Als de tweeling
Unkraut zit
dan begint het
IBM-toernooi
Stoïcijnse Boehm
brengt spektakel
Reglementaire fout
kost Hans Feis titel
PAGINA 10
MAANDAG 14 JULI 1975
door Alexander Munninghoff
Pas als de gezusters Unkraut hun vaste plaats op de toeschouwerstribune hebben ingenomen
is het IBM-Schaaktoernooi werkelijk begonnen,, zo geloven de organisatoren van dit jaarlijkse
denkfestijn. Zij haalden dan ook verlicht adem toen de wegens hun sprekende onderlinge ge
lijkenis veelvuldig voor tv-spots gecontracteerde eeneiige tweeling al op de eerste speeldag acte
de presence gaf m de glazen zaal van het Amsterdamse RAI-gebouw. Beiden voorzien van zo'n
moderne grote koekeloerdersbril (overschot van een Brillmij-Commercial) lieten de bejaarde
zusterS zich door een paar IBM-functionarissen met bloemen en welkomswoorden feteren, om
zich vervolgens kordaat aan het roken van zwarte sigaartjes en het oplossen van kruiswoord
puzzels te zetten. Want van schaken weten ze weinig of niets, deze dames Unkraut. Waarom
ze dan iedere dag toch trouw komen kijken? Dat zal de sfeer van het Schaakgebeuren zijn
denken we, al weet niemand het zeker.
zijn drukke werkzaamheden kan hij
niet zo gek vaak aan een
internationale krachtmeting als dit
IBM-toernooi meedoen. Zijn niveau
probeert de wilskrachtige Belg te
handhaven met het spelen van
Die sfeer, dat is duidelijk, bestaat correspondentiepartijen, een slopen-
Van der Sterren
naar titelstrijd
jeugdschakers
AMSTERDAM Het jaarlijkse toer
nooi om het Jeugdwereldkampioen -
schap wordt dit jaar van 16 augus
tus tot 2 september in Joegoslavië ge
speeld.
Voor Nederland komt uit Paul v. d.
Sterren, tweede in het BP-toernooi
om het nationale jeugdkampioen
schap. Paul v. d. Sterren, 19 Jaar oud
en reeds 5 Jaar Junioren- en senio
renkampioen van Limburg, is door de
KNSB aangewezen in de plaats van
Roy Dieks, de jeugd-titelhouder.
Dieks voelt zich onvoldoende in vorm
om aan de krachtmeting deel te ne-
Engeland heeft zaterdag het vier-
landenjeugdschaaktoernooi in Den
Haag gewonnen, maar het was in de
laatste ronde voor de Britten maar
op het nippertje.
Nederland had nog eerste kunnen
worden, door met 7%—2% van Enge
land te winnen, maar de vaderlandse
schaakhoop bleef bij 6%'3% steken.
Denemarken werd derde.
Door
Alexander Münninghoff
De dames Unkraut zijn gezeten
Vrij
spel
i groot deel bij de gratie
de deelnemers
Immers, door
gehandhaafde scheiding tussen pu-
de bezigheid waarbij iedere zet per
hun gedragingen, briefkaart wordt gedaan, en waarbij
de nadrukkelijk dus buitengewoon lang en grondig
passend plan nagedacht
bliek en spelers is het zicht op de pleegt te worden. In deze afdeling
strijd op de veertien speeltafels
(acht in de grootmeestergroep,
bij de meesters) beperkt.
de schaaksport reikt Boey erg
hoog, hij zou zelfs wereldkampioen
geworden zijn als een Russische
Voor schaaktechnisch geïnteresseer- mededinger niet een gewonnen
den heb je de demonstratieborden, staande partij door tijdsoverschrij-
gepleegde zetten
weet, hopen dat
eens bij machte zijn op het bord te
brengen. Een waarom ook niet: tal
zij, wie had, door ziekte geveld, niet tijdig
die zelf ook nog zijn kaartje op de post kunnen doen
en dan zijn de reglementen
onverbiddelijk.
l grootmeesters zijn hun schaak- Maar die gewoonte
carriere op deze n
Geraas
Uit een belendend zaaltje klinkt
bulderend geraas op. Hier
grootmeester Jan Hein Donner,
het eerst sinds jaren zelf niet
iedere
zet enkele uren uit te trekken laat
niet na Boey's spel in gewone
toernooien, waar Je binnen twee en
een half uur 40 zetten gedaan moet
hebben, ongunstig te beïnvloeden.
