Surinaamse kerken
signaleren angst
voor de toekomst
'Wreker' zwerft als een folkloristisch
fenomeen door het noorden van Brazilië
IN IERLAND IS HET MILIEU
BELANGRIJKER DAN TOERISME
"Periode Ruitenberg
is gelukkig voorbij"
Unified Family geen
lid Raad van Kerken
DINSDAG 1 JULI 1975
Beroep op het volk en zijn leiders
De vreugde over Suriname's
aanstaande onafhankelijkheid
gaat bij velen gepaard met be
zorgdheid, zo constateert het Su
rinaamse Comité Christelijke Ker
ken in een verklaring. In hun
hart rijst de vraag: zijn wij er al
len wel voldoende van doordron
gen, dat die komende onafhanke
lijkheid nu al een zware last op
onze schouders legt? Immers, al
dus de verklaring, ieder van ons
zal gaan delen in de luister van
de onafhankelijkheid, maar dan
zullen wij ook samen moeten be
zien of wij werkelijk bereid zijn
moedig in te gaan op de proble
men en moeilijkheden waar we
voor staan.
Het comité, dat het overlegorgaan
Is van zes grote kerken en geloofs
gemeenschappen, is ook zelf bezorgd.
Die zorg richt zich niet op de on
afhankelijkheid als zodanig. Surina
me eist niet een recht op, dat hem
niet toekomt. Het is zonder twijfel
geroepen zijn plaats te gaan inne
men onder de vrije zelfstandige naties
aldus de verklairng. Het comité wijst
echter op de noodzaak van een nieu
we mentalitiet.
Het signaleert onzekerhied over en
zelfs angst voor de nieuwe nabije toe
komst, die zich onder meer uiten in
een niet afnemende trek naar Ne
derland. Angst voor elkaar, als ge
volg van de politieke machtsverhou
dingen. Het comité heeft zorg waar
het gaat om het functioneren van
een werkelijke democratie in een
zelfstandig Suriname. Raciale verschil
len worden beklemtoond, er is ge
brek aan eerbied voor de cultuur en
voor de levensbeschouwing van an
deren.
Het Comité Christelijke Kerken
vindt het nodig, deze dingen in alle
duidelijkheid te zeggen. Dat mensen
van nature door onzekerheid wor
den bevangen als zij hun bestaan in
eigen, handen nemen, is begrijpelijk,
en te verkiezen boven oppervlakkig
heid. Maar de nu heersende onze
kerhied heeft bedenkelijke oorzaken,
die ons met grote zorg vervullen,
meent het comiibé. Pessimisme of
gelatenheid zijn echter uit den bo-
Suriname een huisje op het platteland.
ze. Juist de vaste overtuiging dat wij
in staat zijn deze oorzaken weg te
nemen, geeft ons de kracht om vol
vertrouwen te werken aan de toe
komst van onze samenleving".
Eigen tekort
Het comité heeft bij dit alles ook
zichzelf ©p het oog. Onderling zal er
meer vertrouwen moeten komen, zegt
het, de samenwerking zal intensie
ver moeten worden en er zal meer
ruimte moeten komen voor de dia
loog met de andere grote godsdien
sten. In het besef van eigen tekort
doet het comité een beroep op het
volk en zijn leiders om de medemens
te beoordelen en te respecteren naar
zijn mens-zijn en niet naar zijn af
komst, om zich niet te laten leiden
door groepsbelangen maar door het
belang van het hele volk, om ieder
van harte te laten delen in de naam
'Surinamer' die wij alten met vreug
de en met ere mogen dragen.
Op hen die betrokken zijn bij 'vor
ming, voorlichting en onderwijs doet
het comité een beroep om de ver
scheidenheid van de eigen cultuur
als een bron van rijkdom door te
geven. Allen die voor de economie
verantwoordelijk zijn wordit gevraagd
eendrachtig te streven naar een
menswaardig bestaan voor alle bur
gers, in het bijzonder de armsten on
der de armen.
