Felle strijd van man tegen
man in hoofdstad Cambodja
Doek valt over strijdtoneel in Cambodja
Israel construeert zelf
zeer snel jachtvliegtuig
Munitiedepot in buurt Saigon opgeblazen
Geheimzinnige ziekte
leidt tot impotentie
'Wezen' met ouders
Anarchisten in Jemen
nog in gevangenschap
SITHOLE GAAT NIET TERUG
f'
L
Door overwinning van communisten op regeringstroepen
DINSDAG 15 APRIL 1975
ADVERTENTIE
Voor een ieder
die het nog niet weet,
Philips batterijen
gaan heel lang mee.
Honger In de door de droogte
geteisterde Oostafrikaanse staat So
malië sterven dagelijks ongeveer 70
sen aan ondervoeding, vólgens
officiële cijfers van de regering in
Mogadisjoe zijn al 13.000 mensen
omgekomen. Gevreesd wordt dat de
situatie de komende maanden nog
zal verslechteren. Met internationa
le hulp worden 20 opvang-centra in
stand gehouden voor nomaden en
boeren die door de honger worden
bedreigd. In deze kampen wonen nu
al 200.000 mensen.
PHNOM PENH/SAIGON (AP/Reuter) In de buitenwijken
van Phnom Penh woedt een felle strijd van man tot man tussen
soldaten van de Rode Khmer en de regeringstroepen die voor
hun vertwijfelde laatste verweer nog in allerijl zijn versterkt
met verse manschappen uit de noordelijke provincies. Welinge
lichte zegslieden vertelden dat de Khmer-soldaten de brand
steken in vluchtelingenkampen die ze tegenkomen, waardoor
de stad wordt overstroomd door duizenden burgers die in pa
niek te voet en met alles wat rijdt voor de revolutionaire sol
daten uit vluchten.
werd in Saigon gehoord. Men dacht
aanvankelijk dat het om een raket-
aanval op de Zuidvietnamese hoofd
stad ging.
Voor het eerst sinds jaren heeft men
gisteren in Saigon ook het dreunen
van de kanonnen kunnen horen.
Hieruit meent men te kunnen opma
ken dat de troepen van de VRR
stellingen hebben betrokken op nog
geen 11 km van Saigon.
President Lon Nol van Cambodja is
gisteren opgenomen in het Tripier-
hospitaal van het Amerikaanse leger
in Honoloeloe om er onderzocht te
worden en te worden nabehandeld
voor de beroerte die hy in 1971 had.
zo heeft een zegsman van het zie
kenhuis meegedeeld.
Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken gaat na of de
Volksrepubliek China de belangen
van de Verenigde Staten in Cam
bodja wil behartigen, zo heeft een
woordvoerder van het ministerie
meegedeeld.
De Europese ministers van Buiten
landse Zaken hebben gisteravond ge
weigerd in te gaan op het verzoek
van de Verenigde Staten om het op
treden van Hanoi in Zuid-Vietnam
af te keuren. De Verenigde Staten
hebben tydems het weekeinde om een
dergelijke verklaring van negen EG-
lidstaten gevraagd.
SAN FRANCISCO (AFP) Verscheidene kinderen die per
vliegtuig naar de Verenigde Staten zijn overgebracht, zijn
geen wezen maar kinderen van rijke functionarissen in Sai
gon.. Dit hebben tolken verklaard die de kinderen zondag op
het vliegveld van San Francisco opvingen. Een van de tolken,
Jane Barton, voegde er aan toe dat drie kinderen haar gezegd
hadden dat hun vader kolonel in het Zuidvietnamese leger
In de hoofdstad zag men rookkolom
men van de brandende vluchtelin
genkampen. De winkeliers hadden
hun vensters geblindeerd en de
vluchtelingen, die hun schamele be
zittingen met zich meedragen, dool
den hulpeloos door de straten. Vele
mensen schreeuwden letterlijk om
voedsel.
Inmiddels sporen de Rode Khmers
de regeringssoldaten via him eigen
radiozenders aan de strijd op te ge
ven en hun wapens neer te leggen.
