiev* han
den", zoals de Londense ..Time?' 'n
e enhoofdartikel onthulde. Het is te
hopen, dat de zeer duidelijke waar
schuwingen, die de Portugese leiders
van hun Westeuropese „collega's" te
horen hebben gekregen, de gematig
de elementen zullen aanmoedigen en
een kalmerende invloed zullen heb
ben.
RL
