Losey haalde Ibsens 'Nora'
teveel uit de toneelsfeer
C
1 ...en gis 1
toegelicht
MILJOENENCONTRACT VOOR STEVIE WONDER
Vanavond op de televisie
Griekse coup zaak
van NAVO en CIA'
[.^^[Rrggramma I
TV morgen]
WOENSDAG 6 AUGUSTUS 1975
HOLLYWOOD De Amerikaanse
zanger Stevie Wonder heeft giste
ren zijn handtekening gezet on
der het lucratiefste contract uit
de geschiedenis van de Ameri
kaanse platenindustrie.
De 26-Jarige zanger die sinds 13
Jaar aan de top staat, is nu voor
zeven Jaar verbonden aan Mo
town Records, die hem ruim der
tien miljoen dollar garanderen.
Het contract is ook van betekenis
voor Motown, de "zwarte" platen
firma, die Wonder heeft "ge
maakt". Er waren geruchten ge
weest dat de zanger, zoals groe
pen als The Jackson 5, The Four
Tops en Gladys Knight and the
Pips vóór hem, naar een grotere
firma zou overstappen.
Stevie Wonder is Amerika's meest
geëerde platenartiest van de Ja
ren zeventig. Hij heeft zes gou
den albums en ruim twaalf gou
den singles op zijn naam staan.
Een Jaar of drie geleden werd
de naam van Joseph Losey her
haalde malen genoemd in ver
band met de verfilming van Mar
cel Prouts "A la recherche du
temps perdu", waar in concurren
tie ook de Italiaan Visconti mee
bezig was. Ze hebben beiden de
tanden er op stuk gebeten. De re
gisseur, die in de MacCarthy-da-
gen zijn geboorteland moest ont
vluchten en voornamelijk in En»
geland een carrière opbouwde, be
sloot tot een tussendoortje. Een
bekend toneelstuk levert namelijk
al een ruim deel van een scenario.
Het werd "Nora, een poppenhuis"
van Henrik Ibsen.
In mei 1973 werd de film van
Joseph Losey in het festival van
Cannes vertoond, tegelijk overigens
met een andere toneelmatiger
verfilming van „Nora" van John
Garland.
Sinds „The-go-between" kon Losey in
Cannes geen kwaad meer doen,
maar toch blijkt deze regisseur in
zijn ongelijkmatige werk wat
overschat.
De Losey-film, die vanavond om
20.20 uur op Nederland 2 door de
NOS wordt uitgezonden toonde zich
een tegenvaller ondanks een lijst
van bekende acteurs, die eraan
hebben meegewerkt. Ibsens toneel
stuk behandelt de vrijmaking gan de
vrouw in huwelijk en maatschappij,
een oud thema voor de tijd waarin
het geschreven werd (1879). Nu is de
probleemstelling voor ons verouderd,
maar het stuk blijft tot het
wereldrepertoire behoren (recent bij
de Haagse Comedie). Jane Fonda
speelt de titelrol, geen slechte
keus, want zij is op en top het
kindvrouwtje, dat pret maakt,
koekjes snoept, stoute dingen doet
met geld en de lieve warme pop van
haar man mag zijn.
Tegen Losey's „Nora" zijn overigens
niet geringe bezwaren aan te voeren.
De beperkingen van de toneelvoor
stelling blijken juist het grote
winstpunt te zijn. Alles wat Ibsen in
dialogen laat vertellen of achter de
schermen verbergt, heeft Losey
zichtbaar gemaakt. De verfijnde
schildering van beteugeld huwelijks
leed, waarbij de toeschouwer met
zijn eigen associaties wordt inge
schakeld, is nu letterlijk op straat
gegooid.
De buitenstaanders zien een draak
uit de vorige eeuw aan zich
voorbijtrekken. David Warner als
echtgenoot is geen koesterende
minnaar van zijn popje, maar een
kreng van een vent. Kristine, sloom
vertolkt door Delphine Seyrig, zegt
haar rol op, meer niet. Alleen
Edward Fox als Krogstad en Trevor
Howard als dr. Rank geven een
menselijke toon aan het geheel.
