Jacques-Amati-Holtman
terug naar het orkest
tgegeficht
l ...en gisteren
ramma)
Herman
Wigbold
presen
tator
bij de
NOS-tv
J.F. van Waveren: "Ik ben geen slavendrijver" rfjV) Vandaag
Ik wilde
'n reele
werk
situatie
Mensen verwachten
warmte in de kerk
TV morgén]
WOENSDAG 2 JULI 1975
ïhting Het Nederlands tionaal niveau met alle daaraan met assistentie van de cellist Anner plus een klein aantal korte medekwartetleden op 36 duizend
Voor de stichting Het Nederlands
Impresariaat kwam de beslissing
van Jacues Holtman om zijn
functie in het Amati Kwartet te
beëindigen als een donderslag by
heldere hemel.
Het nu ontbonden kwartet zou,
aldus Oegstgeestenaar J. F. van Wa
veren, directeur van het Nederlands
Impresariaat in het volgende seizoen
doorstoten naar een hoog interna
tionaal niveau met alle daaraan
verbonden zakelijke voordelen.
De heer Van Waveren: „Er stonden
voor het volgende seizoen toernees
op het programma naar Australië,
Japan, Denemarken, Spanje, Italië.
West-Duitsland en ook weer de
Vërenigde Staten. Met Philips waren
de besprekingen over een aantal
grammofoonplaten rond. Er zouden
onder meer enkele strijkkwintetten
met assistentie van de cellist Anner
Bijlsma worden opgenomen."
De heer Van Waveren wijst een
aantal argumenten van Jacques
Holtman van de hand: „Het kwartet
had het zeker druk, maar het door
Holtman genoemde aantal concerten
in een Jaar is er faliekant naast.
Niet 180, maar in het seizoen *74-'75
waren het er ongeveer 85, inclusief
de Amerikaanse en Franse toernees,
Over de salariëring zegt hy
„Doordat het Amati Kwartet sinds
september 1974 een rijkssubsidie
ontvangt, liggen de salarissen nu
aanzienlijk hoger dan in het
verleden. Het jaarsalaris van eerste
violist Holtman lag nu op 42
duizend gulden en dat van zijn drie
medekwartetleden op 36 duizend
gulden. Deze bedragen zijn exclusief
vakantietoeslag."
„Ik vind het nuttig" zegt de heer
Van Waveren „dit alles even op een
rijtje te zetten, want in de
publiciteit rond het verdwijnen van
het Amati Kwartet ben ik de laatste
tijd te voorschijn gekomen als een
soort slavendrijver".
Het Rotterdams Phi 1 h armonLsch
Orkest heeft z'n kans schoon ge
zien. Toen vlolist Jacques Holt
man enkele maanden geleden de
finitief en voor de buitenwereld
onverwacht een punt zette achter
zijn functie van eerste violist van
het Amati Kwartet het viertal
maakte op 't moment dat hij er de
brui aan gaf een tournee door
Frankrijk kwam snel een aan
bieding uit Rotterdam: wilde Jac
ques Holtman eerste concert
meester worden van het RFhO?
Door
Aad van der Ven
Jacques Holtman wilde wel. Per 1
september gaat zijn functie in. Zo is
Nederland een strijkkwartet armer
geworden in feite het enige
full-time en internationaal bekende
strijkkwartet van ons land en het
Rotterdamse orkest een sterke man
rijker. Terwijl de meeste orkestmu
sici, zelfs op de prominente plaats
van concertmeester, er van dromen
ooit nog eens een grotere artistieke
individualiteit te kunnen manifeste
ren door een carriere op het terrein
van de kamermuziek op te bouwen
heeft Jacques Holtman een stap in
de omgekeerde richting gedaan.
Waarom?
Het kost Jacques Holtman geen
moeite om zijn beweegredenen op te
graven. „Ik wil nu eindelijk een'
reële werksituatie" is een opmer
king hy hy al enkele malen laat horen
in zijn Amsterdamse etage woning,
die hij over een jaar zoonlief
moet eerst zijn school afmaken—
hoopt te verlaten om iets landelijks
in de buurt van Rotterdam te
vinden. Hij zegt ook: „Ik ben er nog
steeds kapot vap, want met die
beslissing die ik naar mpn gevoel
gewoon moest nemen is natuurlijk
iets vernietigd.
Bijna tien jaar hebben de vier leden
van het Amati Kwartet samenge
werkt: de violisten Jacques Holtman
en Richard Kilmer, de alt-violist
Ton Wilmes en de cellist Ben de
Ligt. De beslissing van Holtman om
er mee te stoppen betekende in feite
de opheffing van het kwartet, want
er gaan veel jaren overheen voordat
een strijkkwartet werkelijk een
strijkkwartet is en een repertoire
van een redelijke omvang heeft
opgebouwd.
