Baader-Meinhof:
kostbaarste proces
in geschiedenis
Bondsrepubliek
i
PAGINA 15
...speciaal gebouwde vesting, kosten 12 miljoen.
BONN Woensdag 21 mei begint het grootste en kostbaarste
strafproces in de geschiedenis van de bondsrepubliek. Na drie
jaar voorbereiding staan in een speciaal gebouwde betonnen
vesting (kosten 12 miljoen) bij de gevangenis Stuttgart-Stamm-
heim Andreas Baader (31), zonder beroep, Ulrike Meinhof (40),
journaliste, Gudrun Ennslin (31), onderwijzeres en Jan-Carl
Raspe (30), socioloog, terecht. Ruim 350 bladzijden telt de aan
klacht tegen deze harde kern van de anarchistische Rote Armee
Fraktion (RAF), die ervan wordt beschuldigd tussen september
1970 en juni 1972 een lange reeks gewelddaden te hebben be
gaan. Hoofdpunten: moord op vier mensen, poging tot moord
op vierenvijftig anderen bij springstofaanslagen; het doodschie
ten van een politieman tijdens een bankoverval in Kaiserslau-
tern; bankovervallen met een gezamenlijke buit van een half
miljoen mark.
gelegen het proces zo te voeren als
het strafprocesrecht voorschrijft: als
een „gewone" strafzaak, waarbij vier
mensen zich moeten verantwoorden
voor delicten als moord, bankroof,
zwaar letsel, beschadiging aan
gebouwen. Prinzma zal daarbij de
verdachten,*^geta^T hersteld
van hun ruim twee maanden dacht getuige aan zijn zijde hebben.
Door Ewout Janse
Een tot anderhalf jaöx zal zich dit
proces voor het Stuttgarter ge
rechtshof onder voorzitterschap van
Theodor Prinzing (49) voortslepen.
gxbt bon standartbuch fiber spren^stoffe aus der ddr, 2 bande in denen
wirklich al lea steht (alao sflmtliche apren^s toffe seit ihrer erfindw
berstellun#r etchat einer von uns in einer bibliothek in ffm aeklaut.
Pf?ff88ionellen elektrischen sprengkapeeln mehr habt
nrtlBt ihr als initialzünder knallquecksilber heretellen, wie man das
•acht steht in den akten und in chemielehrbüchërn. ich ^laube 2o bis 5o
gr. knallquecksilber zünden die mischung auch ohne sprengachnur.
bei der herstellung in einer wohnung brauchst du sowas wie ei en abzug
i Ven!1l8tf.=.aber scheiBe, weil es stinkt, die dSmpfe zu sehen
aind und du dabei^ne quecksilbervergiftung kriegen Kannst.<nachts)
knallquecksir er detoniert (oder verpufft) durch hitze, schlag.reibung
ziemlich leicht - reiBt dir die pfoten ah. du muBt es In glasfêflflen
lagern, weil es sich auf die dauer in metallgeföBen zersetzt. die
kapsel W«re also zts, ein pillenröhrchen aus dickem 5} glas oder aus
plastik mit plastikverschluB. S ®us
kennen gegeven „hun proces polit.ek
te zullen voeren", weliswaar zijn er studentenactivisme
voor de vele honderden belangstel-
lende journalisten uit binnen- en
buitenland maar tachtig plaatsen
beschikbaar. Maar Baader
zijnen weten, dat de ogen
wereld op dit langverbeide monster- J^"eiJ*
t.«tl. Jon .UriirHom hnrffaCtie a IS
an de jaren
indirect heeft
bijgedragen tot het ontstaan van
extreme variant als die van
j" Baader-Meinhof, verklaarde onlangs
voor de Westduitse televisie: „Sub
jectief is aan te nemen dat zij hun
politieke daad hebben
gebeuren in de B^en-wurttemterg^ Maar objectief
hoofdstad zijn gericht. Geen w Wanneer politieke
wetens tot het
onschuldigen leidt,
politieke
rnkeHam zulSV^ën nis n het^geva^Wanneer poUtieke
zich aan te dienen als stadsguerril-
la-strijders aangetreden om het heer-
2on4ctaKi - Buhner StaUL eeUr We&n
«Kis
Utrd au ei»è klts^eLdraMt (jttiké
kaanse hoofdkwartier in Frankfort
(11 mei), waarbij een officier wordt
gedood. Vier dagen later volgen
aanslagen op het gebouw van de
centrale recherche van Beieren in
Münöhen en heit politie-presidium in
Augsburg. Weer vier dagen daarna
worden 38 personen gewond bij een
springstofaanslag op het1 Hamburgse
redactiegeböuw van het rechtse
Springerconcern. Op 24 mei volgt
een aanslag op het Amerikaanse
(hoofdkwartier in HeicMfoeng (drie
soldaten gedood) waar volgens de
RAF de bomaanvallen op Vietnam
per computer werden voorbereid.