Een fout van de regie veroorzaakt
een breuk tussen het lieve popje
Nora en de zelfbewuste vrouw die
haar man en kinderen plotseling in
de steek laat. Zonder aannemelijke
aanloop, terwijl de hulstiran als een
pudding in elkaar zakt. Nee, dan
Jane Fonda als Nora in de gelijknamige film
Nora toch maar liever weer op de
planken, zonder al die sneeuw en
die uit de toonvallende, niet door
Ibsen bedoelde scenes."
ic In het kader van het 25-Jarig be
staan organiseert de Nederlandse
Vereniging van wetenschappelijke
film en tv het 29e congres en festival
van de International Scientific Film-
association (ISFA)Een en ander zal
plaats vinden van 7 tot en met 14
augustus in de Technische Hoge
school in Eindhoven. Ongeveer 150
gedelegeerden uit de gehele wereld
zien en bespreken daar samen met
een groot aantal Nederlandse deel
nemers ruim 100 audio-visuele pro-
dukties op allerlei terreinen van we
tenschappelijk onderwijs en onder
zoek.
Papandreoe tijdens proces
ATHENE De linkse oppositielei
der Andreas Papandreoe heeft ge
zegd dat de militaire staatsgreep van
1967 in Griekenland was georgani
seerd door de NAVO en de Ameri
kaanse geheime dienst, CIA.
In zijn getuigenverklaring op het
proces tegen twintig leiders van de
voormalige militaire junta verklaar
de Papandreoe dat de verdeling van
Cyprus en hulp aan Israël bij de
zesdaagse oorlog in Juni 1967 onder
delen waren van de plannen die voor
de staatsgreep in Athene waren ge
maakt.
Als de kolonels hun coup niet had
den uitgevoerd dan zou koning Con-
stantiJn zelf een greep naar de
macht hebben gedaan, aldus Papan
dreoe. Hij zei dat de koning hier ook
op de beklaagdenbank zou moeten
zitten.
De twintig beklaagden, onder wie
oud-president Papadopoulos, staan
terecht op beschuldiging van hoog
verraad en opstand.
Het plan voor
drie maanden voor het werd uitge
voerd door functionarissen van het
Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken gewijzigd. Volgens Pa
pandreoe wilde het Pentagon de ver
deling van Cyprus er door drukken
en het eiland onder controle van de
NAVO stellen. Verder moest de coup
een springplank verschaffen voor
hulp aan Israël tijdens de zesdaagse
oorlog.
1(1) The Elephant Song, Kamahl
2 3) Ramaya, Afric Simone
3 2) Stand by your man, Tammy
Wynette
4 4) Roll over lay down, Status
Quo
5(6) Action, The Sweet
6 (11) Tu t'en vas, Alain Barriere
et Noelle Cordier
7 8) One of these nights, The
Eagles
8 5) If you go, Barry Eileen
9 (13) Sandy, The Hollies
10 (10) Seventy five, Limousine
11 (16) Slow down, Shabby Tiger
12 (19) Tears on my pillow, Johnny
Nash
13 (14) Ach Heinrich, Emily und
Tom
14 7) Dolannes melodie, Paul de
Senneville Olivier Tous-
saint
15 (15) Zomertijd, Mieke en vader
Abraham
16 (28) Lady in blue, Joe Dolan
17 9) Foe deeh of deeh, The Ru-
bettes
18 (12) Before the next teardrop
falls, Freddie Fender
19 (17) If you think you know,
Smokey
20 (20) 18 with a bullet, Pete Wing-
field
21 Naar de kermis, Ronnie To-
ber en Cisca Peters
22 Somewhere between, The
Tumbleweeds
23 Coconut woman, Sweet Okay
Supersist
24 't Was aan de Costa del Sol,
Zangeres Zonder Naam
25 l'Ete Indien, Joe Dassin
26 (29) Jive talking, Bee Gees
27 Regreza Maria, The Specials
28 The Hustle, Van Mc Coy
Soul City Symphony
29 (18) S.O.S., Abba
30 Send in the clowns, Judy
Alger Hiss
weer advocaat
NEDERLAND I
16.10 Laurel en Hardy: Zonen der Woestijn, film (AVRO)
i7.10 The New Dick van Dyke Show (AVRO)
18 45 Minimolen (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Jouw wereld, mijn wereld, programmaserie (IKOR)
19.30 Kenmerk (IKOR-KRO/RKK)
20.00 Journaal (NOS)
20 21 De Waltons (EO)
21.10 Eurofest 1975, reportage over alternatief feest (EO)
21.35 Jeugdconcert I (EO)
22.00 Reizen met bijen, dokumentaire (EO)
22.45 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45 Minimolen (NOS)
18 55 Journaal (NOS)
19.05 Van gewest tot gewest (NOS)
19.50 Stichting Nederlandse Vrijwilligers (SOCUTERA)
20.00 Journaal (NOS)
20.20 Nora, een poppenhuis, tv-film (NOS)
22.05 "Ode aan de vreugde", ballet (NOS)
22 55 Journaal (NOS)
Omdat het materiaal voor de gedramatiseerde documen
taire "Waarom hebt u de bom gegooid, meneer de president?"
