Cl
'La Mama'
verbindt
in Griekse
drama's
magie en
realiteit
toegelicht
NOS
vernietigde
interviews van Oltmans
en gisteren
Toneelgebeurtenis van
bijzonder allure in Rotterdam
Huwelijksproblemen
rond Harold Pinter
WOENSDAG 30 JULI
PAGINA o
NEDERLAND I
15.30 Zes beren en een clown, Tsjechische film (VARA)
17.00 De film van Ome Willem (VARA)
17.35 Hans met de hoed (VARA)
18.45 Minimolen (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Jouw wereld, mijn wereld (IKOR)
19.30 Kenmerk (IKOR-KRO/RKK)
i0.0» Journaal (NOS)
20.20 Lu beek, de oude Hanzestad, film (KRO)
20.45 Studio Vrij (KRO)
21 45 Jaakko Morttala, korte speelfilm (KRO)
22.10 Journaal (NOS)
NETLRLAND II
18.45 Minimolen (NOS)
IJ 55 Journaal (NOS)
1*05 Van gewest tot gewest en Int. Agrarisch Nieuws (NOS)
1'j.oO Film van de Nierstichting Nederland (SOCUTERA)
20.00 Journaal (NOS)
20 2e De ballade van Ann. Deense tv-film (NOS)
21.20 De voetstap, dok. (NOS)
22.10 Hersttij der Middeleeuwen, dokumentaire over kerk en
maatschappij in de Nederlanden rond 1500 (NOS)
22.50 Journaal (NOS)
AMSTERDAM 'De NOS heeft
alle filmmateriaal dat er nog was
oiiveïplicht aan CBS opgestuurd.
-De rest is vernietigd, zoals ge
woonlijk. Oltmans' eis dat ook
ter beschikking te stellen kunt
u dus niet toewijzen'. Dit heeft
mr. J. van Santbrink uit Den
Haag gisteren namens de Neder
landse Omroepstichting verklaard
in een kort geding voor de pre
sident van de rechtbank in Am
sterdam, mr. W. J. Borgerhoff
Mulder.
Willem Oltmans had de NOS
gedagvaard omdat hij alle film
materiaal van twee indertijd ''oor
hem in Amerika gemaakte inter
views terug wil hebben. De Ame
rikaanse televisiemij. CBS
heeft er belangstelling voor. De
interviews gingen over de achter
gronden van de moordaanslag op
John Kennedy in 1963.
Namens Oltmans merkte mr.
F.H. Koers uit Amsterdam jp
dat hij pas ter zitting definitief
te horen kreeg dat de films ver
nietigd zijn, behoudens de inder
tijd - in 1967 en 1968 - door de
NOS uitgezonden fragmenten. Vo
rige week zei men nog niet te"
weten hoe het er met de films
voor stond. Ik kreeg het antwoord
dat men echt niet van plan was
er in de vakantie naar te gaan
zoeken en dat men zich daar ook
niet toe verplicht voelde'.
Mr Koers betoogde dat Oltmans
met de NOS indertijd uitdrukke-
Ellen Stewarts kinderen, verenigd in het New Yorkse La
Mama, zijn eenvoudig gebleven in vele opzichten. Maar in het
koffietheater, waar zij hun eerste wankele maar overtuigde
schreden zetten, passen zij met hun bedoelingen niet meer. Dat
heeft de Roemeense regisseur Andrei Serban op zijn geweten
met een festival van Griekse tragedies, zoals dat sinds enige
tijd op het repertoire prijkt. Niet dat men daar rouwig om
behoeft te zijn. Allerminst. Want door de attentie van Ritsaert
ten Cate en het wakkere oog Wil Hofman is Rotterdam nu een
toneelgebeurtenis van bijzondere allure rijk, waarbij het Ame
rikaanse gezelschap na de lauweren, welke het heeft geoogst in
verscheidene Europese toneelcentra, ook hier zeker bijval zal
oogsten voor een ongebruikelijke presentatie van tientallen
eeuwen oude klassieken.
