INDIA IS OP WEG
NAAR DE DICTATUUR
Uniek tehuis voor
suikerpatientjes
wellicht gesloten
PAGINA 16
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1975
--j*—1
Door
drs. M. L. Snijders
NEW DELHI De ambtenaren
komen nu op tijd naar hun werk:
bang dat ze anders worden ontsla
gen. Bij bushaltes staan de mensen
in een rij alsof ze Britten waren:
er zijn dan ook al honderden bekeu
ringen gemaakt wegens naar voren
dringen. De meters van de scooter
taxi's die zo vaak een te hoog bedrag
aangaven, worden allemaal nageke
ken en iedere dag staan er lange
rijen meldingen in de kranten van
mensen die betrapt zijn wegens
smokkel, het ontduiken van belas
tingen, het schromelijk verwaarlozen
van hun werk of het verduisteren
van geld.
„Eindelijk is er hier eens wat disci
pline gekomen", zegt een jonge
vrouw, die zich allang heeft geërgerd
aan de laksheid, de nonchalance, de
onzorgvuldigheid van haar landge
noten. En zij vindt het prachtig dat
Indira Gandhi dat voor elkaar heeft
gekregen. Dat daarvoor bijna 200.000
mensen in de gevangenis zijn ge
stopt, dat de persvrijheid is opgehe
ven en het parlement machteloos is
gemaakt, vindt zij best de moeite
waard.
En daarmee lijkt de overgrote
meerderheid van de Indiërs het eens
te zijn. Indira Gandhi is bezig haar
land met vaste hand naar de dicta
tuur te leiden en de overgrote meer
derheid van haar volk heeft tegen wat
zij tot nog toe in dat kader heeft
gedaan, heelmaal geen bezwaar.
Dat komt ook, omdat de prijzen
omlaag zijn gegaan. En dat is be
langrijk in een arm land waar bo
vendien sinds juli vorig jaar de sa
larisverhogingen die voortkomen uit
de stijging van de kosten van le
vensonderhoud, voor de helft op een
spaarrekening moesten worden gezet,
zodat er niet over kon worden be
schikt. Mensen die zich niet gemak
kelijk door slogans laten imponeren
weten, dat die prijsdalingen al wa
ren begonnen voor de minister-presi
dent op 26 juni de noodtoestand af
kondigde - maar hun aantal is
klein.
Het zijn dezelfde mensen die er op
wijzen dat het met veel tamtam aan
gekondigde 20-punten programma
voor economische hervormingen vrij
wel niets nieuws bevat. Het bestaat
uit plannen die al waren opgeno
men in het verkiezingsmanifest
waarmee Indira's partij in 1972, na
de succesvol verlopen oorlog om
Bangladesj, een overweldigende meer
derheid behaalde.
—Waarom is- er van de uitvoering
van die punten in de drie jaar die
sindsdien zijn verlopen, zo weinig
terechtgekomen, vraag ik O. M. Meh-
ta, onderminister van Binnenlandse
Zaken die beschouwd wordt als een
van de opkomende jongere leiders
van de Congrespartij.
„Omdat de oppositie het ons on
mogelijk maakte. Er 'was een toe
nemende agitatie en steeds meer bui
tenparlementaire actie. Er was de
langdurige spoorwegstaking van mei
vorig jaar, er was de moord op een
rechter en de aanslag op een minis
ter. De oppositiepartijen van links
en rechts kwamen bij elkaar met
maar een doel: mevrouw Gandhi
weg te krijgen".
Dat mag toch in een democra
tie?
„Jawel, maar niet met buitenparle
mentaire middelen. Zij maakten het
onmogelijk wetgeving door het par
lement te krijgen. Ze zagen kans de
ontbinding te forceren van de wet
gevende vergadering in de deelstaat
Gujarat met hongerstaking en door
de eerste minister te dwingen een
brief te ondertekenen waarin hij zijn
ontslag aanbood".
Maar uw partij had al die tijd
een twee-derde meerderheid in beide
kamers van het parlement.
„Maar zij schreeuwden en maak
ten een normale voortgang van het
werk onmgogeiijk. Bovendien maakte
de pers van dit alles groot misbaar.