niet op tijd gereed kan zijn, zal de uitzending van deze do
cumentaire worden verzet van woensdag 6 augustus naar zon
dag 10 augustus om 22.15 uur op Nederland II. Hiervoor wordt
in het NOS-programma het voor dat tijdstip aangekondigde
Tsjaikowski-concert verschoven naar 23.05 uur. Vanavond
zal in plaats van Panoramiek een herhaling worden ver
toond van het ballet "Ode aan de vreugde" van Johan Sebas-
tiaan Bach, uitgevoerd door de Amerikaanse Las Lubovitch
Dance Company. Panoramiek zal zondagavond 10 augustus
dus twee uitzendingen verzorgen, een over de Viking 1 en
een over de bom op Nagasaki.
BOSTON Alger Hiss, de voorma
lige ambtenaar van het ministerie
van Buitenlandse Zaken die in de
jaren vijftig veroordeeld werd we
gens meineed in een zaak die Richard
Nixon landelijke bekendheid deed
verwerven, is gisteren weer toegela
ten tot de orde van advocaten in de
staat Massachusetts.
De 70-Jarige Hiss was in augustus
1952 uit de orde gezet nadat hij was
veroordeeld voor meineed in verband
met zijn vermeende betrokkenheid
bij een communistisch spionagecom-
plot.
Hiss heeft 44 maanden van een ge
vangenisstraf van vijf Jaar uitgeze
ten. Hij heeft altijd ontkend dat hij
geheime documenten zou hebben
doorgegeven aan Whittaker Cham
bers, hoofdredacteur van een tijd
schrift, die heeft erkend dat hij koe
rier voor de communisten is geweest.
Hiss verdiende de laatste Jaren zijn
brood als vertegenwoordiger in brief -
In de zomer is er op de Nederlandse
televisie nog plaats voor onverwach
te programma's. Er moet meer
zendtijd met buitenlands materiaal
gevuld worden, zodat bijvoorbeeld de
NCRV het bolle lokkertje Kojak
even in de snoeptrommel bewaart,
en met de minder commerciële en
voortreffelijke serie Childhood (Die
mooie kinderjaren...) voor de dag
komt, alsmede enige verrassende
tv-films uit de Amerikaanse reeks
Worldpremiere uitzendt, waarin
ruimte bestaat voor meer algemene
problematiek dan: wie bedreigt onze
geliefde inspecteur.
Bijvoorbeeld de NCRV: het is
eigenlijk het enige voorbeeeld,
desnoods mag de TROS nog
meedoen met de (lange, dus
vullende) Duitse films naar romans
van Hedwig Courths-Mahler. Er
bestaat ook meer ruimte voor
eenmalige documentaires van eigen
fabrikaat, over een striptekenaar of
een filosoof, een voetbalclub of een
zeilclipper. De plotselinge hausse
van programma's over schrijvers zal
eveneens wel een seizoenverschijnsel
zijn, zoals schaatsers in de zomer
wielrennen bij gebrek aan ijs. Het is
behelpen, de kans op winst is
gering, maar je blijft in training.
In twee programma's van Else Flim
(produktie), Wim Hazeu (samenstel
ling) en Rob Mariouw Smit (regie),
zijn nu Simon Vinkenoog, op 24 juli,
en Hans Andreus, dinsdagavond,
geportretteerd. De titels van de
programma's waren respectievelijk
„Voorgoed bedroefd g eweest" en
„Omdat ik het dagelijks licht
liefheb". Fraaie dichtregels zonder de
eigentijdse wervingskracht, die voor
al besloten ligt in aankondigingen
van actualiteitsrubrieken.