Duidelijk was het in die fase de
bedoeling zich met gerichte geweld-
acties bij de radicaal-linkse
kringen van bondsrepubliek en
West-Berlijn te legitimeren en
verwante geesten tot soortgelijke
handelingen te bewegen stads-
guerilla als inleiding op de
„mobilisering der massa's".
De derde fase, die midden-mei '72
inzet, wordt gekenmerkt door acties,
die concreet op bepaalde personen
zijn gericht. Op 15 mei wordt een
(mislukte) aanslag gepleegd op
rechter Buddenberg van het bonds-
gerechtshof in Karlsruhe.
Volksvijandig
systeem van de kapitalistische
onderdrukking te vernietigen en de acue 111 raiMmau
proletarische wereldrevolutie te ont
ketenen.
Blinde ijver
Een vernietigend oordeel
Bij hun pogingen ook in de grijze profeet Van studentenverzet
rechtszaal „de
van het stelsel'
brengen zullen zij ook niet
verzuimen met een typisch-Duits
„het grote neen tegen
het licht te maatschappij". Marcuse ontkent wat
die weinig reële gedaohtengang
de RAF-leden centraal staat:
vermogen tot zefltfbeiklag te wijzen op dat in de bondsrepubliek
de „lsolatiefolter, de hersenspoelin- revolutionaire situatie bestaat. Hun
gen, de psychologische oorlogsvoering' oprechte sociale bewogenheid gtroei-
i zij in hun cellen onderwor- de uit tot blinde zendingsijver. De
hun eigen onderdrukking van Palestijnen,
zij niet Vietnamezen, negers, Noordierse
het katholieken, Zuidamerikaanse boe
te ren ervoeren zij plaatsvervangend
pen zijn geweest. Dit
„tegenstrijdigheid" wa
voorbijkomen: terwijl zij
systeem letterlijk te vuur
zwaard bestrijden en zijn rechtsin- als hun persoonlijk lot,
stellingen als middel tot onderdruk
king afwijzen, aarzelen zij in woordelijk
gevangenschap niet de bescherming
die rechtsmiddelen voor zich op
niet gindse maatschappijen verant-
zijn, maar het alom
onderdrukkingssteOsel,
ook de bondsrepubliek als
te eisen en veronderstelde (of ook „imperialistisch centrum" en „U.S.-
echte) tekortkomingen
fouten luide aan de kaak te stellen.
Zo verwijt bijvoorbeeld Baader in ontleding
een schriftelijk vraaggesprek met noemt
het weekblad De Spiegel (20 Jan,
'75) de procureur-generaal, dat hij
kolonie" uiting en uitwas is.