Hij gaat nog net niet zo ver dat hij
het bord de stukken verzet
partij in de arena, bezig het ahrorens een zet te doen, zoals hij
deskundige publiek duidelijk tema- ^uis *n <*e studeerkamer al
ken wat zich allemaal in de
grootmeesterlijke denkramen
speelt. Zijn stentorstem duldt
analyserend gewend is, maar hij
a"fl denkt wel verschrikkelijk lang na,
zodat hij iedere partij in tijdnood
nauwelijks tegenspraak. Toch klinkt komt- Dan zie hem opeens tot
er af en toe een onbeschaamd verschrikte bezinning komen; non
gelach op wanneer hij een foutieve deju, nog maar drie minuten voor
analyse op het demonstratiebord wil achttaen zetten!
afronden door een stuk te verzetten Ti'iVïi«/-w-.rl
dat hij in een eerder stadium van J
zijn gedachtengang al had afgeruild. Tijdnood: de geraffineerdste kwel-
echter.
Toch zijn
toeschouwers die iedere dag weer de verwatert in een oogwenk als Je
RAI bevolken (volgens Nico Scheep- enkele sekonden, aan het eind
maker moeten dat allemaal gepen- de partij, beslissende
sioneerden of leeglopers zijn, want moet bedenken die Je aanvankelijke opgeven,
Donner heeft altijd gelijk.
wendingen wachten
voordeel
Iemand die er ook altijd last
heeft is Smejkal, al blijft die
zijn plaats) velen die zowel de beheerst*tot het bittere einde: waar
demonstratieborden als Donner links andere spelers door het dolle heen zoeken
laten liggen. Zij komen, net als de met stukken smijten en woeste hobby
wordt dagelijks
middag
sociologisch onderzoek
whist moeten^ omzetten, slachtoffer te storten met aanwij- de chauvinisten Jan Timman, en
zingen achteraf: had je dit niet vaak ook Hans Ree, wiens diepe blos
moeten doen, waarom deed Je dat?
Dit nakaarten, dit vaak vruchteloze afglijdende bril de onheuse
dames Unkraut, voor het spektakel, grimassen maken
toch
de zich met hart en ziel
Dat is, goed beschouwd, net zoiets controle te halen, blijft hij met zijn Het kan
als mensen kijken op een terras, ietwat slaperige luiaard-grijns stoï- achteraf, soms fel aan toe gaan
Kleine gewenningen, tics of gewoon- cijns met gekruiste armen heer en bittere
ten van de schakende zwoegers meester over het slagveld, blijft hij toernooi tussen de Amerikaan
worden feilloos geregistreerd. Neem met ingetogen gebaren zijn stukken Browne
bij deze bewijsvoering Na de eerste ronde vertelde Ree een
is fel aan toe gaan: van zijn mooie verhalen: hij had de
bittere ruzies, zoals in een ander vorige nacht gedroomd dat hij in
(of dame, in schakerster-
de Argentijn Quinteros, men omgezet) was veranderd. En i
ande- zijn geen uitzondering. Iemand die wilde het toeval (was het dat
twintigste zet bedachtzaam kwestie van temperament,
verorbert. Zijn tegenstander die dit Een schaaktoernooi zonder Russen
keer de pisang moet worden is de echt geslaagd,
hij niet deed. Voer voor zielkundi-
gen: wilde Timman, door buitenzin-
dus hebben Omdat hij zich niet helemaal fit nelijke vibraties op de hoogte
Oostduitse heer Uhlmann, die met de IBM-organisatoren geprobeerd voelt (longontsteking) is hij door de gesteld
nul uit twee katastrofaal is een Paar troefazen
begonnen maar nu toch venijnig Sovjet-Unie naar Ned
van zich af bijt. Hij houdt het in de krijgen. Dat is ze in z-
spaarzame denkpauzes die hij zich gelukt, dat de uiteindelijke Russi- die in het oog lopende plaatsen mag hebben? Nadere analyses moeten dit
gunt op zuurtjes van een onbestemd acbe afvaardiging geen grootmees- spelen wordt voor iedere ronde door uitwijzen.
