Bij 'Rufus' resten alleen
nog maar
de vragen
Tommy: een bombastische film
WyresqleS
Pool Zanussi verdient
om opgemerkt te worden
Veilig goedkoop op
Uitstekend spel Rijk de Gooyer in slechte thriller
Ditvoorst verfilmt
thriller Flanagan
Ken Russell maakt aspiraties niet waar
VRIJDAG 9 MEI 1975
Blijvers
Camera "Once upon a time"
in the West", de uitstekende Wes
tern in volle lengte. Schitterende
muziek.
Lido "Keetje Tippel" draait
in tegenstelling tot "Rooie
Sien" nog een weekje door.
Terug im Leiden
Studio "Some like it hot",
een oud lachsucces met Jack
Lemmon, Tony Curtis en de le
gendarische Marilyn Monroe.
Nachtfilm
Camera "Pat Garret and
Billy the Kid".
Kindermatimee
Camera "Asterix en Cleopa
tra".
Goede films in
andere steden
"Immorele vertellingen",
(Walerian Borowczyck), Krite-
rion, Rotterdam.
"Met jouw tanden in mijn nek"
(Polanski) 't Venster, Rotterdam.
"Scènes uit een huwelijk" (Ing-
mar Bergman), Alhambiv 1 Am
sterdam.
"Le chaud lapin" (Pascal Tho
mas) Rivoli, Amsterdam.
"L'invitation" (Claude Goutta),
The Movies, Amsterdam.
Film: Tommy; regie: Ken Russell; in de hoofdrollen: Roger
Daltrey, Ann-Margret en Oliver Reed en verder o.a. Elton John,
Eric Clapton, Jack Nicholson, Tina Turner, Keith Moon en The
Who; keuring: 14 jaar; theater Luxor.
Ken Russel, de regisseur die het
op zich had genomen om de rockope
ra 'Tommy" van Peter Townsend
en The Who in een film te gieten,
heeft het resultaat daarvan "het
kunstwerk van de twintigste eeuw"
genoemd. Daarmee toont Russel, die
eerder o.a. "Jesus Christ Superstar"
maakte, zich niet van de meest be
scheiden kant, maar wellicht is zo
iets ook niet van een filmregisseur
te verwachten. Zou hij met zijn
kwalificatie van eigen werk gelijk
hébben, dan. was het met de artistici
teit van ons tijdperk triest gesteld;
maar hij heeft ongelijk.
Vooropgesteld: wat Peter Town
send en The Who een aantal Jaar
geleden van 'Tommy" op de bühne
en op de plaat hebben gemaakt, mag
in popkringen tot het betere werk
gerekend worden; een andere vraag
is, of de zg. roek-opera, waarbij mu
ziek de dominerende rol speelt, zich
leent voor verfilming. En hoewel kos
ten noch moeite gespaard zijn (pro
ducent Robert Stigwood heeft in de
film ongetwijfeld een bedrag gestopt
dat menig Nederlandse subsidie te
boven gaat), Russel is er niet in ge
slaagd zijn aspiraties waar te ma
ken.
Allereerst is daar het ontbreken
van enige harmonie tussen geluid en
beeld. Geen dialoog in de film; op
zich geen bezwaar, maar de muziek
in 'Tommy" is van een soort, die
in de cinema om rustpunten vraagt.
Er is gekozen voor de harde rock,
zoals The Who, die destijds (en frag
mentarisch ook in de film) ten geho
re bracht en dat is ook jammer om
dat een aantal gedeelten van de rock
opera zich zeer wel voor orchestra-
tie lenen. Rockmuziek bovendien,
die allesbehalve kaïn dienen ter on
dersteuning van het naar vibratie
neigende stemgeluid van Ann-Mar
gret. Ten slotte mag met enig recht
getwijfeld worden aan de vocale ta
lenten van bv. Oliver Reed (de stief
vader van Tommy) en Jack Nichol-
Dan de wijze van verfilming, die
met het woord "bombastisch" wel
licht het best is gekarakteriseerd.