Volgens onbevestigde geruchten zou
den honderden Khmer-soldaten met
de vluchtelingenstroom mee in de
hoofdstad infiltreren.
Eenheden van de VRR hebben giste
ren bij Bien Hoa, dat op 23 km ten
noordoosten van de Zuidvietnamese
hoofdstad Saigon ligt. een munitie
depot opgeblazen.
De basis Bien Hoa is destijds door
de Amerikanen aangelegd. Het hoofd
kwartier van het Zuidvietnamese
militaire district rond Saigon is er
gevestigd. De knal van de explosie
LONDEN (SP) Het liefdesle
ven van het manvolk van een dorp-
Je in Midden-Engeland wordt be
dreigd door een mysterieuze ziekte.
Artsen zijn nog niet in staat geble
ken de oorzaak van de ziekte op
te sporen, die behalve impotentie,
botverstijving, slechte bloedsomloop
en uitvalsverschijnselen ten gevol
ge heeft. De patiënten hebben allen
één ding gemeen: ze zijn oud-werk
nemers van een plastic-verwerken
de industrie in Staveley. in het graaf
schap Derbyshire.
Tot dusver zijn 17 werknemers als
gevolg van de ziekte arbeidsonge
schikt verklaard. Het bedrijf betaalt
de zieke employees volledig door. In
totaal werken er 150 man.
De bonden willen een verminde
ring van de concentratie van een be
paald soort gas, dat veelvuldig In
het bedrijf wordt gebruikt. Zij gelo
ven dat de oorzaak schuilt in het in
ademen van dit gas, VCM genaamd,
dat vrijkomt tijdens de produktie van
PvC (Polyvinylchloride).
De patiënten zijn onder behande
ling in een ziekenhuis in het nabu
rige Chesterfield. Volgens een van
de patiënten zouden veel meer werk
nemers aan de ziekte lijden, maar
niet naar de dokter durven gaan uit
angst de waarheid bevestigd te krij
gen. De directie van het bedrijf wil
de geen commentaar geven.
Protest van vissers Honderd
vijftig Ierse vissersschepen hebben
gisterochtend zes grote havens in de
Ierse republiek geblokkeerd. Zij wil
len dat 36 uur volhouden om hun ei
sen kracht bij te zetten. Dat zijn 'n
invoerverbod voor vis uit landen bui
ten de EG, een visserij grens van
minstens 50 mijl, een brandstoftoe
slag en een aparte minister van Vis
serij.
Explosie Bij een hevige ont
ploffing, gevolgd door brand, in de
Zuidafrikaanse olieraffinaderij Sa-
sol te Sasolburg, 50 kilometer ten
zuiden van Johannesburg, zijn gis
teren zeker negen mensen om het
leven gekomen. Volgens niet-beves-
tigde berichten zou het dodental op
28 worden geschat. In de raffinade
rij wordt uit kolen vloeibare brand
stof gemaakt.
TEL AVIV (AP) Israël heeft gis
teren na een tijd van strikte geheim
houding zijn in eigen land ontwik
kelde en gebouwde jachtvliegtuig ge
presenteerd. Volgens luchtvaartdes-
kundiigen is het een ondersoheppings-
jager met betere vliegeigenschappen
dat de Sowjetrussische toestellen
waarmee het vijandelijke Arabische
luchtwapen opereert.
Het toestel heet "Kfir" het He
breeuwse woord voor .Leeuwenwelp"
en is voor een groot deel afgeleid
van de Franse Mirage.
De Kfir is een eenvitter met delta
vleugel. "Dit is een eersterangs pres
tatie van de staat Israël en onze
vliegtuigindustrie", verklaarde een
trotse minister van Defensie Shim
Peres, nadat de Kfir een demonstra
tievlucht had gemaakt.
Peres zei dat het toestel ondanks
zijn geavanceerde boordinstrumen-
tarium een van de goedkoopste in
zijn klasse is met een prijs van ca.
vier miljoen dollar per stuk.
Volgens Israëlische experts is de
Kfir ruimschoots de meerdere van
de Russische Mig-23 die tijdens en
na de oktoberoorlog in groten geta
le naar Syrië en Egypte is ge
stuurd. De topsnelheid die met de
General Electric J-19 stuwbronkan
worden bereikt bedraag mach 2.2, of
wel 2250 km per uur.
