Carl van der Plas speelde
een echte
slijmbal
Veel auto 's, veel gejakker
Film over Mohammed met
vermaarde filmacteurs
In film van Fons Rademakers
SUPERBENZINE
VOOR
WEGGEEFPRIJS
90 CENT R LITER!
VRIJDAG 8 AUGUSTUS 1975
PAGINA 13
Dit voorjaar bleek Fons Rademakers de artistiek directeur
van de Haagse Comedie, Carl van der Plas, op het oog te heb
ben voor zijn film naar Multatuli's roman "Max Havelaar of
de Ifoffijveilingen van de Ned. Handelmaatschappij" het werk
dat in 1860 bij zijn verschijnen een steen in de rustige vijver van
ons koloniale wereldrijk wierp.
Door
Piet Ruivenkamp
Slij mering moest het worden, een
van Max Havelaars tegenspelers de
flegmatische resident, die zoals zijn
benaming suggereert een echte
I slijmbal was. Een reden om te
twijfelen of zelfs te bedanken voor
de eer? Een acteur moet met het
sympathieke of onsympathieke van
een rol niet rekenen. „Ik weet dat ik
een gezagsgetrouw uiterlijk heb,
daar zal ik wel op gekozen zijn" zegt
Van der Plas net enkele dagen terug
van de opnamen voor de eerste
Nederlands-Indonesische coproduk-
tie, welke in 1976 met Pasen in de
bioscopen komt.
Het werd zijn eerste filmrol, waar
hij begin juni voor naar Djakarta
reisde. Indonesië en de Verenigde
Staten stonden al lang op zijn
verlanglijstje en die eerste wens kon
nu na een videotest vervuld worden.
Op het kleine scherm kon hij dit
voorjaar meteen controleren wat er
via de camera gebeurde. Radema
kers was tevreden. Van der Plas liet
zich een passende snor groeien, wel
ke nu nog zijn gezag achter een
sceptische mond laat doorwerken.
I Zon attribuut is acteurs meestal
maar kort gegeven.
Anne-Marie Heyligers, djn vrouw,
maakte de reis mee. Zij beleefde er
een nieuwe kennismaking sinds Ikng
van haar geboorteland aan. Niet
alleen haar geboortestad Djokjakar
ta zag zij terug, maar ook de wijk
in Soerabaja. waar zij een groot
deel van haar jeugd doorbracht.
Toen woonden er welgestelde
Indonesiërs.
Naituur
De tijd, die buiten de tien
draaidagen voor Van der Plas over
was gebruikten hij. en. .zijn vrouw
om Java te doorkruisen en Bali te
zien. Trouwens het vinden van
goede lokaties tevoren door de
produktie droeg ertoe bij dat men in
afgelegen gebieden belandde waar
toeristen nooit komen, streken met
een verblindende natuurpracht. Die
zal in de film zeker een grote rol
gaan spelen. De techniek zat met
lange lijnen aan Nederland vast.
Wekelijks werden de filmrollen met
opnamen, goed in ijs verpakt, door
produktieleider Hans Kemna naar
het vliegveld gereden om in
Nederland ontwikkeld te worden. De
kwaliteit, die Jan de Bont wist te
bereiken stemde tot tevredenheid.
Scenarioschrijver Gerard boeteman
zag de rushes en kon de onder de
tropenzon zwoegènden gerust stellen.
Het was en is geen produktie zonder
problemen geworden. Maar dat is
ook niet te verwachten.
Voor Carl van der Plas was het een
boeiende ervaring, die nogal los
stond van het soort werk, dat hij op
het toneel doet. Hij had het boek
uiteraard tevoren gelezen en zich
een voorstelling gemaakt van de rol
zoals hij die zou spelen. „Ik heb
geprobeerd van mijn eigen persoon
lijkheid uit te gaan, in dit geval
voor een gezagsdrager, die niet uit
de plooi te brengen is".
„Je maakt Jezelf een beeld van de
figuur en moet het dan met de
regisseur eens worden". „Soeteman
heeft naar mijn idee filmisch wel
recht doen wedervaren aan de rol
van het boek."
Huis
De film-Slijmering kon de rol
spelen in het huis, waar de bewuste
resident zelf optrad in Serang en in
Cirebon resideerde hij in een
woning, waar de laatste resident
Van der Plas heette. „Dat schijnt
een echte mannetjesputter te zijn
geweest" zegt hij en daarbij klinkt
geen bewondering door voor het ras
der kneveldraaiers. „Geen familie"
zegt Van der Plas dan ook
gedecideerd.