Gisteravond gingen in de Rotter
damse schouwburg in achtereenvol
gende voorstellingen „De Trojaanse
vrouwen" van Euripides en Elektra"
van Sophocles in bewerkingen van
de regisseur, waarvan herhalingen
volgen tot en met zondag. Van
dinsdag tot en met de daaropvol
gende zondag maakt „Elektra" plaats
voor „Medea" van Euripides en
Seneca.
„Trojaanse vrouwen" heeft tot
dusverre de meeste indruk gemaakt.
Het publiek - waaronder opvallend
veel belangstellenden uit de Neder
landse toneelwereld - kon de
ongelukkige Trojaanse vrouwen, buit
van de zegevierende Grieken vanuit
de voorfoyer van het theater volgen
naar het voortoneel. Daarna werden
de toeschouwers „geschut" naar de
ruimte onder de toneeltoren. Öp
zichzelf al een uitgekiend stukje
toneelbouw om de toeschouwersmas
sa steeds effectief zo te leiden, dat
zij zich opgenomen kon wanen in de
handeling van dit totaaltheater.
Want dat was het wel.
Toen die handeling zich concen
treerde onder de toneeltoren met
een smalle hoge trap in het linkse
zijtoneel en een steile majestueuze
opgang aan de andere kant en de
ruimte daartussen voor en* achter
geflankeerd door lange tribunes,
ontstond het beeld van arena toneel.
Om de conceptie van Serban te
doorgronden is het van belang te
weten, dat hij eens in Epidaurus
een Griekse tragedie zag zonder de
tekst te verstaan, waardoor de
magie van de klank versterkt op
hem ging werken. Maar ook dat hij
enige tijd in Parijs werkzaam was
bij Peter Brook zal zijn vormgeving
hebben bepaald. Wat hij nu tot
stand bracht vormde een belevenis
door de verbinding van werkelijk
heid en toneelmagie. De toeschou
wers opgenomen in de handeling
bleken ditmaal niet onderwerp van
een kunstmatige truc om het maar
eens anders te doen. Zij hadden
soms geen goed uitzicht op het
bewegen van de figuren, zij moesten
hun nieuwsgierigheid tonen zoals
dat op een markt voor allerhande
gebeurtenissen bijvoorbeeld gevraagd
wordt. Dat de oude talen, die de
Amerikanen spraken met de fasci
nerende ritmische steun van Elisa
beth Swadons onconventionele mu
ziek, bleek geen hinder op te
leveren. Het werd de betovering
door een gebeuren, dat in zijn vaak
zeer oorspronkelijke beelden van
door de oorlog lijdende vrouwen
meer dan voor zichzelf sprak.
De val van een van de vrouwen in 'n
fraai gevonden slow motion tyle-
ring vormde een van de aangrijpen
de beelden, waar deze „Trojaanse
vrouwen" rijk aan was. Door net
meer anekdotische karakter van
„Elektra" voldeed de werkwijze van
Serban aanmerkelijk minder, maar
ook daarin was een oorspronkelila
stijlgevoel te herkennen. Dit toneel
In het kader van het 10-jarig bestaan van de NOS-tele-
visierubriek Van Gewest tot Gewest" is er een 25 minuten
durende filmreportage gemaakt over de groei van de recreatie
op en om het water in de provincie Gelderland. Voor deze
reportage werd een flinke hoeveelheid archiefmateriaal ge
bruik om de verschillende stdia van ontwikkeling te laten
zien. Ten eerste het rivierenland, waar tien jaar geleden het
toerisme bestond uit een handjevol bloesemkijkers en waar
heen nu watersporters van de overvolle plassen en meren in
het westen de wijk hebben genomen. Ten tweede het gebied
langs de Gelderse IJssel waar door het afsnijden van rivier
bochten watersportgebieden zijn ontstaan die wat oppervlakte
betreft niet onder doen voor bijvoorbeeld de Kagerplassen.
