'De techniek zorgt voor de spelregels' WAJANG WONG BIEDT VEEL VROLIJKHEID Geld lenen NCRV tegen omroepverkiezingen tlWÈ\fXQgramma\ toegelicht ...en gisteren i Muziekmathematicus Xenakis: TV morgén] VRIJDAG 13 JUNI 1975 Hoewel derde plaats (na TROS en VARA) vrij zeker is UTRECHT De NCRV is tegen een totale ontkoppeling van het lidmaatschap van een omroepor ganisatie en het abonnee zijn van een omroepblad. Ze voelt op het ogenblik ook niet veel voor om roepverkiezingen. Dit blijkt uit een rapport over het NCRV- standpunt inzake de medianota van minister v. Doorn van CRM, dat vandaag in Utrecht op de ver gadering van de NCRV-vereni gingsraad bekend is gemaakt. De NCRV vindt het een juiste ge dachte, dat iedereen boven een be paalde leeftijd, ongeacht het al dan niet betalen van een omroepbijdra ge, lid kan zijn van een omroeporga nisatie. Maar dat men op het ogen blik in de eerste plaats voor het programmablad zou kiezen en niet zozeer voor de identiteit van de uit zendingen, is volgens de NCRV "een volstrekt onbewezen stelling, die de mondigheid van drie miljoen Neder landers in twijfel trekt". Veel oi'ganisaties zenden hun leden gratis hun tijdschrift. De NCRV ziet niet waarom de omroeporganisaties door een ontkoppeling in een uitzon deringspositie zouden moeten worden geplaatst. Maar om de kijkers en luisteraars in de gelegenheid te stellen een pro grammablad te kiezen zonder lid te worden van de desbetreffende om roeporganisatie, doet de NCRV de suggestie, de omroepen te verplichten hun bladen naar gebleken behoef te in de vrije verkoop te geven. De prijs zou dan moeten worden vastge steld op de kosten van het gecombi neerde lidmaatschap-abonnement, verminderd met 10 derd met administratiekosten en pro visie. Wie dat wil kan zich nu ook al abonneren op een programmablad zonder lid te worden, maar dat le vert geen financiële voordelen op en het gebeurt dan ook niet vaak. Het systeem dat de NCRV voorstelt, biedt meent zij, toch een vrije keus, maar dan vergeleken met het voorstel van de minister met dit verschil, dat de combinatie lidmaatschap-abonne ment regel is en de andere mogelijk heden «lidmaatschap zonder meer of omroepblad zónder lidmaatschap) uitzonderingen zijn. Als het omroepblad als onderdeel van het. keuzepakket voor het lid maatschap wordt uitgeschakeld, komt alle nadruk te liggen op de uitzendin gen. Een "enorme populariteitsslag" de minister bij omroepver kiezingen zo beducht is, zal volgens de NCRV het gevolg zijn. Over de bezwaren van de minister tegen reclamecampagnes van de om-, roep zegt de NCRV, dat ze er geen enkel bezwaar tegen heeft als de o- verheid de omroep zou verbieden, 't omroepblad in de eigen uitzendin gen te gebruiken om leden te wer ven. De NCRV is niet voor een ab soluut verbod van voordeelaanbiedin gen zoals de minister wil. Ook hier plaatst hij de omroep volgens de NCRV in 'n uitzonderingspositie ten opzichte van vele niet-commerciële organisaties die hun leden of begun stigers ook vaak voordelen aanbie den. De NCRV vindt dat met enke le beperkende maatregelen zou kun nen worden volstaan. De NCRV stelt verder, dat ze zich tegen omroepverkiezingen kan uit spreken zonder te kunnen worden be ticht van opportunisme, aangezien is gebleken dat de NCRV dan zou kunnen rekenen op ongeveer 12 pro cent van de stemmen, waarmee ze na TROS en VARA op de derde plaats zou komen. De wettelijke verplichting, een "vol ledig" programma te brengen, wordt door de NCRV onderschreven, maar de