Conferentie
in Helsinki
ten einde
Akkoord over
minderheden
op Cyprus
Grootscheepse evacuatie
Portugezen uit Angola?
LOCKHEED
HEEFT TOCH
BETAALD
OVERVAL OP
HOMOSTRAND
Communisten nu ook in
stadsbestuur Milaan
Document ondertekend
Amin weer
getrouwd
in vogelvlucht
in vogelvlucht
WENEN (AP) De leidere van de
Tunkse en Griekse gemeenschappen
op Cyprus hebben gisteren een ak
koord bereikt over de positie van de
minderheidsgroepen in de twee Cy
prische gemeenschappen. Ook op' ver
schillende andere punten zou tijdens
de besprekingen vooruitgang zijn ge
boekt.
WASHINGTON (AP) De
Amerikaanse firma Lockheed
Airchraft Corporation heeft gis
teren toegegeven dat zij sinds
1970 in verband met de verkoop
van militair materieel tenminste
13 miljoen dollar heeft uitbe
taald aan buitenlandse rege
ringsfunctionarissen en buiten
landse politieke organisaties.
De maatschappij had eeraea-
ontkent dergelijke betalingen te
hebben gedaan.
Lockheed maakt» niet bekend
aan wie dit geld was uitbetaald.
De maatschappij zei slechts aait
er een aantal landen bij betrok
ken was, maar noemde ae na
men van die landen niet.
De maatschappij zei een ern
stige teruggang in haar buiten
landse verkopen te verwachten
a'Es de Amerikaanse overheid
haar zou dwingen bijzonderhe
den over de betalingen bekend
te maken.
SAINT TROPEZ (Reuter) De
Franse politie heeft donderdag van
uit zee een overval uitgevoerd op het
strand van Pampelonne in Saint
Tropez dat vooral wordt bezocht door
homofielen. Zij hield tweehonderd
Nadat de homofielen waren onder
vraagd mochten ze weer gaan, maar
een paar werden bekeurd wegens
„onbetamelijk gedrag".
Het tot dusver bereikte resultaat
van de derde ronde van de Cyprische
vredesbesprekingen in Wenen over
trof de verwachtingen van VN-sec-
retaris-generaal Kurt Waldheim en
die van de Cyprische leiders zelf
De Turks-Cyprische leider Rauf
Denktash zei na de zitting dat hij en
zijn Grieks-Cyprische college Glafkos
Klerides overeen zijn gekomen dat
9000 Turkse Cyprioten vanuit het
Grieks-Cyprische zuiden naar het
noordelijk deel kunnen gaan.
In ruil daarvoor mogen de ongeveer
10.000 Griekse Cyprioten in het door
Turkije bezette deel van het eiland
blijven. Voorts hebben 800 Griekse
Cyprioten toestemming gekregen naar
het Turkse deel terug te keren. De
800 Grieken zullen worden herenigd
met hun familieleden die daar zijn
achtergebleven. Volgens waarnemers
zijn deze 800 mensen pas kort gelé
den door de Turkse Cyprioten ver
dreven.
SPAANSE
OFFICIER
IN ARREST
MADRID (AFP) Een officier
van de Spaanse luchtmacht, kapitein
José Filler os, is gisteren gearresteerd
op de Spaans-Amerikaanse lucht
machtbasis Torrejon by Madrid, zo
is uit goedingelichte bron vernomen.
Evenals zeven eerder gearresteerde
officieren zou hy behoren tot de „de
mocratische militaire unie", een lyst
met 200 a 300 leden van deze groep
zou zyn ontdekt in het huis van een
officier.
Volgens zegslieden kunnen de ar
restaties, waarvoor als reden .illegale
vergaderingen en het stichten van
onrust" worden genoemd, verband
houden met contacten tussen Spaan
se officieren en leden van de bewe
ging van de strijdkrachten in Portu
gal. Ook is mogeiyk dat de Spaanse
autoriteiten een onderzoek willen in
stellen naar de activiteiten van de
„democratische militaire unie", een
soort discussieclub waarin over
Spaanse problemen wordt gesproken,
waar die overigens geen contacten
met de Portugese MFA zou onder
houden.
MILAAN (AP) In een storm
achtige zitting van de gemeenteraad
van Milaan hebben de communisten
zittüng gekregen in het bestuur van
de stad. AMo Aniasi, een socialist,
werd herkozen als burgemeester
Hy komt aam het hoofd van 'een
gemengde coalitie te staan, waarin
behalve socialisten en communisten
ook dissidente christen- democraten
zyn opgenomen.