En ten derde de voormalige IJsselmeerkust, waar door de
inpoldering van Flevoland een uitgestrekt gebied is ontstaan
voor „natte recreatie".
Vanavond 30 juli, Nederland 2, 19.05 uur.
Voor de aflevering van het vierwekelijkse KRO-pro-
gramma „Studio Vrij" die vanavond a.s. wordt uitgezonden,
zijn de opnamen deze keer niet in de studio gemaakt, maar-
op diverse plaatsen in Nederland.
Er wordt aandacht besteed aan het bakken van klooster
moppen (geen koekjes, maar stenen), in Monnikendam wordt
een zelfbouwzeilbootje (de „Mirror") bekeken verder infor
matie over een „werphengel zonder stok". Hans Koekoek
maakte een filmpje over creatieve vakantiekampen en in
samenwerking met de Koninklijke Nederlandse Maatschappij
voor Tuinbouw en Plantkunde kwam een instructief filmpje
tot stand over het gebruik van tuingereedschap. Nederland 1,
20.4521.45 uur.
De NOS-televisierubriek Panorama zal drie uitzendingen
wijden aan de veiligheidsconferentie in Helsinki.
Vanavond om 22.50 uur worden op Nederland 2 voorgeschie
denis en achtergronden van de conferentie belicht. Donder
dag 31 juli om 22.45 uur op Nederland 1 en vrijdag 1 augustus
om 3.00 uur op Nederland 2 kan men gesprekken met diverse
regeringsleiders volgen. De vragen ivorden gesteld door Pieter
de Vink en Klaasjan Hindriks, die in Helsinki zijn. De pre
sentatie in Hilversum heeft Hans van der Werff.
Zo zijn aardige leraren. Ze werken
■niet met louter strepen en cirkels in
agressief rood. Nee, soms nemen ze
een leerling even apart en leggen
dan geduldig uit hoe het zit met „dt"
en „nochtans". Als zo'n priveles met
enige tact georganiseerd wordt,
hoeft de onfortuinlijke leerling zich
tegenover zijn medeklasgenoten nog
niet te schamen ook. De VPRO is
zo'n sympathieke leermeester.
Maandagavond zond de AVRO een
totaal mislukt programma uit van
Kees de Bree en Jan Kelder over
Frans Piet en zijn stripschepping
Sjors, een dag later laat de VPRO
zien hoe het moet, met een
vergelijkbaar onderwerp. Maar wat
doen de programma-planners van
de VPRO: ze zenden de les op een
onopvallend tijdstip uit, om twee
uur in de middag, onder het motto
„Vakantie-zomer, de VPRO brengt
het zonnetje in huis". In de zendtijd
die. alsof het geen geld kost, in de
grote vakantie voor de zich
vervelende jeugd is gereserveerd.
De VPRO herhaalde het programma
dat Hans Keiler maakte over
Winnie-de-poeh met die prachtige
laan de vader van het menselijk
beertje ontleende) titel: „Beloof me
dat je me nooit vergeet, al word ik
100 jaar". Zo moest het dus, heren
De Bree en Kelder, gevoel voor het
onderwerp, daar komt het op aan.
En nog wel het een en ander,
natuurlijk. Het was werkelijk een
genot deze Keiler, deze zichzelf
nergens verliezende en toch aanpas
sende tv-maker terug te zien.
Oprechte liefde wordt beloond,
tekenaar E. H. Shepard maakte voor
Hans Keiler een originele Winnie-
de-Poeh-prent, het beertje kreeg een
potje honing onder zijn linker arm
en nooit zal ik vergeten, al wordt ik
100 jaar, dat de oude Shepard toen
zei: „Ik heb nooit geweten hoe je
•honey moet schrijven, maar ik ben
er tamelijk zeker van dat hunny
goed is". En daar stond het: hunny.