De Haagse toneelleider behoort tot
de generatie die niet verwant is met
de kolonisten dan wel als de jeugd
los staat van het koloniale verleden.
Hij ging naar Djakarta met het
kollektieve schuldgevoel van de
tussengeneratie en was wat beducht
voor de ontvangst daar.
„Maar je werd daar alleraardigst
ontvangen door iedereen".
De intellectuelen kenden de spraak
makende roman van Multatuli, waar
trouwens juist een vertaling van
verschenen is.
„Toneelspelers vormen een interna
tionale vrijmetselarij, die her
kennen elkaar overal" zegt Van
der Plas over de samenwerking met
de Indonesische acteurs en actrices.
Voor de helft van de opnamen reed
hij in een oude Spijkerkoets met
twee paarden ervoor en twee
erachter. Elke dag waren er
honderden Javanen, die nieuwsgierig
bleven kijken naar de filmploeg
tegengehouden door militairen die
minstens even nieuwsgierig toeke
ken. In een scene bij een rivier,
waar de koets op een bamboevlot
overheen getrokken moest worden,
kwam het tot een luidruchtige
rivaliteit tussen kampongs aan
weerszijden van de rivier. Enthou
siast gejuich aan een kant als aan
de andere zijde honderden nieuws
gierigen uit het beeld werden
verdreven en nieuw gejuich als het
voor een tegenshot aan de andere
kant nodig was.
Plukken
De shot-voor shot-techniek maakte
het voor Van der Plas noodzakelijk
dat hij helemaal op de aanwijzingen
van de regisseur afging. „Het is een
andere soort techniek dan op het
toneel, waar je autonomer kan
werken. De camera plukt het als het
ware van je af, je wordt meer
gebruikt." Carl van der Plas leerde
de geest van de filmtechnici
waarderen, van Monique van de Ven
als een begaafde scriptgirl en Ulli
Ullrich als grimeur, die de stemming
hielpen in stand te houden in een
zware, langdurige produktie. Met de
meeste van de hoofdrolspelers had
Van der Plas nog niet samengewerkt
zoals Sacha Bulthuis en Peter
Faber. De laatste in de titelrol van
Max Havelaar.
„Er is in het verhaal natuurlijk wel
wat gewijzigd, maar het is toch vrij
getrouw in beelden vertaald. Een
aardige nuancering is dat Douwes
Dekker Max Havelaar helemaal
gelijk geeft, maar dat de film de
twee karakterkanten laat zien van
een man, die daar problemen
krijgen moet. Het is geen zwartwit-
heilige der laatste dagen. Het is een
impulsieve man, die brokken maakt".
tioee maanden in Indonesië, nog in het beheer van zijn Slijmering-
Films over Christus en Mozes zijn voet of liet slechts een stem horen, kele films gemaakt, maar erg ver
er in de loop der jaren heel wat ge- Allengs werden de filmmakers echter heeft men niet willen gaan vanwege
maakt. Aanvankelijk wel met enige vrijmoediger. de opvattingen, die 'bij de aanhangers
schroom om ze als levende figuren te De profeet Mohammed heeft die van de Islam over het verbeelden van
laten zien. Vroeger bekeek de camera aandacht in de bioscoop tot dusverre hun voorgangers 'bestaat. Maar ook
ze dan ook devoot alleen maar op de nog niet gekregen, in de Arabische daar gaat de moderne t ijd aan be-
rug of toonde slechts een hand, een landen zijn er wel om de figuur en- staande conventies niet voorbij
Danny la Rue
ADVERTENTIE
niet geestig
Titel: ..Fred, het mooiste stuk van
het leger"; hoofdrol Danny Ia Rue
theater Camera
Op het ogenblik beleven de bioscoop
eigenaren wel een zeer trieste tijd.
Immers, zelfs het meest fervente
bioscooppubliek zoekt liev-r de koe
le buitenlucht op, dan de broeieri
ge zaal van het theater. Vandaar
dat in deze komkommertijd geen
spectaculaire premières op het wit
te doek verschijnen. Want wie nog
de moed opbrengt een film t* gaan
bekijken, is niet erg in de stemming
voor problemenfilms.
Zo draait op het ogenblik .n Camera
een Britse film met de bekende tra
vestiet Danny la Rue in de hoofdrol.
Een rolprent die erg geestig moet
zijn, maar door langdradigheid veel
vaart verliest. Het is dan ook een
zouteloos produkt, waarin het "lach-
of-ik-schiet"-effect de boventoon
voert.