De aanleiding voor de korte serie
over „De vijftigers" Vinkenoog en
Andreus schijnt besloten te liggen
In het 25-jarige jubileum van deze
literaire stroming. Tenslotte was het
een kwart eeuw geleden inderdaad
1950.
Het NCRV-trio heeft met deze twee
schrijversportretten duidelijk geen
onwetende volksgroep trachten te
bereiken. Dat ontrukt al een deel
van de zin aan dit initiatief. De
vijftigers worden, zowel zinnig als
onzinnig, belicht in ieder bijgewerkt
boekwerk over de vaderlandse
literatuur, en al snel beter dan door
de NCRV, want door de program
ma's over twee vertegenwoordigers
van de stroming (niet Lucebert,
Elburg of Kouwenaar, maar Vinken
oog en Andreus) werd weinig verhel
derd.
Als we nu even het literair-ge
schiedschrijvers-as peet vergeten en
gewoon denken: het waren pro
gramma's puur over het leven en
werken van twee dichters, dan ga ik
nog veel meer op het puntje van
mijn stoel zitten. Dan zie ik, met
sympathie voor in iederg eval
Andreus, liever films over „tijdgeno
ten" als J.M.A. Biesheuvel of Mensje
van Keulen of Jan Kal. Dat heeft
tenminste nog een stimulerende
werking. De televisie doet immers
veel te weinig voor hedendaagse
kunstuitingen
„Omdat ik het dagelijks licht
liefheb", werd aangekondigd als een
film over de publiciteitsschuwe
Andreus. De auteur vindt schrijven
aan de buitenkant niet zo'n
spannend beroep: de gitaar, het
huis, de caravan en de vrouw van
Hans Andreus leverden inderdaad
geen verrassende aanblik op. Het
aardigste was nog het beeld bij het
voorlezen van een gedicht. De
schrijver reed „zonder handen" op
zijn fiets, poetste zijn zonnebril,
knoopte zijn jas dicht, deed zijn
handschoenen aan.
Wellicht zou met soortgelijke
argumenten de uitzending door de
VPRO van Jean-Luc Godards film
uit 1967, Le Weekend, ter discussie
gesteld kunnen worden. Tenslotte
worden er vandaag de dag ook
bijzondere films gemaakt. Rainer
Werner Fassbinder is zo'n levende
regisseur. Duitsland-1 zond op 8 juli
zijn recente (en indrukwekkende)
werkstuk „Angst vor der Angst" uit,
dat zeker evenzeer de moeite waard
is als Le Weekend. Desondanks is
het goed dat Le Weekend op de tv
komt. Men kan over en van een
schrijver lezen, een film moet gezien
worden, nietwaar?
Le Weekend is actueel gebleven. Een
film over het verkeer en meer in de
welvaartsstaat. In Frankrijk heeft
het afgelopen weekeinde tussen
Narbonne en de Frans-Spaanse
grens een tijdje 65 kilometer aan
auto's vast gestaan. Le Weekend is
een afschuwelijke film, want de
mensen zijn bepaald niet lief voor
elkaar op de openbare weg. Ik moest
er wel weer vreselijk om lachen. De
Amerikaanse satiricus Al Capp heeft
eens gezegd: „Elke oomedie is
gebaseerd op het genoegen dat men
schept in de onmenselijkheid van de
mens tegenover zijn medemens."
Archie Bunker weet daar ook alles
van. De beste grap van de avond
kwam weer uit zijn koker, al bracht
Edith, die warempel bijna vreemd
ging met Elliot Carson uit Peyton
Place, de wise-crack over. Archie is
tegen elektrische dekens, „want
president Ford heeft gezegd dat het
niet goed is energie in bed te
verspillen."
BERT VAN DER VEER
WOENSDAG 6 AUGUSTUS
Hilversum I
NCRV: 18.00 Bandstand. 18.30
Nieuws. 18.41 Spectrum: aandacht voor
het Christelijk organisatieleven. 18.46
(S) Met uw instemming: het lied van
de week. 18.55 (S) Populaire solocon
certen: klass. muz. 19.30 Theologische
etherleerg. TROS: 20.00 Eight o'clock
special: licht muzlekprogr. 21.15 (S)
Specialiteiten a la carte: muzikaal
wensprogramma. 22.30 Nieuws. 22.40
Aktua. 23.00 Vakantiereis, hoorspel.