minister geeft in zijn nota niet aan, hoe hij handhaving van dit voor schrift denkt uit te voeren. „Als de minister daar niet in slaagt, zal de populariteitstendens alleen maar worden verhevigd". In het NCRV-rapport staat ver der, dat uitzendingen niet alleen moe ten voorzien in culturele, godsdiensti ge behoeften, maar dat ze ook ge richt moeten zijn op de in het volk levende behoefte, meningen te uiten. De informatieve functie van de me dia krijgt volgens de NCRV in de ministeriële nota eenzijdig de aan- Wie in de gids van het Holland Festival de pagina's opslaat die betrekking hebben op muziek van Xenakis stuit op een bar rière van technische termen. Er is kennelijk al het mogelijke aan gedaan om de lezer voor altijd kopschuw te maken en hem het concert van vanavond in Amsterdam meteen van de agenda te laten schrappen. Het kantoor van het Holland Festival kreeg een groot aantal mensen aan de telefoon die wat geïrriteerd de vraag stelden of Xenakis iemand was die alleen met zijn ver stand of ook nog met zijn hart componeerde. Iannis Xenakis, de prominente Griekse componist die in Parijs woont, is naar Nederland gekomen om het concert in het Concertge bouw bij te wonen, dus hij kan die vraag zelf beantwoorden. Men krijgt de indruk dat hij een dergelijke vraag al had verwacht. De glimlach is bijna satanisch. Hij wordt dan ook in commentaren op zijn muziek altijd bestookt met mededelingen in de trant van "met zijn gebruik van de computer bij het componeren heeft hij de muziek een nieuwè logica gegeven" en "de theorie staat bij hem op eerste plaats". Zelf zegt hij: „De techniek zorgt voor de spelregels. Maar de oren moeten dat spel altijd controleren. Dat gebruik van computers bij het structureren van mijn muziek wordt altijd zo overdreven. Ik heb maar weinig stukken geschreven die echt op computerreeksen zijn gebaseerd. En als het zo ging was ik het nog altijd zelf die de computerprogram ma's samenstelde. Intuïtie blijft noodzakelijk bij het componeren". Hoopgevende woorden uit de mond van iemand die het er overigens wel naar gemaakt heeft dat hij algemeen als een muziekmathemati cus wordt beschouwd. Zijn boek „Formalized Music" begrijpt men nauwelijks zonder kennis van de hogere wiskunde. Xenakis is nog niet vergeten dat hij behalve componist een vooraanstaand archi tect is geweest. Hij was onder meer werkzaam als assistent van Le Cor busier. Xenakis is een componist van opmerkelijke muziek en een man van opmerkelijke ideëen. Zijn compositie "Terretektorh" wordt van avond op de voorgeschreven wijze door de musici van het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Michel Tabachnik uitgevoerd, dat wil zeggen met de musici verspreid in de zaal tussen het publiek opgesteld. Een unieke situatie in het concertbedrijf Xenakis levert er een filosofie bij: „Veel orkestmusici hebben op het podium, ver verwijderd van het publiek, hun gevoel van verantwoor delijkheid tegenover dat publiek verloren. Het valt ook niet mee om de dertiende violist achteraan te zijn. Eigenlijk zou een symfonie van Beethoven ook moeten worden gespeeld met de musici tussen het publiek". Dirigent Michel Tabachnik heeft een stoel aan de foyertafel in het Concertgebouw bijgeschoven en uit zijn bezwaren tegen de laatste suggestie: „Bij Xenakis akkoord, maar bij Beethoven geen orkestmu sici tussen het publiek". En over de dertiende violist zegt hij: „Het kan ook een geweldige ervaring zijn om in een grote groep een thema in een symfonie