Natuurlijk is het best grappig om La
Rue als een temme fatale Duitse
officieren - de film speelt m de Twee
de Wereldoorlog - om de schitterend
gemanicuurde vinger te zien winden,
maar om twee uur lang naar dit
gedoe te moeten kijken, is in deze
hitte wel wat veel gevraagd.
Alleen 't slot van 't verhaal brengt
een aardig verrassinkje als La Rue
de officieren zover krijgt om een ha
telijk liedje mee te zingen.
ANNEMIEK RUYGROK
John Dean, voormalig
adviseur van ex-president
Nixon van de Verenigde Sta
ten, praat op de set met Ro
bert Redford en Dustvn Hoff
man. Zij spelen de hoofdrol
in de film "All the President's
Men", gebaseerd op het boek
van de journalisten Bob
Woodward en Carl Bernstein,
die bij de Washington Post
werkten en daar achter de
Watergate-zaak kwamen. Een
routine-kwestie bracht toen
een van de opzienbarendste
zaken achter de schermen
van Washington aan het rol
len.
Blijvers
liilllllllllllllllllllllllllllllllllllllliilllllllllilillllllllliili
LUXOR: „The Godfather II", het
briljante vervolg op het eerste
succes van Francis Ford Coppola
met Al Pacino in de hoofdrol.
STUDIO: „The return of the
Pink Panther", een echte vakan
tiefilm. Ongecompliceerd lachen
met Peter Sellers.
Terug in Leiden
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
de scholen weer zo zoetjes aan be
ginnen, heeft dit theater maar
weer een oud sex-succes van stal
gehaald.
LIDO: „The Sting", nog niet zo
lang geleden in Leiden te zien ge
weest. Het duo Redfort-Newman
is thans weer in onze dreven te
rug om ons te vermaken met hun
poker-spellet j es
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllh
Kindermatinee
REX: „Pippi in Takatviand'.
Nachtfilms
iiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiliillililliiliiiiili
Goede fi'lms in
andere steden
„Scènes uit een huwelijk" (Ing-
mar Bergman), Tuschinski 2, Am
sterdam.
„La femme aux bottes rouges"
(Jean Luis Bunuel), Cinetol, Am
sterdam.
Haaigse bioscopen
CINEAC: „Walt Disneys teken
filmparade", dag. 9.30, 11.30, 1.30,
3.30, 5.30 uur, zo. vanaf 11.30 uur.
CORSO: Borsten als dodelijke
wapens", dag. 2.00 en 8.00 uur, zat.
2.00, 7.00 en 9.30 uur, zo. 2.00 4.30.
7.00 en 9.30 uur.
EURO: „My fair lady", zat., zo.
en woe. 3.45 en 7.45 uur, overige
dagen: 1.30 en 7.45 uur.
FLORA: „De wilde boerendoch
ters", dag. 2.00, 7.00 en 9.15 uur.
zo. ook 4.30 uur.
ODEON: „Inpikken
zen", dag. 2.00, 6.45 i
zo. 1.45, 4.15 uur enz.
PASSAGE: ..The return of the
Pink Panther", dag. 130, 4.00, 7.00
en 7.30 uur.
REX: „Het monster leeft", dag.
9.30, 11.30, 1.30, 3.30, 5.30, 7.30, 9.30
uur, zo. vanaf 1.30 uur.
ROYAL '70: „Vampiers op drift",
do. t.m. zo. 2.15. 7.00 en 9.30, ma.
en di. 2.15 en 8.00 uur, woe. alleen
2.15 uur.
ROYAL: „De bloedige vuist van
Kung Fu". do. t.m. zo. 2.15, 7.00
en 9.30 uur, ma. tm. woe. 2.15 en
8.00 uur.
STUDIO: „Je kunt me er midden
de nacht vóór wakker maken",
STUDIO 2000: „Once upon a time
in the West", dag. 7.30 uur, elke
middag behalve zondag 2.30 uur.
Een in Sirië geboren regisseur die
sinds zijn twintigste in Hollywood
"heeft gewerkt onder meer bij Sam
Peckinpah, Mohammed Akkad, start
te ruim vijf jaar gelden met het
plan om met een grootscheepse film-
produktie, de ideeën van de profeet
over rechtvaardigheid en menselijk
heid te tonen in een film, waardoor
ook anderen dan de zevenhonderd
miljoen volgelingen van Mohammed
er een idee van zouden krijgen.