Ds. J. de Vreugd te Haaf ten, die
het beroep van de hervormde ge
meente Bodegraven heeft aangeno
men, hoopt half september zijn in
trede in deze gemeente te doen. Hij
komt in de plaats van dr. Balke,
die in mei naar Den Ham ging.
Het Hendrik Kraemer Instituut te
Oegstgeest, instituut van de Gere
formeerde kerken en de Hervormde
Kerk, voor de opleiding en vorming
tot werkers in zending en werelddia -
konaat, geeft van september 1975 tot
mei 1976 om de 14 dagen van vrij
dag 16.00 tot zaterdag 13.00 uui
cursus over: "De uitdaging aa
kerk van de 273de wereld1". De
sus is vooral bestemd voor geïnteres
seerde ouderejaarsstudenten (onge
acht him studierichting), leraren
godsdienstonderwijs, maatschappij
leer enz. Behandeld wordt de proble
matiek van de derde wereld; het
gaat om drie soorten uitdaging: de
politiek, te behandelen tegen de ach
tergrond van de situatie in Latijns
Amerika; het ontwikkelingsvraag
stuk, tegen de achtergrond van de si
tuatie van de kerken in Afrika, en de
religies en pseudo-religies, tegen de
achtergrond van de siltuatie in Zuid-
Oost-Azië. Deze maand ver
scheen het eerste nummer van AK-
TIE, een uitgave van de Stichting
Youth for Christ-Nederland, in een
geheel nieuwe opzet. Men is overge
stapt van het krantenformaat naar
het 24 pagina's tellende magazine
formaat. Hierdoor kon de redactio
nele formule worden gewijzigd. Er
verschijnen meer en kortere artike
len met meer variatie. De doelstel
ling bleef gelijk: jonge mensen in
contact brengen met het evangelie.
Het adres van Aktie is: Hoofdstraat
260 Driebergen. De 26-jarige Jac
queline Tabick is tijdens een plechtig
heid in de synagoge van de Liberaal
Joodse Gemeente in Londen gewijd
tot rabbijn, de eerste buiten de Ver
enigde Staten, waar sinds 1972 al drie
vrouwen deze functie hebben. Het
Zuidafrikaanse Bijbelgenootschap
heeft twee zwarte theologische me
dewerkers ontslagen. Het betreft do
minee T. S. Farisani, die als verta
ler in dienst was, en ds A. M. Luv-
himbe, die behalve vertaler ook pen
ningmeester van het bijbelgenoot
schap was.
Beide medewerkers hebben ver
klaard, dat (hun ontslag volkomen
willekeurig is, maar waarschijnlijk is
ingegeven door het feit, dat ze alle
bei kontakten onderhouden met de
Black People's Convention en het
Christelijk Instituut van dr.Beyers
Naudé.
Van Oegstgeest
naar Noordwijk
OESTGEEST Kapelaan Th.
Kloosterman van de rk parochie is
per 1 september benoemd tot kape
laan in Noordwijk-Binnen. Hij zal
op 16 en 17 augustus afscheid nemen
en op 13 september in Noordwijk
worden geïnstalleerd.
In deze Noordwijkse parochie is
een pastoraal plan ogezet, dat ten
doel heeft, tot een grotere spreiding
van verantwoordelijkheid te komen.
In een pastoraal team, dat elke veer
tien dagen bijeenkomt, zitten vier
pastores en vier leken. De benoe-
mingsadviseur van het bisdom Rot
terdam vroeg kapelaan Kloosterman,
of hij wilde meehelpen dit pastora
le plan verder van de grond te krij
gen.
Met 31 tegen 8 stemmen heeft de
Raad van Kerken in New York de re
ligieuze beweging van de "Unified
Family" onder aanvoering van de
Koreaan Sun Myung Moon het lid
maatschap ontzegd.
'Unified family", die in ons land
werkzaam is vanuit het voormalige
Bio-vakantieoord in Bergen is bezig
met een campagne aanvaard te
worden door het Amerikaanse reli
gieuze leven. De uitslag van de aan
vrage van het lidmaatschap aan de
raad werd als een testcase be
schouwd.
