N ieuwbouw v oor Korte
Vlietschool is urgent
Rustig wandelen langs
monumenten van Leiden
Twee jaar
voor overval
pompstation
OUD-KOSTER
PIETERSKERK
OVERLEDEN
15 VRIJDAG 25 JULI 1975
LEIDEN
LEIDEN Over enkele maan
den zal aan de Schubertlaan wor
den begonnen met de bouw van
een nieuw complex voor de Korte
Vlietschool. Er komt een gebouw
met twaalf lokalen, een grote au
la, twee overdekte speelruimten,
een gymzaal, twee speelplaatsen,
een speelveld en tal van andere
voorzieningen die nodig zijn om
het onderwijs aan imbeciele kin
deren een goed fundament te ge
ven.
Op het ogenblik is de school ge
huisvest in twee oude gebouwen aan
de Tweede Haverstraat (vier lokalen)
en aan de Da Costastraat (acht lo
kalen). In beide gebouwen ontbreekt
een goede speelgelegenheid, die bij
het onderwijs aan imbeciele kinde
ren eigenlijk onontbeerlijk is omdat
daarin grote aandacht wordt besteed
aan de motoriek van het kind (bewe
gingsimpuls). Alleen al om die reden
houdt de nieuwbouw (kosten ca. 5
miljoen gulden) een grote verbete
ring in.
De barre huisvestingsomstandig
heden van de Korte Vlietschool da
teren eigenlijk al van het begin van
de jaren zestig toen de school was
ondergebracht in een houten noodge-
bouwtje met drie lokalen aan de
Zoeterwoudse Singel. De school on
derging een forse groei en al spoedig
kreeg men de beschikking over het
oude schoolgebouw aan de Tweede
Haverstraat en later over het ge
bouw aan de Da Costastraat.
Door verschillende factoren stag
neerde de groei in de leerlingenbe
stand en aan het begin van de ja
ren zeventig was er op een gegeven
ogenblik zelfs sprake van een terug
gang. De school telt nu 125 leerlingen
tegen 135 in 1970.
Eén van de factoren die tot deze
daling hebben bijgedragen is het kin
derdagverblijf waar de opvang van
zeer jeugdige imbeciele kinderen
(drie tot ca. acht jaar) uitgebreider
en beter is dan op de school. Een an
dere, niet minder belangrijke factor
vormen de internaten, zoals De Wei
poort in Zoeterwoude en de Johan
nes Stichting in Zwammerdam, die
de mogelijkheden van uithuisplaat
sing hebben vergroot en het aantal
kinderen dat naar de school ging de
den afnemen. Een derde factor ten
slotte is de medische preventie, die
steeds meer wordt verbeterd waar
door de kans op de geboorte van mon-
goloïde zwakzinnigen geringer wordt.
Dit alles leidde ertoe dat in 1972
de zg. afdeling "Zeer Jeugdigen"
(vier tot zeven jaar) van de Korte
Vlietschool werd afgestoten en werd
overgeheveld naar het kinderdag
verblijf aan de Rijnsburgerweg.
Intussen was de school, die onder
auspiciën van de katholieke Cune-
ra-Stichting begon te functioneren,
een samenwerkingsschool geworden
'70) waarin nu zowel het katho
liek onderwijs als het protestants-
christelijk en het openbaar onder
wijs zijn vertegenwoordigd.
Zelfredzaamheid
Het buitengewoon onderwijs (lom,
zmok, mytyl etc.) is altijd een
beetje stiefmoederlijk bedeeld ge
weest, wat in Leiden o.m. tot uit
drukking komt in de slechte behui
zing van sommige scholen. De aan
dacht voor deze vorm van onder
wijs begint evenwel steeds grotere
worden. Een goed voorbeeld in dit
verband is "De Manse", een school
voor zeer moeilijk lerende kinderen,
die vorig jaar een nieuw gebouw
betrok dat duidelijk gericht is op de
mogelijkheden van het kind. Dat
zelfde geldt voor de nieuwbouw van
de Korte Vlietschool, waarvan de
indeling erg veel ruimte laat voor
de motorische ontwikkeling van het
imbeciele kind. Zoals gezegd een be
langrijk onderdeel in het onderwijs
van de Korte Vlietschool. Frank
van den Muysenberg, plaatsvervan
gend hoofd: "Eén van de doelstel
lingen binnen ons onderwijs is de
zelfredzaamheid van het kind. Dat
het kind met zijn beperkte vermo
gens zich weet te redden in zijn om
geving. En het eerste wat je dan
doet is proberen deze kinderen een
hoop te leren door een lichamelijk
ervaren. Vooral door het doen pro
beer je ze dingen bij te brengen.
