Patiënten heten bij
hoteldienst gasten
Yan het kastje naar de muur per Gele Gids
Nu ieder een eigen menu uit keuken AZL
Voor Leidse regio een lastig kind aan huis
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1975
LEIDEN Als men in een pro
per bed ligt en vriendelijk ver
zorgd wordt, en als het eten sma
kelijk is, dan zal men het noodge
dwongen verblijf in een zieken
huis zeker nog wel als draaglijk
ervaren. De meeste ziekenhuizen
doen tegenwoordig hun best om
de patiënt als "gast" te behande
len, en hem of haar het leven in
dat opzicht zo aangenaam moge
lijk te maken.
Door
Tom Maas
Het Academisch Ziekenhuis
Leiden heeft sinds enkele jaren
een aparte, zogenaamde hotel-
dienst die zorg draagt voor de
voeding, "het linnen" en de
schoonmaak van de gebouwen:
verschillende verzorgende functies
zijn op die manier gebundeld in
het besef dat zij een aparte, be
langrijke plaats inneemt naast
bijvoorbeeld de medische verzor
ging. De hoteldienst bepaalt voor
een groot gedeelte het gezicht van
een ziekenhuis, want als er over
ziekenhuizen gepraat wordt, hoor
je dan niet vaak dat een zieken
huis gepreezen wordt juist omdat
het er zo schoon was en het eten
zo lekker?
Een viertal jaren geleden begon
het huidige hoofd van de dienst van
Doorn met de organisatie van de
hoteldienst: de eerste met die naam
in Nederland. Een mijlpaal was. half
Juni, het gereed komen van de re-i
novatie van de keuken. Met de reor
ganisatie van de linnendienst, die
meer behelst dan de naam doet ver
moeden, hoopt men over enige tijd
de opzet te hebben voltooid van de
ze nieuwe hoteldienst die ook nog
de zorg heeft over het wooncentrum
Nieuweroord, de grote flat aan de
Rijnsburgerweg, en de schoonmaak
van de gebouwen, dit uitbesteed is
aan de Cemsto.
De oude keuken dateerde uit 1952:
al is die wel enigermate opgelapt
tussentijds, vertelt mevr. Niemants-
verdriet-Schuurs, die hoofd is van
de dienst voeding en diëtetiek. Bij
de bouw van die oude keuken was
ervan uitgegaan dat deze bij cala
miteiten dienst zou doen als gaar
keuken voor Leiden, en de keuken
was toendertijd dus ruim bemeten.
Het eten werd gekookt in enorme
ketels en dan overgeschept in dub
belwandige gamellen. Daarin werd
het voedsel naar de afdelingen ver
voerd alwaar het opgeschept werd
voor de patiënt; vaak was het^eten
dan alweer afgekoeld. Dat was het
zogenaamde calorinoxsysteem, waar
bij het voedsel "in bulk" naar de
afdelingen ging.
Dit decentrale systeem is de laat
ste tien jaar snel verouderd: de hy
giëne liet te wensen over. er kwa
men steeds meer speciale diëten.
Door de gebrekkige outillage kon er
nauwelijks goede service verleend
worden aan de patiënten. Men be
sloot de bouw van het nieuwe AZL
Een overzicht van de nieuwe
keuken, waar aan de lopende
band maar wel selectief gewerkt
wordt.
niet af te wachten: er moest zo snel
mogelijk een nieuwe keuken, komen
de oude was afgekeurd.
In twee Jaar waren de. plannen rond.
Tussen januari en juni heeft men
gebruik gemaakt van de keuken van
het wooncentrum Nieuweroord, ter
wijl de oude keuken geheel gereno
veerd werd. In de keuken van Nieu
weroord moesten duizend maaltijden
gemaakt worden, die over de Rijns
burgerweg naar het AZL vervoerd
moesten worden, terwijl deze kleine
keuken een capaciteit heeft van on
geveer 350 maaltijden. Vandaar dat
men deze tijd wel het soeploze tijd
perk noemt.