Volgens ds. Franklin Graham, di
recteur voor beleidszaken van de
raad van kerken, is er bezwaar te
gen zowel de theologie als de werk
wijze van moons beweging en haar
beïnvloeding van jongeren. Het lid
maatschap staat open voor kerken,
die Jezus Christus aanvaarden als
Heer en Heiland, en dat is, volgens
de meerderheid van de bestuurders,
niet het geval met de Unified Fami
ly, waarbinnen de tendens bestaat
Moon te beschouwen als een nieuwe
messias.
Aanmeldingen vrijzinnige omroep stromen binnen
"Gaat u maar naar de VARA. ds.
Ruitenberg. Wij voelen meer voor
een vrijzinnige omroep, die geen
kruiwagen met vrijzinnige kikkers is
en wel degelijk een maatstaf bezit om
onderscheid te kunnen maken tus
sen echte en onechte vrijzinnigheid".
Zo reageert dr. P.D. van Royen,
redacteur van het principieel-vrij-
zinnige blad "Zwingli", op een ar
tikel van de van huis uit ook vrij-
zinne ds. L.H. Ruitenberg in "Her
vormd Nederland". Ds. Ruitenberg
noemde in dit artikel de vrijzinnige
omroep-in-oprichting een "ondine".
HU ziet meer in een meedoen met
het IKOR. Het vrijzinnig godsdien
stig geloven is, aldus Ruitenberg, al
tijd op Z'n sterkst geweest als het
zich solidair verklaarde met anderen.
De "principieel-vrijzinnigen" den
ken daar heel anders over, getuige de
scherpe aanval van dr. Van Royen
op deze gedachtengang. Hij schrijft:
"Ja, 1a. Dat was de opvatting van
mannen als Ruitenberg, toen zq zich
solidair verklaarden met orthodoxen,
om een confessionele kerkorde erdoor
te drukken. Zij offerden hun vrij-J
zinnige beginselen op aan deze
daritiet. Van deze solidaritiet, ofte
wel blindheid voor de ware bedoelin
gen der orthodoxie, hebben wij on
ze bekomst. Ds. Ruitenberg blijkbaar
nog piet. Hij gelooft nog in het
IKOR. Ds. Ruitenberg beschouwt de
Nederlandse vrijzinnigheid als een
groep onverbetelpke individualisten.
Sinds 1946 heeft de Zwingli-bond de
maatstaf tussen echte en onechte
vrijzinnigheid zonder moeite gehan
teerd. Ruitenberg mistekent ons stre
ven. Ds. Van Lunzen (mede-oprich
ter van de principieel-vrijzinnige be
weging) met zijn medestanders wil
den van de vrUzinnigheid geen dog
matisch streven maken met de bU
dogmatisme behorende afscherming
en agressiviteit, maar hij wilde be-
ginseltrouw. Deze ontbrak in en na
de tweede wereldoorlog bij de mees
te vrijzinnige leidsleiden: kerkelijke
eenheid ging hun boven vrijzinnige
eensgezindheid. Tegen deze menta
liteit protesteert "Zwingli".
Ds. Ruitenberg behoort tot een
voorbije periode van zogenaamde so
lidaritiet met óndersdenkenden en
van beginselverzaking. Deze periode
heeft de Nederlandse vrijzinnigheid
grote schade berokkend. Alles wat de
vrijzinnige eenheid in verscheiden
heid bevorderde, werd ondermijnd.
Gelukkig is deze duistere periode ach
ter de rug", aldus dr. Van Royen,
die zijn schermutseling met ds. Rui
tenberg nog maar een achterhoede
gevecht noemt.
Fonds- en kadervorming
Verder meldt het blad "Zwingli",
dat de aanmeldingen voor de vrijzin
nige omroep-in-oprichting na de pers
conferentie en de daarop volgende
publiciteit, enige weken geleden
binnestromen. In de zomer
maanden wil het comité een lande
lijke werfactie in het najaar voorbe
reiden. Nu is het parool: fondsvor
ming en kadervorming.
Over het programma schrijft dr.
