jjona zat ook drie dagen in
de buik van de grote vis
KERKDIENSTEN
Een olifant is een grote kwast
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1975
Antoon Christ verantwoordelijk voor bijbelonderricht op 23 openbare scholen
LEIDEN "Laat mij maar werken", antwoordde Antoon Christ (nu 33 jaar), toen zijn vader,
fabrieksarbeider in Gouda, hem vroeg wat hij zich van zijn toekomst had voorgesteld. Hij had
niet veel zin om door te leren en nam een kantoorbaantje aan. Maar dat vatte hij dan ook
bloedserieus op. Via de nodige praktijkdiploma's kreeg hij op het kantoor van de Martha-Stich-
ting in Alphen aan den Rijn een verantwoordelijke posite bij de boekhouding. Toch gaf hem
dat niet het gevoel, dat in dit werk zijn toekomst lag. Toen hij 27 was hij was vier jaar ge
trouwd ging hij studeren in wat hij nogal zakelijk noemt "de godsdienstige sector". Al op z'n
vijftiende jaar stond hij als verteller voor een zondagsschoolklas. Hij was 31 toen hij het diplo
ma "catecheet" behaalde, waarmee hij vorig jaar kon solliciteren naar de functie van hulppredi
ker, belast met het geven van godsdienstonderwijs aan de openbare scholen in Leiden.
Antoon Christ zijn naam is 'n
voorteken is de enige beroepskracht
in}dienst van de "Commissie Bijbel
onderricht", die uitgaat van de Lr.dse
Hervormde Gemeente. Zijn opdracht
is {ervoor te zorgen dat per week zo'n
1600 kinderen aan de 23 scholen die
hiervoor in aanmerking komen, deze
bijbelkennis ontvangen. Zelf geeft
hij 20 uur per week les. Dertien men
sen, te weten ee nwika (werker in
kerkelijke arbeid), enkele onderwij
zeressen en studenten van de Peda
gogische Akademie, assisteren hem
om het lesrooster rond te krijgen.
giltoon Christ, ditt in 't laatste huis
van een nieuwe w;,"k in zijn geboorte
stad Gouda woont, helemaal tegen
Réeuwijk aan, en elke dag een paar
uur moet rijden om op z'n werk en
weer thuis te komen, heeft niet al
leen een drukke doordeweekse agen
tial 't Diploma „catecheet" geeft hem
de' bevoegdheid, in kerkdiensten voor
te'gaan. Dat doet hij elke zondag,
ofschoon hij die boot wel een beetje
wU gaan afhouden, omdat zijn vrouw
die dan thuis met drie kinderen zit
(9' 6 en 3), ook wel eens naar de kerk
wik
Unicum voor de hemel
De familie Christ behoorde vroe-
gef tot de Geref Gemeenten. Het
kerkelijke conflict'met dr. C. Steen
blok, waardoor de Geref. Gemeenten
in Nederland ontstonden, dreef het
gezin naar de Hervormde Kerk.
"Maar", vertelt Antoon, "dat gods
dienstonderwijs op de school van de
Geref. Gemeente heeft veel indruk
op mij gemaakt. Het was wat over
trokken, 'in ieder geval niet kinderlijk,
en het kon een kind zelfs angstig ma
ken. „Hoe is het met jouw ziel ge
steld?"
was een vraag die Je als kind
al bekend in de oren klonk. "Als
je sterven moet, waar kom je dan
terecht?" Zulke vragen werden vaak
cp je afgevuurd. Eens was er een
jongetje verdronken. De meester
greep dat voorval direct aan om te
vragen of jij wel in de hemel was
gekomen als dat jou was gebeurd.
De toon waarop hij dat vroeg was
voldoende om daaraan op z'n minst
te twijfelen. Om in2 de hemel te ko
men moest je wel 'n unicum zijn. Ge
lukkig ben ik nu van die angst be
vrijd. Misschien is het verlangen om
met die boodscap van bevrijding
zelfs iets te gaan doen daaruit wel
te verklaren".