Feestmenu
Na de maaltijd van 9 juni werd
alles weer terugverhuisd naar de
nieuwe keuken in het AZL en hoe
wel men alleen in andere ziekenhui
zen ervaring had opgedaan met het
nieuwe systeem en men dus nog
heel onwennig en voorzichtig begin
nen moest, werd aan de eerste maal
tijd uit de nieuwe keuken op 10 ju
ni een feestelijk tintje gegeven: men
gaf een apart menu uit met voor
eenieder een flesje wijn of druiven
sap. Diensthoofd Van Doorn en me
vrouw Niemantsverdriet zijn het met
elkaar eens dat de hele operatie hon
derd procent is meegevallen dank
zij de inzet van het personeel.
Na de investering van ruim twee
miljoen heeft men nu de beschik
king over een gecentraliseerd "voed
selvoorzieningssysteem". De nieuwe
keuken beschikt over ruimtes om
aardappelen en groenten schoon te
maken en broodmaaltijden te berei
den, enige koelruimtes en een gro
te. centrale afwasmachine. Belang
rijkste element is de "kookstraat"
een twaalf meter lange band waar
aan weerszijden kookapparatuur te
genaan is gebouwd. Over de band
lopen dienbladen met borden en kop
pen, en aan de hand van een kaart,
waarop de patiënt elke dag zijn of
haar samenstelling van het menu
aangeeft, worden de borden en dien
bladen hier en daar langs de lopen
de band van gerechten voorzien. Het
bord komt op een roestvrijstalen on
derbord waarop het drie kwartier
warm kan blijven, vervolgens wordt
het in een karretje gezet en per
speciale Citroënbus over het terrein
naar de afdeling vervoerd. Er mogen
geen bobbels en drempels zijn on
derweg want dan gaat de soep over
de rand; een aanrijding met een
taxi werd een Citroënbus noodlottig:
zij sloeg om en het eten ging ver
loren. Het is duidelijk dat het ver
voer de zwakke schakel blijft.
Omdat er kleinere hoeveelheden ge
kookt worden, het eten verser en
sneller op de afdelingen komt, is de
kwaliteit beter. Het eerstkomende
halfjaar moet er nog veel ervaring
worden opgedaan, maar nu al hoort
men enthousiaste geluiden. De zes
tig mensen die in de keuken staan,
en de aparte keuken voor het perso-
neelsrestaurant, hebben nu meer eer
van hun werk. Doordat elk bord af
zonderlijk klaar wordt gemaakt, be
steedt men wat meer aandacht aan
de verzorgingwat peterselie hier,
een citroenschijfje daar.
Als zij de nieuwe keuken laat zien,
merkt mevr. Niemantsverdriet op
dat iedereen erg gemotiveerd werkt;
er wordt, gezegd: "We moeten met
z'n allen onze nieuwe keuken verko
pen".
Door de geportioneerde bereiding
blijkt men minder eten te hoeven
bereiden: er treden hier besparin
gen op tot dertig procent.
het wat tijd kost oir
de vele variatiemogelijkheden die
de patiënt nu kan aangeven op zijn
dagelijkse menukaart; men begint
dan ook eerst voorzichtig met een
paar variaties. Speciaal koosjer eten
voor Joden wordt meestal besteld
bij andere keukens. In dat verband
imerkt mevr. Niemantsverdriet op
dat het macro-biotisch eten in het
ziekenhuis nauwelijks gevraagd wordt
De ontwikkeling en bereiding van
steriele voeding, voor patiënten die
geïsoleerd verpleegd worden, vindt
plaats in een caravan. Deze staat
naast het isolatiepaviljoen.
Merkwaardig gevolg van de nieu
we keuken: het ziekenhuis ziet er
volgens sommigen schoner uit. Vroe
ger moesten de schoonmakers van
de Cemsto, die de hele schoonmaak
verzorgen, regelmatig hun werk on
derbreken voor de afwas. De afwas
werd op de afdelingen zelf gedaan.