Het is waar dat wij met 360 leden
van de Congrespartij tegenover een
100 leden van de verzamelde oppo
sitie stonden in de Lok Sabha, het
Lagerhuis, met zijn plusminus 520
leden. Hadden we ze dan misschien
uit de Kamer moeten zetten?
Misschien was dat beter geweest
dan ze in de gevangenis te gooien.
„Maar ze zijn niet in de gevange
nis gezet omdat ze leden waren van
de oppositie, maar omdat ze meede
den aan een conspiratie".
Had dat niet iets te maken met
het feit, dat de rechter mevrouw
Gandhi schuldig had bevonden aan
corruptie bij de verkiezingen in Oetar
Pradesh in 1971 en haar daarom
het recht een openbaar ambt te be
kleden voor zes jaar ontnam?
De massa
O. M. Mehta begint steeds onge
makkelijker te kijken. Af en toe hel
pen zijn medewerkers, die het inter
view bijwonen, hem in het Hindi.
Ik ken het verhaal, want het wordt
door alle officiële woordvoerders op
vrijwel dezelfde manier verteld. De
oppositie, geleid door de 72-jarige
pacifist en puritein Jayaprakash Na-
rayan en de twee jaar oudere Mo-
rarji Desai, eens minister v. Justi
tie en vice-premier, destijds ge
noemd als opvolger van mevrouw
Gandhi's vader, Jawaharlal Nehroe,
riep na de veroordeling van Indira
en na haar weigering ontslag te
nemen op tot „satyagraha": leide-
lijk verzet en burgerlijke ongehoor
zaamheid. Dat was de strijdwijze van
de man waarmee de premier alleen
de naam gemeen .heeft zonder
overigens familie van hem te zijn
Mahatma Gandhi, de vader des
vaderlands. Deze strijdmethode, zegt
de regering, was goed tegen dë Britse
overheerser, maar kan in een regu
liere staat niet meer worden toege
staan.
Bovendien riep Narayan leger en
politie op geen onwettige bevelen op
te volgen, en dat was oproep tot mui
terij. Waarom werd Narayan op die
grond dan niet gearresteerd?
Omdat er een veel grotere bewe
ging achterstond, zegt onderminister
Mehta.
Hoe dan dat pou, vraag ik weer,
als het nu zo rustig is in het hele
land en er geen grootscheepse protes
ten zijn tegen al die arrestaties. Was
u werkelijk bang dat de politie en
het leger ongehoorzaam zouden zijn
Mehta komt daar niet uit. Krijgt
weer hulp van zijn assistenten, roept
de ervaring in de deelstaat Bihar er
bij, noemt de demonstraties die na
„het premierschap" vereenzelvigde:
een aanval op mij is een aanval
op dit belangrijke instituut. En haar
adviseurs vonden het onder wie,
naar het schijnt haar kille zoon
Sanya die een steeds belangrijker
rol gaat spelen. Zij wildm Indira
niet laten vallen omdat dat de val
zou inluiden van de hele Congres-
partij.En ook daar geldt het gevoel:
de partij is het land, een gevoel dat
niet verwonderlijk is bij een partij
die 28 jaar lang onafgebroken en
meestal beschikkend over een abso
lute meerderheid aan h^t bewind
is geweest.
Die party is onzeker: de dag na de
veroordeling van de premier, verloor
zij de belangrijke verkiezingen in de
deelstaat Gujarat. De partij is angs
tig („Wij wisten niet of de massa
op onze hand zou zijn"). De partij
heeft de laatste jaren geen kans ge
zien te voorkomen dat ^r in India
een soort tweede economie naast de
officiële is ontstaan, een die bestaat
bij de gratie van al het zwart ge
houden geld, verdiend met illegale
activiteiten, niet aangegeven voor de
inkomstenbelasting.
Voor een deel gaat dit geld, in de
vorm van bijdragen aan de partijkas,
naar de politieke partijen voor
namelijk de Congrespartij. Boven-
din: de Indiase, versie van het socialis
me houdt een zeer intensieve be
moeienis in van de overaeid met
de partijen de bronnen van hun in
komsten openbaar moeten maken.
Maar de meesten van hen waren
ook tegen het aanblijven van Gandhi
na haar veroordeling en ook tegen
het uitroepen 'van de noodtoestand,
zodat ze nu of in de gevangenis zit
ten, of als lid van de partij zijn ge
schorst.