23.50 (S) Lichte granunofoonmuziek.
23.55-24.00 Nieuws.
Hilversum II
VARA: 18.00 Nieuws. 81.11 Dingen
van de dzag. 18.20 Licht programma
van de dag. 18.20 Licht programma
NOS: 19.30 (S) Henry Wood Prome-
De Engelse popzanger Elton John buigt zich over een stapel van wel dertigduizend briefkaarten
van fans die er vijfentwintig dollar voor over hebben om hun idool in Los Angeles te kunnen
zien en horen zingen. Elton John zal er een lief dadigheidsconcert geven, waarvoor de belangstel
ling groter blijkt te zijn dan werd verwacht.
nationaal Jazzfestival Laren 1975.0.55
1.00 Nieuws.
Hilversum III
NOS: 18.03 De Vakaturebank. 18,10
Joost mag niet
-- «-U
nd
2 Tineke. 21.02 NOS-Jazz-
uur. 22.02 sport halverwege. 22.35 Paar-
dekoersen. 22.55 Med. 23.02 Kom Does.
Tineke. 0.02 (S) Metro's Midnight Mu
sic. 1.02 (S) Take it easy. 2.02 De
Meurders Methode. TROS: 6.02-7.00
Drie op Je boterham.
DONDERDAG 7 AUGUSTUS
Hilversum I
NORV: 7.00 Nieuws. 7.02 Het le-
woord. 7.08 (S) Preludium klass
taar. 8.S0 Nieuws. 8.36 Gym. 8.45 (S)
Podium: informatie over gezin en sa
menleving. 9.45 (S) Onder de hoogte-
zon: pastoraal muzikaal ziekenbezoek.
10.30 Nieuws. 10.33 Orkestpalet I: klass
muziek. 11.26 (S) Orkestpalet II: ka
mermuziek. 12.00 Bel Canto: opera-
fragmenten. 12.26 Med. t.b.v. land- en
tuinbouw. 12.30 Nieuws. 12.41 (S) Hier
en nu. 12.55 (S) Middagpauzedlenst.
13.15 (S) Lichte koormuziek. 13.30 (S)
Europa-Globaal: licht gevarieerd pro
gramma. (15.30 Nieuws. 16.30 (8) Hier
en nu). 17.30 Nieuws. 17.32 (S) Hier
Hilversum II
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Gym. 7.20
(S) Dag met een plaatje. (8.00 Nws.
8.11 Radiojournaal). 8.50 Morgenwij-
beweeglijk progra
veeei"*
dedellngen.
Hilversum III
TROS: 7.02 Drie
Pep op drie. ll.C
>ek. 12.03 (S) Di
niddag: Boter, E
I Pop-Kontakt: de Hugo i
DUITSE TV
Duitsland I
17.55-18.00 Journaal. (Reg. progtra/m-
18.55 Nordschau mag. 19.26 Oorlog
lekplatenprogram-
a). (11.55 Beursbe-
Family, Ameri-
10 Aktuallteiten.
riohten). 12.30 Sportrevue. 13.00 Nws. 20.00 Journaal
13.11 Radiojournaal. 13.21 (S)'De pla-
tenikeuze v. Willem Strletman:
grammofoonplaten. 14.10 (S) 't Is hls-
programma over geschiedenis.
portage. 22.30-22.50 Journaal met kom-
16.03 Radiojournaal. 16.05 (S) Gebak- 17.00 Journaal. 17.10 Oircusprogram-
thema's uit deze tfjd 21.00
zl.15 Programma over het
1 vandaag. 22.00 Little
Nederland I
NOS: 18.45 Minimolen. 18.55 Jour
naal. 19.05 The new Dick van Dyke
20.20 Mars door de hel. speelfilm. 22.10
De zomer in het hoofd. 22.20 Dichter
bij, portret. NOS: 22.50 Journaal.
Nederland II
dapper 22.10 Ach-
22.40 Journaal.
Tennis Nederland heeft de
tennisontmoeting tegen Suriname
in het kader van de koninkrijksspe-
len in Paramaribo gewonnen met
7—1. Het enige verliespunt ont
stond door opgave van Trudy
Steegh en Ellen Bakker in het da
mesdubbelspel.