Nu in de nieuwe keuken een mooie
glimmende afwasmachine van 130.
000 gulden staat, gaat alles van de
3 hoofdmaaltijden daarheen en kan
veel tijd bespaard worden. De schoon
makers hebben meer tijd om de ka
mers en gangen te laten glanzen!
Lijnendienst
Het AZL doet de was de deur uit.
Enige jaren geleden heeft het zieken
huis ook de opslag van haar textiel
overgelaten aan de wasserij. Hier
komt men nu weer van terug: men
wil de hele voorraad zo veel moge
lijk in e%en hand houden. Maar de
linnendienst van 35 man houdt zich
niet alleen bezig met de tachtig con
tainers vuil en schoon linnengoed
per dag. De aanmaak en reparatie
van gordijnen en vitrages, de ver
vaardiging van speciale matrasjes,
driekantdoekjes en tilmatjes, en de
uitgifte van dienstkleding behoren
ook tot de taken van de linnendienst.
In de stoffeerderij werken vijf man
aan de reparatie en bekleding van
stoelen en banken. Ook hier worden
speciale artikelen vervaardigd als
kussenrolletjes en gereedschapétuis.
Naast dat alles moeten elke dag de
opgehaalde goederen die besmet zijn
gedesinfecteerd worden.
Uit de 20.000 kilo was per week
komt vaak allerlei medische appa
ratuur vallen: vaak voor zijn vijf
honderd gulden. Verborgen tussen
de 16.000 lakens en washandjes...
Te gast
De honderdvijftig werkers van
de hoteldienst proberen het de tegen
woordig wat mondiger patiënt naar
de zin te maken. De nieuwe naam
zo hard gegaan, zegt mevr. Niemants- "hoteldienst" duidt op veranderen-
verdriet. Zestig tot zeventig procent de inzichten: de patiënt heeft als
van de maaltijden zijn diëten, waar gast recht op maaltijden naar per-
vaak met de weegschaal nauwkeurig soonlijke keuze en een optimale ver-
aan gewerkt wordt. Begrijpelijk dat zorging.
Minnehuis lijkt
bruikbaar voor
vele vormen van
buurthuis-werk
Met alle waardering vcor het
idee op zichzelf, maar het ge
tuigt toch niet van wakkerheid
als een gemeenteraadslid nu nog
in een gemeentelijke commissie
vergadering met het voorstel
aankomt, eens na te gaan, of
er van de Oosterkerk aan de
Herengracht soms nog een wijk
en buurtcentrum gemaakt kan
worden. Het trage reactiever
mogen van het bewuste raadslid
kan in dit geval niet aan het
tropische zomertje worden ge
weten, want de kerk ging al in
1967 dicht en de hervormde
kerkvoogdij heeft sindsdien
wanhopige pogingen gedaan om
op een nette manier van het
gebouw, waarvoor zü aanvan
kelijk tussen 2 en 3 ton pro
beerde te vangen, af te komen.
Hetgeen elk gemeenteraadslid
dat in dergelijke sluitingen mo
gelijkheden vermoedt voor de
bevordering van andere vormen
van burgerlijk welzijn, bekend
moet zijn.
Onmiddellijk nadat de huur
met Vroom en Dreesmann, dat
de kerk enige jaren voor opslag
en de verkoop van camping-
behoeften gebruikte, was geëin
digd, hebben de kerkvoogden de
kerk ten verkoop aangeboden.
Maar dat ging helemaal niet
van een leien dakje. En als er
dan eindelijk serieuze onder
handelingen zijn met een mo
gelijke koper, die notabene al
een plan op papier heeft, dat
niet eens in strijd is met de be
palingen van het vcor dit gebied
geldende bestemmingsplan, dan
zou de gemeente ineens zelf nog
gegadigde moeten worden. Die
late belangstelling kan moeilijk
worden verklaard uit de vrees
dat de Herengracht straks een
markante toren zal moeten mis
sen. Die vrees had er terstond
moeten zijn toen de kerkvoogdij
het gebouw, dat niet op de Mo
numentenlijst staat en dus "vo
gelvrij" is, wilde verkopen.