van Mahler te spelen". Xenakis blijft er anders over denken. De bijzondere situatie voor de orkestmusici die verspreid in de zaal spelen vraagt wel een potieve instelling van de leden van het Radio Filharmonisch Orkest. Ta bachnik: „Ik heb de musici gezegd dat ik op hun solidariteit vertrouw Xenakis interrumpeert: „Dat hoef je tegen een Frans orkest niet te zeggen". Al woont hij dan in Parijs en al is hij getrouwd met een Francaise op Frankrijk in het algemeen en op het Franse muziekleven in het bijzonder heeft hij het niet zo begrepen: „Als ze mijn stukken daar spelen, en dat gebeurt buiten de moderne festivals van Royan en La Rochelle niet vaak, dan spelen ze die slecht". Vergoelijkende reactie van de Zwitser Tabachnik: „Maar je kunt toch niet ontkennen dat je daar nauwelijks minder bekend bent dan Brigitte Bardot". Bij die vergelijking barst Xenakis, de Griekse ex-verzetstrijder met de dooi* een kogel ernstig gehavende linkerwang in schaterlachen uit. Maar er zit iets in. Speciaal voor de jongere Franse componisten is Xenakis een soort muzikale verlos ser, een uitvinder van een nieuw soort muziek en zijn platen worden daar goed verkocht. Buiten Fran krijk groeit zijn faam, ondanks alle mathematische misverstanden rond zijn muziek, nog steeds. Colin Scot in .Scarabee' LEIDEN Colin Scot. Engelsman van geboorte, maar vanaf zijn veer tiende jaar opgegroeid in Canada en de Verenigde Staten, heeft o.a. gespeeld bij The Beach Boys en John Maya II. Na een zwerftocht door Europa verblijft hij nu al een maand of tien in Nederland om teksten en muziek te schrijven. Zijn repertoire is het best te om schrijven als "folk-rock", zoals hij zelf zegt. Met dit genre behaalde hij successen in Frankrijk, waar hij met twee van zijn songs de hitlijsten haalde, en in Engeland waar hij drie albums en vijf singles maakte. Za terdagavond a.s. treedt hij op in ca- fé-chantant Scarabee, om het Leid- se publiek met hem kennis te laten maken. Zijn optreden begint om streeks tien uur. NEDERLAND I 18.45 Minimolen (NOS) 18.55 Journaal (NOS) 19.05 AVRO's Toppop (AVRO) 20.00 Journaal (NOS) 20.21 Cannon (AVRO) 21.10 De Gebroeders Hammond (AVRO) 22.00 Televizier magazine (AVRO) 22 40 AVRO's Sportpanorama (AVRO) 13.00 Toean Besar in de wijngaard des Hecren (IKOR) 25.40 Journaal (NOS) NEDERLAND II 13 45 Kortweg (NOS) 18.55 Journaal (NOS) 13.05 Oranjes jacht op Wcreldgoud (TROS) 2U.00 Journaal (NOS) 20.21 Vlieg er eens uit (TROS) 21.20 De brieven (TROS) 22.35 Music-al-in concert (TROS) 23.30 Interview met de minister-president (TROS) 23.40 Journaal (NOS) In een programma van vijftig minuten brengt de TROS-tv vanavond (19.05 uur, Nederland IIeen groot aantal hoog tepunten van de door de Nederlandse ploeg gespeelde wed strijden tijdens het Wereldkampioenschap Voetbal 1974. In deze samenvatting bevinden zich vele spectaculaire op namen uit de film "Oranjes jacht op wereldgoud" Heading for Glory), De TROS toont het Nederlands elftal tegen Zwe den, Uruguay, Brazilië, Bulgarije, Argentinië en tenslotte West-Duitsland. Het TROS-programma "Music-All-In" komt ditmaal uit het Circustheater in Scheveningen. In het kader van het Hol land Festival concerteerde daar begin van deze week Rogier van Otterloo met zijn orkest en vele instrumentale solisten. Ook trad op het muzikale echtpaar Rita Reys en Pim Ja cobs. De tv-opnamen worden vanavond van 22.35 tot 23.30 uur via Nederland II uitgezonden. Iannis Xenakis: „Intuïtie blijft noodzakelijk bij hèt compo