Part-time-predikanten in Hervormd Leiden
Postzegelontwerper Mijksenaar
verzorgt wegwijzers in metro
Fa brieksdirecteur
dominee in Lathum
ajjuijiiiiuuja
Voor wijkgemeente Koningskerk en te vormen wijkgemeente Merenwijk
Voor zending steeds andere taken
'Tempo uitbreiding
leerplicht afzwakken'
VRIJDAG 80 MEI 1975
LEIDEN De Leidse Hervorm
de Gemeente krijgt twee 'part
time-predikanten,' één als wijk-
predikant in het noorden van de
stad, met de Koningskerk aan de
Willem de Zwijgerlaan als cen
trum, en één in de Merenwijk.
Part-time-predikanten zijn slechts
voor de helft van hun tijd in dienst
van de kerk. Voor de andere helft
moeten zij dus een nevenfunctie heb
ben.
De centrale kerkeraad heeft dit
besluit genomen in zijn laatstge
houden vergadering.
Zo'n besluit is mogelijk geworden
door een uitspraak van de synode
over part-time-predikanten. In no
vember vorig jaar heeft deze na
melijk voorstellen aanvaard - in
eerste lezing nog maar - die het
mogelijk maken dat er predikanten
„voor een beperkte tijd" beroepen
worden. Wat die andere werkkring
betreft wordt gedacht aan het on
derwijs en het ziekenpastoraat. De
part-timers worden echter gewoon
predikant, met alle rechten en be
voegdheden. Verwacht kan worden,
dat de hervormde synode deze rege
ling in het komende najaar defini
tief zal maken.
Er zijn al gemeenten, die, voor
uitlopend op dit besluit, afspraken
voor een gedeeltelijke functie pro
beren te maken. Leiden voegt zich
lus in deze rij. Binnenkort zal
afvaardiging van de centrale
kerkeraad een ges perk hebben met
ds. G. Samsom van de provin
ciale kerkvergadering om de juiste
manier te vinden waarop het ker-
keraadsbesluit kan worden uitgevoerd.
Een half-time-predikant voor de
wijkgemeente Koningskerk betekent,
dat deze wijk, die wat het adressen-
beh(K>rtf°niet Sportten" 4^1. ^™°!'mde vorig jaar al- nanciële vooruitzicht duidelijker
Het adressenbestand is ongeveer de sch«'d van Leiden had genomen be- zijn.
helft van wat de andere wijken heb- gon ?e kerkeraad van de wijkge- De actie Kerkbalans had een r
of krijgen De wijkkerkeraad meente Koningswerk onmiddellijk lijk resultaat. Het streefbedrag
jmag het beroepingswerk, in de vaca- met het beroeplngawerk. Er werd 'n f 600.000, daarvan werd f565.000
ture van de ni
jds. G.C. Post, nu weer
nemen, tevens zoekend
geschikte werkkring vooi
helft van de tijd.
I In de Merenwijk zal
imeeunte worden gesticht, die
bereidingen kan treffen om e.
(predikant voor beperkte tijd te be- de herv. gemeente steeds somberder verantwoord was,
iroepen. Daar zijn van protestantse leek te worden, kwam de vraag op of dikant te beroepen.
(kant nu werkzaam de gerefomeerr- het nog wel mogelijk was, het sala-
Ide predikant Hortensius en een her- ris van een predikant voor vier ja-
vormde pastorale assistent. ren de minimale duur van een
standplaats te garandefen,
Merenwijk het grootst en toch
een part-timer
m uc toe-
Baarn vertrokken aantal beroepen uitgebracht, maar gezegd. Bovendien vertoont de Jaar-
i weer te rtiand de Predikanten bedankten steeeds, of- rekening 1974 geen tekort, mede
naar een sctloon met hen uitvoerige voorge- "dankzij" de predikantsvacature. Dit
de andere sPrekken waren gevoerd, die ten gevoegd bij enkele bezuinigingsvoor-
doel hadden de kans op een
wïiir<rp_ Leiden teleurstellende beslissing
wijKge-
)r~ "klein mogelijk te maken.