Niets is nagelaten om de toeschou
wer te imponeren; maar de ballon
is snel doorgeprikt. In het verhaal,
dat enigszins is aangepast (Peter
Townsend heeft er een paar songs
bijgeschreven), wordt al luchtig met
de logica omgesprongen nog voordat
Tommy doof, stom en blind is en
aan zijn magische droomreizen be
gint. Het verhaal ontrolt zich: Tom
my komt in aanraking met neef
Cousin, die echt wel het gemeenste
jongetje van de klas is, met oom Er
nie, met Tina Turner, die herhaal
delijk (te) luidruchtig laat weten
dat ze de "acid queen" is, met de
Pinball Wizard; hij wordt flipperko-
ning, pappa en mamma worden rijk,
maar Tommy raakt zijn introvertie
pas kwijt als hij door de spiegel is
visualisering van het spreekwoord
"veel geschreeuw maar weinig wol".
JOHN KROON
Theater: Trianon; titel; "Rufus"; hoofdrollen: Rijk de Gooyer
en Cox Habbema; regie: Samuel Meyering; leeftijd 18 jaar
Waarom is het scenario voor "Rufus' niet meer uitgewerkt.
Waarom zijn sommige teksten, met name die van John van
Dreelen, later op beeldband ingesproken, waardoor alweer een
Nederlandse film qua geluid de mist ingaat? Waarom trouwens
een figuur als Van Dreelen genomen voor de rol van Marcel,
een rol waar hij veel te bekakt en stijf voor is? Waarom moe
ten een paar bloederige moorden verhullen, dat "Rufus' hele
maal niet spannend is? Waarom is "Rufus" überhaupt ge
maakt?
The Who, makers van de rock-o-pera "Tommy".
geworpen. Een nieuw held, een nieu- dersteuning van goede muziek; een
we religie; maar aan alles komt een omkering hiervan blijkt niet moge-
Cind. Een aardig vérhaaltje ter ooi- lijk te zijn.. Russel's Tommy: de
Dat zijn de vragen, die overblijven leuke bijrollen van Pleuni Touw, die
na het zien van deze film, die zich een verloederde del neerzet, en van
afspeelt in de Haagse gokwereld. Yoka Beretty. Een gegeven waar
Want het is niet veel, wat er blijft duidelijk meer had kunnen worden
hangen na gezien te hebben hoe de "uitgehaald" maakt deze rolprent tot
figuur van Rufus gokt en verliest, een die onder de middelmaat blijft
Een lang uitgesponnen verhaal, zon- en als zodanig een verspilling is van
der enige spanning, waarmee eens te geld, werk en (acteer)talent.
wordt bewezen, dat Nederlan-
Guido de Moor, Petra Laseur, Josee Ruiter en Hans Croiset
(achter) en Anne-Wü Blankers, Eric Schneider en Josephine
van Gasteren zullen de hoofdrollen vertolken rn de nieuwe
Nederlandse speelfilm "Flanagan" naar de roman van Tim
Krabbé.
Adriaan Ditvoorst, die als een van kwam men daar tenslotte toch wei
de meest begaafde jonge Nederland- op uit. Engeland is op praktische öndL^ta "het goede camerawerk
se cineasten - hij kreeg een pri.is gronden voor Belgie verwisseld.
„Flanagan" onderscheidt zich
voorhand al door de opvallende
ders, niet in staat zijn een redelijke
thriller te produceren. En van het
wereldje van de Haagse gokkers valt
toch echt wel iets spannends te
maken, dunkt me.
De gokscène met Marcel (Van Dree
len), Rufus (Rijk de Gooyer) en
"Lilly" (Cox Habbema) gaat gro
tendeels ten onder aan langdra
digheid en gemis aan originaliteit.
Moeten we nu werkelijk achterover
slaan van de truc met de gemerkte
kaarten, die via een stel speciale
contactlenzen zichtbaar worden?