Op de zondagsschool en op jeugd
clubs bleek al gauw, dat de jonge
Christ de gave had een verhaal zo
te vertellen, dat het de kinderen
boeide. En omdat een kantoorbaan
nooit kan inspireren tot ontplooiing
van dat talent, besloot hij het in die
andere richting te proberen. Vier jaar
volgde hij de catechetenopleidmg in
Rotterdam. Al tijdens deze opleiding
kon hij de boekhouderspen neerleg
gen, doordat hervomd Reeuwijk voor
drie dagen in de week, waarvan de
helft voor het geven van godsdienst
les aan de openbare school, een me
dewerker in het pastoraat nodig had
en de chr. xnavo in Boskoop hem
als leraar godsdienst binnenhaalde.
Maar vorig jaar verkoos hij Leiden
boven deze twee omdat het hier een
volledige betrekking gold. Het enige
bezwaar vindt de heer Chris* dat hij
nog steeds in Gouda woont. Per
week verliest hij vele uren aan rei-
"Toen ik in Leiden kwam, zat er
weinig beweging meer in dit werk.
De vacature had nogal lang geduurd.
Ik ben begonnen met alle schoolhoof
den te bezoeken. Op tie vraag hoe
zij deze functie waardeerden, rea
geerden er 22 van de 23 voluit posi
tief. De contacten met de scholen
voor buitengewoon onderwijs krijgen
alle klassen één uur per week bijbel
onderricht, terwijl dit op de gewone
scholen tot de klassen 5 en 6 beperkt
blijft".
Ofschoon Antoon Christ niet afke
rig is van moderne middelen om ken
nis over te dragen, houdt hij prin
cipieel vast aan de „ouderwetse" me
thode van de gewone vertelling. "Je
moet je ervoor inspannen, de kinde
ren een goed bijbelverhaal te vertel
len. Het klasgesprek wordt een fiasco
omdat je maar drie kwartier per
week in de klas bent en JIJ dan de
man moet zijn die iets heeft aan te
bieden. Daar komt nog bij, dat de bij
belkennis in het algemeen nihil is.
Ze kennen Adam en Eva alleen van
het carnavalsliedje en va Jezus heb
ben ze een vaag besef als de grote
wonderdoener.
Het verhaal duurt ongeveer 30
minuten. Er wordt heel goed geluis
terd. Maar dat hangt natuurlijk af
van de persoon die het doet. Mis
schien luisteren ze wel zo gespannen
omdat ze een verhaal niet meer ge
wend zijn. Er wordt weinig meer
verteld. Bij de vertelling maak ik
wel gebruik van dia's en een flanel-
bord. Verder moet je het helemaal
zelf spelen. Met alle fantasie die in
je is. En die heb ik wel, al zeg ik het
zelf. Volgens mijn vrouw soms te
veel.
Mevrouw Christ, die op de bank het
gesprek volgt, bevestigt deze beken
tenis met een begrijpend' glimlachje.
„M'n blokfluit heb ik bij me als ik
met de kinderen een lied wil zingen
dat bij het verhaal past. Een een
voudig lied met een lekker ritme. Na
de vertelling proberen we tot een
verwerking van de stof te komen
door middel van een tekening of op
stel. Wie niet zo creatief is, kleurt
plaatjes. Men moet dat vooral niet ge
ring schatten. De verhalen van de
Bijbel komen vaak als sprookjes over.
Ik heb de ervaring, dat 't zien van
en het bezig zijn met zo'n plaatje kan
meewerken aan het geloofwaardig
maken van het wonder. Je brengt het
verhaal wat dichter bij de eigen be
leving van het kind".
Vertellen wat er staat
Roert Antoon Christ de bijbelver
halen eerst door de zeéf van de kri
tische theologie voordat hij ze de kin
deren doorgeeft? Nee; hij vertelt on
verbloemd wat er in de Bijbel staat.
"Voor mij HEFT de slang gespro
ken. Voor mij HEEFT Jona3 dagen
in het ingewand van de grote vis ge
zeten. Door het geloof wordt wat on
mogelijk is voor het menselijke begrip
toch mogelijk.