Het boordgeschut bestaat uit ka
nonnen, maar volgens de experts
kan de Kfir eveneens geleide wapens
en bommen meenemen. Eventuele an
dere wapensystemen zijn „top se
cret". Het operationele vliegplafond
ligt op 50.000 voet.
Ongeveer 50 procent van de onder
delen is in Israël ontworpen, zo deel
de de bouwer van het toestel, Israël
Aircraft Industries, mede.
Minister van Defensie
Peres (linker foto) introdu-
ceerde gisteren met trots het
Israëlische jachtvliegtuig
'Kfir', dat op eigen bodem is
ontworpen en gebouwd. Op
dm rechter foto de start van
het vliegtuigdat een demon
stratievlucht maakte. De
topsnelheid en de wendbaar
heid maken het tot een sge-
duchte tegenstander, zo niet
de meerdere van de Russische
Migs, waartegen het eventu
eel ingezet zou moeten wor
den.
DAR ES SALAAM (AP) De
Rhodesische Afrikaanse nationalis
tenleider dominee Ndabaningi Sitho-
le zal niet naar zijn land terugke
ren omdat hij daar mogelijk weer
gevangen zal worden gezet, zo heb
ben zijn collega's verklaard.
Dominee Sithole, die 11 dagen ge
leden door premier Ian Smith uit
de gevangenis werd ontslagen om
een vergadering in Tanzania bij te
wonen van de organisatie van Afri
kaanse eenheid, bevond zich niet on
der de leiders van de Rhodesische
Afrikaanse nationale raad (ANR),
die gistermiddag terugkeerden naar
Salisbury.
Sithole werd indertijd gearresteerd
op beschuldigingen andere ANR-lei-
ders te willen vermoorden en een ge
wapende strijd in Rhodesië voor te
staan.
BONN (SP) De vijf anarchisten,
die begin maart in ruil voor de in
gijzeling genomen Berlijnse CDU-
politicus Peter Lorenz zijn vrijgela
ten, blijken de ene gevangenschap
voor de andere te hebben verwisseld.
Volgens in Bonn ontvangen be
trouwbare berichten bevindt het
vijftal zich nog steeds in de
Zuidjeminitische hoofdstad Aden
in een 'gastenhuis', dat voortdurend
wordt bewaakt.
De aanvankelijke toestemming aan
Rolf Pohle, Rolf Heissler, Verena
Becker, Ingrid Siepmann en Gabrie-
le Krocher-Tiedemann om zich vrij
in de stad te bewegen, is
ingetrokken. Het vakkundig opgezet
te complot om door het ontvoeren
van Peter Lorenz de vijf op vrije
voeten te krijgen, is in laatste
instantie dus toch mislukt: de vijf
anarchisten werden weliswaar naar
Zuid-Jemen gebracht, maar het
land toont na aanvankelijke aarze-
ling om hen toe te laten thans
weinig bereidheid hen vrij te laten
of naar een ander Arabisch land te
laten vertrekken.
„Opgeruimd".
ADVERTENTIE
r zuidhoUondsa kWnbeun voor vrija-tijds bastafin?
groenoordhal leiden
WBUm da Zwfecrtoan.lU.071-20045
TOEGANGSPRIJS f 230 p.p.
WrxWt/m
«n 65-plus f 1
Wndaran l/mttjeertmet qolaUc)
DEN HAAG (ANP) Over het
Cambodjaanse strijdtoneel is het
doek gevallen. Ditmaal niet na een
internationale conferentie gevolgd
door een bestand en een vredesak
koord zoals in Vietnam (waar nog
steeds hevig gevochten wordt) en
Laos het geval was, maar door een
rechtstreekse overwinning van de
communistische Rode Khmer op de
rechtse regeringstroepen van gene
raal Lon Nol na een strijd van drie
jaar.
In tegenstelling tot Noord- en
Zuid-Vietnam en Laos is in het vier
de Indochinese land Cambodja se
dert het einde va-n de Tweede We
reldoorlog niet vry wed onafgebro
ken strijd met de wapenen gevoerd.