Het vorige stadsbestuur onder Ani
asi bestond uit socialisten en demo
craten.
Na hun grote overwinning by de
plaatselyke en regionale verkiezingen
van juni zyn de communisten nu ver
tegenwoordigd in het stadsbestuur
van alle Italiaanse steden ten noor
den van Rome.
Nog niet zolang geleden had alleen
Bologna een communistische burge
meester. Nu hebben behalve Bologna,
ook Turijn. Genua en Florence een
communistische burgemeester en zyn
communisten vertegenwoordigd in
het gemeentebestuur van deze steden
plus Venetië en Milaan.
Behalve de steun van de socialis
tische, communistische en volksdemo-
cratische gemeenteraadsleden kreeg
Aniasi ook de stemmen van 3 van
de vyf democratische socialisten en
bweevan de 22 christen democraten
in de gemeenteraad.
In de raadszaal ontstond tumult toen
Francesco Ogliari, de gezaghebbende
directeur van het museum van we
tenschap en techniek in Milaan, ver
klaarde dat hy met de christen-de
mocratische party brak en zou stem
men voor een Stadsbestuur onder
Aniasi waarin ook communisten zit
ting zouden krijgen.
KAMPALA (AFP) De Oegan-
dese president Idi Amin heeft gis-
teren een nieuwe vrouw getrouwd.
.Het is „juffrouw Sarah" die de veld
maarschalk vorige week vergezelde
in de autorallye ter gelegenheid van
de topconferentie van Afrikaanse
staten in Oeganda.
Het huiweiyk werd 's ochtends vol
trokken in de commandopost van de
veldmaarschalk in Kampala. De
- staatshoofden van Somalië en Mau-
retanië en Yasser Arafat, de leider
van de Palestynse bevrydingsorgani-
,'satie, woonden de ceremonie by.
Vorig jaar heeft Amin drie van de
vier vrouwen, die hy als goede mos
lem bezat, verstoten en alleen zyn
laatste echtgenote, een voormalig
lid van een volksdansgroep, aange
houden.
HELSINKI (SP) De conferentie óver veiligheid en sa-
menwerking in Europa, die twee jaa<r geleden in de Finse
Hoofdstad werd geopend, eindigde gisteren met een arati-
climax.
Het matineeprogramma bestond
namelijk uit toespraken van de ver-
r tegenwoordigers van Lichtenstein,
San Marino, Luxemburg en de Heill-
ge Stoel. Hoewel er scrupuleus voor
l gezorgd was dat alle staten op deze
conferentie op voet van volstrekte
F gelijkheid werden behandeld, kon het
natuurli jk niet anders of de belang-
stelling voor de opvattingen van de-
ze mini-staatjes was in overeenstem-
f: ming met het gewicht dat zij op
i. Europees niveau in de schaal leg-
gen.
Met grote aandacht werd daaren
tegen gistermorgen de rede van de
Amerikaanse president Ford beluis
terd. Eigenlijk zei hij ook niet veel
bijzonders, maar de Nederlandse pre
mier Den Uyl vond het wel een "hel-
ri dere en bewogen adhesiebetuiging"
r aan de principes die in de slotver
klaring van Helsinki zijn vastgelegd.
Tot de landen van het oosbblok zei
Ford: "Wij zullen geen moeite spa
ren om de spanningen te verminde
ren en de problemen tussen ons op
te lossen. Maar het is van belang
dat u de grote toewijding beseft van
het Amerikaanse volk en van zijn
regering aan de mensenrechten en
de fundamentele vryheden en dus
aan de beloften die deze conferentie
heeft gedaan met betrekking tot vrij
ere uitwisseling van mensen, ideeën
en informatie".
Evenals de Britse premier Wilson
en de Franse president Giscard d'Es-
taing besteedde Ford speciale aan
dacht aan Berlijn. "De VS beschou
wen Berlijn als een toetssteen voor
de ontspanning en voor de principes
van deze conferentie". De resultaten
van Helsinki zijn ook van toepassing
op Berlijn, aldus Ford.
Voor de Nederlandse pers was het
daarnaast gistermorgen interessant
om hun eigen premier, drs. Joop
den Uyl, aan het woord te horen.
Twee van de tien principes uit de
slotverklaring achtte hij van bijzon
der belang: dat over de zelfbeschik
king en dat over het eerbiedigen van
de mensenrechten en de fundamen
tele vrijheden "Ik verwelkom de be
vestiging dat deze principes, evenals
alle andere, moeten worden toege
past in heel Europa en in de betrek
king tussen alle staten".