Je moet een klas voor bepaalde ver
halen als het ware rijp maken. Je
moet niet beginnen met de opstan-
ading van Jezus. De wonderverhalen
kun je eigenlijk pas vertellen als je
't vertrouwen van de klas hebt. Be
gin daarom met gelijkenissen en met
verhalen waarvan de liefde van God
zonneklaar afstraalt, waardoor je
duidelijk maakt dat God anders en
machtiger is dan de mensen en dat
Hij het geluk en het recht wil voor
de verdrukten.
In een sfeer van vertrouwen kun
je ook over Abraham vertellen, die
door God uit zijn beschermde omge
ving wordt geroepen om medewerker
van Hem te zijn. Bij alles moet je
de Bijbel zelf laten spreken. De Bij
bel is een realistisch boek. Wij moe
ten niet zo gemakkelijk denken, dat
het kind zoiets niet kan aannemen.
De kern van de verhalen is dat God
doet wat Hij belooft en dat Hij niet
liegt.
Ik ga in mijn lessen niet verder dan
een vertolking van de verhalen zo
als ze in de Bijbel staan. Het is ken
nisoverdracht.
Geen evangelisatie. Daarop is al
leen een uitzondering mogelijk als
kinderen vragen stellen. Soms zijn
toepasselijke elementen onvermij
delijk. Dan moet je vertellen waar
om iets daar zo staat".
In de Bijbel komen ook wrede
verhalen voor. Antoon Christ slaat
ze niet over. Voor hem zijn in prin
cipe alle verhalen vertelbaar.
"Wij zouden dat niet mogen ver
tellen en in een TV-programma
zien de kinderen soms de ene moord
na de andere. Het strijdtoneel
aarde wordt ze evenir
In het verhaal van David en Go
liath kun je er niet onderuit, dat
voor Goliath de god Dagon alles
was en de God Israël niets. Dat de
afgod het scheen te winnen van de
levende God. De kleine David wordt
in dat verhaal wel grof uitgedaagd.
Hij is als een jongen die het niet
néémt dat een ander iets ten nade
le van zijn vader zegt, en dan op
de vuist gaat. "Van mijn vader
blijf je af"! Daarom kan David ook
de strijd aanbinden. En door de
kracht van de levende God wint hij,
tegen alle menselijke bereke
ning in".
Uk het gewone leven
De bijbelverteller is tegelijk de
vertaler. Er zijn woorden en be
grippen, waarvan de kinderen, in
de bijbelse zin, nog nooit hebben ge
hoord, zoals ellende, genade, lank
moedigheid, schuld, zonde, verge
ving. Ze zijn wel ingeburgerd in 't
spraakgebruik, maar de geestelijke
strekking ervan is totaal onbekend.
Daarom is AnV>on Christ voortdu
rend met omschrijvingen en voor
beelden in de weer.
"Voorbeelden uit Je eigen levens
ervaring boeien het meest. Je moet
uit het gewone leven van alle dag
praten, anders lukt het niet. De
wereld van de Bijbel staat te ver
van ze af. Het tast je gezag hele
maal niet aan, als je laat merken
dat je zelf vroeger ook een lastig
portret bent geweest. Je moet je
niet mooier willen voordoen dan je
bent. Alleen zó raken ze in je g
teresseerd en mag jij ook van het
kind eerlijkheid, openheid en spon
taniteit verwachten. Het is een
voorwaarde om aansluiting te krij
gen".
Wie Antoon Christ vraagt, wat
zijn hobby's zijn, krijgt onmiddel
lijk te horen: lezen en zwemmen.
Maar voordat wij een volgende
vraag konden stellen, voegde hij er
vlug aan toe: „Ook mijn werk: ver
tellen, het begeleiden van mijn me
dewerkers en preken in de kerk. Ik
doe het allemaal heel graag".
Hij doet het met een aan zelfbe
wustheid grenzende vrijmoedigheid.
De angst van zijn jeugd heeft
plaats gemaakt voor een stoere
overtuigingskracht.