Trouwens, waarom vóór die scè
ne getoond, dat die lenzen gebruikt
worden?
Het scenario van "Rufus" is geba
seerd op het boek "De rattenjacht"
van Anton Quintana. Er is lang ge
sleuteld door Samuel Meyering en
Arthur Benton om het scenario te
maken tot wat het nu geworden is:
een verhaal zoals er honderden
betere zijn.
Rijk de Gooyer, Cox Habbema, Thomas Koolhaas
Nederlandse speelfilm "Rufus".
Huïb Colijn zijn onder meer spelers in de
Door
Piet Ruivenkamp
sche wetten te gehoorzamen en dan door te dringen. Dat gebeurt
kan men vertoners niet helemaal
kwalijk nemen dat zij voor de hier al
commerciële zekerheid het meest dat
oog hebben.
spelregie is het niet geworden tot De bioscoop heeft twee oogmerken: bliiken
wat het had kunnen zijn. Ondanks amusement te bieden en de worde'n eindeloos
tweede kans heeft moeten wachten, casting met acteurs, die zelfs in
begint over enkele dagen in Belgie deze tijd
de verfilming van „Flanagan", Nederlandse
het acteertalent van Rijk de Gooyer, filmcultuur verspreiden,
die hiermee weer een bewijs leverde laatste is in een voor he
zijn kunnen, ondanks het "koe- benarde tijd steeds minder terecht huur^^e^mindS^films dus'
iT.ukomn TTot oor, opnppmi. huur., steeds mmaer mms aus
tan te slaan
geprolongeerd, Bloei
w vooral omdat de condities steeds
aantrekkelijker worden bij langere voor Polen betekende het dat ülms verwerven is uit
gaand psychologische analyse met
grote beklemming verfilmd. De
Groningse filmliga importeerde de
film voor bijzondere voorstellingen
op 16 mm en het Filmcentrum
Haags Museum kon „Familieleven",
aldus dit seizoen vertonen. Dat
gebeurde ook met „Illuminacja" in
1972 verwezenlijkt en andermaal, zij
het met een zeer ander stijl, geput
uit eigen ervaringen.
Verstand
Ditmaal werkte Zanussi met niet-
professionele acteurs aan het
levensverhaal van een over-intelli
gent jongetje, dat in blanke
ionschuld de horden neemt, die de
vJte markt veroverde of maatechappij onderwijskundig heeft
Texaddertje onder het Ï5, J°=
w „w™. denkt erg veel met zijn verstand
aan te kunnen. De film heet
„Verlichting" naar een middeleeuwse
denkrichting, die ervan uitging dat
helderheid van denken te
hijzelf heeft bewerkt.
Tim Krabbe, dat nauwelijks in films te zien
°f le" spel van Cox Habbema. ondanks gekomen .Het dient
psychologische thriller,
die wel behoren tot onze beste
tonelisten. Dat nu ook Anne-Wil
Blanker, Guido dé Moor, Eric
(Guido de Moor) zijn gram gaat
halen na een jarenlange gevangenis
straf. Een verwende stiefbroer (Eric
Schneider) en diens vrouw (Anne-
Wil Blankers) hebben daarmee te
maken.
Ditvoorst, die eerder met „Paranoia"
en „De blinde fotograaf" aan w. F.
Hermans gekluisterd leek heeft met
zijn nieuwe keuze getoond een
toegankelijker weg te willen gaan.
Ook al zal „Flanagan" geen
recht-op-ei
drama.
Ditvoorst raakte geïnteresseerd voor
de roman van Krabbe. Nadat In de
filmbewerking eerst
werd afgeweken vai
van Gasteren en Josee Ruiter te
zien zijn, maakt al bij voorbaat
nieuwsgierig naar de premiere eind
augustus.
Dat een aantal belangrijke acteurs
en actrices buiten de bekende
filmverschijningen voor de film
gewonnen zijn heeft te maken met
de betere planning, die onze
nationale film begint te kenmerken.
