fcUMlMli
Christelijk Instituut het
geweten van Zuid-Afrika
nt kunt U niet missen, geen dag! 30
Geloof is anders dan
keus voor socialisme
DINSDAG 24 JUNI 1975
I Besmet-verklaring begin van diepgaande discussie
De hervormde synode heeft zich voor de zoveelste keer
beziggehouden met wat er gebeurt aan de zuidelijke punt van
Afrika. We voelen ons met dat stuk van de wereld verbonden.
Dat geldt zeker voor de oudere generaties, die nog weet heb-
I ben van de strijd die daar eenmaal gestreden is tussen Engelsen
d) en Boeren.
Het komt nogal eens voor dat
I ouderen zich afvragen of het nu wel
nodig is dat de kerken in ons land
zich keren tegen de Zuidafrikaanse
j regering, of opmerken dat zij tegen
het anti-racismefonds van de We-
1 reldraad van Kerken zijn, omdat dit
financieel revolutionaire bewegingen
steunt.
Laten wij vooropstellen dat men
i niet moet c'enken dat Zuid-Afrika
een oase van rust is, en dat de men
sen die er wonen, zich als in een
paradijs voelen. Dat doen de blan
ken niet, die leven op een hoog wel-
I vaartspeil. Ze weten wel dat het
zwarte nationalisme niet aan de
grenzen van hun land zal ophouden,
vooral niet nu de beschermende schil
den van Angola en Mozambique bezig
zijn weg te vallen, terwijl is te voor-
zien dat dit ook met Rhodesië zo zal
gebeuren. Het blanke deel van de
Zuidafrikaanse bevolking leeft in
vrees.
Het zwarte deel, de overgrote meer
derheid, moet leven en werken in een
keurslijf van apartheidsbepalingen,
die nog telkens worden vermeerderd.
:N De ontrustbarende'toeneming van de
I sectarische bewegingen (zo ongeveer
2.400) onder de zwarte bevolking is
mede te wijten aan het feit dat zij
kerkelijk vrij willen zijn van blanke
overheersing.
Een paar weken geleden konden we
BjB het bericht lezen dat de synode van
j» de zwarte Nederduits Gereformeerde
H Kerk in Z-Afrika (een kerk die is
voortgekomen uit het zendingswerk
van de Nederduits Geref. Kerk
blank) voor het eerst in haar be
staan een zwarte voorzitter heeft ge
kozen en heeft uitgesproken dat zij
een zelfstandige kerk is om "onder
eigen verantwoordelijkheid predikan
ten aan te stellen, met inbegrip van
blanke predikanten, die door de
blanke Nederduits-gereformeerde
Kerk ter beschikking worden ge
steld". Zo'n bericht zegt heel wat
meer over de verhoudingen die er
in Z.-Afrika zijn dan alle verhalen
over de dankbaarheid bij de zwarte
I bevolking voor het feit dat zij het
I economisch beter heeft dan haar
zwarte broeders in andere Afrikaan
se land'en.
Het wachten moe
Temidden van al die spanningen
ln Z.-Afrika staat nu het Christe
lijk Instituut van dr. C. F. Beyers
Naudé. Het heeft zich van het be
gin af gekeerd tegen de apartheids-
wetten, en getracht te streven naar
verzoening tussen de bevolkingsgroe
pen. Het personeel in dienst van het
Instituut is gelijk verdeeld over de
drie bevolkingsgroepen, blanken,
zwarten en kleurlingen. De hoofd
zetel is in Johannesburg. Daar
heeft Beyers Naudé de leiding. Er
zijn ook kanoren te Durban en
Kaapstad, waar respectievelijk een
zwarte en een kleurling de leiding
heeft.
Hoewel het Chr. Instituut hoofdza
kelijk door blanken is opgericht,
hebben de kerken van zwarten en
kleurlingen er steeds meer hun ver
trouwen aan gegeven. Zelfs is het
gelukt, het vertrouwen te winnen
van sectarische groepen.