S. J. DE GROOT.
den Haag, Geref. Kerk
Ontmoetingskerk 6.30 u. ds. d. Bruine
Elderman, RK
Mgr. Bekkersschool
ds. J. v%d. Veldei
•erefKerk 10
19 u. ds. H. D. d 1
Stichtingskelk 11
u. ds. Bos-
Zee. 8, 9.30
Leiden Herv. Gem.
u ds. d. Wit, 11.45 u. Oec. studenten-
dienst, Marekerk 10 u. ds. d. Jong, 5
u dra. v.d. Velden, Maranatnakerk 10
uds. v. Achterberg, Koningskerk 10 re'f Kerk 9.30
ds Hemmes, Bethlehemkerk lO u ds
Spelberg, Bevrijdingskerk 9 u. ds. Bo
venberg, Vredeskerk 10 u. ds. Steen
Benthuizen Geref. Gem. 9.30 u.
leesd., 7 u. ds. Boogaard.
Boskoop Herv. Kerk 9.30 u. ds.
n Aifirs. 18.30 u. ds. Stelwagen, Ge-
Dijkstra,
'de Stek" 9.30 - -
-sr» u as? w
ds. Back,
ds. Vroegindewey,
Vroegindewey, 6
Kruistochten i
ds. J. Graven-
Prinsterer- Geref.
st|a, Eglise Wallone 10.30 u. Pasteur pmkstergem. 10 u. in Concordia, Th.
Verwoerd, Verg.
Ribs, Academisch Ziekenhuis VCiwuC1-, c. -- 0
ialssen, Diaconesenhuis: 10.30 27, 9.30 en 17 u„ Bethel 10 u. J. Mod-
•ti7 rderkolk, RK Kerk zat. av. 19 en zo.
8 45 10 en 11.30 u. H. Mis. Ontmoe
tingscentrum zat. middag 17.30 en zo.
10.30 u. H Mis.
Koelman, 6
Vroegindewey,
u. ds. v. Iepe-
Wijkgebouw Hoeksteen 10 u.
Pfarrer Halaskt, Geref. Kerk Vredes
deel Mariënburcht.
Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 u.
?erd, 6.30 u. ds. Lindenburg.
ds. Damsma, Vinkenlaan 9.30
ds. Elgersma, St
ds. Elgersma. Sole R
n. RK Kerk Maria
en 7 u., St. Jeroen 8,
15 u.
Oegstgeest Her1
brordkerk 9.3i
Avondm, Pauluskerk 9
v. d. Boger
ref. Kerk
dr. Holtrop, 6.3
Chr. Geref. Kerk 9.30 u.
v.d Ent, RK Kerk
Dienst, 2.15
(zat. 7 u.) 7.30, 9, 10.45
Nieuwveen Herv. Gem. 9.30 u.
J. Goedhart, 6.30 u ds. Oostenbrug,
dienst, 3 u. prof. Doe-
Geref. vrij gem. buiten verb. 8.45
1 Berg (Gem. centrum),
.1 -ds. Kool, Oec. Werkpl. (Plantage 16)
16 augus-
Hooglandse Kerk 7 u. Avondge-
ref. Vrijg. 8.30
Brouwer, Chr. Ge-
u. ds. v.d. Ent, Ge-
leesd., W. d. Zwij-
leesd, Geref. vrijgem.
ds. Bovenberg, Oude VestkerK 10 i
Zwaan, 5
Verburg, Bevrijding.'
ds. Roukema, Geref
Gem. 10 en 5 u. leesd., Volle Evang.
ds Lammertsma, Geref. Kerk Gem. Openbare Lagere School Voor-
Hazerswoucle Herv. Gem.
Lammertsma, Ger
ds. Versluijs, RK Bernar-
-Vennep Chr. Geref. Kerk
dienst, 14.30 u. W. Kok uit
Apeldoorn, Geref. Kerk
kapel zat. 6.30 u. zo. 8 10 e
Oude Wetering Herv.
T~"Gert-
ds Hasper, RK
ds. Lalleman, Geref. Kerk 9.30
Hortensius, duskerk (zat. 7 u.) 10.3
Achter- chaelkerk (zat.
straat 100, 9.45 u., Soefie Beweging Herv.
Rietveld, 18.30 u ds. Wijngaarden
"De Mirt", dhr. Kroon, 10
leesd Geref. Gem
;rk, 1130 en 5.30 u. leesd.,
Evang. Luth. Gem 10.15 u. ds. Hap-
sgez. Gem. 10.15 u.
Baptistengi
1. W"
Oude Rijn 3 3 1
Koningskerk,
T "tli.