neren". Voorstellingen in Holland Festival Het.was fascinerend en voor velen een openbaring om de Balinese Wajang Wong-groep te zien optre den. Het gezelschap van twintig dansers en danseressen, begeleid door elf gamelanspelers, voerden onder regie van I Ketut Midja en Wayan Daging in het kader van het Holland Festival, in de vrijwel uitverkochte Rotterdamse Schouw burg, een episode op uit het Hindoe-epos Ramayana. Vier jaar geleden zagen we de statige dansers uit Jogjakarta, en het jaar daarop een Javaans schimmenspel. Er viel toen veel te vergelijken ondanks de geheel andere techniek. Maar wat dit uit een bergdorp afkomstige gezelschap voor het voetlicht bracht, was van een geheel andere kwaliteit. In de eerste plaats vrolijker, ook al door het optreden van twee gemaskerde clowns die, evenals in de Italiaanse Commedia dell' Arte, aan de oorspronkelijke heilige tekst waren toegevoegd, want improviseren was er niet bij. Dat leek wel zo, maar wie de gamelan in het oog hield, werd getroffen door een volmaakt samengaan van muziek en dans. Het spel dat werd gebracht, was een klein, maar belangrijk deel uit het eeuwenoude heldendicht, en handelt over de schaking van de jeugdige, beeldschone Sita, vrouw van prins Rama. Het moeilijk te doorgronden verhaal waarin apen, fabeldieren, demonen en goden optreden heeft ongetwijfeld een zinvolle moraal die ADVERTENTIE Gemakkelijk en betrouwbaar bij de NM8. Voor alle doeleinden. Ook voor het verbeteren van uw woning. Geen informatie bij werkgever. Kwijtschelding bij overlijden. Inlichtingen bij alle NMB-kantoren. voor de westerling ver te zoeken en waarschijnlijk niet te vinden is. In tegenstelling met de veel omvangrij ker Mahabharata, is de Ramayana een kunstsprookje waarin het beminnen, vechten en vrolijk dartelen meer plaats innemen dan het statige bestrijden van het kwaad. Dat de als openluchtspel bedoelde voorstelling op een Hollands toneel werd gezet tegen zwarte gordijnen, kon alleen maar winst opleveren. De schitterende maskers waren van een ongekende pracht, en mocht menige Oosterse voorstelling ons wat langdradig voorkomen, dit dansspel boeide van de eerste tot de laatste Vanavond een herhaling in het Circustheater te Scheveningen, za terdag en zondag in de Stads schouwburg te Amsterdam. RICO BULTHUIS DEN HAAG De Vereniging van Letterkundigen heeft een prijs uitge schreven voor een dramatisch werk, geschikt voor opvoering op het schouwburgtoneel. De vereniging is hiertoe in staat gesteld door een le gaat van f 15.0Q0 van wijlen mr. H. G. van der Vies. De prijs bestaat uit de rente van het legaat over twee jaar. Voor toekenning komen Neder landse auteurs in aanmerking. Het werk mag niet eerder gepubliceerd of gespeeld zijn. 1 (1) Girls, Moments en What- nauts 2 (2) Swing your daddy, Jim Gilstrap 3 «4) Uncle, Big Mouth/Little Eve 4 (7) Bump me baby, Dooley Silverspoon 5 (3) Love is all, Roger Glo ver en Quests 6 (10) Zoek je zelf, Simplisties Verbond 7 (12) The opera, Dizzy man's Band 8 (8) Save me, Silver Convention 9 (9) There's a whole lot of loving Quys en Dolls 10 (24) If you go, Barry en Eileen 11 (13) Bye bye baby, Bay City Rollers 12 Guitar King, Hank the Knife and the Jets 13 (6) Oh boy. Mud 14 (11) Sing with me. Tony Sherman 15 (28) Oh monah, Nat Gonella en Ted Easton 16 (16) Thanks for the memory, Slade 17 SOS, Abba 18 (29) Lu Maritiello, Tony Santagata 19 (25) Goodbye Sue, BZN 20 I 'm no in love, 10 cc 21 Doorgaan, Andre van Duin 22 Listen to what' the man