Hi'tlerjugend
Indira Gandhi, een machtsbeluste ,maar innerlijk onzekere
vrouw die niet meer in staat ts onderscheid te maken tussen
wat goed is voor haar eigen "positie en wat goed is voor haar
grote volk.
de 12e juni plaatsvonden en die hun de omvang van de produktie ra 'alle
hoogtepunt bereikten op de 24e, met bedrijven. Om die produkti2-omvang
de dreiging van een landelijke actie uit te breiden zijn vergunmngra no-
tot burgerlijke ongehoorzaamheid op dig. Ën^de behandeling
de 28e. En zegt dan, heel onthullend:
„Wij wisten niet of de massa op onze
hand zou zijn". En beëindigt vervol
gens het gesprek heel abrupt in een
wat gegeneerd zwijgen van zijn me
dewerkers.
Zijn laatste opmerking lijkt
stukje te hebben onthuld
gen om vergunningen kan worden
bespoedigd met giften soms tot
zeer omvangrijke bedragen.
Bedrijven die niet hebben kunnen
ie. wachten op hun licence, zijn bereid
ambtenaren die ontdekken dat zij
(en hun toegestane p rodukie-omvang
de hebben overschreden, voor zwijg-
werkelijke beweegredenen achter de zaamheid te betalen. Er zijn leden
maatregelen die zijn
het parlement en ze'fs
Indira* Gandhi op h^kr ters met deze praktijken verbonden.
Corruptie
hele reeks
genomen
zetel te houden. Na haar veroor
deling op 12 juni door de lagere rech
ter heeft op de 23e 'n rechter van
het opperste gerechtshof 'bij een zo
genaamde „stay order" wel haar lid
maatschap van het parlement be
ëindigd, maar, haar tot de
behandeling in hoger beroep toe
gestaan het ambt
sident te behouden.
Mevrouw Gandhi
niet zeker van dat het hele hoogge- leven ijverde.
In al die jaren.dat de Congres
partij aan het bewind is heeft ze
niets kunnen doen om dat soort prak
tijken te verminderen of on te hef
fen. Jayapraksash Narayan voerde
hiertegen 'n 'kruistocht waarbij hij
minister-pre- aansloot bij de herinneringen
Gaat onder de emergency law
haar- zouzijn de Congrespartij dat soort zaken
haar zou zijn krachtig aanpakken? De schijn
nota bene de wordt gewekt van wel. De manha-
rani van Jaipur, Gaitra Devi en
haar zoon zijn gearresteerd wegens
rechtshof bij die behandeling in laat
ste instantie, wel
ste instantie, wel
en dat terwijl
voorzitter zelf heeft benoemd Daar-
oJüwJitfe hS ^iigeneIopSteOI?eggen: illegale handel in diamanten en goud
«CX S X worden gevon- dat wtjst „t£ ,P ^at
kenners van het land:
jarenlang
;te recht-
den om geen ongunstige uitspraak
de'jan SS™ J
strafbare feiten die*jh«ft Hmd—cta parta neeftge-
ongedaan werden gemaakt. Stmfto_ pakt
re feiten overigens, van Mn zo ge Bovendien blijkt nu al, dat door
ringe omvang, dat iederem die 'ets ontbreken van de puWleke controle
van verkiezingspraktijken afwMt pers en df, parlementaire 0ppo
zeker in Aziatische en Afntóanse konden bet TO.
landen zich er over verbaasde dat om corruptIege]den openlijker is
ze strafbaar waren bevonden. geworden. Daarbij zijn de .prijzen"
An7AtprP ryartii verhoogd, zowel die welke door lagere
UnzeKere pari j ambtenaren worden gevraagd, als die
Maar hoe dan ook Indira's val welke worden geëist voor steun aan
moest worden voorkomen. Zij zelf de kas van het Congresparty,
vond dat, omdat ze, precies als Ni- Er zijn leden in de partij die al
xon, haar eigen positie met die van lang geleden hebben voorgesteld dat
De noodtoestand heeft do Congres
partij ertoe gebracht, te zorgen
voor versterking van zyn geleidelijk
afkalvende positie onder het volk.