Dat vergt ontzettend veel. Een nor
maal kind leert het spelenderwijs.
Maar deze kinderen moeten het
eoht leren."
De kinderen van de Korte Vliet
school, van wie 50 procent mongo-
loide zwakzinnig is, doen om die re
den ook veel aan creatieve hand
vaardigheid, handenarbeid, gymnas
tiek en zwemmen. Van der Muy
senberg: "Vooral het spelen in water
kan voor deze kinderen een enorm
vreugdevolle ervaring zijn ook al
omdat het zwemdiploma eigenlijk
het enige diploma is dat ze kunnen
halen. We hebben het een keer
meegemaakt dat de ouders van een
kind de vlag uitstaken omdat hun
kind een zwemdiploma had ge-
.haald, daar waren ze natuur-
lende manieren worden geconfron
teerd met hun omgeving organise
ren de veertien medewerkers van de
school veel uitstapjes. Er worden
boodschappen gedaan en ook wordt
er tamelijk intensief kennis ge
maakt met het verkeer. Een belang
rijk aspect is verder het socialise
ren, het richten van de kinderen op
elkaar, zodat ze zich bewust wor
den van hun menselijke omgeving.
Gelukkig
Omdat de kinderen telkens weer,
zoals ieder ander mens, op verschil
Toch js het onderwijs in een
school voor imbeciele kinderen niet
alleen een kwestie van motorische
ontwikkeling. Bij sommige kinderen
wordt ook aandacht besteed aan
schoolse vakken, zoals lezen en
schrijven. Van den Muysenberg:
"Als die mogelijkheden er zijn dan
mag je die kinderen dat niet ontne
men. Er zijn bepaalde st romingen in
het imbecielenonderwijs die zeggen:
dat kunnen die kinderen niet. Nou,
wij hebben kinderen die dat wél kun
nen. Er zijn kinderen bij die woord
jes halen uit de krant en die dat
ook kunnen gebruiken. En soms zijn
er kinderen die het lesniveau halen
van een tweede of derde klas lage
re school. Daarom mag je ze dat niet
ontnemen, omdat bepaalde kinderen
het misschien later kunnen gebrui
ken".
LEIDEN/DEN HAAG De recht
bank in Den Haag heeft gisteren de
23-jarige kabellegger H.H.V. uit Lei
den veroordeeld tot een gevangenis
straf van twee jaar aftrek van voor
arrest. Twee weken geleden stond hij
terecht voor het plegen van een
overval op een benzine pompstation
aan de Plesmanlaan in Leiden, 's
Avonds bedreigde de overvaller de
opmpbediende met een mes. Hij
drukte dat mes tegen de keel van de
pompbediende met een mes. Hij
alarminstallatie in werking werd ge
steld door de pompbediende sloeg de
overvaller op de vlucht.
"Later" is in het algemeen op
achttienjarige leeftijd als de kinderen
een arbeidsplaats vinden in een zg.
toeleveringsbedrijf, dat vroeger werd
Ook daar kunnen ze, in tegenstelling
aangeduid met sociale werkplaats,
tct wat sommigen mensen vaak den
ken, volstrekt gelukkig zijn.
Van den Muysenberg: "Je moet het
zo zien. Omdat ze in een apar
te wereld leven, beleven ze de we
reld om zich heen ook anders. Maar
daarom zijn ze nog geen zielige men
sen. Als je met deze mensen werkt
dan ervaar je dat ze juist helemaal
niet zielig zijn, maar juist erg geluk
kig. Ze kunnen al heel gelukkig zijn
als ze in onze ogen iets heel ge
rings hebben bereikt. Daarom is zo'n
school ook zo geweldig leuk werk".
VERLOVINGSRINGEN
De beste voegloze 14 k. rin
gen o.a. 1 paar met geslepen
zijkant 190,
Dit model met briljant 265,
Met 2 briljanten 340,
Gratis graveren.
Blijvende service.
Desgewenst Handgraveren.
Ruime keuze in de beste
merken.
Altijd voordelig.
De Koning der
Verlovingsringen
V. d. WATER
UW JUWELIER
HAARLEMMERSTRAAT 181
Luba'-barst weer van de best' betalende banen voor
mens'en die van 'aanpakken wéten. Mannen ep v-fouwén
vanaf .18 jaar: we zitten oot je te springen Kom
dus -'snel, pak dat hoge nét to weekloon'T'
vooralle uitzendkrachten
Het gebouw aan de Tweede Haverstraat: barre huisvestingsomstandigheden.