said, Wings 23 Coco (not coming today) Jackpot 24 Drink rode wijn, Joe Harris 25 Magic Mary, Holland 26 (15) Paloma Blanca, George Baker Selection 27 (19) Wij zullen doorgaan, Ramses Shaffy 29 (21) Renate, Jerry Arendo 30 14) Lovin' you, Minnie Riperton Koningin Fabiola van België heeft de pianist Eduardo del Pueyo, die ook in Nederland bekend is, onder scheiden met de gouden medaille van de internationale muziekwedstryd "Koningin Elisabeth", wegens zijn buitengewone verdiensten. De pia nist is sedert 1952 jurylid voor el ke pianowedstrijd van genoemd con cours. Ook werkte hij mee als solist aan de concerten ten bate van het Koningin-Elisabeth Fonds. Aanslag Vannacht is een aan slag gepleegd op een van de hoofdre dacteuren van het Franse persbureau AFP. Bernard Cabanes. Hij werd ernstig gewond aan benen en onder lichaam en is opgenomen in een zie kenhuis. Wakker gemaakt door la waai had -Cabanes de deur van zijn woning opengedaan, waarop een springlading ontplofte. Zijn vrouw en dochter bleven ongedeerd. Men ver moedt dat Cabanes het slachtoffer van een identiteitsverwisseling is ge worden, en dat de plegers van de aanslag 't hadden gemunt op 'n an dere Bernard Cabanes, hoofdredac teur van het dagblad Le Parisien Li- béré, waar al enkele weken een con flict heerst tusseh directie en typo grafen. De VARA heeft prachtige jubileum geschenken. Volgende week is het feest al een beetje afgelopen: dan is het afscheid van de eerste Klaverweide-cyclus. De serie komt in het najaar terug. Klaverweide maakt ruimte voor „Zo was het", waarin teruggeblikt wordt op VARA-amusement, en dat hoeft ook niet vervelend te zijn. Zaterdag avond begint bovendien de nieuwe quiz Haantje de voorste, het aloude Top of Flop en een amusementspro gramma met Henk van Montfoort. Ongewacht de kwaliteit van het toekomstige werk. mag de 50-jarige VARA best bedankt worden voor deze programmering: tenminste een omroep die probeert ook in de zomer met nog wat interessante programma's te komen. Klaverweide nad weer een halve speelfilm (50 minuten), en nog wel van een echte, erkende en bejubelde filmregisseur: Jan Vrijman. Het is een merkwaardige aflevering geworden. Het verhaal van Andre Kuyten, die eerder deel vier (met Josine van Dalsum) schreef, was niet zonder dramatische hoogspan ning: Surinaamse oma kwam over, Surinaamse oma ging dood, Suri- a wilde liever niet onder begraven worden en de familieleden moeten oma's terugreis verzorgen: met alle praktische en emotionele consequenties vandien. Jan Vrijman maakte zich in hoofdzaak waar tijdens de milieu schilderingen. Zijn spelregie had merkwaardige kanten, zoals bij de dochter die zich tijdens een feest over grootmoeder buigt en zegt: „Oma, het is veel te druk, 21, 22", (twee seconden pauze) en dan helpt zij de oude vrouw overeind. Maar als de acteurs goede teksten kregen (Moeder: ,.Ga jij maar naar je hoer": later de zoon: „Sorry, ik moest haar even versieren", en vooral de tragi-komi- sche monoloog van Hans Breeveld over zijn vader-de-kokosbeklimmer), dan bleek waalrijk meesterschap. En toch... in een interview dat vorige week in het Leidsch Dagblad stond, zegt ontwerper en schrijver van de meest Klaverweide-afleve ringen Kees Holierhoek: „In tegen stelling tot datgene wat met Waaldrecht was gebeurd, hechtten we alleen veel waarde aan steeds terugkerende personen en situaties binnen de afzonderlijke afleveringen van de serie. Met Klaverweide is dat doel bereikt door de familie Kuipers zoveel