Voorzitter D. K. Borooah wil in New
Delhi om te beginnen 20.000 jonge
mannen en vrouwen aantrekken voor
het India's jeugdcongres om de par
tij te helpen haar plannen uit te
voeren. Delhi, zegt hij, in zijn statige
oud-koloniale geel-gestucte huis aan
een van de brede lanenvan de hoofd
stad, was een van de bolwerken van
Jan Sang en van de militante, niet-
politieke vleugel daarvan, de RSS.
„Daarom zullen we iedereen die
zich aanmeldt nauwkeurig op zijn
achtergrond onderzoeken", zegt Bo
rooah. Degenen die aanvaard wor
den krijgen 'n toezichthoudende
tie om te zien of de landverdeling
wel ip de juiste manier gebeurt, te
controleren of het distributiesysteem
wel goed werkt en of de prijsvoor-
schriften worden nageleefd.
Is dat de taak van een jeugd
organisatie?
„Het is belangrijk dat dit gebeurt?"
Op deze manier worden ze een
soort onofficiële politie.
,Ze willen rust en orde helpen
handhaven."
8 Kunt u zich voorstellen dat
een Europeaan daarbij onwillekeurig
aan de Hitierjugend moet denken?
„Wij hebben als partij altijd veel
verantwoordelijkheden op -»ne geno-
Het worden dus verklikkers?
„Ze ondernemen zelf geen actie,
maar vertellen wat ze zien aan de
politie".
Kan de politie dat zelf niet?
,Nee, dar is de politie onvoldoende
toe in staat".
Ongehinderd door een „bemoei
zuchtige" pers en een „agiterende"
oppositie, hoopt de Congrespartij op
deze manier de greep op hit miljoe
nenvolk dat zij zo duidelijk aan het
verliezen was, te herwinnen en te
verstevigen.
Verzot
Is ér dan helemaal geen ver
zet?
Er is een bomaanslag gepleegd op
het televisiestation van de hoofd
stad. Er zijn voedselschepen opge
blazen in Calcutta, er is een^eendags-
staking geweest in Bombay "en de so
cialistische leider George Pernandes
die onodergedoken is, ziet kans om
bijtende anti-Gandhi brieven te blij
ven rondsturen waarin hij de pre
mier aanspreekt als madame dicta
tor. Er zijn nog enkele leden'van de
Congrespartij- van wie bekent is dat
zij tegen de genomen maatregelen
zijn maar als je ze bezoekt zeg
gen ,ze berustend dat ze misschien
dezelfde avond al zullen worden op
gepakt.
Want „a nation on the march can
not afford internal, unrest" zoals
een groot bord aan een van Delhi's
drukste straten Madam Gandhi ci
teert: een volk op mars kan zich
geen binnenlandse onrust veroorlo-
Er zijn ook nog twee deelstaten
waarin de lmachtige premier en haar
almachtige partij geen meerderheid
hebben: de noordwestelijke staat Gu
jarat en de zuidoostelijke Tamil Na-
du. Ze bedreigd voelen zij zich al,
dat Tamil Nadu jongstleden maan
dag in een twee pagina's grote adver
tentie in nationale dagbladen uitleg
de hoe ver de staat al is en al
acht jaren lang, zolang de oppostie
daar aan het bewind is Met de
uitvoering van mevrouw Gandhi's
?0-puntenprogramma. „Tamil loopt
voorop", zegt chief-minister Kalaig-
nar Mkarunandidhi daarin bezwe
rend.
Want hij weet dat de grondwet de
premier de bevoegdheid geeft de re
gering in. deelstaten te onderwerpen
an het zogenaamde „presidentiële re
gime". Voorlopig durft Indira dat nog
niet: India bestaat uit vele volken en
stammen en het aanwakkeren van
de neiging om zich af te scheiden,
zou alles wat ze nu heeft gewonnen,
weer in de waagschaal kunnen stel
len.