De leden van het Amati Kwartet
hadden de orkesten waarvan ze
deel uitmaakten verlaten om als
beoefenaars van de kamermu
ziek in Nederland optimaal te
kunnen realiseren wat ze voor ogen
hadden. Door de inspanningen van
het Nederlands Impresariaat werd
er speciaal voor het Amati Kwartet
een stichting opgericht die aanvan
kelijk alleen met particuliere giften
de financiële tekorten van het
kwartet dekte.
De vier strijkers werkten gemiddeld
vijf uur per dag samen om nieuwe
werken in te studeren eD het oucüe
repertoire by te houden.. Vorig jaar
maakte het Amati Kwartet een
Amerikaanse toernee. Er verschenen
grammofoonplaten. Is dat allemaal
voor niets geweest? „Wij hebben de
stoot gegeven", zegt Jacques Holt
man. „Misschien komen er na ons
anderen die verder gaan, wanneer
tenminste een redeiyke subsidiëring
voor de kamermuziek in Nederland
bestaat.
Ik durf rustig te zeggen dat wy het
slachtoffer zijn geworden van een
ontoereikend subsidiesysteem van
CRM, een systeem waarin het
NEDERLAND I
13.25 Tour de France (NOS)
18.45 Minimolen (NOS)
18 55 Journaal (NOS)
19.05 Jouw wereld, mijn wereld, gezinsserie (IKOF
19.30 Kenmerk (IKOR)
20.00 Journaal (NOS)
20.21 La Tra via ta, opera (NCRV)
22.25 Hier en nu (NCRV)
22.45 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.45 Minimolen (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Van gewest tot gewest (NOS)
19.50 SOCUTERA
20.00 Journaal (NOS)
80.21 De dader staat boven verdenking, Italiaanse film (NOS)
22 10 Panoramiek Special (NOS)
23 00 Journaal (NOS)
De NCRV zendt vanavond (2020 uur, Nederland I) de oflera
"La Traviata" uit, een co-produktie van de Italiaanse, Fran
se en Oostduitse televisie. Het libretto van deze populaire
Verdi-opera is gebaseerd op Alexander Dumas' roman "La
dame aux Camélias". De hoofdrollen worden gezongen door de
sopraan Mirella Freni als Violetta Valéry en de tenor Franco
Bonisolli, die de rol van Alfredo Germont vertolkt. Het ge
heel staat onder leiding van Lamberto Gardelli.
In de NOS-rubriek Panoramiek zal vanavond (22.10 uur,
Nederland II) een door de Amerikaanse tv-maatschappij CBS
vervaardigde documentaire over de strijd in Ierland worden
vertoond. Nagegaan wordt door welke oorzaken de deels reli
gieuze, deels politieke burgeroorlog is ontstaan, waarom de
strijd wordt voortgezet niettegenstaande het afgekondigde
bestand en wat de ontwikkelingen voor de naaste toekomst
kunnen inhouden. Titel van de documentaire is A tale of
two islands"'
spelen in kleine ensembles alleen
mogelijk is voor orkestmusici in hun
vrije tijd. Wanneer wij met het
geven van 180 concerten in een jaar
met z'n vieren nog geen inkomen
van een ton kunnen halen zeg ik:
dat gaat zo niet".
Heeft het uiteenvallen van het
Amati Kwartet uitsluitend een
oorzaak van financiële aard?
Holtman: „Definanciën vormen wel
de kern. Niet dat ik of mijn collega's
zo op geld belust zijn, maar
wanneer je zo abnormaal veel
concerten kris kras door het land en
daar buiten moet geven om het
hoofd enigszins boven water te
kunnen houden krijg Je het gevoel
dat je je voortdurend aan het
verkopen bent en dat je geleefd
wordt. Je hebt dan zelf geen greep
meer op de situatie.
Ik voelde me als het ware in een
wagon met dichte ramen zitten die
maar doorraast. Mijn vrouw en mijn
zoon zag ik nog nauwelijks. Ik
dacht: ik ben 41, als ik zo doorga
haal ik de zestig niet". Dus ik moet
wat anders vinden, want ik verdom
het om naar de bijstand te gaan".
Niemand zal beweren dat Jacques
Holtman niet kan vechten. Als
lastig jongetje met geloofsrebellie
moest hy toen hy vüftien was het
ouderlijk huis in Tegelen verlaten.