Terwijl de financiële toestand
stellen er komt bijv. een goedko
pere ledenadministratie konden
de kerkvoogden de centrale kerke
raad in maart berichten, dat het toch
zevende pre-
Besl-iist onvoldoende
Toch verantwoord
verantwoord om nog een predikant snel en blijft dat voorlopig doen, dat
te trekken. In november werd één predikant met assistent beslist
I Toen ds. Post de enige gerformeer- dan ook besloten, het beroepings- onvoldoende is. De hervormden heb-
«e -bondspredikant binnen de Leidse werk op te schorten totdat het fi- ben van het begin af meebetaald
aan het salaris van de Geref. ds.
Hortensius, die de opdracht kreeg 't
pastoraat voor de protestantse ge
zinnen in deze wijk vorm te geven.
Een betere voorziening werd nog ur
genter doordat de hervormde assis
tent maar voor één jaar kon worden
benoemd en de Geref. kerk v naLei-
den zich ook door financiële om
standigheden genoodzaakt zag t
andere werkterrein van ds. Horten
sius, buiten de Merenwijk gelegen, te
vergroten.
Er zijn allerlei voorstellen ter ta
fel geweest om uit de impasse te
komen. Een extra moeilijkheid was
dat de wijkgemeente Koninkskerk
was beloofd, een eigen predikant te
mogen beroepen als het geld dit zou
toelaten en dat de actie Kerkbalans
daarop ook gericht was. Er is uit
voerig gepraat over een samenvoe
ging van de wijkgemeenten Molen
wijk (Marekerk) en Koningskerk,
met ds. A. J. de Jong als predikant.
In grootte zouden zij samen gelijk
zijn aan de andere wijken. De Ko
ningskerk zag hierdoor echter de
enige Geref. lBondsplaats teloorgaan
en de Molenwijk vreesde juist, te
veel het karakter van een "bonds-
wijk" te zulllen krijgen. Dus ging
ook dat niet door.
Onderbezetting blijft
Ds. A.J. Lamping, voorzitter van
de centrale kerkeraad, heeft de in
druk, dat de kerkeraad met het be
sluit om part-time -predikanten te
gaan beroepen een regeling heeft
getroffen die alle groeperingen zo
veel mogelijk recht doet. Het be
zwaar dat de Merenwijk onderbe
zet blijft is echter niet weggenomen.
Het aantal hervormden daar wordt
meer dan in de andere wijken en
toch komt er maar een part-time-
predikant.
De kerkeraad heeft dan ook be
sloten dat, als er subsidies verkre
gen kunnen worden voor zo'n wijk
in opbouw, deze gevoegd worden
bij het nu al beschikbare bedrag,
zodat te zijner tijd toch een vol
ledige predikantsplaats kan worden
gevestigd. "Het is", aldus ds. Lam
ping, "een middenweg-oplossing, de
enig haalbare in de gegeven situa
tie. Een gulden middenweg is het
niet. Daarvoor zijn er toch te veel
bezwaren aan verbonden".
Wat die andere werkkring van de
part-time-predikanten betreft zei ds.
Lamping ons, dat er met name in
de onderwijssector wel mogelijkhe
den zijn. Het ziekenpastoraat heeft
ook nog open plaatsen. Het hangt
in belangrijke mate af van de be
langstelling van de te beroepen pre
dikant.
Het verhaaltje hiernaast laat zien
dat het ook nog anders kan.