Eddy van der Enden doet de
fotografie op „decadente broeierige
thriller worden lokaties uit een groots verleden' zoals'
curieus familie- de regisseur het noemt, die zijn
hoofdfiguur beschrijft als „Wat hij
heeft aangevochten, daar heeft hij
altijd van gehouden. Zijn haat kon
ruimschoots niet zonder liefde en geen van beide
de roman, kon hij missen".
de band l>met de groene stip
Munk, Wajda, Polanski, Skoli- inteUectuele strijd en zuiverheid van
momski en enkele anderen tot hart.
Nederland konden doordringen en Voor Polen levert deze film een
een opmerkelijke opbloei van het ongedacht thema. Franciszek, de
Poolse filmen aan ons kenbaar student (gespeeld door een jonge
'an toen filmregisseur Stanislaw Latalla)
periode van neergang gevolgd, komt in opstand, hij weigert een
Maar een nieuwe generatie heeft volgens het boekje geprogrammeerde
oudere regis- wetenschapper te worden, „klaar
.„«ww als Has en Wajda blijken nog voor de maatschappij". Hij wil zich
betere gang "van steeds tot meesterlijke films in niet onttrekken aan een verstande-
dan vooral nog in de sfeer
luchtige verstrooiing. Het succes van
de nu circa tien Nederlandse
speelfilms per jaar is mede een
oorzaak van de verstopping, van een maken.^Op de renaissance
teruglopend aantal vooral belangrij-
ke films. Een van de gevolgen van
die beperking van keuze zal stellig aangediend
zijn dat men veel vaste klanten tr"c'
verliest
zaken in het bioscoopbedrijf op- 35-jarige Kryztsof Zanussi, hjke bepaalde^ verantwoordelijkheid,
nieuw in gevaar brengt.
Een van de pijnlijkste gevolgen van
het spelen op commerciële zekerheid
studeerde aanvankelijk natuurkunde De natuurkundige trouwt overhaast,
en filosofie. Maar het werd tenslotte In zijn toenemende twijfel over het
de befaamde filmacademie in Lodz, bestaan verlaat hij moeder en kind
hij in 1967 afctudeerde met en begint een dooltocht langs
is dat in tegenstelling tot een Jaar „De dood van een provinciaal". Zijn medici, kluizenaars
of tien, twintig geleden van een eerste grote film kwam in 1969
brede internationale oriëntatie geen heette „De structuur
sprake meer is. En daar is film Met de vertoning
wat tegelijk
symbolisch en ezre realistisch is
kristal". verbeeld als een levensreis doet
n zijn film Franciszek beseffen dat een mens
vooral voorOp niveau ideeën, „Familieleven", in Cannes vier jaar een kwetsbaar wezen is, dat al
gevoelens, mentaliteiten van elders geleden, verwierf hij zich voor het spoedig zijn verstandelijke top heeft
Hoe spaarzaam eerst grote internationale waarde- bereikt. Hij zal dan ook vooral in de
ring. De zeer breed georiënteerde kleine vreugden van het bestaan
Russische film, een Joegoslavi- regisseur —hij spreekt vlot
voldoening moeten leren vinden. Het
Zweedse film (en talen en gaf enkele maanden in de opmerkelijkste aan Zanussi's film is,
op) wist vroeger tot hier Verenigde Staten voordrachten dat kleine hoofdstukjes uit zeg maar
toonde in deze film eenzeermodern een doorsneeleven zijn samen
toonde in deze film een zeer modern gesmeed tot de allure van een
Polen. De film mét een sterk klassieke symfonie. Zanussi is ook
autobiografische inslag vertelt van weer met een film kandidaat voor
een afgestudeerde wetenschapsman, het festival van Cannes deze maand,
die zijn ouderlijk huis na Jaren Alle aanleiding om deze Pool ln het
geheel blijkt ontgroeid. Een diep- oog te houden.