Van het begin af heeft het instituut
zich tegen alle geweld verklaard. We
zeggen niet te veel wanneer wij het
zien als het geweten van Z.-Afrika.
Het geweten van de blanke kerken
die er zich op hebben moeten bezin
nen of hun houding, het staan ach
ter de strenge apartheidspolitiek van
de regering, wel de juiste is, gezien
vanuit het Evangelie. Het is ook het
geweten van de zwarte kerken en
kleurlingenkerken, waar men al te
goed weet hoezeer er steeds meer ver
zet komt tegen de apartheid, en
waar men het wachten moe is en
geneigd is naar wapenen te grijpen.
Gezien de successen van bevrij-
dinsbewegingen elders in Afrika, is
die geneigdheid alleen maar groter
geworden.
Men zou in Z.-Afrika dankbaar
moeten zijn dat er zo'n Chr. Insti
tuut is. Maar de blanke kerken heb
ben er zich steeds meer tegen ge
keerd. Zij hebben zich vastgebeten
in de apartheid. De blanke Afrika
ner kerken hebben zich tot nu toe
royaal gesteld achter de maatrege
len van de regering. De Engelstalige
kerken, de rk kerk en enkele kleine
re kerken hebben dat niet gedaan.
Tegen de onbillijke maatregelen
die genomen zijn in verband met het
Chr. Instituut hebben de grote plan-
ke kerken geen protest laten horen.
Integendeel, zij hebben meegehol
pen om het instituut te brandmer
ken als een communistische organi-
En nu is dan het Instituut een
"besmette organisatie". Dit houdt
allerlei beperkingen in. Financiële
steun uit het buitenland mag niet
meer. Gezien het feit dat een kwart
van het budget uit het buitenland
kwam. wordt het bestaan van het
Instituut rechtstreeks aangetast.
De bekende organist Piet van
Egmond is een actie begonnen om
het orgel van de Grote Kerk aan de
Loolaan te Apeldoorn met een der
de klavier uit te breiden. Het or
gel dateert uit 1891.
Naar het internationale Jonge-
rencongres "Eurofest '75" in Brussel
zal verhoudingsgewijs een grote
vertegenwoordiging van Ierland ko
men. Wat de aanmeldingen betreft
nemen de Ieren de eerste plaats in.
Nederland volgt als tweede, Duits
land als derde en Engeland als vier
de.
"Eurofest '75" wordt van 24 juli
t/m 2 augustus gehouden in de
Brusselse Eeuwfeestpaleizen en het
daarbij gelegen Heizel-Stadion.
De meer dan 15.000 jongeren ko
men naar Brussel voor bijbelonder
richt, evangelisatietraining en on
derling contact. Parallel met "Eu
rofest '75" is er een campagne van
de evangelist Billy Graham in het
Heizel-Stadion. Van 25 juli t/m 2
augustus houdt hij elke avond om 8
uur «zaterdag en zondag om 4 uur
's middags) een meeting.
Het Vatikaan maakt zich onge
rust over de ontwikkelingen in Por
tugal. Met het oog op de gespannen
Dr. Beyers Naudé, directeur van het Chr. Instituut in Zuid-
Afrika kreeg gisteren een telegram van 'Kerk en Vrede', de
Nederlaiidse afdeling van International Felloiuship of Recon
ciliation, ivaarin deze organisatie zegt zijn mening te delen dat
de geweldloze revolutie vanuit het evangelie de juiste weg is
en ivellicht ook de meest effectieve manier om een samenleving
van gerechtigheid en vrede te verkrijgen. 'Weten ons solidair
met uw strijd'.
Ruime aftrek
weest ovt
Het zal nu de vraag zijn hoe de minister 1
blanke kerken reageren. We moeten
niet denken dat er geen ongerust
heid is onder hun lecen. Moet de
regering het hoogste gezag zijn voor
een kerk? Men bespeurt in Z.-Afri
ka wel respect voor Beyers Naudé.