Toen dominee G. Colenbran
der in 1974 de 524 leden tellen
de hervormde gemeente van
Lathum en Giesbeek (ring
Doesburg) met emeritaat ver
liet, was het allerminst zeker
dat er een opvolger zou komen,
want het is voor 150 gezinnen
langzamerhand ondoenlijk ge
worden, een dominee, een pas
torie en een kerk te onderhou
den. Zelfs niet als zo'n gemeente
voornamelijk uit doe-het-zelvers
bestaat, die geen cent verdienen
aan het zondagse orgelspel,
noch aan het kosterswerk, het
schoonhouden van de kerk en
het opkalefateren van de pasto-
rie. hetgeen letterlijk Pro Deo
gebeurt.
In dit geval echter leek de
oplossing van het pastorale pro
bleem voor de hand te liggen,
maar daarvoor was wel de me
dewerking van de "hogere ker
kelijke instanties" nodig. En die
hebben, gelukkig voor Lathum,
positief gereageerd.
De hervormden kwamen na
melijk op het spoor van een ze
kere heer G. Vieth (41 Jaar),
die een administratieve functie
had vervuld eerst bij Philips en
later bij een bouwbedrijf in
Eindhoven. Toen de eigenaar
van dat bouwbedrijf een nogal
vervallen steenfabriek in het
Achterhoekse Lathum had ge
kocht, werd de heer Vieth met
nog een ander tot directeur
daarvan benoemd. Zij slaagden
erin, het bedrijf binnen rede
lijke tijd weer stevig op poten
te zetten.
Maar directeur Vieth, die in
Doesburg ging wonen, heeft ook
Wel heeft hij een jaar colleges
in Utrecht gevolgd. Enkele pro
fessoren waren bereid hem op
het studiepad te volgen. De re
geling is nu zo, dat de kerkelijke
gemeente de helft van zijn in
komen opbrengt en de steenfa
briek de andere helft betaalt.
Ontslag
nog andere interessen. Eén
daarvan gaat in geestelijke rich
ting, hetgeen resulteerde in be
voegdheid "hulpprediker". En als
zodanig kon hij dominee Colen
brander opvolgen. De Lathu-
mers, die hem kenden, doordat
hij al een half jaar rang om
de veertien dagen voor hen had
gepreekt, gingen gretig op
zijn bereidvaardigheid in, en zo
werd de directeur van de steen
fabriek in Januari bevestigd als
hulpprediker.
Ofschoon de heer Vieth deze
functies wél wil blijven combine
ren, zet hij zijn studie in
de theologie toch voort. Hij is
alleen niet in staat daarvoor
een universiteit te bezoeken.
"Dominee" Vieth heeft een
uitgesproken mening over de po
sitie van de predikant, die im
mers aan een gemeente wordt
toegevoegd zonder dat deze hem
kent. Toen hij zich eens had
laten ontvallen dat de predikant
die in een gemeente ongeschikt
blijkt te zijn, zou moeten op
stappen, is daar nogal fel op
gereageerd, hoewel hij ook bij
valsbetuigingen mocht incasse-
HiJ meent nog altijd, dat een
kerkelijke gemeente eigenlijk
de mogelijkheid moest hebben
een predikant te ontslaan. Na
tuurlijk niet zomaar. Dat moet
wel ndtjes geregeld worden. Maar
er kunnen duidelijke aanwijzin
gen zijn, dat gemeente en pre
dikant niet voor elkaar 'bestemd
zijn.
Lathum en ds. Vieth zijn
kennelijk wel happy met el
kaar. In ieder geval toont dit
voorbeeld aan, dat voor part-ti
mers onder de predikanten niet
alleen de school en het zieken
huis zijn weggelegd. Het be
drijfsleven en het maatschappe
lijk werk om er nog eens
twee te noemen kunnen, als
het zo uitkomt, ook wel een
duit in het kerkezakje doen.
S. J. DE GROOT
De zending van de Geref. Kerken
heeft 48 werkers in dienst, die zijn
uitgezonden naar landen in Afrika,
Azië en Latijns-Amerika, Wij lazen
dat in het vandaag verschenen boek
je "Oriëntatie 1975-1976", dat gaat
over de hoofdzaken van het zendings-
beleid. De plaatselijke kerken in
ons land zullen dit jaar een record
bedrag bijeen brengen
werk mogelijk te maken, te weten
meer dan elf en een half miljoen
gulden.