Wat de RAF „wetenschappelijke
i de objectieve situatie"
feite niet anders dan
heilsidee, een dogma. Als alle
dit geloofsartikel niet
de processen tegen leden van de voor discussie vatbaar. het
RAF drie jaar en meer op de lange rechtvaardigt de „revolutionaire"
baan heeft geschoven. Hij vermeldt handelingen, hoe gewelddadig ook,
door voortdurend zwijgen (wat him „metropolen", de kapitalistische Jan
goed recht is) en door tegenwerking den van het westen,
i elk opzicht tot die vertraging zéér Waar het democratisch besef
wezenlijk hebben bijgedragen.
bondsrepubliek is er alles
ontbreekt dat niemand in politicis
head tot nuancering. Het taalgebruik
van Baader c.s. weerspiegelt een
bewuste tweedeling in goed en
kwaad, de gebruikte termen zijn
vulgair en agressief. Aan de ene
kant staan „de typen", de strijders
tegen het imperialisme, de andere
zijde wordt belichaamd door het
volstlrekt-boze: de „sdhytemerissen,
slagers, folterknechten; bonzen". En
tussen die uitersten de grote
arbeidersmassa's, die door-de revolu
tionaire actie van enkelen in
beweging moeten wordien gezet.
Terreur
De intelligentie van Baader en de
zijnen is door fanatisme verduisterd.
Het berooft hen van de mogelijk
heid in te zien, dat die massa's door
de terreurdaden van de RAF alleen
maar worden afgestoten en tot
averechtse agressie gebracht. (Ge
middelde reactie van de man op
straat: „Zet ze tegen de muur, dan
zij we er eindelijk van af"). Vanwaar
die ziekelijke gedrevenheid van een
handvol would be-messiassen? Ken
merkend voor verreweg de meeste
aanhangers en meelopers van de
RAF en verwante anardhitische
groeperingen is hun afkomst uit de
gegoede burgerij. Vrijwel geen van
hen behoort tot de maatschappelijke
laag voor wie zij zeggen te strijden:
die der „werkende klasse".
Bij de grote toevloed van studenten,
ook aan de universiteiten van de
bondsrepubliek en West-Berlijn,
zagen de jongeren uit „de betere
kringen" veel van hun gebruikelijke
privileges verloren gaan. In een
sfeer van bijna bedrijfsmatige
zakelijkheid worden aan de univer
siteiten alle studenten onder gelijke
prestatiedruk gezet. Daarvan is een
nivellering het gevolg waaraan de
telgen van de maatschappelijke elite
zich, door afkomst gewend aan een
bevoorrechte positie, moeilijker on
derwerpen dan anderen.
De studentenbeweging van de jaren
zestig en de daaruit voortgekomen
radicale groeperingen gaven veel
studenten weer een kans zidh te
profileren en een leiderspositie te
verwerven zij het in geheel
andere samenhang dan waartoe het
ouderlijk huis hen leek te hebben
voorbestemd: niet binnen „het
systeem" maar daartegen.
Die drang naar een leidende rol kan
ook een verklaring vormen voor de
traditionele versplintering aan links-
radicale zijde. In die fracties, cellen
commando's, bewegingen groeperen
zich romantische meelopers, misluk
te of uitgeflipte studenten, gefrus
treerde epigonen rondom één of
enkele leiders geen wonder dat de
samenstelling van die groepen
eerder in het teken van strifct-hiër-
archisehe bevelsvoering staat dan
van socialistische gelijkheid. In een
opzicht echter is de gelijkstelling
volkomen: die van man en vrouw.
Ulrike Meinhof, vroeg weeskind,
daarna pleegdochter van de Berlijn-
se pacifiste prof. Renate Riemeck,
groeide na het aangename leven in
de linkse society van Hamburg tot
verbeten ascete („lampekappen zijn
overbodig") en tot de ideologische
ruggegraat van de groep. Gudrun
Ennslin, die evenals Meinhof.
Andreas Baader in intelligentie ver
heet te overtreffen, was het
financieel genie van de RAF en de
stuwende kracht achter de geweld
daden.
„Dat zijn geen gangsterliefjes mêer",
verklaarde de Frankforter gerechte
lijk psychiater Reinhard Redhardt,
„dat zijin uiterst geëmancipeerde
vrouwen die zich tegenover de man
volledig hebben doorgezet". Gunter
Nollau, directeur van de Westduitse
BVD sprak van „een exces van de
bevrijding der vrouw". Criminoloog
Friedrich Geerds herkende in het
rusteloos ijveren van Meinhof,
Ennslin en - andere - vrouwen het
buitensporig gewonden verzet tegen
de gebruikelijke rol van de
geslachten".