LEIDEN Vandaag publiceren
we de tweede route van een wan
deling door Leiden langs enkele
fraaie monumenten. Ook nu is de
"start" en de "finish" bij het ste
delijk museum "De Lakenhal" aan
de Oude Singel. En wanneer u
daar bent kunt u tegelijkertijd
even binnenwippen om een kijkje
te nemen op de tentoonstelling
"Het Leidse Woonhuis" dat daar
tot en met zondag geopend is.
Openingstijden van de expositie die
met behulp van veel fraai fotomate
riaal aandacht besteedt aan het Mo
numentenjaar 1975 zijn op za
terdag van 10 tot 17 uur en op zon
dag van 13 tot 17 uur. Tevens zijn
daar ook meerdere exemplaren ver
krijgbaar van de wandelroutes, die
we gisteren en vandaag afdrukten. De
vet gedrukte straatnamen in de rou
tebeschrijving geven de weg aan die
gevolgd moet worden.
Vanuit de Lakenhal gaan we links
af de Oude Singel op. Bij pand Oude
Singel 50/52 zien we een fraai ge
sneden koof boven de deur in Lod.
XV-stül- Op de Oude Singel 58
vallen de ovale vensters in de zij
stukken van de halsgevel op. Oude
Singel 66 is een mooi gerestaureerd
pand.
Links zien we op Korte Mare 28 een
mooie in- en uitgezwenkte halsgevel
met zandstenen fronton. Aan de
overkant van het water zien we op
de hoek van de Oude Vest het goed
onderhouden pand no. 53, terwijl
Oude Vest 55 nodig gerestaureerd
moet worden. We gaan nu de Ma-
rebrug over en de Lange Mare op.
Dit was vroeger een gracht. Op de
hoek, Lange Mare 36 zien we het
café "De Marepoort", dat aan res
tauratie toe is. De gevelsteen in de
zijgevel herinnert nog aan de oude
stadspoort, die hier vroeger gestaan
heeft.
Lange Mare 36 t/m 46 vertoont een
ongeschonden gevelrij. Let op de ge
velsteen van de kosterij, pand no. 50.
De panden 50 t/m 74 vertonen een
fraaie gevelrij. Pand 45 aan de over
kant detoneert in de huizenrij. Let
op de koeiekoppen in het bovenlicht
van pand 51 (leerhandel) en aan de
gevel van dit pand en op die in de
$evel van perceel 60 aan de andere
kant (oliehandel). Het "Plastichuis"
no. 102 werkt storend in de gevelrij.
Let op de fraaie pui van pand 104.
No. 110 is aan restauratie toe (trap
gevel). Pand 118 heeft een aanvaard
bare etalage. Het hoekpand Haar
lemmerstraat 112 moet gerestau
reerd worden. Hoekpanden zijn al
tijd bijzonder belangrijk in 'n stads
beeld.
We gaan links af de Haarlemmer
straat op. Let op het uithangteken
(parapluie) van Haarlemmerstraat
124: dergelijke uithangtekens zijn te
prefereren uit het oogpunt van
stadsgezicht boven de lichtbakken!
We vervoigen onze weg door de Don-
kersteeg. Op de St. Jansbrug hebben
we een fraai stadsbeeld. Op no. 4 en
6 vallen de leuke winkelpuien in het
oog. We komen op de Hoogstraat uit,
waar we op no 5 een mooi voorbeeld
van een winkelpui aantreffen. We lo
pen hier boven de kelders van de
panden Hoogstraat 1 t/m 6.
Opvalend is de dissonant tussen het
gebouw van VenD en de Waag.
Het hoekpand Aalmarkt 19, hotel "Au
Bord du Rhin" bezit een mooie ge
vel. Achter ons rijst het Huis ter Lugt
op uit het water; dit is aan restau
ratie toe. Dit pand had vroeger een
veel markantere plaats toen het wa
ter van de Stille Mare zich afsplitste
van de Oude Rijn.
Kijkend in de richting van de Apo-
thekersdijk valt ons het stadsbeeld
van de Rijn op.
We gaan de Visbrug voorbij, het
oudste punt, waarbij de eerste brug
over de Rijn is gebouwd.
We gaan de Nieuwe Rijn op en tref
fen op pand Nieuwe Rijn 4 de smal
ste gevel van de stad aan, zg. voor
malige huis van Lucas van Leyden.