mogelijk in de serie op te laten treden. Daarnaast is die continuiteit gewaarborgd, doordat steeds een nieuw facet in de ontwikkeling van de wijk wordt belicht". Wel, wethouder Kuipers zat in deze zesde aflevering slechts even, en dan nog zwijgend, aan het begin, zijn familie zat er helemaal niet in. en de lotgevallen van het Surinaamse gezin na de dood van oma had met de ontwikkeling van een wijk helemaal niets te maken. Het valt tv-kunstenaars in Neder land zwaar zichzelf ondergeschikt te maken aan het concept van een serie: dat heeft Klaverweide tot op heden wel aangetoond. De schrijvers en regisseurs zouden zichzelf eens wat minder belangrijk moeten vinden en, eerlijk is eerlijk, schrijver Jan Terlouw is het bij de aflevering van vorige week gelukt, en aari aflevering drie van Feliks Arons was niet te zien dat deze regisseur twee korte. moeilijk grijpbare filmpjes met CRM-subsidie maakte. En ten slotte heeft Pim de la Parra ooit in Duitsland een aflevering van Tatort gemaakt zonder dat de identiteit van Piin de la Parra er doorheen straalde. Het kan wel dus. Andre Kuyten kan best schrijven, en het is haast beledigend te zeggen dat Jan Vrijman best kan filmen, maar er zou binnen de huidige situatie voor dergelijke eigenzinnige arbeiders ruimte moeten bestaan buiten het seriekader te kunnen werken. Geen ontslagen zonder vervangende werkgelegenheid: dat is Zoals dichterbij. een vierdelig toch typisch VARA. BERT VAN DER VEER VRIJDAG 13 JUNI 13.00 (S) TROSS-Country, 14.00 (3) De fopshop. 14.45 De tijdmachine (26). ,r_ 15.04 <S) Lu."-: kenning. 18.58 Marktberichten 19.00 (S) Corry Brokken zingt jbf- |g kest van Bert Paige. 19.30 (S) In ant woord op uw schrijven. 21.00 (S) De blanke top. 22.00 Reisoogst. toer. maga- 22.25 Overweging. 22.30 Nieuws Nieuws) 17.30 Nieuws, 17 32 Aktua- magazine. II VARA: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtendgym Den Haag vandaag. 20.00 Nieuws. 20.05 (S) Holland Festival. 22.30 (S) De Staalkaart. 23.30 VARA-klassiek. 23.55 Nieuws. Hilversum lil 18.03 De vakaturebank 18.10 Joost mag 19.02 Drie loopt achter. 2.05 (S) Superclean Dreammachine 4.02 en 5 57 Radiojourn). 'NCRV len. 10.30 (S) Z.I. (11.00 Nieuwst. varte schaap. 17.00 (S) Harmo nie en fanfare in Nederland en Europa. 17.30 (S) Kwart uur amr* Voor de blinden en slechtzl NCRV: 7.02 SDrie op Je boterham. middag 14.03 DUITSE TV TROS: 7.00 Nieuws 7.02 (S) Ont- i1t-Soos. (7.30 Nieuws. 7.41-8.00 Ak- 8.30 Nieuws. 8.36 Gymnastiek voor voorlichting: 12.15 Werk TROS: 12.26 Nederland I 15.00 Journaal. 15.02 Zoo hoor Je nog "De kleine kwls", 21.40 Brandpu 22.00 De wereld ln oorlog, 22.45 Jo\ Nederland II 18.45 Kortweg (informatie i VRIJDAG 13 Jl'M Duitsland I 17.55 Journaal I Regional program ma. NDR: 18 00 Sportover/lcht18.30 Akt. 18.45 Zandmannetje 1855 Nord- schau magazine, 19.26 Dein gutes Recht 19.59 Programmaoverzicht. WDR: 8 05 8.35 Tussen de krantekoppen 8 55-11 45 Schooltelevisie. (10 05-10.25 Engels weekjournaal). 18 05 Wo die Llebe hln- fallt. 18.40 Akt. 19.20 Een ras voor de Zuidpool, tv-spel). 20 00 Journaal en weerbericht, 20.15 Gedenktag, speelfilm. 22.10 Der 7 Sinn. 22.15 Rep uit Bonn. Journaal. Duitsland II 17.00 Journaal. 17.10 Journaal Hol- jongens en meisjes bult. korr. 20.15 Die •"ranclsco. tv-fllm. Freud 21.15 Joi Flintstone, 19.25 Kareltjes Kolderieke Commissaris. 23.10 Journaal. 130 Preussens Justltia. toneelstuk. 22 55 Journaal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1975 | | pagina 5