Doopsgez. Gem.
db v. Bilderbeek, Bap
Rijn 3, 10 u. stud. WijchersT
gem. Oude Ri'~
Leger des
Hemelvaart
u H. Middelaris
Hoogmis
erveen Herv. Gem. 10 u.
aus. 7 u. ds. Stehouwer. Ge-
10 en 6.30 u. ds. Pouwels te
Chr. Geref. Kerk 9.30 u.
Adventskerk 9.30
den Rijn Herv. Gem.
Koudekerk
"Ridderhof zo. 10.30 u., RK
Kerk Engelbew. Dorp (zat. 7 u.) 8, 10
RK Mi- Universel 16 1.
ds. Krabbe, avondd. gezam. in
Leiderdorp Dorpskerk 10 u. ds.
Herv. Kerk.
Kerk 10 u. ds. v. Es, 7
Chr. Geref. Kerk 10 1
Ned..
Oude
Geursen, Hoofdstraat 10
v Netten, Scheppingskerk 9 en 10.30
u. hr. Reugebrink, 5 u. ds. Honnef,
RK Kerk zat. 7 u. zo. 9, 10 en 12 u„
Baptistengem. 10 u. hr. De Vries HA.
Hoogmade Herv. Gem. 10 u. dr. 5 u hr. Stringer (v.d. Valk Boumanweg
Leimuiden Herv. Gem. 9.30 u. ds.
v.d. Broek, Geref. Kerk 9.30 u. drs:
Nooteboom, 4.30 u. ds. Los Afscheids
10
Vliet, RK Kerk (zat. 7 u.) 9
De Kaag Herv. Gem. 9.30 u.
kand. Bakker.
Katwijk a.d. Rijn _Herv. Kerk
eucharistieviering.
Noorden Herv. 9.30 en 7 u.
v.d. Kooij.
Noordwljkerhout Herv. Gem.
u P. Drijver, De Zilk, 10 u., J. d. V
de, RK Kerk St. Jozef (zat. av. 7
8 10 en 11.30 u, St. Victor (zat.
7 u.), 8, 9.30, 11 en 18 u. H. Hart
De Zilk (zat. av. 7 u.) 8.30, 10 en 11
Kapel Sancta Maria (zat.
ds. Oostenbrug, 7
ir .Geref. Kerk 9.30
Vlletstra, RK K
Kerk 10 u. ds. Keuning, Oude Kerk 10 nathakerk 9,
ds. Huisman, 5
dienst. RK Kerk (zat. 7 u.) 7.30, 9.30
;n 11.15 u.
Lisse Herv. Gem. Grote Kerk 9 terij (Zetten). Oude Kerk 19 u. ds. De
.tndingswerk Midder-
J oudsesinge) 21.
Keur, Evangelie-
Zijlsingel 2, zo. 10 u. evang.
Zillstra, 12 aug.. u. idem. 15 aug. 8
u. .jeugdsamenkomst. Oud Kath Kerk
Zoeterwoudsesinge1 50, 10 u. h m
Vrij Kath. Kerk, Vreewijkstraat 19.
10.30 u. h. mis
schuur 6, 10.30
<H. Rijndijk) 9.3f
RK Kerken H. Lodewijk
9.30 Hoogmis '(Ned. z
Olvr. Onbevl. Ontv.
Hoogmis 10.45, 12. 18.30, H. Leónar-
Hoogmis 10.45
10.30 Keuning. De Rank i
Hartkamp, 5
9.3(
Geref. Kerk vrijg.
ü.iö u. leesd., Chr.
stud. kok. Evang.
Chr. Geref. 9.30
Chr. Gem 10
Duitse dienst. Agtereek (in ma-'O-aula)
8 80, 9.30 11
ds. Hanemaaij-
Maranathakerk
ds. Hanemaaijer Oudshoornse-
"ionskerk Hooftstr.
jers, Goede Her-
Santen, Ridder-
De Goede Herderkerk 10
Modderaar. "De Bron" 9 u. ds. Mod
deraar 6.30 u. ds. Hofland, Chr. Ge
ref. Kerk 9.30 en 4.30 u. Dienst, Oud
Geref. Gem. 9.30 en 4 u. leesd., 14
aug. 7.15 u. ds Wiltink, Rem. Geref.