Geen van de kerken die een be
roep deden op de gerefzending heeft
te kennen gegeven die hulp op kor
te termijn te willen missen. Er dui
ken ook steeds weer nieuwe taken
op. Zo wordt er meer en meer een
beroep gedaan op de zending
hulp te bieden in landen waar tot nu
toe niet werd gewerkt. Dit vraagt
een grotere beweeglijkheid. In Pa
kistan is hulp gevraagd bij de be
strijding van het analfabetisme. In
Botswana wordt bijgedragen in het
salaris van een Afrikaanse docent
aan de faculteit voor godsdienston
wijs aan de universiteit.
Door
Alexander Münninghof
Paul Mijksenaar (30) bezit een ge
ordende geest, dat staat vast. Zijn
verzameling doosjes en blikjes waar-
Voor hij twee planken van zijn wel
voorziene boekenkast heeft gereser
veerd, staat keurig in het gelid, als
[betrof het een expositie. De grote
vierkante asbak op de tafel vertoont
leen onwrikbare evenwijdigheid met
het tafelblad zelf, dat op zijn beurt
(weer door een geometrisch verant
woord opgestelde, reusachtige zit
bank aan drie zijden wordt omslo
ten.
I Aan de wand nauwelijks een or
nament; alleen op een smal paneel
haast het raam, dat uitzicht biedt
top de Bijlmermeer, wedijveren fo
to's van zijn poezen en zijn vriendin
met elkaar. Laatstgenoemde is af
wezig, de twee poezen doen daaren
tegen hun aanwezigheid nadrukkelijk
gelden. Een, die ik van een ontluiken
de krolsheid verdenk, probeert voort
durend de aandacht te trekken. Be
langstellend kijkt mijn gastheer toe
poe zijn huisdier aanstalten maakt
groot onheil aan te richten met een
bloemenvaas. De dreigende chaos
kan ik met een snelle reactie nog
net voorkomen. "Zeer goed", knikt
(Mijksenaar prijzend.
We hebben dan al een langdurige,
Ingewikkelde gedachtenwisseling ach
ter de rug. Mijksenaar, graficus van
huis uit, heeft zich, praktisch als
enige Nederlander, verdiept in het
bewijzeringsvraagstuk. Een braak
liggend onderzoeksterrein, waarover
[nauwelijks literatuur bestaat.
Alleen hijzelf heeft in een aantal
artikelen de aandacht gevestigd op
de specifieke problematiek van de
pianier, waarop de zich voortbewe
gende mens door borden en pijlen
haar zijn doel geleid wordt.
Bordschilders
Wat de ANWB doet is natuurlijk
helemaal niet slecht", stelt hij, "al
geniet het vakoog van de graficus
hier niet zo als bijvoorbeeld in En
geland of Zwitserland. In die landen
pestaat een grote lettertraditie, daar
wordt aan ieder verkeersbord liefde
vol aandacht besteed".
"Dat klinkt jou natuurlijk absurd in
de oren, en waarschijnlijk merk je
het verschil tussen een Nederlands
en een Engels verkeersbord niet eens
op. Een graficus ziet dat echter di-
rekt: compositie, kleurharmonie, let
tertype. Bordschilders in Engeland
kunnen bijvoorbeeld feilloos Latijn
se teksten op kerkmuren calligrafe-
ren, daar zijn ze ook voor opgeleid".
"In Nederland en de meeste an
dere landen werken ze met plaklet-
ters of voorbeelden die ze overtrek
ken. Maar goed, dat heeft met de
systematiek verder niets te maken.
Het gaat er om dat je tot het eind
toe goed verwezen wordt, door een
systeem dat uniform is. Dat is nog
lang niet het geval: in de Bijlmer
worden de diverse wijken bijvoor
beeld met letters aangegeven die cor
responderen met de beginletter van
de naam van de wijk. In Delft gaat
het met nummers, die echter weer
volgens een ander systeem zijn vast
gesteld dan de Rotterdamse wijken,
enzovoort".