deze eerder beleefde
zijn vriend
misschien onbewust geen
het publiek, geplaatst. Wie op broedermoord op zijn geweten
Grimmig
ters bevat. Maar dat zegt niets t_
de kracht van Makarysjtsjev
Rasuvajev, die hier de hamer
de wedstrijdleiding bepaald. Meestal
Een bord verder zit de Hongaarse sikkel hoog houden. Rasuvajev, voor
izegrim Szabo. Zijn voorkeur gaat eersfc 111 Nederland getuige de
uit naar chocolade, een genotsmid- eloe<hheuwe spijkerbroek die hij de
cel dat hij met een gezicht als een tweede speeldag droeg, maakt een
donderwolk tot zich neemt. Szabo ?fer geroutineerde indruk: punten
lijkt, wanneer hij in grimmige halfn tegen de zwakkere, remise
concentratie is verzonken, vrij sterk maken t/gen 06 grootmeesters, zo
op de Franse filmacteur Jean word Je zelf ook een grootmeester.
Gabin. Net als alle andere Makarysjtsjev manifesteert zich tot
waarnemingen bij dit statische ÏÏ25L. °P_ ,het: ,bord als
schaakgebeuren is dat
dende constatering, mi
de verplichte doodse stilte valt
toch weinig ander vertier te felogige Joegoslavische vedette I,ju- van Joop Stotijn op de 3-meterplank Lidy Spruyt (De Morgenstond) 325.75,
ontdekken. Even doorgaan met dit bo;,evic offert al op de veertiende onttroond door Frans van de Konij- 3. Jose de Frel (De Morgenstond)
gelijkenissenspelletje dus: voor- zet een Paard» vervolgens nog een - ---- ----- ------
noemde Uhlmann blijkt een treffen- paar bukken en dan heeft hij het
de overeenkomst te vertonen met de punt verdiend. Dat de partij bijna
dissidente schrijver Solzjenitsyn, afgeI°Pen ls. kun je merken aan het
wanneer die tenminste zijn baard samendrommen van spelers, wed-
zou afscheren. strijdleiders, Journalisten en organi-
Verdere gelijkenissen met beroemd- satoren rond het bord van beide
heden vallen niet makkelijk te spelers-
ontdekken, wel zien we opeens dat nimav
de Engelse meesterspeler Nunn op
enige afstand gemakkelijk met onze Dat gebeurt altijd wanneer er
nationale trots, Jan Timman, ergens een climax optreedt: het
verward zou kunnen worden. En doelloos gedrentel door de zaal
gut, zit daar niet Beernink of krijgt opeens richting, steeds meer
Biesheuvel, een van die twee belangstellenden staan met
de Konijnenburg (Morgenstond) zaj
340.30. ctQ(
3-meterpilank; L Frans
AMSTERDAM „Deze partij gaat om honderd gulden," zei de Joegoslavische grootmeester
Ljubojevic aan het begin van zijn partij tegen Hans Boehm, gisteren in de vijfde ronde van het
IBM-schaaktoernooi. Een erg aardige opmerkiing was dat niet want Ljubojevic bedoelde er on
getwijfeld mee te zeggen, dat Boehm niet voor een van de acht "echte" prijzen van dit toernooi
in aanmerking komt en dus op 26 juli, wanneer in de RAI de laatste zetten gedaan zijn, ge
noegen zal moeten nemen met de vastgestelde honorering van 100 gulden per punt voor de
niet-prij swinnaars.