Van Royen nog, dat de vrijzinnige
omroep naast religieuze uitzendingen
ook een taak zal hebben op het 'ter
rein van de cultuur. "Terwijl de pro
testantse orthodoxie altijd min of
meer cultuurvijandig- is geweest en
de rooms -katholieke kerk alleen 'èul-
tuur toeliet onder het toezicht Van
kerkelijke ambtsdragers, staat -het
vrijzinnig protestantisme niet vijan
dig of bevoogdend tegenoevr cultuur
uitingen. De verzoening van cultuur
en christendom is altijd een opdrapht
van onze richting geweest. Wanneer
een cultuuruiting evenwel immoreel
dus in strijd met de goede zeden
is. zal een vrijzinnig protestant
verzet aantekenen.
Al wat edel. goed en schoon Is,
juichen wij toe". Wij citeerden "op
nieuw dr. Van Royen.
KERKELIJKE STAND: Herv.
Kerk beroepen te Ede P. Mole
naar Jaarsveld, die bedankte voor
Wouterswoude, ber. te Op- en Nee-
randel J. Vis Zijderveid, te Dantu-
mawoude (part-time) .G. Wassenaar
Haamstede, te Woudenberg G. de
Knegt Kesteren, beroepen voor het
Delta-ziekenhuis Poortugaal H.. J.
Voors te Waddinxveen.
RIO DE JANEIRO Door de kale
vlakte van noordoostelijk Brazilië
zwerft een gewapende jongeman, die
met ijsloude nauwkeurigheid zijn
vijanden doodt en herinneringen op
roept aan de verloren tijden van het
Braziliaanse banditisme.
De man, die bekend staat als „de
wreker", is de 24-jarige Vilmar Gaia,
die getrouwd en vader van verschei
dene kinderen is. Hij zou al 35 men
sen hebben gedood sinds hij vier jaar
geleden bij het verminkte lijk van
zijn vermoorde vader zwoer wraak
te zullen nemen. Geleidelijk aan is
er 'n mythe rond óaai gegroeid ken
nelijk gevoed door de bandiet zelf,
terwijl hij zich in de ongebaande, met
struikgewas begroeide gebieden ver
borgen houdt voor de grote politie
macht, die naar hem speurt. Hij
kleedt zich altijd in het zwart, draagt
zelfs 's nachts een donkere bril en
heeft naar verluidt zelfs dodenwaken
voor zijn slachtoffers bijgewoond.
Buiten de steden rijdt hij altijd
alleen, maar in de steden wordt hij
vergezeld door twee of drie trawan
ten, aldus berichten in de plaatselijke
pers in Recife, de stad die het dichtst
bij zijn actieterrein ligt. In liedjes
wordt hij al bezongen als de zwer
vende minstreel van het noordoosten.
De plaatselijke pers noemt hem
„de nieuwe Lampiao", een verwij
zing naar de beroemdste Braziiaainse
bandiet aller tijden Lampiao, de ko
ning van de Cangaco (het struiken-
land), wiens daden van verkrachting,
moord en plundering ruim 40 Jaar
geleden een onuitwisbare stempel heb
ben gedrukt op de nationale folklore.
Gaia is actief in hetzelfde gebied
dat in de jaren '20 en '30 werd ge-
terroriseed droo rLampia oen z'n ben
de Cangaceiros. Lampiao kwam aan
zijn einde toen hij in een hinderlaag
van soldaten liep. Hij werd toen ver
antwoordelijk geacht voor meer dan
duizend moorden en duizenden ge
vallen van verminking en verkrach
ting. Zijn hoofd en dat van zijn
maitresse Maria Bonita werden af
gehakt en tot een paar Jaar geleden
bewaard in een plaatselijk museum.
Maar de legende van Lampiao leef
de voort. Er werden liedjes, toneel
stukken en films over hem gemaakt.