Koekoek, Leger des Heils, 10 e
u ds Sitanala, Volle Evang. Gem.
Kindervreugd, 10 u. hr. Bulthuis. RK
Kerken H. Bonifacius zat. 19 u., zo.
8.30. 10 u. Hoogmis, 11.30, H. Pius za.
19 u., zo. 9, 10.30 Hoogmis, 11.45 (geen
Avondmis), H. Geest za. 18.30 u., zo.
9 u, met pitfociliekoor 11 Jonger end.
Spraken wij verleden week over
het zich bekeren van een mens,
over het verlangen
1 ander leven en tevens boven de
het menselijk denken
verloren. Hij wil nu de geloofs-
sprong maken met een God
Een ander, die de slurf voelt,
zegt: een olifant is een soort
slang. Een derde, die de staart
over heimwee naar het oude,
vandaag willen we iemand be
lichten, die zo'n bekering zelf
heeft meegemaakt.
Er is een boek uitgekomen van
de Franse denker-schrijver Mou-
rice Clavel met als titel: „Wat
ik geloof". In dat boek vertelt
Clavel van zijn leven zonder God
Hy stelde het menselijk denken
en doen zo hoog_ dat God er
niet meer aan te'pas behoefde
te komen. Hij had met andere
denkers de mens op de troon
gezet van zyn strijd en streven,
van zijn driften en instincten.
Dat denken heeft echter, ont
dekkend en ontledend, diezelf
de mens van zichzelf vervreemd
hem van alle houvast er
beroofd en hem tegelijk
kou laten staan.
Door God uit te bannen heeft
de mens zichzelf tot een thuis
loze banneling gemaakt en de
aarde tot een doelloze zwerf
steen in het heelal. Clavel komt
door allerlei bittere ervaringen
terecht in de allergrootste
bóven de wereld en zyn ge
schiedenis.
Maurice Clavel keert zich te
gen de verwereldlijking van het
geloof en de politiek in de kerk.
Hij ontkent het kwade niet in
mens en wereld, maar zo zegt
hij: als men leert dat mens en
wereld zuiver en goed kunnen
worden, dan is er geen zonde
meer, én als er geen zonde
meer is, dan is er geen verge
ving meer nodig en is de hel
van de concentratiekampen niet
veraf meer. De mens is terug
gebracht tot een drukdoener en
een doordouwer, een maker, een
machine, die produceert en con
sumeert. Hij heeft zichzelf op
hoop geworpen tot heer en meester
n de van zichzelf en de aarde, maar
is al doende en makende aan de
afgrond van het niets, van de
zelfvernietiging aangeland.
Elk deel bevat waarheid
Clavel heeft God leren ken
en als de Vergevende God.
Maar God kun je niet met één
zijn denken betast, zegt: een olifant
twijfeling, wat hem tot de af- woord omschrijven. Ieder _ziet
grond van de zelfmoord brengt.
Dan leert hij God terugvinden
en ervaart deze God als de
God der Vergeving. Hij heeft
nu Marx, Freud, Hegel, Des
cartes en andere wijsgeren af
zworen en het vertrouwen in
weer een andere kant van God.
Het is als in het oude verhaal.
Zes blinden betasten een olifant
en vertellen aan elkaar hoe een
olifant er uitziet. De één, die
een poot te pakken heeft_ zegt:
een olifant is een dlikke pilaar.
grote kwast. De vierde,
bevoelend, zegt dat een olifant
een wapperend zeil ls. Gaan ze
nu ruzie maken om wie er ge
lijk heeft? Dan komen ze er
nooit uit. Alleen door goed naar
elkaar te luisteren, kunnen ze
samen zich een voorstelling
maken van hoe een olifant er
in zyn geheel uitziet.
Zo is het ook met ons idee
over God. Hij is zo groot en zo
veelomvattend, dat ieder slechts
een deel van Hem kan zien, van
Hem kan ervaren. En elk deel
bevat waarheid. We moeten
naar elkaar luisteren, dan pas
kunnen we God in zijn geheel
begrijpen.