In Amsterdam zou hij echt viool
gaan studeren. De eerste twee
maanden na aankomst in de
hoofdstad heeft hij wegens zijn
deplorabele financiële toestand in
het Vondelpark moeten slapen. Vijf
entwintig jaar geleden was datnog
geen mode.
Hij werd leerling van het Amster
dams Conservatorium enhy verdien
de de kost met borden wassen, kran
ten bezorgen en schepen uitkrabben.
Twee jaar later zat hij al in het
Concertgebouworkest en nog later
was hij achtereenvolgens concertmees
ter in het toenmalige Kunstmaand-
orkest, het orkest van de Neder
landse Opera en het Nederlands Bal
letorkest.
VEREERD
Nu het Rotterdams Philharmonisch
Orkest. "Ik voel me wel vereerd dat
ze me in Rotterdam gevraagd heb
ben", zegt hij. "Ik had ook een
paar buitenlandse aanbiedingen,
maar ik dacht: waar kan je beter
zitten dan in zo'n orkest dat een ge
weldige ontwikkeling doormaakt met
een dirigent die op handen gedragen
wordt en met een echt levende func
tie in de stad?
Er zullen wel mensen zijn die zeg
gen: die Jacques Holtman heeft de
sociale zekerheid opgezocht. Maar
dan zeg ik: in zo'n geval heb je
tenminste een reële werksitua
tie waarbij je je kunt permitteren
idealistisch te zij a
Teruggang in Frankrijk
PARIJS Zes-en-twintig procent
van de Frande katholieken gaat af
en toe naar de kerk. Het aantal dat
praktisch geen zondag overslaat is
in vier jaar gedaald van 22 naar
16 procent, ongeveer 6 a 7 miljoen
mensen. De wekelijkse eucharistie
viering via de televisie wordt ge
volgd door ongeveer 3 miljoen kij
kers. Iedere week heeft de kerk dus
kontact met 10 miljoen mensen, of
tewel een vijfde van de bevolking.
Tot deze conlusie komt een opinie
onderzoek, dat het bureau 'Sofres'
vorige maand heeft uitgevoerd on
der katholieken van 18 jaar af.
De daling is de laatste jaren ver
sneld. In 1952 ging nog 27 procent
van de katholieken wekelijks naar öe
kerk, volgens de mei-enquête van
Elseviers ongeveer het huidige Ne
derlandse percentage.
59 procent zegt minder vaak naar
de kerk te gaan dan enkele jaren
geleden. Als reden geeft 26 procent
op dat men minder verplicht is, 16
procent vindt de ontwikkelingen in
de kerk niet aanvaardbaar, 11 pro
cent mist de menselijke warmte in
de diensten en eenzelfde percentage
zegt vroeger alleen te zijn gegaan
om familieleden een plezier te doen.
Haarlemse
orgelmaand
HAARLEM In Haarlem wordt
morgen voor de 25ste keer het im
provisatieconcours op het orgel in
de Grote Kerk gehouden waarbij de
winnaar van het vorig jaar de Oos
tenrijker Rupert G. Friebergen het
zal opnemen tegen de Nederlander
Jan Raas en de Westduitsers Hans
Gerg Bosshammer en Hans Martin
Corrinth. De laatste drie zijn uitge
nodigd op grond van een selectie
van recente improvisaties.
De wedstrijd vormt een onderdeel
van de Haarlemse orgelmaand
die gisteren is geopend met een con
cert gewijd aan werken van Handel.
De uitvoerenden waren het Gro
nings Dagkoor en Musica Antiqua
Amsterdam onder leiding van Johan
van der Meer en Ton Koopman. So
listen waren Marian Kwehsiller
René Jacobs, Max van Egmond en
Marius van Altena.
Het was gisteren beslist geen avond
zonder aotie. Goed, zowel de NCRV
als de EO lieten hun eigen zangkoren
opdraven (12 in totaal, ik heb ze ge
teld) en de EO wijdde bovendien nog
aandacht aan prediking, doop en hei
lig avondmaal in Noord-Afrika ge
durende de eerste eeuwen van onze
Jaartelling. Maar daar stond tegen
over, dat in VPRO-tijd te kijken viel
naar de wonderbaarlijke muzikant
Dr. John the Nighttripper, die ook
nog een stel lekkere meiden had
meegebracht. Daarenboven zorgde
de NCRV nog voor "Spel zonder gren
zen", waarover straks meer.
Maar het echte vuurwerk kwam
pas aan het slot, om elf uur Mo
hammed Ali contra Joe Bugner..