Daarmee staat men ook voor de
vraag, of de politiek van de regering instituut is
wel de juiste is. Men houdt zich wel door
degelijk bezig met de vragen die door man
Chr. Instituut worden gelegd aan
het hart van de kerken. De uitga
ven van het Instituut vinden in Z.
Afrika ruime aftrek en het feit dat,
na het bekendworden van het be
sluit om het Instituut te verklaren
tot besmette organisatie, er een
stroom van giften is binnengekomen,
zegt ook wel iets. Maar het meest
situatie heeft de paus uitdrukkelijk
zijn solidariteit betuigd met de bis
schoppen en de katholieken van
Portugal. Bovendien heeft de nun
tius in Lissabon, mgr. G. M. Sensi,
opdracht gekregen de situatie te
bespreken met president Costa-Co-
mes en minister-president Casco
Concalves.
9 Het Nederlands Katholiek Vak
verbond handhaaft de K, ook al is
het NKV er niet in geslaagd waar
den te vinden die zo specifiek katho
liek zijn, dat deze niet ook bij ande
ren zijn te vinden.
Aldus vice-voorzitter Frans van
Ba kei in de KRO-radiorubriek 'Kruis
punt' naar aanleiding van het con-
cept-visieprogramma van het ver
bond. Met dde geloofsdimensie houdt
de katholieke vakbeweging zich niet
meer uitdrukkelijk bezig, sinds het
NKV het instituut van de geestelij
ke adviseurs heeft afgeschaft. Een
reden om de K te handhaven is
dat het NKV behalve het groepsbe
lang de radikale eisen propageert die
het evangelie stelt aan het mense
lijke gedrag.
De Wereldraad van Kerken heeft
zijn ruim 270 lid-kerken aandacht
gevraagd voor de dreigende sluiting
van de Lutherse Kerk in Chili. De
lid-kerken worden aangespoord ui
ting te geven aan hun steun aan
de in gevaar verkerende kerk en
haar in Duitsland geboren bisschop.
De Spaans-sprekende Evangelisch-
Lutherse Kerk in Chili is ontstaan
uit Duitse zendingsarbeid, heeft nau
we banden met de Westduitse pro
testantse kerk en heeft ook een aan
tal duitstalige gemeenten. Haar bis
schop, Helmut Frenz, is, met de r.k.
aartsbisschop in Santiago, een van
de stuwende krachten achter de po
gingen het lot van politieke gevan
genen te verzachten.
De oecumenische kloosterge
meenschap van Taizé ln Frankrijk
zet het vorig jaar begonnen jonge-
renconcilie dit jaar voort van 30
Juni tot oktober. Elke week worden
bijeenkomsten voor Jongeren ge
houden. Op 17 augustus is er een
"dag van het gehele volk Gods", die
ook voor volwassenen bestemd is.
KERKELIJKE STAND
Hervormde kerk: beroepen te
Noordhorn: E. Kempenaar te Wer
kendam, te Groningen J. van 't Ende,
te Stadskanaal, aangenomen naar
Grootegast en Doezum, J. van Twist,
kand., te Groningen, naar Bodegra
ven J. de Vreugd te Haaf ten: be
dankt voor: Kolderveen en Dinxter-
veen, A Fox, kand. te Dieren
Gereformeerde kerken: beroepen te
Drachten: G. Oppedijk te Voorthui
zen aangenomen naar Midden-Be-
tuwe JA. van Netten te Leiderdorp.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Vlaardingen: B. te
Romph te Naarden; bedankt voor
Alemelo: J.J. de Jonge te Kampen
'Er is tegelijk verschil en overeenkomst tussen bevrijding en
christelijk heil. Als men ze losmaakt van elkaar, ontstaat een
zuiver geestelijke kerk, afwezig uit de geschiedenis van de
mensen, maar stelt men ze gelijk, dan lost de kerk zich in de
geschiedenis op. En dat is in strijd met het christendom.'
dat er in het parlement
r durend debat is ge-
de maatregelen die de
n justitie tegen het Insti
tuut had genomen.