Dit betekent volgens Den Uyl ook
dat waar mensen een mening ken
baar maken over hun eigen bestem
ming, hun uitspraak weerspiegeld
moet worden in het beleid van hun
regeringen. "Laat het volk beslis
sen", aldus Den UyL
De premier betreurde wel dat de
conferentie met betrekking tot de
militaire aspecten van de Europese
veiligheid de minst bevredigende re
sultaten had opgeleverd. Hij hoopte
dat het tot een goed einde brengen
van deze conferentie het mogelijk
zou maken om althans vooruitgang
te maken op het gebied van de ont
wapening in centraal-Europa, door
het bereiken van concrete resultaten
bij de MBFR-besprekingen in We
nen. "Ik heb het gevoel dat deze ge
legenheid onmiddellijk na het zomer
reces moet worden aangegrepen.
Voor mijn land zal het resultaat van
MBFR een belangrijke toetssteen
zijn bij -het beoordelen van het suc
ces van de ontspanning als geheel".
Ambassadeur
van Dahomey
neemt ontslag
BRUSSEL De ambassadeur van
Dahomey in België, Nederland en
Luxemburg met standplaats in
Brussel, Gratiën Pognon, heeft gis
teren op een persconferentie in de
Belgische hoofdstad zijn ontslag
meegedeeld.
Pognon, die zijn land ook verte
genwoordigde bij de Europese Ge
meenschap en bij de V.N. en inter
nationale organisaties in Gnève, zei
dat hij had besloten toe te treden tot
het op 20 juli in Porto-Novo inge
richte 'Bevrijdings- en rehabilitatie
front van Dahomey'.
De ambassadeur zal Brussel over
enkele dagen Verlaten.
Ambassadeur Pognon noemde de
president van Dahomey, Kerekou, die
bij een staatsgreep in 1972 aan de
macht kwam, een 'despoot, gespeend
van iedere revolutionaire geest',
die er alleen maar op uit is zichzelf
te verrijken door bedrog en oplichte
rij.
Pognon riep het volk van Dahomey
op tot een campagne van passieve
ongehoorzaamheid en tot steun
aan het 'Bevrijdingsfront van Daho
mey'. Hij zegt dat vorige maand di
verse oppositiegroepen in Dahomey
zich hebben samengebundeld tot
een ondergrondse nationale beweging
om 'Dahomey te bevrijden van de
dictatuur'. Daartoe was besloten na
de moord op de minister van Binnen
landse Zaken, die op 20 juni door
de lijfwacht van Kerekou werd dood
geschoten.
Volgens de officiële versie omdat hy
werd betrapt in het bed van Kere-
kou's echtegenote. Volgens Pognon
ging het er echter om een tegenstan
der van het regime uit de weg te
t ruimen.
MARBURG Tioee studenten
uit het Duitse Marburg bij Gies-
sen hebben twee jaar gewerkt aan
de bouw van een mini-Mississip-
In een lange rij naast elkaar gezeten (boven) hebben 35 staatshoofden en regeringsleiders gis
teren hun handtekening gezet onder de verklaring van Helsinki. Aan de onderkant van de foto
de ondertekening door president Ford van de V.S. en partijleider Breznew van de Sow jet-Unie.
Het was vermoedelyk Afrika's 35ste
staatsgreep sinds 1960, die dinsdag j.l.
een einde maakte aan het bewind
van generaal Gowon in Nigerië. De
cyfers over het aantal omwente
lingen in het zwarte werelddeel lopen
wat uiteen, maar tussen de dertig en
veertig in vyftien jaar tyds waren
er wel. Dat dit een hoog aantal is, zal
niemand tegenspreken maar onbegry-
pelyk is het niet. Het bewyst nog
eens ten overvloede, dat het besturen
van een staat niet zo gemakkelyk is
als sommigen dat believen voor te
stellen: een deskundig en vooral on
kreukbaar ambtenarencorps schudt
men niet uit de mouw. Dat heeft de
overhaaste dekolonisering van Afri
ka duideiyk bewezen. Daarby komt,
dat er storende invloeden zyn: intern
vooral de stammentegenstellingen,
van buitenaf de pogingen van grote
mogendheden zich invloed te verwer
ven of de bestaande te vergroten.
Uit een oogpunt van wereldstrate
gie is Afrika een belangryk continent.