Vroeger moest Je voor dergelijke
duels om vier uur 's nachts je bed
uit, maar we raken kennelijk ge
wend aan meppartijen op dit ni
veau. De omroepbonzen hebben ten
minste geen belangstelling meer voor
rechtstreekse reportages. Het ge
vecht kwam dit keer uit KoeaflaLoem-
poer, al weer zo'n uithoek, en de
scheidsrechter leek op een slachtof
fer van Ali, maar was natuurlijk een
Chinees uit Maleisie.
Het is prettig dat Je niet meer bij
nacht en ontij hoeft op te staan,
maar het neemt wel veel van de
spanning weg, als Je 's middags in
de krant het verslag al hebt gelezen.
Commentator Ruud ter Weyden deed
trouwens net of hij geen kranten
leest. Misschien is dat ook wel zo.
Wat valt er verder over het gevecht
te zeggen? Ali zorgde, zoals altijd,
voor een prima show. Wellicht zal de
techniek ooit nog eens zo ver voort
schrijden dat we in de huiskamer
kunnen verstaan wat hij zijn tegen
standers tussen de klappen door
toevoegt. Die arme Bugner, al kreeg
hij er dan ook een hoop geld voor.
Dan nu nog even over "Spel zon
der Grenzen". Hoewel het program
ma al bijna net zo lang schijnt te
bestaan als de televisie zelf. had ik
het tot voor een paar weken nog
nooit gezien. Raar misschien, maar
tenslotte doe ik dit werk nog niet
zo lang. Het hoge woord moet er
maar meteen uit: "Spel zonder Gren
zen" hoort thuis in de categorie
"programma's die nooit zullen mo
gen verdwijnen". Dat is ook van toe
passing op de man, die deze affai
re van commentaar voorziet. Ook
Barend Barendse zal nooit mogen
verdwijnen. Hij is de perfecte keuze
voor dit genre: enthousiast, zonder
zich te laten verleiden tot doordrave
rij a la Theo Koomen, dolblij met
elke opmerkelijke prestatie en be
droefd als er iets mis gaat, vooral als
het landgenoten betreft. En het ge
heim van dit spektakel is uiteraard
dat er zoveel misloopt.
Barend lijk trouwens alle deelne
mers persoonlijk te kennen. Moeite
loos houdt hij ze uit elkaar, "de 17-
Jarige wijnbouwersdochter uit Gis-
wil" en "de pittige modinette uit
Chartres". Gisteren werd het spel
ergens in Zwitserland opgevoerd.
Dat betekende dat de spelletjes ge
groepeerd waren rond het thema,
nee, geen kaas, maar bergea Daar
kwam van alles bij kijken: stroba
len, hooibergen, sneeuwmannen,
koeien, glijbanen, alpenhoorns en
nog veel meer. De Nederlandse hoop.
Veldhoven uit Brabant, ging sterk
van start, maar eindigde zwak, on
danks de aanweigheid van "een for
se meid die voor niemand opzij
gaat". Een zesde plaats was het re
sultaat. Dat moet volgende keer be
slist beter.
GERARD PAQUES
Vijftig impressionistische schil
derijen uit de particuliere collectie
van twee Franse families hebben gis
teren op een veiling bij Sotheby in
Londen in nog geen vijf kwartier tijd
2,5 miljoen pond (ca 13 miljoen gul
den) opgebracht.
Voor schilderijen van Camille Pis-
sarro en Maurice de Vlaminck wer
den record-bedragen betaald. Pissar-
ro's "Soleil apres-midi" ging voor
120.000 pond naar een Britse koper,
terwijl een Zwitser 150.000 pond be
taalde voor "Le pont de chateau"
van de Vlaminck
Het grootste bedrag werd echter
neergeteld voor "La cathedrale de
Rouen" van Claude Monet. Een on
bekende bieder wilde daarvoor
210.000 pond geven.
AVBOEK Schoolboeken al besteld?
Bijtijds besteld, op tijd geleverd.
Ook voor aanvullende boeken
van uw boekenlijst!
PIETERSKERK CHOORSTEEG 14
LEIDEN - TELEFOON 071-42441
HILVERSUM Herman Wig
bold, voormalig eindredacteur van
de VARA-televisierubriek Achter
het Nieuw en thans hoofdredac
teur van het Vrije Volk, gaat in
het komende seizoen een maande-
ïyks NOS-televisieprogramma on
der de titel „Frontaal" presente
ren. Diit programma wordt een ge
vrij zigde vorm van het vroegere
„Kortgeding". Telkens zullen twee
personen, geassisteerd door getui
gen en met behulp van filmmate
riaal respectieveiyk het voor en
tegen van stellingen betreffende
een maatschappeiyk onderwerp
verdedigen, zy moeten dan trach
ten het in de studio aanwezige
publiek van him standpunten te
overtuigen. De eindredactie van
'Frontaal' berust by Dick van
Reeuwyk.