Hoe meer maatregelen er worden
genomen tegen het Instituut, des te
meer zal het aanhangers krijgen, ze
ker onder de zwarte bevolking. En
des te meer zal de blanke bevolking
een keuze moeten doen. Dat Chr.
»or de regering een
lees die ze op deze
manier probeert weg te snijden. De
blanke kerken zullen nu moeten
zien of zij getrouw achter de rege
ring blijven staan, of dat dit hen te
De besmet-verklaring van het Chr.
Instituut kan het begin zijn van
een diepgaande discussie. Men is er
meer mee bezig dan openlijk blijkt.
S. J. M. HULSBERGEN
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Randburg-«Zuid-Afrika)J.
van Vliet te Aagtekerke.
Ook orgelreeks in
Noordwijk Binnen
NOORDWIJK De restauratie
van het orgel in de gerestaureerde
Grote Kerk te Noordwijk-Binnen
komt tijdig klaar om er deze zomer
nog een serie concerten op te kun
nen geven. Het Noordwijkse orgel
comité is dan ook na de heropening
van de kerk enkele maanden gele
den onmiddellijk begonnen met de
voorbereiding van deze reeks.
De concerten worden alle gege
ven op vrijdagavond om 8 uur. Op
18 juli opent Feike Asma de serie.
Op 25 juli speelt Klaas Jan Mulder,
op 1 augustus Piet van Egmond, op
8 augustus Charles de Wolff en op
15 augustus besluit Feike Asma de
reeks.
Aldus de Franse bisschoppen in 'n
publicatie onder de titel "De be
vrijdingen van de mensen en het
heil in Jezus Christus".
De bisschoppen willen het christe
lijk geloof niet gelijkstellen met een
keuze voor het socialisme, omdat de
boodschap van Christus meer in
houdt dan alleen het aardse be
staan. Zij geven toe, dat de politie
ke keuze van de christen een lasti
ge opgave is. Hij moet namelijk re
kening houden met de volledige
boodschap van het evangelie. Daar
in wordt zowel de verhevenheid van
God naar voren gebracht, die onze
aarde werkelijkheid te boven gaat,
als Zijn plaats in de geschiedenis
van de mensheid. Het christendom
wil voor God "een vrije ruimte" re
serveren, waarin Hij ons tot Zijn
kinderen kan maken, zonder dat
wij proberen Hem te vereenzelvigen
met onze inspanningen en strijd
punten.
Hetzelfde euvel
Toegevend dat de kerk vaak de
bevrijding van de mens in de weg
heeft gestaan, vragen de bisschop
pen zich af, of men de mens wel
echt kan bevrijden, wanneer men
de groei-economie niet afremt, die
zowel de liberale als de collectivisti-
sche maatschappij kenmerkt. Vol
gens het document lijden kapitalis
me en marxisme aan hetzelfde eu
vel: de mens te uitsluitend te zien
als producent en consument.
Uitdrukkelijk verklaren de bis
schoppen niet de bedoeling te heb
ben politieke en sociale activiteiten
af te remmen. Men moet mee zoe
ken naar een echte democratie,
zonder overheersing door links of
rechts. Het geweld moet worden
omgezet in beheerste kracht. Daar
bij dient een aantal katholieken
zich te hoede tegen „een sentimen
tele opvatting van de eenheid en 'n
ideologie van de dialoog tot elke
prijs afwezig zijn van de conflic
ten is niet aanwezig zijn in de ge
schiedenis".
De politieke opvatting dient ech
ter niet zo absoluut te worden ge
steld, dat het geloof erdoor wordt
vervangen. Dan zou er volgens het
document een breuk in de kerk ont
staan vanwege een sociaal-economi
sche theorie. Zelfs als deze in over
eenstemming is met het mensbeeld
uit het evangelie, heeft zij geen
wezenlijke band met de christelijke
openbaring, aldus de bisschoppen.
De bisschoppen hopen dat de pu
blicatie, als boek in de handel, door
alle kerkelijke geledingen zal wor
den besproken.