Door
A. Münninghoff
bijvoorbeeld de eetgewoonten. De geruisloos verschuiven,
Tsjech Smejkal zal geen partij
beginnen zonder naast zijn bord en
tweetal bananen klaargelegd te alles en iedereen in hun tijdnood Hans BohmT Hij vindt dat wa er op moeten verliezen tegen Timman, als
hebben, die hij zo tussen de tiende hjken te willen vernietigen. Een het bord gebeurt, de enige bepalende deze tenminste had toegehapt, wat
onbedui- wildebras- geheel in tegenstrijdig- kampioenschappen sohoonspringen
vooruit in heid met wat weke voorkomen, hebben zich twee verrassingen voor- Dames 1-meterplank: 1. Mirjam Hof-
Tegen de bliksemsnel ijsberende, gedaan. Bij de heren werd Hans Feis fer (Joop Stotfjn) 244.00 punten, 2,
de Ko- teit Hy wordt uitgezonden door het
sportfonds Leo van der Kar en ver-
blijft in de Verenigde Staten van
16 juli tot 12 augustus.
0Paardrijden Mevrouw Van Olp-
:-ministers in ieder geval, zijn handen op de rug en het hoofd een Mexico-stad zijn wereldtitel boksen hen isgisteren in Brussel vijfde ge-
partijtje mee te pijpen? Het blijkt beetje schijn naar hetzelfde bord te in het weltergewicht behouden door worden tijdens de Grote Prijs van
bij nadere beschouwing de Belgische kijken en op het laatst staan er de 28-jarige Amerikaanse uitdager Brussel, een internationaal dressuur-
meester Boey te zijn. twaalf mensen met hun neus Armando Muniz op punten te ver- nummer. Wipnaar werd de Frans-
Een verhaal apart, deze Boey. Door boven het bord als aasgieren af te slaan. man Dominque d'Esme en Selle.
Bohem ging op de Mohammed
Ali-achtige intimidatiepoging van
(erg ongebruikelijk in de schaakwe
reld, zulke babbels voordat de par
tij begint) niet in en begon stoïcijns
aan een originele pot, die zou uit
groeien tot het grote spektakelstuk
van deze ronde. Na een zet of tien,
die Ljubojevic voornamelijk had be
nut met een nogal kromme mars
met zijn dame, stond Boehm duide
lijk beter. Een kleine aarzeling om
door te zetten met zijn aggressieve
spel deed echter de kansen keren en
gaf Ljubojevic de gelegenheid een
witte centrumpion te omsingelen, 't
Kleinood ging inderdaad verloren
en de vele honderden toeschouwers
begonnen al in de eerste nederlaag
van de Nederlandse debutant in
deze groep te geloven, toen Boehm
onder opoffering van nog een paar
pionnen fanatiek tegenspel op de
koningsvleugel begon te ontwikke
len. Ljubojevic, dit toernooi niet in
supervorm, raakte er duidelijk door
aangeslagen. Zozeer zelfs, dat hij op
zijn beurt verloren kwam te staan.
Hij redde zich met een reimise-
aanbod op het juiste moment, na
melijk toen Boehm in tijdnood
dreigde te komen. De vijfde remise
in successie voor de titelloze Neder
lander, die nog vier punten uit tien
partijen moet maken om zich
schaakmeester te mogen noemen.
Erg belangrijk was matuuiUyk Ka-
valek-Rasuvajewde koploper te
gen de achtervolger. Lange tijd zag
het er naar uit de zeer geconcen
treerd spelende Rus met zwart het
volle punt zou binnenhalen, maar
het positionele dame-offer dat Ka-
valek uit bittere noodzaak bracht
bleek meteen een onneembare ves
ting op het bord te brengen, waar
zelfs de Russische wil om te win
nen op stuk liep.
Goede ronde
Een erg goede ronde van de Ne
derlanders ditmaal. Sosonko had!
natuurlijk geen enkele reden om
tegen de Duitser Huebner het on
derste uit de kan te willen en zorg
de er gewoon voor steeds iets beter
te blyven staan, waarna het alras
remise werd.