Aan de overkant van het water
zien we de Fontein en de Visbank die
vroeger gebruikt werden bij de vis-
verkoop. Pand Nieuwe Rijn 11 is een
treffend voorbeeld van een namaak-
stijl uit de negentiende eeuw en des
ondanks aanvaardbaar.
In de verte zien we aan de over
kant van het water de fraaie zijge
vel van het hoekpand aan de Ko
renbrugsteeg bij d'e Breestraat. Een
goede moderne oplossing vormt de
onderpui van boekhandel Kooyker.
Lopende op de Nieuwe Rijn zien we
de fraaie Korenbrug. Achter ons
zien we de storende werking van
de hoogbouw van V. en D. Let op
de administratievleugel van het
stadhuis, waarbij de architect, die
de herbouw van het verbrande stad
huis heeft ontworpen, gepoogd heeft
door de gewijzigde vormgeving van
de bovenste verdieping het gebouw
minder hoog te laten lijken. De po
ging is gedeeltelijk geslaagd. Dit in
tegenstelling tot het gebouw van V.
en D. Tegenover de brug gaan we
de Burgsteeg in. De panden Burg-
steeg 3, 5, 7 bezitten aardige winkel
puien. Op de hoek treffen we het
Heerenlogement aan, dat sterk in
verval is.
We gaan rechtsaf de Nieuwstraat
op. In de huizen aan de linker
(even) zijde woonden vroeger geze
ten burgers.
De Hooglandse kerk met de huis
jes eromheen is in restauratie. Te
rugkijkend zien we de wantoestan
den van de ingangspartij van het
Burcht-complex. Links van de poort
is vooral de winkelpui storend.
Nieuwstraat 11, café "de twee
Spieghels" bezit nog een originele
19e eeuwse onderpui. Het pand op
de hoek van de Beschuitsteeg is
sterk in verval. Opvallend is de te
genstelling van de reclames van 't
Fust" en "Skol". De onderkant van
beide panden is verknoeid. Het
hoekpand van de Middelweg is aan
restauratie toe.
Nieuwstraat 36 heeft een mooi
snijraam boven de voordeur. De
panden 47 t/m 53 zijn rijk bewerk
te gevels. De onderpui van Nieuw
straat 53 is verknoeid. We lopen
door naar de Hooigracht. Hooi
gracht 5 is een fraai pakhuis met
trapgevel en bezit een mooie hijs-
balk. Aan de rechterkant zien we
de achtergevels van de huizen aan
de Nieuwe Rijn, die nodig hersteld
moeten worden.
We steken de Hooigracht over en
lopen weer naar de Nieuwe Rijn.
Op Nieuwe Rijn 64a treffen we nog
een oud koopmanshuis aan, dat nog
de originele inrichting bezit. Aan de
overkant van het water wordt ge
restaureerd.
We lopen de Nieuwe Rijn af tot
aan de Middelste Gracht. Deze lo
pen we een eindje in en gaan aan
de linkerkant het St. Annahofje
binnen.
Let op de kapel met daarnaast 't
regentenhuis, de huisjes en de be
strating. We vervolgen onze weg
over de Nieuwe Rijn. Op Nieuwe
Rijn 76, 76a valt ons de merkwaar
dige combinatie op van neo-goti-
sche bovenlichten met de overige
gevel. Het hoekpand op de hoek van
de Uiterste Gracht, Nieuwe Rijn 88
is aan restauratie toe.
Op de Nieuwe Rijn lopend ziem we aan
de overkant van het water op de
Utrechtse Veer het autobedrijf, dat
een opmerkelijke tegenstelling
vormt met de woonhuizen aan onze
kant.
We gaan links af de Herengracht
op aan de evenkant. De Heren
gracht, aangelegd in 1659 ademt
nog de sfeer van de rijke patriciërs
huizen.
Op Herengracht 10 valt het mooie
bovenlicht met deuromlijsting in 't
oog, hetzelfde geldt voor Heren
gracht 15 aan de overkant.
Herengracht 14 heeft een mooie
halsgevel met rijk bewerkte zijstuk
ken, is nodig aan restauratie toe.
Herengracht 16 heeft een leuke pak
huisgevel. Herengracht 20 heeft
guirlandes onder de ramen van de
eerste verdieping. De Lourisbrug is
in 1974 gerestaureerd. De aanwen
ding van machinale steen in de ge
welven van de brug Is minder ge
slaagd.