Jezus heeft ons al deze kan
ten van God verteld. De één ziet
•nu Gods heiligheid, de ander
Gods rechtvaardiheid!, een der
de Gods erbarmen, een vierde
Gods tobrn tegen de zonde, een
vijfde ervaart Gods geduld met
de zondaar en een zesde komt
Hem tegen in de Vergeving.
Maurice Clavel ziet het leven
nu als een gave. Hy bhjft het
Licht van bóven verwachten.
Hij leeft van het goddelijke ver
geven.
Maar hy zal moeten blyven
luisteren naar Jezus, om ook
de andere kanten van God te
ontdekken.
Valkenburg Herv. Kerk 10
6.30 u. ds. G. F. Overgaauiv, G
Kerk 9.30 en 6.30 u. ds, Meijnen.
Voorhout Herv. Gem. 10 u
Brokerhof, RK Kerk
1.) 8.15, 9.45, 11.30
Gem. Grote
Kerk 9.30 ds. v. Niel, 5 u. ds. Gall,
Bethel kerk 9.30 u. ds. Burgy, u. ds.
v Niel, Camping "Koningshof" 10.30
u. dhr. Ravensbergen, Geref. Kerk
Petrakerk 9.30 u. ds. Damsma. 5 u. ds.
Noord-Hofland 9 u. ds. Reedijk, Ka
pel Rijndijk 10 u ds. Meijering, Ge
ref. Kerk Dorp 9.30 u. ds. De Zeeuw,
19 u. dienst in Herv. Dorpskerk, Au
la Noord-Hofland 9 h. ds. Reedijk,
Geref. Kerk (vrijgem.) 10 en 17 u.
Prof. L. Doekes, Kampen, RK Kerk
zat. 7 u., zo. 8.39, 10.30 en 12 u.
Warmond Herv. Gem. 10 u. ds.
Den Tonkelaar. RK Kerk zat. 7 u., zo.
8.30. 10 en 11.30 u
Waddinxveen Herv. Gem. Brug-
ds. Schipper 6.30 u. ds. v.d
ds. Verboom, 5
Kortleve, Immanuëlkerk 9.30
ds. Verloop. Rem Ger.
Gem/Vrijz. Herv. 10 u. ds. Horst, Oud
en 6.30 u. (zat. av. 7 u), Victorkerk
10 u (zat. 7 u.), Volle Evang. Gem.
"Sions" Llndengaarde 17a, 9.3 u P.
v.d. Heiden. Tesselschadelaan 28. 4 u.
jeugdbij eenkomst. di. av. 8 u. bijbel-
Wassenaar Herv. Dorpskerk 10
v.d. Kloot Mey-
Dorpscentrum 930
Lng, Geref. Ke:
ds. Boonstra. Zuid 10 e
ds. Lefeber, 6.30 u. ds. Boogert, Ge
ref. Kerk 9.30 u. ds. Huizebosch, 6.3(
u. ds. Langendijk. RK Kerk zat. 7 u.
zo. 10 u.
Zevenhoven Herv. Gem. 9.30 u
ds. Lindenburg, 6.30 u. ds. Holst, Ge-
Ds. R. J. Koolstra, gereformeerd
predikant te Leiden, wyst in de clas-
sicale kerkbode van vandaag een lid
van zyn kerk terecht, dat van de af
wezigheid van de meeste kerkeraads-
leden misbruik heeft gemaakt om
aan alle belydende leden een ge
schrift rond te zenden (zonder enig
contact met wie dan ook van de Ker-
keraad Algemene Zaken) waarin
wordt opgeroepen ernstige vraagte
kens te zetten achter het beleid van
met name de synode van de Geref.
Kerken. Ds. Koolstra: "Iemand die
de waarheid blykbaar zozeer ter har
te gaat, mag bedenken dat het tweede
gebod gelyk is aan het eerste. Wie
buiten de kerkeraad om, dus buiten
de gemeente om, gebruik makend van
de diensten van die gemeente (het
kerkelyk bureau), andere kerkleden
wil bereiken ,moet nog maar een be
denken dat de Dordtse Kerkenorde
ning dit al jaren geleden rekende on
der scheurmakerij. Kortom: zo moet
en mag het beslist niet." Aldus ds.