Een herfstavond met Winnie-de-
Poeh of anders Charlie Brown, het
is bijna onvoorstelbaar dat er
landgenoten zijn die durven aanvoe
ren dat een zomeravond met „Spel
zonder grenzen" wel zo aardig is. Ook
een liefhebberijwater opvangen,
maar dan we] wankelend op een
glibberige draaischijf en gekleed in
een buitenproportioneel kostuum,
want de spelletjesbedenkers aller
landen gaan gebukt onder een
grenzeloze ontevredenheid over ge
bruikelijke lichaamsvormen en alle
daagse kledingstukken.
Zeven landen doen mee aan het
„Spel zonder grenzen". Ieder land
heeft voor dit spektakel zo een eigen
prelude ontwikkeld. In Vlaams-Bel-
gie worden de kijkers steevast
opgewarmd met de vrachtwagen
chauffeursserie Movin'on („Rij maar
aan" bij de BRT), In Duitsland gaat
de Ruck-show aan het „Spiel ohne
Grenzen" vooraf, een serie waarin
tv-shows uit de jaren zestig in de
oorspronkelijke staat herhaald wor
den, een prima initiatief. In
Engeland wordt het spel (its a
knock-out) niet live uitgezonden,
ongetwijfeld omdat de Britten er
eerst even driftig in willen
monteren, wat zeker de aflevering
uit Nancy-Frankrijk ten goede zal
komen.
De NCRV heeft de zendtijd voor het
grote spektakel in tweeën gesplitst.
Een deel is voor „Hier en nu", dat
gisteravond later op de avond met
zeehondenmoord, Portugal en Hel
sinki kwam, maar in de vroege
editie ging het wat lichter toe nut
de open-hart-chirurgie. de wereld
kampioenschappen paalzitten en de
verrassende import uit Zuid-Afrika
door Feyenoord.
Het andere deel voor „Spel zonder
grenzen" is voor „Denkend aan..." een
serie met koorzang in Hollands
landschap. Gisteravond was Fries
land aan de beurt, ongetwijfeld
omdat Bedum, dat tweede werd in
Nancy, in Groningen ligt. Het is een
mooie filmserie dat „Denken aan.
Het interkerkelijk mannenkoor Edo-
za uit Sneek liep jubelend trappen
op en trappen af en poorten door,
stoer roeiend stevende er een heel
leger op de camera af, slechts
doordat de mannen vrolijk „falde-
raldera" zongen, werd een dreigende
werking teniet gedaan. Holland is
mooi, luidt de conclusie.
BERT VAN DER VEER
WOENSDAG 30 JULI
Hilversum I
Bandstand. 18.30 Nieuws.
Kunst- en vliegwerk. 18.4o
instemming.. 18.55 (S) Popu-
kroniek. TROS: 20.00 Eight o'clock
»™«i2015 (S) Specialiteiten ar
22.30 Nieuws. 22.40 Aktua. 23.
special
carte, «.au-ivieuws~22740n
(S) Coulissen 23.55 Nieuws
Hilversum II
18.00 Nieuws. 18.11 Dingen van de
dag. 18.20 De wonderlijke wereld van
Gerard Rutten. 18.50 (S) Brassband
Magazine. NOS: 19.30 (S) Henry Wood
Promenade Concerten BBC Symfonie-
Orkest met solisten. (20.05 Nieuws.
20.10 Praten over muziek). 21.35 Ho
rizon. 22.10 De vrijheid van menings
uiting in Indonesië.
NOS: 18.03 De Vakaturebank (Tussen
18.00 en 19.00 Verslag Kaatsen TC.
Franeker). 18.10 Joost mag niet eten.
19.02 (S) De rock en roll methode.
20.02 (S) Woensdagavond III: sport
en lichte muziek. (22.00 paardekoer-
sen). 0.02 (S) Metro's Midnight Music
i no s) Take it easy. 2.02 De Meur-
Methode. TROS: 6.02 Drie op Je
Hilversum II
AVRO 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtend*
gym. 7.30 (S) Dag met een plaar(e.