Uit Libië, Marokko en Koeweit
stroomde een bedrag van m»ei dan
vijfentwintig miljoen gulden toe voor
Arab International Productions. In
tussen ontstond er natuurlijk toch
nog wel misbaar, maar op de goede
bedoelingen van Akkad valt moeilijk
af te dingen. Hij verzamelde een
antal van de beste acteurs en tech
nici als medewerkers om zich heen,
bij Marrakesn werd voor bijna twee
miljoen gulden 'n nieuw Mekka ge
bouwd. De opnamen in een breed ge
bied in Marokko en bij Tripoli kon
den beginnen voor 'n 3 uur durend
epos van .Mohammed, boodschapper
van God".
In feite werden het twee films één
in het Arabisch en een in het Engels
met grotendeels ander bezettingen,
wat dan weer niet gold voor de dui
zenden figuranten in het verhaal
dat ruim dertien eeuwen geleden
heet te spelen. Voorname rollen wor
den vertolkt door Anthony Quinn
zijn 105de film als Hamza een
onbevreese volgeling van de profeet
en Irene Papas als de echtgenote van
de grote tegenvoeter van Mohammed.
Bij de tweê filmversies, welke beide
door Akkad worden geregisseerd, ziin
een honderdveertig 'technici en tach
tig acteurs en actrices betrokken, ge-
recruteerd uit 28 landen. Dewesterse
inbreng komt voornamelijk uit En
geland. Jack Hildyard nam eerder
de fotografie van onder meer "The
Bridge on the river Kwai" voor zijn
rekening, Maurcie Jarre ("Lawtence
of Arabia") componeert de muziek.
„Inpakken en wegwezen": slechte film, maar met smakelijke trucs
Bij BouwVaria
Zoeter wcudseweg 11
Lüiden.
Als u veel van auto's houdt, en
maar niet genoeg kunt krijgen van
achtervo lgingcn met de nodige blik
schade, kunt u terecht bij "Inpik
ken en wegwezen". U moet geen ei
sen stellen het is een vreselijk slech
te film, maar rustig onderuit zak
ken en simpelweg naar auto's kij
ken en naai- achtervolgingen.
Het gaat dus om de juiste kijkhou
ding. Daarom mag u het Polygoon
journaal niet missen: tussen impo
nerende opnamen van de techniek
die weer voor niets staat en van
een weergaloos snelle speedboatrace,
brengen ze dit maal zelfs nog een
item in kleur. Nee, niet over het
koningshuis op vakantie maar over
de dijken lang Neerlands Grote Ri
vieren. Zevenhonderd kilometer dijk
moet verzwaard worden; u begrijpt,
dat gaat niet zo maar.
We krijgen nu de smaak al aar
dig te pakken. De flitsen van de
nieuwe Nederlandse produktie "Fla
nagan" zetten de teneur goed voort.
Heel stemmig, die chaotische beel
den waarbij de tekst steeds net ver
loren gaat in het gerinkel van ka
pot vallende vazen en borden. Er
staan weer heel wat bekende Neder
landers klaar om op hun manier
interessant de camera in te kijken.
Dat belooft wat.
Ha, daar rijdt de eerste auto al
over een zonnige Amerikaanse High
way. We gaan er maar eens goed
voor zitten. We letten maar niet te
veel op wat die modieus gekapte
filmsterren allemaal zeggen; zij heb
ben zelf ook duidelijk moeite met
die Sjors en Sjimmie dialogen. Daar
bij vertellen ze elkaar dat ze auto
dieven zijn en hoe ze het doen, dat
dieven. Heel ingewikkeld uit die
methode in elkaar zodat de autodie
ven het minuten lang elkaar omstan
dig moeten uitleggen). Die knulli
ge scènes heeft Corona terecht niet
de moeite waard gevonden om van
ondertiteling te voorzien: wat moe
ten we met al die onzin? Tussen al
le overbodige, slecht geknipte, ge-
waarbij het lijkt alsof de film net
is uitgevonden, zien wij dan einde
lijk hoe een autoportier opengeplukt
wordt. Het duurt dan niet lang meer
of de grote achtervolging begint:
veertig minuten lang jakkeren auto's
over asfalt, zandwegen, en over an
dere auto's heen. De held in een gele
Mustang is dozijnen politie auto's te
snel af. Hierom wordt in Trianon
eindelijk hartelijk gelachen, men ge
niet ervan. Want tussen de botsin
gen met onder meer een vuilniswa
gen, een boodschappenwagentje en
een driezitsbank zitten best aardi
ge grappen verwerkt. Alle trucs zijn
uit de toverdoos gehaald, en dat is
smakelijk. Die veertig minuten film
zijn goed te pruimen: recht toe recht
aan gefilmd - zonder interessant te
willen doen. In het begin moet u
maar niet teveel kijken.
Tom Maas