Maar eens zal ze moeten aanpak
ken, die tegenstanders. Want ae wet
matigheid van een dictatuur is on
verbiddelijk: wie eenmaal begonnen
is zijn macht met geweld aan een
land op te leggen, moet dat steeds
verfijnder, steeds omvangrijker,
steeds completer doen. En zo gaat
een van de aardigste, humaanste en
vriendelijkste volkeren ter wereld
maar helaas ook een van de minst
strijdbare de weg op naar
plete dictatuur in de greep 1
machtsbeluste maar innerlijk on-
zekere vrouw die net als alle dic
tatoren niet meer in staat is onder
scheid te maken tussen wat goed is
voor haar eigen positie en -vat voor
haar grote, zachtmoedige volk.
Kinderen moeten zichzelf leren injecteren.
Afhankelijk van financiële hulp
Bosch en Duin Het kindertehuis
voor suikerpatientjes „Bos en Duin"
in Bosch en Duin (gemeente Zeist)
wordt met sluiting bedreigd. Als er
voor 1 oktober niet voldoende geld
binnenkomt, wordt het personeel
ontslagen, gaat het tehuis dicht en
komen de ongeveer 30 patientjes op
straat te staan.
Door
Godfried Heiwig
Een uniek tehuis zou dan verdwij
nen. Uniek, omdat dit de enige
instelling in Europa is waar de
suikerpatiënten wordt geleerd te
leven met hun ziekte. Het aantal
kinderen dat aan suikerziekte lijdt
loopt in ons land in de duizenden.
Suikerziekte verandert iemands le
ven ingrijpend. Men moet op streng
dieet en de patient moet elke dag
worden ingespoten met insuline.
Bovendien eist suikerziekte een
grote zelfdiscipline van de patient.
Zoetigheid zoals ijsjes, suikerhou
dende dranken en voedsel zijn
absoluut taboe.
Suikerpatiënten (diabetici) moeten
zich aanpassen aan een totaal ander
eet- en levenspatroon. Vooral voor
kinderen is dit moeilijk, ze begrijpen
niet altijd waarom hun vriendjes of
vriendinnetjes wel een suikerspin
mogen hebben en zij niet. Ze voelen
zich vaak geïsoleerd omdat ze
merken dat ze „anders" zijn.
Dat. isolement leidt dikwijls tot
grote spanningen in het gezin. De
patientjes komen in' verzet omdat ze
niet_ begrijpen wat hun mankeert.
Hun ouders kunnen de situatie niet
aan omdat ook zij te weinig weten
over suikerziekte.
Daarom richtte de Diabetes Vereni
ging Nederland vijf jaar geleden het
■tehuis Bos en Duin op. Dit tehuis
biedt plaats aan 34 patientjes van 5
tot 15 jaar en ligt in de bossen bij
Zeist. De kinderen zijn verdeeld
over drie paviljoens. Sommigen
hebben een eigen kamer, anderen
moeten die delen. De kinderen
richten hun kamer zelf in met
spullen die ze van huis hebben
meegebracht. De muren en ramen
zijn beplakt ;met posters en stickers.
- Nooit kwijt
Er is een zwembad, de patiënten
doen veel aan sport of maken
wandelingen en fietstochten door
het bos. Men wil voorkomen dat de
'kinderen zich in een ziekenhuis
wanen. Bos en Duin is eigenlijk een
soort trainingscentrum waar de
patientjes niet blijven totdat ze zijn
genezen, want suikerziekte raak je
nooit kwijt.
Elk kind blijft ëen vaste periode
van acht weken. Daarin leren ze te
wennen aan de problemen van
suikerziekte. Ze moeten zichzelf
kunnen injecteren met insuline. Ze
leren wat ze wel en niet mogen
eten. Ze ondervinden wat een hypo
(soort coma) is, wat ze daaraan
kunnen doen en hoe ze het kunnen
voorkomen. Een staf van artsen,
verpleegsters, en een maatschappe
lijk' werkster helpt hen daarbij. Er
is zelfs een onderwijzeres die de
kinderen les geeft als ze door hun
verblijf in het tehuis de lessen op
school moeten missen.
Na acht weken gaan de kinderen
weer naar huis. Sommigen hoeven
nooit meer terug te komen omdat ze
aan de begeleiding van hun ouders
genoeg hebben. Maar er zijn ook
patientjes die na verloop van tijd
weer worden „opgenomen" omdat ze
nieuwe problemen hebben door
bijvoorbeeld puberteit of de over
gang van lagere school naar
voortgezet onderwijs.