Een film over Lampiao, „O Canga-
ceiro", maakte de Braziliaanse film
voor het eerst in het buitenland be-
kau*
Vilmar Gaia begon zijn „loopbaan"
die leidde tot de legende van de nieu
we Lampiao, in 1971 toen verscheide
ne van zijn broers betrokken waren
bij een conflict over de uitbetaling
aan arbeiders, die werkten voor een
hulpprogramma ter bestrijding van
de droogte in het hoordoosten. De
betaalmeester werd beschermd door
twee politiemannen, die de arbeiders
vernederd zouden hebben. Er volgde
een schietpartij, waarbij de twee po
litiemannen werden gedood. De ge
broeders Gaia vluchtten.
De geschiedenis van het noordoos
ten, te vergelijken met het Wilde
Westen van de VS, i svol van ja-
milievetes, en de familie Gaia vorm
de daarop geen uitzondering. De fa
milie werd meedogenloos vervolgd en
zes maanden later werd het hoofd
van de familie, Joao Batista, in een
hinderlaag gedood. Terwijl het lijk
van zijn vader nog warm was, zwoer
Vilmar (die volgens sommige berich
ten tot dan toe een politieverklikker
was geweest) bloedig wraak te zullen
nemen. Tot zijn slachtoffer behoren
een politiecommissaris, de zoon van
een ex-bandiet, en soldaten, die Vil
mar cerantwoordelijk achtte voor de
moord op zijn vader, alsmede vele
andere mensen die banden hadden m
de politie.
Plaatselijke boeren zijn bang voor
hem, maar spreken toch vol waar
dering over zijn moed en zijn feilloos
schot. Gezien het verwarrende beeld
van familievetes in dit gebied, ver
schillen de plaatselijke kranten van
mening over zijn ware motieven.
tussen de diverse families die tot de
dood van zijn vader zouden hebben
bijegdragen. Volgens andere is het 'n
heropleving van het „Cangaceirismo",
het banditisme van het noordoosten.
Een plaatselijke politiechef, die on
langs uit zijn functie werd gezet om
dat hij het banditisme niet in toom
kon houden, beweert dan Vüma reen
huurmoordenaar is, die moorden
pléegt voor bedragen gaande van 200
tot 50.000 cruzeiros afhankelijk van
de waarde van het slachtoffer.
DUBLIN (ANP) Er gaan ie
der jaar meer Nederlanders met va
kantie naar Ierland: vorig jaar wa
ren het er 25.000 en iedere Neder
lander brengt Ierland vierhonderd
gulden in het laatje. Het bezoek van
de Nederlanders aan dit land gaat
met sprongen omhoog: 1972: 15.000;
1973: 20.000; 1974: 25.000, waaruit
blijkt dat energiecrisis noch recessie
een spaak in het wiel heeft kunnen
steken.
Bovendien zijn de Ieren erg blij
met de Nederlanders, die bij de Ier
se gastheren zeer goed staan aange
schreven ;een mening, die niet alleen
komt uit de mond van de functio
narissen, die het toerisme naar hun
land moeten bevorderen, maar die
men ook hoort in gesprekken met
de bewoners in dit land.
De revenuen uit het Nederlands
toeristenbezoek hebben in 1972 onge
veer 5,3 miljoen gulden bedragen, al
dus de officiële cijfers. In 1973 was
dit bedrag opgelopen tot ongeveer 5,6
miljoen en het afgelopen Jaar was
het weer hoger: volgens de voor
lopige cijfers bijna tien miljoen gul
den. In totaal hebben vorig jaar on
geveer 400.000 buitenlanders hun va
kantie in Ierland doorgebracht met
als koplopers de Britten en de Ame
rikanen. Van de laatsten willen ve
len wel eens zien waar nu precies
hun Ierse voorouders hebben ge
woond.
Door de bank genomen komt 73
procent van de Nederlanders, dat
naar Ierland gaat, om vakantie te
houden: 27 procent komt er om za
ken te doen; drie procent bezoekt
vrienden; negen procent familiele
den en ook nog eens negen procent
gaat er studeren. Aldus hebben ver
tegenwoordigers van de „Irish Tou
rist Board" verklaard.