"Om hier een sluitende oplossing
voor te vinden, die het liefst ook
internationaal voldoet, is heel wat
studie nodig. Dat wordt vooral dui
delijk als Je kijkt hoe de zogenaamde
pictogrammen van elkaar afwijken.
De plaatjes dus, die Je o.a. in de
stations ziet".
Zijn inzichten kan Mijksenaar, zo
dra de desbetreffende beschikking
van het Amsterdamse stadsbestuur
afkomt, in de zo omstreden metro
van de hoofdstad in praktijk gaan
brengen.
"Jij vindt het misschien gek, dat
ik als progressief ogend mens daar
aan meedoe. Ach, dat ding komt er
toch en ik vind het ook redelijk
dat hij er komt. Mits de afgebro
ken huizen ook weer worden opge
bouwd. Nee, inderdaad, daar bestaat
geen garantie voor. Maar als gehoor
zaam burger heb ik wel vertrouwen
in het gemeentebestuur".
"De fouten va, de overheid, die
in de metrobouw zijn gemaakt, Ja
god, dat soort fouten maak ik zelf
ook. En denk nou niet dat ik als
Bijlmerbewoner spreek. Ik ben een
geboren Amsterdammer, heb tot voor
drie jaar in de oude binnenstad ge
woond. Mijn huis viel onder stads
herstel, dus daar moest ik uit".
Bouwputten
"De Bijlmer bevalt me best, hoor.
In twintig minuten ben ik met de
auto bij mijn vrienden in de stad.
Soms rij ik ze, om ze te jennen,
wel eens rond hier. Dan gaan we
op griezeltocht: langs modderige
bouwputten, met als klapstuk een
parkeergarage. Met gierende banden
omhoog tot de negende verdieping,
heel spookachtig.
Dan zitten ze muisstil achterin en
hoor je ze terugverlangen naar hun
Amsterdamse grachtenhuis".
Over de manier waarop de metro-
oostlijn bewijzerd zal worden is Mijk
senaar nogal vaag.
"We zijn voorlopig nog in een
brainstorm-fase. Een voornaam as
pect vind ik de menselijkheid van 't
geheel. Tegenwoordig goochelt ieder
een maar met cijfers en getallen en
gaat alles automatisch. De borden
met vertrektijden op de NS-stations
bijvoorbeeld".
Plattegrond
Plattegronden zijn, blijkt even la
ter, een hobby van hem. Geen won
der dus, dat op de serie postzegels,
die ter gelegenheid van 700 jaar Am
sterdam door Mijksenaar is ontwor
pen, het stadsplan van de hoofdstad
als achtergrond voorkomt. Samen
met de graficus Jan van Toorn heeft
Mijksenaar twee weken ingespan
nen aan het ontwerp voor de zegel
gewerkt.
Op een aantal punten, die de ge
bruiker waarschijnlijk niet zullen op
vallen, is sprake van nieuwlichterij.
De 1 en de a van het woord "Neder
land" zijn omwille van de harmonie
aan elkaar verbonden, de c van cent
is in het getal 30 verwerkt, het woord
"jaar" verdwijnt halverwege in de
stoet Amsterdammers die het minia
tuurtje uit lijkt te marcheren. Alle
maal details waarover in PTT-krin-
gen tot in allerhoogste instantie se
rieus is vergaderd, omdat een zegel
nu eenmaal een waarde papier is.
"Ons oorspronkelijke plan was om,
uitgaande van het vel van honderd
zegels waarop gedrukt wordt, hon
derd verschillende Amsterdammers
af te beelden.
Mannen en vrouwen, historisch en
hedendaags, bekend en onbekend
De kleur van het vel zou dan ook
moeten aflopen: steeds donkerder
rood, overeenkomstig de politieke
overtuiging van de mens op de zegel.