Wie er byv. op uit is Europa in zyn
macht te krygen, vindt in en om
Afrika onmisbare uitgangspunten
voor zyn streven en voorts maakt de
rykdom aan grondstoffen bepaalde
delen van Afrika tot begerenswaar
dige buit. Wat die grondstoffen be
treft, telt Nigerië zeker mee, want
zyn olievoorraden hebben dit land
met zeventig miljoen inwoners en
een oppervlakte die 23 maal die van
Nederland is op de wereldrang-
lyst van olieproducenten op de acht
ste plaats gebracht en in Afrika op-
de tweede. Driekwart van de inkom
sten op de federale begroting (Nige
rië is namelyk een federale republiek
van zo'n honderdvyftig volken en
stammen, met een grote mate van
zelfbestuur voor de Haussa's, de Jo-
ruba's en de Ibo's) komen uit de olie.
Maar het aantal problemen is groot:
corruptie, onveiligheid, onrust onder
de studenten, sociale conflicten enz.
bedreigen de stabiliteit. In 1966 kwam
de macht in handen van de nu af
gezette generaal Gowon, die een jaar
later te maken kreeg met de stich
ting van de onafhankelyke republiek
Biafra. Acht jaar geleden brak de
burgeroorlog uit, die begin 1970 ein
digde met de capitulatie van Biafra,
na aan twee miljoen mensen het le
ven te hebben gekost. Die binnen
landse strijd Was uiteraard weinig
bevorderiyk voor de welvaart in Ni
gerië, dat, evenals tal van andere
Afrikaanse staten, tobt met een te
kort aan deskundigen en ook op het
gebied van de infrastructuur wegen,
havens, e.d.) nog lang niet het nood-
zakelyke niveau heeft bereikt. Bo
vendien heeft Gowon veel te stellen
gehad met de tegenstelling tussen
noord en zuid, waarby zich niet
buiten zyn schuld de gevolgen
voegden van een ongelyke financiële
bedeling van de twaalf federale sta
ten uit de inkomsten van de olie. En
dat leidde dan weer tot onderlinge
afgunst en wry ving. Voorts hebben
de olie-winsten geleid tot "udoji",
een nieuw woord in het Nigeriaans.
Dat betekent zoveel als eis voor ho
gere salarissen en lonen, omdat tal
van groepen, met inbegrip van de
vakbonden, de laatste tyd voor de
dag zyn gekomen met eisen voor een
aandeel in het profyt uit de olie
winning. Aan de rust in het land zyn
die aanspraken vanzelfsprekend niet
ten goede gekomen.
Ofschoon Gowon nu terzyde is ge
schoven, was deze zoon van een me
thodistische predikant een respecta
bel man, die een zeer eenvoudig le
ven leidde, zich nimmer schuldig
maakte aan corruptie, ook geen
wraak-politiek voerde tegen de over
wonnen Biafranen, door een vyf-Ja-
renplan poogde de rykdommen van
zyn land beter te verdelen en buiten
de grenzen een groot aanzien ge
noot. Maar op één punt kon hy zyn
beloften niet waarmaken. In 1970
had hy toegezegd, dat het militaire
bewind niet langer dan tot 1976 zou
duren. Daarop kwam hy eind vorig
jaar terug, omdat hy vreesde dat
de nationale eenheid ernstig ge
schaad zou worden als de militairen
de regering zouden overdragen aan
burgers. En daarmee handhaafde hy
het verbod op politieke bedryvigheid,
wat veel ontevredenheid verwekte al
waren er velen die hem gelyk gaven.