Woensdag 2 Juli.
Hilversum i
NCRV: 18.00 (S) Bandstand: Natio
nale Brass Band. 18.30 Nieuws. 18.41
(S) kunst- en vliegwerk: informatie
ever tentoonstellingen. 18.46 (S) Met
uw Instem mnlglied van de week.
e soloconcerten: klass.
De toekomst van de chris
telijke organisaties. TROS: 20.00 Eight
o'clock special: muzikale ontdekkings
reis door de gouden jaren van het i
swingtijdperk. 21.15 (S) Specialiteiten
la carte: muzikaal wensprogram-
ma. 22.30 Neiuws 22.40 Aktua. 2300
Van 't zelfde laken een pak. hoor
spel. 23.60 (S) Lichte grammofoonmu-
ziek. 23.65-24.00 Nieuws.
Hilversum II
18.00 Nieuws. 18.11 Dingen van de dag.
18.20 (S) Tekst en muziek: cabaret-
programma 18.45 (S) Brassband mag
NOS: 19.40 (SJ JoWiy Meijer: jazz
muziek. 19.50 Den Haag vandaag. 20.00
Nieuws. 20.05 (S) Ultwlssellngsconcert
N-SaSL0 voor beweegïl kV
17.00 Binnenlandse agen-
leuws. Jo v -
Hilversum II
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtend
gymnastiek. 7.20 (S) Dag met een
plaatje .(8.00 Nieuws en Radiojour
naal). 8.50 Morgenwijding. NOS: 9.00
Spiegel van Belglè. 9.36 Waterstanden.
940 |S) 10 minuten met Paul Mau-
rlat en zijn orkest, lichte muz. 10.00
(S) Kleutertje luister. 10.10 Arbeiuo-
vltamlnen. populaire verzoekplatenpro-
gramma ln mono en stereo. (11.00 Nws.
11.03 Radiojournaal). 11.30 (S) Rond
om twaalf, een uur allerlei voor leder
een. (11 -05 Beursberichten) 12.30 Mo
dern platteland. 12.85 (S) AVRO's we
kelijkse sportrevue. 1300 Nieuws. 13.11
Radiojournaal. 13.21 (S) altviool en
orkest, moderne muziek. 14.10 (S) 't Is
historisch, programma over geshlede-
nis. 14.30 (S) Met muziek op stap.
15.15 (S) specten: kunstrubriek. 16.00
Nieuws 16.03 Radiojournaal
22 40 Woord
22.55 Klankbord
Postludlum, klassieke
Roll methode.
Hilversum III
TROS: 7.02 Drie op Je boterham.
9.03 Pep op drie. 11.03 Drie draalt
op verzoek. 12.03 Drie tussen de mid
dag: Boter. Klaas en Prijzen. 14.03
Dijk en het Metropole Or
kest. 1.02 (S) Take it easy. 2.02 De
Meurders methode TROS: 6.02-7.00
Drie op Je boterham.
DONDERDAG 3 JULI
Hilversum I
NCRV: 7 00 Nieuws. 7.02 Het levende
woord. 7.06 (S) Preludium klass. muz
7.30 Nieuws. 7.55 (S) Aangestipt: pio
grammaoverzclht. 8.00 (S) Te Deun
Laudamus: gewijde koormuz. 8.24 Or
Nederlandse top-40.
De Hltmeesters De
Nederland I
NOS: 18.26 Tour de France. 18.4
gewijde koormuz. 8.24 Op
«e umu m: evang. kommentaar. 8.30
Nieuws 8.36 Gymn. voor de huisvrouw.
sopraan Renata Tebaidt
2.40 Journaal.
Pastoraal muzikaal zlekenbez
10.30 Nieuws.
Orkestr
II: werken van Strawlnsky. 12.00 (S) 19.05
Bel Canto: klass koormuz. 12.26 Me
dedelingen tbv. land- en tuinbouw.
12 30 Nieuws. 12.41 <S) Hier en
nu 12.55 (S) Middagpauzedlenst. 13.15
(S) Koorzang. 13.30 (S) Europa-Glo
baal: muziek, report, en meningen van
Nederlanders <15.30 Nieuws. 16.30 (S)
14.00 Wimbledon: rechtstreeks verslag
van halve finales heren enkel. 1845
Minimolen. 18.55 Journaal. VR
stratemakeropzeeshow. 19 30
1.25 Ronnie Corbet,