Koolstra.
O In een artikel over het jeugd
werk in het De Waarheidsvriend,
het officiële orgaan van de Geref.
Bond in de Hervormde Kerk,
schrijft ir. J. van der Graaf, dat
men in de kerkelijke gemeenten
niet gauw te Véél voor de jongeren
kan doen. Ir. Van der Graaf: "We
moeten er ons niet over verbazen,
dat jongeren uitwijken nuar an
dere jeugdmanifestaties, als er in
de gemeente aan kerkelijk jeugd
werk weinig of niets wordt gedaan
of als dit niet positief genoeg is.
eigen vormen. Dat geldt ook voor
het jongerenwerk. Er is een tijd
gew eest, dat men aparte meisjes
verenigingen en jongelingsvereni
gingen had. Allang kennen ive nu
de gemengde jeugdverenigingen
De vormen veranderen. Zo zien we
in onze tijd het verschijnsel "kof
fiebar" opkomen. De koffiebars
van buitenkerkelijke bewegingen
werden trekpleisters vaak ook
voor jongeren uit de gereformeer
de gezindte. Op bepaalde plaatsen
zijn dan ook in de gemeenten der
gelijke dingen opgezetook wel
onder een andere naam, waar
overigens aleen maar indringend
naarkerk (zat. 1) 8.30. 10, 11.3 en 6
Kerk Meerburg (zat.
Zoeterwoude Herv. Gem. 10 u. ds.
8, 10, 11.30 en 5.30 i
over de zaken van Gods Woord
wordt gesproken. Het verging on
ze voorzitter, ds. W. L. Tukker,
onlangs dat hij op een zaterdag
avond in een dergelijke gelegen
heid sprak over wat het geloof is.
Wanneer in bepaalde situaties
nieuwe vormen gevonden (moe
ten) worden voor het jongeren
werk, is daar niets op tegen, als
het Woord maar centraal staat.
Het is juist een verheugende zaak,
dat de bijbelstudie nu zo'n centra
le paats inneemt, ook waar men
naar nieuwe vormen van contact
tussen de jongeren heeft gezocht.'*
Tot zover ir. Van der Graaf.
De nationale commissie Voorlich
ting en Bewustwording Ontwikke
lingssamenwerking heeft "Dienst over
Grenzen" (DOG) subsidie gegeven
om een medewerker aan te stellen
teneinde in ons land te helpen wer
ken aan mentaliteitsverandering be
treffende vraagstukken van inter
nationale samenwerking en verande
ring in de wereld. Dienst over Gren
zen is opgezet door de Ned. Zendings
raad en de Stichting Oecumenische
Hulp aan Vluchtelingen. Zy heeft nu
Hans Eerdman aangetrokken die van
1967 af als leraar en landbouwsocio-
loog in Zambia werkzaam is geweest.
DOG is het bemiddelings- en recru-
teringsbureau van de Nederlandse
protestantse kerken voor professio
nele ontwikkelingswerkers in de
Derde Wereld. Sinds 1962 zyn meer
dan 700 mensen via dit bureau naar
tal van landen gegaan. Zii ziin voor
al op medisch en onderwiiskundig ge
bied werkzaam geweest. Velen van de
inmiddels tprugcekeerden (2001 wil
len hun ervaringen positief in Neder
land gebruiken, büv. in zendin?scom-
missies, Werelddiakonaat. iQu<?d-
werk. Vredesweek en christeliik on
derwijs. Di't te bevorderen is de^e
maand de taak van de heer Eerd-
mans geworden. Het adres van Dienst
over Grenzen is: Stadhouderslaan <*3.
Utrecht.
Tiidens een ontvangst van recto
ren van Jezuieten-universi'ePen heeft
naus Panlus kritiek ueleverd on h°t
beleid aan de katholieke universitei
ten. De paus meent, dat de laatste
jaren het karakter van deze universi
teiten ernstig ls verwaarloosd. Er
komt steeds minder waardering voor
de Christel :ike waar^on. Zo*«el in on
derwijs als in publikaties moet ge
zorgd worden voor een volledige or
thodoxie, eerbied voor h^t kerkelijk
ambt en trouw aan de hiërarchie en
de heilige stoel.