<8.00 Nieuws. 8 11 Radiojournaal). 8.50
Morgenwijding. NOS: 9.00 Spiegel van
België. 9.35 Waterstanden. AVRO: 9 40
(S) Lichte orkestmuziek. 10.00 (S>
Voor de kleuters. 10.10 (S) Arbeidsvi-
3 Radio-
Is historisch.
diojournaal. 16.05 <S) Gebakken
lijk heeft afgesproken dat het
materiaal niet vernietigd zou
worden, na eerder opgedane slech
te ervaringen met ae bewaring
van zijn interview met de wedu
we van Soekarno, Radna Sara
Dewi. Van de twee Amerikaanse
interviews heeft de NOS nu Je
gebruikte 10 minuten toegestuurd
aan CBS, plus zestien minuten
'restanten', de rest, ruim een half
uur is zoek. 'Dat doet men niet
zomaar', aldus mr. Koers. 'Olt
mans is in 1974 nog eens in ver
band hiermee naar Texas ge
stuurd. Dus is het nog blijkbaar
belangrijk genoeg'. Mr. Koers zei
van een programmaleider bij een
van de omroepverenigingen heb
ben gehoord dat het volstrekt niet
gebruikelijk is ongebruikt film
materiaal slechts ten dele weg
te gooien. 'Er is al restmateriaal
aan CBS gestuurd, daaruit volgt
dat er nog meer moet zijn'.
BELANG
van La Mama zet zich af tegen h:t
verstandelijke en legt sterk de
nadruk op het emotionele. In ons
westers cultuurpatroon blijft dat op
langere termijn een zinloos gevecht,
het ratic^ele is het te zwaar
uitgegroeide kenmerk van ons
bestaan, of enm dat leuk vindt of
niet.
Piet Ruivenkamp
Roy Rogers. 15.15 Kring-
dieren. NOS: 20.00 Journaal.
>S: 20.20 H
f, speelfilr
Journaal.
Nederland I
NOS: 18.45 Minimolen. 18.55
(NOS). 19.05 - De stratemakeropeee-
show. 19.30 Terra Africa. NOS: 20.00
Journaal (NOS) 20.20" Zo was het
(VARA) 21.10 Ronnie Corbett klein
maar dapper. (VARA) 21.10 Achter
het nieuws 22.10 Fatti fattaccl. NOS:
23.00 Journaal.
Londen De Londense kranten heb
ben gisteren melding gemaakt van
een huwelijks ver wikkeling waarbij
enkele groten uit de wereld van de
kunst en de wereld van de politiek
zijn betrokken.
De toneel- en filmspeelster Vi
vian Merchant heef volgens de kran
ten haar voornemen kenbaar ge
maakt te seheiden van haar echtge
noot, de toneelschrijver Harold
Pinter.
Als derde partij in het spel noemt
zij de naam van Lady Antonia Fra-
ser, dochter van de rooms-katholie-
ke en socialistische parlementariër
Lord Longford, vrouw van het con
servatieve parlementslid Hugh Fra-
ser en schrijfster van zeer geprezen
en lijvige biografieën over Maria
Stuart en Cromwell.
Fraser is in het verleden kandi
daat voor de partijleiding geweest.
Hij en Lady Antonia Fraser hebben
zes kinderen.
Vivian Merchant heeft verteld dat
zij aanvankelijk 'geschokt' was ge
weest toen ze over de affaire had
gehoord en dat ze echtscheiding als
de enige uitweg was gaan zien nadat
haar man Harold Pinter schuld had
bekend.
Fraser heeft geweigerd commentaar
te geven.
'Als de NOS zegt dat de films
vernietigd zijn kan ik de NOS
niet bevelen ze op te zenden. Dat
kan alleen als ik redelijkerwijs
kan aannemen dat het materiaal
er wel is', overwoog mr. Borger
hoff Mulder. 'Welk belang zou de
NOS hebben bij de achterhouding
ervan?' Uitspraak donderdag
31 juli om 12.30 uur. De foto toont
Willem Oltmans op de stoep van
de rechtbank in Amsterdam, waar
gisteren het kort geding diende.