Beter is, de aandacht te rich
ten op 't Minnehuis dat schuin
achter de Oosterkerk, midden
in diezelfde wijk, ligt en waar
over wij gisteren berichten, dat
de hervormde diakonie het gaat
verkopen. Als er één pand in
de Herengracht-wijk geschikt is
voor alle mogelijke buurtactivi-
teiten, dan is het wel dit. De
toestand van het gebouw is goed
en, naar een diaken ons ver
zekerde, er hoeft niet eens zo
veel in te gebeuren om het voor
allerlei doeleinden geschikt te
maken.
Het huis ligt leuk, er zijn tal
van kleine en grotere vertrek
ken in, zelfs enkele zalen, en
tussen de vleugels ligt een
bloemrijke hof. M'n liefje, wat
wil je nog meer. Als deze wijk
werkelijk behoefte heeft aan een
buurtcentrum, is een onderzoek
in deze richting zeker aan te
bevelen, voordat het gebouw in
zakelijke handen komt, met de
mogelijkheid van afbraak.
De Gr.
HAARLEMMERSTRAAT 181
ZILVEREN SIERADEN
En zo wil de keuken zich ook nog wel eens presenteren, als
betrof het hier inderdaad een hotel.
Diëten
Zoals ook in militaire dienst wordt de maaltijd in forse ketels bereid.
LEIDEN "Gele Gids, Gouden
Gids", ook wel GG geheten: een
hulp en misschien leidraad voor te-
lefoonbezitters, die niet bij machte
zijn, om meteen de bladzijden van
het hen door het Staatsbedrijf der
Posterijen, Telefonie en Telegrafie
ter beschikking gestelde boek op
te slaan, teineinde wentelbedden te
bestellen, varkenshandelaren te ont
bieden, dan wel een fabrikant van
zonnebrillen aan de lijn te krijgen.
"Gele Gids, Gouden Gids", een
jaar of zestig geleden gestart als
"Yellow Pages" in het noorden van
de Verenigde Staten, is sinds 1964
ook in ons land bekend. Eerst was
het een Braziliaanse firma die voor
de verspreiding en publicatie zorg
de, maar door een niet geheel vlek
keloos gevoerd financieel beleid
kwam de Nederlandse uitgave eni
ge jaren later in handen van het
ITT-Concern, zg. Edities
met een kleine drieëneenhalf mil
joen exemplaren worden elk jaar
aan de telefoonbezitters toegezon
den. Mensen die een zaak hebben of
een vrij beroep uitoefenen hebben
recht op een gratis vermelding in
de gids. De grote massa, die de te
lefoon slechts ziet als een hulpmid
del in de communicatie komt niet
in de gids te staan.
De gids wordt gratis verspreid
door de PTT, die exclusief aan ex
ploitant "Publimedia" haar abon
neebestand heeft verkocht. De PTT
maakt dan ook veel reclame in de
gids. De ene hand helpt de andere.
De uitgever leeft trouwens van de
advertenties. Sinds vorig jaar wordt
er met winst gewerkt.
Dat alles vertelt de heer Albers
van de uitgever Publimedia. Hij
zegt ook dat er vroeger meer kritiek
was op de inhoud dan tegenwoordig.