Het tehuis zit nu met een tekort
van 700.000 gulden. „Die financiële
moeilijkheden zijn grotendeels ver
oorzaakt door het rumoerige verle
den", vertelt geneesheer-directeur dr.
S.G.Th. Hulst. In oktober 1972 ging
het tehuis voor drie maanden dicht
als gevolg van een conflict tussen
het bestuur en de staf.
„Die sluiting^ heeft ons geen goed
gedaan. Het duurt een hele tijd
voordat je de bekendheid en het
vertrouwen weer terughebt. Dat
verliep trager dan we hadden
verwacht. De bedden waren niet
permanent bezet, waardoor de
inkomsten daalden terwijl er een
overcapaciteit aan personeel was.
We konden geen personeel ontslaan
omdat er soms periodes waren dat
alle bedden wel vol waren".
In januari van dit jaar was het
tehuis door zijn reserves heen. De
Diabetes Vereniging, die altijd de
tekorten had aangevuld, stortte geen
geld meer in het tehuis omdat ze
zelf ook geen reserves meer had. De
raad van toezicht besloot om het
tehuis op de kortst mogelijke
termijn te sluiten, nadat een
accountantsonderzoek fikse tekorten
aan het licht had gebracht.
Dr. Hulst: „Het personeel maakte
grote bezwaren tegen ontslag.
Iedereen in het tehuis wilde er
uiterst hard aan trekken om Bos en
Duin weer exploitabel te maken.
Eenstemmig werd besloten om door
te gaan en de situatie op 1 Juli
opnieuw te bekijken. Dat werd
uitgesteld toen bleek dat de
verliezen niet groter werden. Maar
je kan niet blijven uitstellen. Dat
wekt groteonrust onder het
personeel. In oktober moet de
beslissing vallen".
In ieder geval is dan een eind
gemaakt aan de ingewikkelde
bestuursstructuur die volgens dr.
Hulst heeft bijgedragen tot de
problemen. Zowel de Vereniging als
de stichting, die het tehuis beheert,
hebben hetzelfde bestuur. Daar
moesten moeilijkheden van komen.
Dr. Hulst: „Een vereniging leiden en
een tehuis runnen zijn twee
volkomen verschillende dingen. Dat
heeft men te laat ingezien. Ook de
uitgangspunten zijn anders. Voor de
stichting is het voortbestaan van
het tehuis het belangrijkste, voor de
vereniging niet.
De bestuurlijke crisis is nu
bezworen. De Vereniging trekt zich
per 1 september geheel uit het
tehuis terug. Blijft het tekort van
zeven ton. De overheid wil niet
bijspringen. Dr. Hulst heeft daar
wel begrip voor. „Het is erg
makkelijk om te zeggen: laat de
overheid maar betalen. Maar je
moet reeel zijn. De overheid kan
niet alles financieren. Deze inrich
ting is het resultaat van het
particuliere initiatief. Een noodzake
lijke luxe, waar je wel wat voor over
moet hebben".
Zeven ton
Vandaar dat het tehuis bij
particulieren wil aankloppen. Er is
al contact gelegd met verschillende
instanties om geld los te krijgen.
Zeven ton is het streefbedrag. „Als
we maar zes ton halen, is dat geen
ramp; als we de bedden maar weer
vol krijgen", zegt dr. Hulst.
Nieh alleen de staf, maar ook
huisartsen, specialisten en ouders
vechten voor het behoud van Bos en
Duin. Van de artsen, die kinderen
verwezen naar het tehuis, is 80
procenit tegen sluiting. En ook de
ouders vinden dat dit tehuis moet
blijven, ook al is het nog zo klein.
„De grootte is helemaal niet
belangrijk", vinden de heer en
mevrouw Vosmeer uit Utrecht. Hun
dochter Astrid is 13 jaar en deze
zomer voor het eerst in Bos en
Duin. „Het is een fantastische
instelling. Astrid wilde vroeger nooit
over haar ziekte praten, maar nu
wel. In het tehuis beseft ze dat ze
niet de enige is die suiker heeft. Het
verblijf in Bos en Duin doet haar
zichtbaar goed. Dit tehuis is toch
zeker een geweldige uitkomst. Dat
mag nooit verdwijnen".