Pand Herengracht 43 is een aar
dig voorbeeld, evenals het hoek
pand. We gaan links af de Groene-
steeg in. Het slingerend element
van de aanleg van de Groenesteeg
doet plezier aan. De gehele steeg
komt in aanmerking voor renova
tie. Middelste gracht 6 heeft een
gevel, waarvan de onderpui een
aardig idee vormt voor een kroeg
De linkerdeur met matglasfiguratie
doet het beter in de onderpui dan
de rechterdeur.
Middelstegracht 22 geeft een
voorbeeld van een café van imita
tie-restauratie. We lopen de Groe-
De fraaie gevelrij van de Hoo
nesteeg verder door. Op de Hooi
gracht, die we oversteken is pand
Hooigracht 48 een mooi voorbeeld.
Terugkijkend in de Groenesteeg
zien we de hoekpanden 47 en 49,
beide met leuke winkelpuien. Bij nr.
47 valt de rondgaande hoek op.
We gaan de Hooigracht op rich
ting Nieuwe Rijn. Vroeger was dit
een deftige straat, waar vele geze
ten burgers woonden.
Let op de stoeppalen. De panden
47 t/m 27a vormen een mooie gevel.
Let op de deur van pand 39 en het
snijraam van pand 35. We gaan
rechtaf de Hooglandsche kerk-
choorsteeg in, waar we een mooi
uitzicht hebben op de Hooglandse
kerk.
We vervolgen onze weg via de
Moriaansteeg naar de Hooglandse-
kerkgracht.
Aan de Middelweg bevinden zich
nog de oude stadstuinen met de ou
de tuinmuren van de huizen aan de
Hooigracht.
De kerkhuisjes in de Moriaansteeg
zijn pas gerestaureerd. Let op de ou
de bestrating in deze steeg. Op de
Hooglandsekerkgracht vertoont pand
46 gevelknoeierij. Hooglandsekerk
gracht 42 heeft een leuke onderpui.
Kijkend in de richting van de Ou
de Rijn vallen het verknoeide sil
houet en de lelijke schoorstenen op.
Op no. 26, de Lutherse kerk, zien
we de zeshoekige straatlantaarns.
Let aan de overkant op de poort en
het pleintje van het Geologisch Mu
seum. In de poort zit een kwasi-ou
de en een oude lantaarn. In de deur
valt de lelijke brievenbus en de hand
greep m het oog.
We vervolgen onze weg over - de
Hooglandsekerkgracht. De panden
IC t/m 20 zijn mooie voorbeelden.
We gaan de Kcrkbrug over, de laatst
overgebleven dubbele klapbrug. Ach
ter ons hebben we een mooi uitzicht
op de kerk.
We gaan door de Hooglandsekerk-
steeg en stuiten op de mooie hals
gevel Haarlemmerstraat 174.
We steken de Haarlemmerstraat
over en hebben rechts in de verte
een mooi uitzicht op de Zijlpoort,
waarbij de straatverlichting storend
werkt.
We gaan de Lombardsteeg in en
kijken in de Grevenstraat naar het
Joost van der Lindenhof.
We lopen dan via de Van der Werf-
straat naar de Vollersgracht, die
kwalitatief in verval is, maar toch
nog de oude sfeer oproept. Een aan
tal panden laat ons het probleem
zien, dat de woonruimten op le be
gane grond heden ten dage vaak
omgebouwd worden tot ongewenste
uitritten of garages.
Komend op de Oude Vest zien we
links het trottoir afgezet met beton
nen stoeppalen en rechts een bak
stenen bestrating op het trottoir,
wat toch een beter gezicht geeft.
Op de Jan Vossenbrug hebben we
naar weerskanten een fraai stads
gezicht. De nieuwbouw van het be
lastingkantoor aan onze linkerhand
bederft het silhouet van het stads
beeld.
We gaan links af de Oude Singel
op. Oude Vest 109 t/m 99 aan dé
overkant van het water vormt een
mooie gevelrij. Oude Vest 124 disso-
neert met de omgeving. Lopend langs
de huizen zien we hier de originele
stoeppalen waarbij vergeleken de be
tonnen stoeppalen van de Oude
Vest in het niet vallen. De tuintjes
op de stoep zijn maar een armzalige
poging om van de stoep iets leuks te
maken.
Let op het hoekpand Oude Vest
97 met zijn fraaie top met beeld
houwwerk. Pand Oude Singel 78
moet gerestaureerd worden. Let op
Oude Singel 72. het oude huis van
de Stadssteenhouwer. Kijkend in de
lichting van de Korte Mare zien we
dat de gracht verknoeid is door de
dam en de vierkante duiker.