Opmerkingen cat het aantal friet
zaken in een bekende en grote stad
door de GG wordt gesteld op vier,
terwijl een tienvoud eerder de waar
heid zou benaderen wijst hij van de
hand. "Dan moeten de mensen
maar bij de rubriek "snackbar" of
"cafetaria" kijken. Dan vinden
Zo'n 80.000 telefoonbezitters in Lei
den en omgeving hebben de GG
"als kind aan huis", zoals de recla
me zegt. Maar naar onze mening is
het wel een enfant terrible. Want;
De Leidse regio telt volgens de
GG 36 psychologen. Een opwekkend
aantal, dat zeker, maar we zijn er
van overtuigd dat er wel meer van
deze mensen in de buurt rondlo
pen. Kijk je bij de rubriek", "zwem
baden", dan schijnen "De Does" in
Leiderdorp en "Haasbroek" te Zoe-
terwoude te zijn gesloten. De foto
die we deze week van de 50.000ste
bezoeker in laatstgenoemd bad in
de krant hadden, was dus een truc,
althans dat zouden we moeten gelo-
Leiden kent slechts één kok en
één winkel die handelt in corsette-
riën, terwijl we als we kousen of
sokken willen hebben, helemaal
naar Leidschendam moeten.
Tien cafetaria's en achttien
snackbars lijken ons ook wat weinig.
En wat te denken van de drie dan
cings in de Sleutelstad? Als dat
waar was, hadden we een treurig
uitgaanspubliek. Verder komen we
(voor wat de stad Leiden betreft)
een onthutsend aantal accountants
tegen: vijf. Er leeft hier slechts één
artiest, er zijn twee autoslopers, vier
automatieken, drie winkels voor da
meshoeden en één viltfabriek of
groothandel.
Het venduhuis der notarissen is
kennelijk gesloten. Sanitaire arti
kelen worden opgedeeld in "sani
taire artikelen", "sanitaire artike
len (fabrieken en groothandel") en
"sanitaire artikelen (installatie en
onderhoud)". Moeilijk hoor.
Het zal Avifauna goed doen te
weten dat ze als "scheepvaartmaat
schappij" door het leven gaat in de
GG. Schildersbenodigdheden kan
men slechts op twee plaatsen in
Haag te worden afgereisd.
Leiden verkrijgen. En voor schooi
en studieboeken dient naar Den
Het is overigens prettig te weten
dat Leiden vier seksboetieks heeft.
Maar wat een firma uit Weert nu
moet betekenen als agent van "Am-
bassador-condooms" is ons een
raadsel. Daar hebben ze toch de GG
van Eindhoven
die van Leiden.
Over café's, bars en discotheken,
durven we geen woorden vuil te ma»
ken. Alleen deze zeer algemene: het
klopt niet. Koetsotheek, Scarabee,
Marepoort en nog enkele meer ont
breken. En ze hebben toch wel 'n
naam, dachten we zo.
Dat betekent meteen een speur
tocht naar de restaurants. Alberts
Corner op de Stationsweg is dichi
heren van de GG, al een hele tiid.
Er is een mooie Chinees voor in de
plaats gekomen. En restaurant "De
Groenoord" in de gelijknamige vee
hal zien we toch echt niet als een
uitstapplaats als er wat te vieren
valt. Het is een beetje stil daar. Bel-
levue staat genoteerd als een hotel,
evenals Nieuw Minerva. Daar valt
niets tegen in te brengen, maar t
zijn toch echt wel plaatsen waar Je
nodig? En niet ook smakelijk dan wel goed kunt
Gaan we nog even door? Voor d»*-
ze krant is het misschien wel aa»-cugT
om te vernemen dat er in Monr.ic-
kendam telexrollen kunnen worden-
gekocht. Maar Monnickendam iig&
in het district Amsterdam.
En ondermeer dit soort adressen
maakt de GG zeer onduidelijk. Je
probeert iets op te snorren
en .komt uit in Sneek, Delfzijl, Har
derwijk of Sitta'rd. En dat mest
niet maggen. Want die "Gele Gids,
Gouden Gids" is er toch voor de
snelheid? Niet alleen om iemand ie
bereiken, maar evengoed' om iets in
huis te krijgen.
De overzichtelijkheid van drt
boekwerkje is stuitend: druk. ver
moeiend en lastig. Maar ja we
kijkt erin? Wij ja, met pijn eh
moeite. PAUL WOLFSWINKEL.