De meeste vakantiegangers komen
in de zomermaanden bij uitstek: juli
en augustus, maar wie met de hotel
eigenaren spreekt hoort dat dit be
zoek niet rendabel is. Als de hotels
ook in mei en september een goede
bezetting zouden hebben dan zag de
zaak er heel wat beter uit. Maar dit
komt ook omdat veel Nederlanders
geen hotel zoeken, wanneer zij naar
Ierland gaan. Het logeren op boer
derijen bijv. begint in de belangstel
ling te komen. De kamers, waar de
gasten verblijven, zijn vaak voor dit
doel bijgebouwd of ingericht. Als men
niet zou weten, dat men op een boer
derij logeert; aan de kamer merkt
men het beslist niet. Overigens ook
voor kinderen een ideale manier van
vakantie houden, zo wordt je voorge
houden en met recht.
Wie Ierland zegt, zegt vissen, maar
op déze manier de zaak belichten is
wat eenzijdig, aldus de vertegenwoor
digers van de toeristenindustrie. Be
cijferd is dat er zestig manieren zijn
om Je vakantie door te brengen en
vissen is daar één van. Wie ervan
houdt, zoals veel Nederlanders: als je
de Ieren mag geloven dan liggen in
binnen- en buitenwateren zalmen, fo
rellen en haaien voor het opschep
pen.
Een vorm van vakantiehouden
door de Nederlanders, die bijzonder
aanslaat is het rondtrekken met een
van de 500 aanwezige huifkarren:
een niet al te dure vakantiebeste
ding.
Als men met de eigen auto naar
Ierland gaat is men op de veerboot
aangewezen, hetgeen een extra aan
slag op de portemonnee betekent,
maar ook het vliegen op eigen ge
legenheid valt niet mee.
Het voordeligst is nog altijd een
kant-en-klare reis en daarbij springt
de voordelige kampeerreis in het oog.
De Ieren geven het toe: een reis
naar Ierland is geen reis naar Span
je, maar zij voegen er meteen aan
toe dit niet erg te vinden. Het laat
ste wat de Ieren willen is, dat de
toeristen en masse naar Ierland ko
men. Men wil eigenlijk het land zo
min mogelijk aanpassen aan de toe
rist. Plannen voor series nieuwe ho
tels heeft men dan ook niet en zelfs
een aanvraag voor een kabelbaan er
gens werd door de autoriteiten afge
wezen. Het milieu gaat voor alles, zo
betoogt men.
Eveneens in trek zijn de tochten,
die men met een gehuurde kruiser
op de rivieren kan maken: ook hier
voor worden vele Nederlandse vakan
tiegangers geboekt en tochten tot
honderden kilometers zijn mogelijk.
Instructie bij het begin en hulp on
derweg bij moeilijkheden zijn in de
prijs inbegrepen.
In Zuidwest Ierland is 25 procent
van het logeerbeddenbestand in het
Geïnspireerd door de grote voorliefde van de jeugd voor
tioeedehands spulletjes ontwierp Rob Falk voor Maison De
Kuiper deze bontmantel. De mantel is aan twee zijden te
dragen mol met petit gris.
land, dat drie miljoen inwoners heeft.
Ook telt men daar 55 stranden met
alle mogelijkheden van dien. Een an
dere vorm van vakantiehouden is het
rondtrekken in een huurauto en dat
is ook van tevoren in een arrange
ment te regelen. Het linkshouden
valt in Ierland erg mee. Het is er
niet zo druk: in vergelijking tot ons
land zelfs bijzonder rustig, aldus zij
die zeggen het te weten.
Er is veel in dit land mogelijk
blijkt uit de verhalen van de Ieren,
die je kunt ontmoeten
een pub aandoet om je dorst te les
sen. Als je het treft ontmoet je, zo
als ons gebeurde, mensen die in spo
ken geloven en je daarover de meest
Hitchcock-achtige verhalen vertellen,
waarbij duistere nachten en ketting-
gerammel zelfs een rol spelen.
Een land met vele mogelijkheden
dus: men kan ook nog eenmaal per
jaar deelnemen aan een limmerick-
wedstrijd: uiteraard in Limmerick. En
in tegenstelling tot vliegtuigloze tij
den: het is geen „long way" meer
naar Tipperary.