Dat waren niet alleen de 210.000 mi
litairen die het land tegenwoordig
telt, maar ook vele boeren, die pro
fiteerden van de rust onder het mili
taire regime. Maar intussen waren de
prijzen gaan stygen nadat de eco
noom Udoji de ambtenarensalarissen
aanzienlyk liet verhogen om hun
vertrek naar industriële bedryven te
verhinderen. Zyn naam werd een be
grip en iedereen begon naar de hier
boven genoemde "udoji" (vermeerde
ring van inkomsten) te streven, met
een nogal chaotische toestand als
gevolg. Vermoedelyk hebben de mili
tairen, die hun bevoorrechtse positie
onder geen beding in gevaar gebracht
wilden zien, van de verwarring ge
bruik gemaakt om Gowon aan de
kant te zetten. Het is twyfelachtig
of diens gedwongen aftreden het
land ten goede zal komen. Gowon,
kampioen van de Nigeriaanse een
heid, was een samenbindende figuur,
die, mede door zyn afkomst uit een
kleine stam en zyn christelyk ge
loof, boven de verdeeldheid van de
grote stammen en boven de onder
linge mohammedaanse tegenstellin
gen stond. Gowon steekt dan ook wel
heel sterk af tegen een figuur als
de Oegandeeg Idi Amin, die voor
een jaar leider van de Organisatie
voor Afrikaanse Eenheid is gewor
den en die, ware hy niet zo gevaar-
ïyk, de "Sjef van Oekel van Afrika"
zou kunnen heten. "Big Daddy"
Amin, die de dood van negentig
duizend van zyn landgenoten op zijn
geweten heeft en het verjagen van
zestigduizend yverige Aziaten, laat
geen gelegenheid voorbygaan de
Britten te vernederen, buurlanden te
bedreigen met het omverwerpen van
hun regeringen en zuidelyk Afrika
met een invasie van zwaarbewapende
strijdkrachten. Dit heerschap, dat
zyn politieke onbeduidendheid ver
bergt achter het typische geschreeuw
van een bullebak, doet de naam van
Afrika enorm veel schade. Presiden
ten als Nyerere van Tanzania en
Kaoenda van Zambia hebben dan
ook groot gelyk gehad zich verre te
houden van de "boosaardige pias
Amin", zoals de "New York Times"
hem dezer dagen noemde. Toppunt
van dwaasheid is, dat de secretaris
generaal van de. Ver. Naties, Wald
heim, in een rede wel "de onderdruk
king in zuidelyk Afrika" veroordeel
de, maar een diep stilzwygen be
waarde over de wandaden van de ge
stoorde korporaal Amin, die zichzelf
"de president van Afrika" noemt.
Tekenend is, dat de Sow jet-Unie op
grote schaal bezig is Oeganda van
wapens te voorzien, een land waar
tien miljoen mensen op de rand van
honger en ellende leven.
RL
Ook Unita in de strijd
JOHANNESBURG (AP) Portu
gal zal een grote luchtbrug organi
seren tussen Angola en Lissabon ten
einde binnen twee maanden 200.000
Portugezen uit Angola over te bren
gen-, aldus heeft de Johannesburg
Star gisteren bericht.
De Portugese luchtvaartmaatschap-
py TAP zal elke dag 3000 mensen
overvliegen naar Lissabon, aldus het
blad.
De Portugese luchtvaartmaatschap-
py heeft echter bekend gemaakt
elke dag „slechts" 800 Portugezen uit
Angola naar Portugal te zullen bren
gen.
Volgens een communiqué van de
Portugese h'oge-commissaris in An
gola werd op tal van plaatsen in het
land stryd geleverd tussen eenheden
van de FNLA en de MP LA. De troe
pen van de FNLA zouden van het
noorden, oosten en zuiden uit op
Loeanda aantrekken.
In Loeanda zelf was de toestand
donderdag en vrydag rustig geweest.
Omstreeks 65 km van de hoofdstad
verwyderd, by Caxito, zou worden
gevochten. Daar had de FNLA naar
berichten van welingelichte zyde
omstreeks vyfduizend man samen
getrokken.
Duizenden ontheemden ontvluch
ten de stryd. Ongeveer tweeduizend
mensen waren uit Porto Amboim en
Novo Rendono naar Lobito getrok
ken dat ruim 160 km naar het zui
den ligt. By de evacuatie zou worden
geholpen door een fregat van de Por
tugese marine.
De vluchtelingen die in Nova Lis
boa aankomen, tot nu toe ongeveer
zesduizend mensen, zyn er slecht
aan toe en hebben honger. Bedelend
gaan zy door de stad. De meesten
hunner zyn afkomstig uit het gebied
van Malange, de stad die kortgele
den door de FNLA is bezet.
De nationale unie voor de totale
onafhankelykheid van Angola (Uni
ta), die zich tot dusver buiten de
jongste machtstryd in Angola heeft
gehouden, zou ook in aktie zyn ge
komen tegen stryders van de MPLA.
Een Portugese luchtmachtofficier
verklaarde dat Unita-strydkrachten
in de havenstad Lobito hebben ge
vochten met MPLA-stryders. Dit ge
vecht leidde in Loeanda al snel tot
de speculatie dat Unita zich aan de
kant van het door Zaïre gesteunde
FNLA heeft geschaard.
Terwyi MPLA- en FNLA-troepen
de afgelopen maanden gewikkefld
waren in een machtsstryd met het
oog op de onafhankelykheid van dit
najaar,hield Unita zich terzyde.
Unita-eenheden zouden thans in ak
tie zyn gekomen tegen MPLA-stry
ders, die pogingen deden om vluch
telingen die de stad bihnenwilden
tegen te houden.
pi-raderboot. De 2 pk motor ver
bruikte tijdens de 80 km proef
vaart op de rivier de Lahn slechts
4 liter brandstof.