Ontsnapping
Ulrike Meinhof was actief betrokken
bij het ontstaan van de RAF. Als
medewerkster van het linkse week
blad Konkret had zy een interview
met activist Baader, die tezamen
met Gurdun Ennslin, advocaat
Horst Mahler en enkele anderen in
april 1968 een groot warenhuis in
Frankfort in brand had gestoken
daad van protest tegen de oorlog
in Vietnam en de Duitse medeplich
tigheid. Het vraaggesprek verschijnt
niet in druk omdat Ulrike Meinhof
de uitspraken van Baader-Ennölin
voor te „compromitterend" houdt.
Wel schrijft zij: „Het is beter een
warenhuis in brand te steken dan er
Fragment uit een RAF-docu
ment, in februari 1974 in Ham
burg en Frankfort gevonden:
aanwijzingen van Baader voor de
vervaardiging van explosieven.
een te bezitten". Baader wordt later
tot drie jaar veroordeeld. Het is
Ulrike Meinhof, die hem'in 1970
helpt ontsnappen een actie
waarbij een ambtenaar door een
pistoolschot levensgevaarlijk wordt
gewond.
Vanaf dat ogenblik is er geen weg
terug. De journaliste, van wie
pleegmoedèr Riemeck zei, dat „zij
altijd bang was voor wapens"
verdwijnt met de anderen in de
ondergrondse. In 1972 wordt zij
gearresteerd in Hannover, zy blijkt
voorzien van dum dum-kogels,
machinepistolen, handgranaten, een
bom van 4 1/2 kilogram. (Voor haar
aandeel in de bevrijding van Baader
wordt zij in 1974 tot acht jaar
veroordeeld).
De „logistieke" opbouw (voorziening
met geld, auto's, wapens, verblijfs-
ruimten) vormt de eerste fase van
hc« bestaan der Rote Armee
Fraktion. Het geld verkrijgt de
groep door bankovervallen. Specta
culairste wapenfeit: drie overvallen
in Berlijn op een dag, 29 september
1970 met als buit 220*°0 mark.
Aanslagen
Het is individueQe terreur, die door
de bedrijvers ervan ook onbewim
peld zo wordt genoemd en die
gerechtvaardigd is tegen mensen die
persoonlijk verantwoordelijk zijn
voo r „ieder volksvijandige handiel-
wijzte". (Zo schrijft Horst Mahler in
een brochure „Over de gewapende
strijd in West-Europa". Later zal
Mahler zich van Baader-Meinhof
distantiëren en tij diens een proces
openlijk verklaren, dat hij zich
heeft vergist: pas wie zich
voldoende actieve steun in de
massa's hééft verworven kan tot de
feitelijke strijd overgaan. Sinds zijn
afval en zijn overgang naar de
maoïstische KPD wordt hij door
Baader c.s. geminacht).
Vijfhonderd getuigen en deskundi
gen met tezamen duizend rapporten
zullen tijdens deze langdurige
strafzaak licht moeten brengen in
het Baader-Meinhof-complex dat de
rechtsstaat bondsrepubliek Duitsland
tot het uiterste heeft belast. In een
door honderden politiemannen en
soldaten .televisiecamera's, afgerichte
honden, helikopters en prikkeldraad
beschermd bastion zal recht gesprok
en moeten worden in een proces
waarin de verdachten niet eens hun
personalia zullen i
Zeker, zij zullen spreken, maar
alleen als dat de veronderstelde
revolutionaire doelen dienstig is. Zij
zullen spookachtig beeld van
zelfbedrog het woord voeren voor
en namens de massa's die hen
haten. Zij zullen zich in een
zorgvuldig opgevoerd spektakel uit
roepen tot dragers van de laatste
politieke waarheden. Van de werke
lijkheid zullen zij ver verwijderd
ctyn.
Jan-Carl Raspe
Ulrike Meinhof