Timman zag zich tegen de onbe
rekenbare Raiceviic geconfronteerd
met een pionoffer dat enkele zet
ten later al niet meer die kwalifi-
katie verdiende, want zwart bleef
gewoon een pion voor in minstens
gelijke stelling. 'Toch moet ik nu
dubbel oppassen", vond Timman tij
dens de partij, "want de laatste tijd
heb ik het al dirie keer beleefd dat
ik een gezonde pion voorstond en
dan toch kansloos verloor". Die dom
me pech bleef onze grootmeester
nu gelukkig bespaard: nog voor de
tijdscontrole had hij zijn eerste
winstpunt in dit toernooi binnen.
Ree moest optornen tegen de
Oostduitse grootmeester Uhlmann,
die na twee totaal mislukte begin-
ronden aan een soort opmars bezig
scheen. Zijn spelopzet was tegen
Ree dan ook agressief en vol ver
trouwen: een pionoffer in ruil voor
De Tsjech Kavalek, leider van het IBM-toernooi, behield zijn
voorsprong op naaste belager Rasuvajev, dankzij een remise
tegen de Rus.
een akelig drukspel. Maar het vrat
wel tijd, en terwijl Ree onverstoor
baar bleef verdedigen kwam het
tempo van de zwarte aanval lang
zaamaan tot staan. Tenslotte over
schreed Uhlmann in reeds verloren
positie de tijd.
Jansa is een speler waar we de
komende ronden speciaal op moe
ten letten. Het vorige IBM-toernooi
presteerde hy het ook al om, haast
onopgemerkt, naar de eerste plaats
op te schuiven. Ook nu weer: ter
wijl iedereen keek naar andere bor
den, was hij in een afgelegen hoek
je druk doende de Deen Hamann
diens eerste nul te bezorgen. De
tweede zitting moet uitmaken of
de Tsjech hierin zal slagen.
Fier
In de meestergroep blijft de va
derlandse driekleur fier overeind:
Enklaar, de leider na vier ronden,
verloor weliswaar in tweede instan
tie van de Belg Boey, maar zijn top-
plaats in het klassement werd ogen
blikkelijk overgenomen door Gert
Ligterink, die de Duitser Eising in
een prima partij op de knieen kreeg.
Ook Van Baarle en Hartoch hebben
kansen genoeg op een greep in de
prijzenpot, alleen Dennis Dieks, die
vorig jaar uit de reservegroep pro
moveerde, krijgt klop op klop.
Uitslagen: Grootmeestergroep vijf-
de ronde: Smejkal (Tsj)—Makari-
sjev (Sov) K\ Boehm (Ned)—
Ljubojevic (JS1) Ree (Ned)
—Uhlmann (DDR) 1—0; Jansa (Tsj)
—Hamann (Den) afgebr.; Sosonko
(Ned)—Huebner (WD1) y3—Ka
valek (VS)—Rasuvajev (Sov) V2—Y2
Raicevic (JSl)—Timman (Ned) 0—1
Gheorghiu (Roe)—Szabo (Hon)
De stand na vijf ronden is: 1. Kava
lek 4 punten, 2. Sosonko, Rasueva-
jev, Makarisjev 3 pnt., 5. Hamann 2K
en 1 afg., 6. Ljubojevic, Boehm,
Gheorghiu, Szabo, Huebner 2,5, 11.
Jansa 2 en 1 afg., 12. Ree, Timman,
Smejkal 2 punt., 15. Raicevic, Uhl
mann 1.5 pnt.
Meestergroep vijfde ronde: Farago
(Hon)—Rodriguez (Fil) afgebroken
Schiffer (Wdl)—Weinstein (VS) 1—
0; Hartoch (Ned)—Van Baarle
(Ned) K—K; Ligterink (Ned)—Ei
sing (Brd) 1—0; Enklaar (Ned)—
Boey (Belg) afgebr.; Dieks (Ned)—
Nunn (Eng) 0—1.
Stand na 5 ronden: 1. Ligterink
3y32. Enklaar 3 en 1 afgebr., 3/4:
Van Baarle, Schiffer 3; 5: Farago
2% en 1 afgebr., 6/8: Hartoch, Nunn
Eising 2%; 9: Rodriguez 2 en 1 af
gebr.; 10: Weinstein 2; 11: Boey IK
en 1 afgebr.; 12: Dieks 0.