Dat plan bleek niet haalbaar, de fi
latelisten zouden er onverantwoorde
uitgaven voor hebben moeten
doen."
Een andere zegel van de serie toont
de Portugese synagoge, die dit jaar
300 Jaar bestaat. De plattegrond (een
doodgewoon Falk-plan) vormt ook
hier weer de achtergrond. Op de
plaats van de synagoge (bij het Wa-
terlooplein) staat een rode cirkel met
een kruis, het gebruikelijke kaart-
symbool voor religieuze bouwwerken.
"Daar ben ik al over opgebeld, door
Sandberg. Die vroeg zich af waar
om er een christelijk symbool werd
gebruikt voor een joodse kerk. Zo zie
je hoe voorzichtig je moet zijn met
Je ontwerpen, zelfs met postzegels
trap Je de mensen makkelijk op
hun tenen."
DEN HAAG (SP) Het tempo
van de verdere uitbreiding van de
gedeeltelijke leerplicht wordt terug
geschroefd. Dit blijkt uit de gisteren
door minister Van Kemenade (On
derwijs en Wetenschappen) gepresen
teerde beleidsnota-werkende jonge-
Tot 1978 zal de gedeeltelijke leer
plicht voor 17-jarigen niet verder
uitgebreid worden dan met één dag
per week. Deze maatregel geldt al
leen voor degenen, die ook al als 16-
jarige onder de werking van de ge
deeltelijke leerplicht vielen. Boven
dien stelt Van Kenemade de even
tuele invoering van de gedeeltelijke
leerplicht voor 17-jarigen afhanke-
Anderhalf jaar
voor Duits
inbrekersduo
DEN HAAG (ANP) De recht
bank in Den Haag heeft gisteren twee
Duitsers, de 36-jarige W. W. S. en
de 20-Jarige T. R. K., ieder tot één
Jaar en zes maanden gevangenisstraf
veroordeeld wegens inbraken en dief
stallen. De officier van Justitie had
één Jaar gevangenisstraf tegen bei
den geëist.
De inbraken en diefstallen werden
voornamelijk gepleegd in Leiden,
Noordwijk en andere plaatsen in de
Rijnstreek. De Jongste verdachte nam
aan 21 inbraken deel, de oudste had
er 17 op zijn naam staan. Het ver
moeden bestond dat verdachten deel
uitmaakten van een internationaal
complot hoewel zij dat ontkenden.
Binnen een maand zou door het
tweetal voor een waarde van ruim
f80.000,— aan geld en goederen zijn
gestolen.
Op 3 december vorig Jaar was het
duo, na een gevangenisstraf in ons
land, naar Duitsland, maar ging op
19 Januari dit Jaar in Nederland op
nieuw op inbrekerspad.
Zware straffen Twee leden van
de Baskische bevrijdingsorganisatie
E.T.A. zijn gisteren veroordeeld tot
16 jaar gevangenisstraf op beschul
diging van bijdragen aan terroristi
sche activiteiten.
De veroordeelden zijn de 23-Jarige
Luis Inurritegui en de 22-jarige Vic
tor Aranzabal, die beiden aan de
technische hogeschool studeerden.
lijk van de manier waarop in de
komende Jaren de onderwijskundige
opvang van de 16-jarige zal verlo
pen.
Deze maatregelen betekenen een
belangrijke verandering in de aan
vankelijke plannen van de bewinds
man. Hij had eerst aangekondigd
dat nog in de lopende regerings
periode de tweede dag gedeeltelijke
leerplicht voor 17-jarigen zou wor
den ingevoerd. .Maar de ervaringen,
die zijn opgedaan met de uitvoering
van tweedagenprogramma's voor vijf
tienjarigen hebben duidelijk gemaakt
dat het tempo van uitbreiding op
nieuw moet worden bekeken", zo er
kent de minister.