Evenwichtskunstenaar prins Noro
dom Sihanoek had het wapengeweld
lang buiten de grenzen van zijn
land weten te houden, maar toen hij
In 1970 door de door hem als premier
aa--estelde Lon Nol werd verdre
ven, ontbrandde ook in Cambodja
de strijd in volle hevigheid.
Evenals Vietnam en Laos was het
Franse protectoraat Cambodja in '41
door de Japanners bezet, terwijl de
Fransen in naam het bestuur ble
ven uitoefenen. Alle drie de landen
werden dooV de Japanners, vlak
voor hun ineenstorting, onafhanke
lijk verklaard, maar de Fransen
herstelden h®t hele gebied (tijde
lijk) hun gezag.
Ook Cambodja werd (in januari
1946) binnen de Franse Unie onaf
hankelijk gemaakt met koning No
rodom Sihanoek als staatshoofd.
In 1947 werden vrije verkiezingen
gehouden waarbij de strijd ging
tussen de "liberalen" (de aanhan
gers van de koning) en de Issaraks
en de nationalisten van Son Ngoc
Thanh. De laatsten behaalden 50
zetels en de liberalen 16, waardoor
de positie van de geheel op Frank
rijk gericht monarchie moeilijk
werd. De moeilijkheden werden nog
vergroot doordat de aanhangers van
Ho Tsji Minh leider van de Viet-
minh en later president van Noord-
Vietnam ln het zuiden een tegen
regering hadden gevormd.
In 1949 ratificeerde Frankrijk een
nieuwe grondwet waardoor Cambod
ja in feite onafhankelijk werd. Ko
ning Norodom Sihanoek ontbond in
1951 de nationale vergadering en
ging zelf regeren.
In 1953 vertrok de koning naar
Bangkok met de mededeling niet
eerder terug te keren dan nadat het
land volledig onafhankelijk zou zijn
geworden Nog datzelfde Jaar droe
gen de Fransen tenslotte ook het
militair gezag aan hem over.
De Geneefse conferentie van 1954
bevestigde de onafhankelijkheid en
integriteit van het koninkrijk Cam
bodja Sedertdien voerde de koning
een behoudende politiek, waar hij
steeds de nadruk legde op de neutra
liteit van zijn land.
De traditioneel anti-Thaise instel
ling belette Cambodja steun te zoe
ken bij de Verenigde Staten omdat
Thailand al sterke banden met Was
hington had aangeknoopt. Norodom
Sihanoek zocht daarom steun bij
China, maar om niet al te veel
aan Peking gebonden te raken, on
derhield de regering in Phnom Penh
"ok goede betrekkingen met Moskou.
In 1955 droeg Norodom Sihanoek
de troon over aan zijn vader Noro
dom Soeramarit om zelf in de poli
tiek te kunnen gaan als leider van
een nieuwe partij, de Socialistische
Volksbeweging. Na de dood van zijn
vader in 1960 liet Norokom Siha
noek zijn moeder op de troon om
zelf als "staatshoofd" in staat te
blijven zich met de politiek bezig te
houden. Men heeft hem wel een
politiek evenwichtskunstenaar ge
noemd omdat hij trachtte zo te ma
nipuleren dat hij zijn land buiten
het Indochinese conflict zou hou
den, iets wat hem uiteindelijk niet
is gelukt.
Uitgesproken slecht werden Siha-
noeks betrekkingen met de Amerika
nen na een grensincident in 1964
waarbij Amerikaanse militaire "ad
viseurs" van de Zuidvietnamese
strijdkrachten betrokken waren.
In 1964 bereikte de economische
situatie van Cambodja een diepte
punt. Sedert die tijd nam de acti
viteit van linkse groeperingen toe
tot het in 1967 tot openlijk geweld
kwam.
Het land was toen al passief bij
óe oorlogen in Laos en Vietnam be
trokken De Noordvietnamezen en
ót Vitcong gebruikten Cambodja als
basiskamp voor hun strijd in Viet
nam en als doorvoerweg voor men
sen en materieel vanuit Noord-Viet-
ram naar Laos en Zuid-Vietnam,
de Ho Tsji Minh-route. In 1973
kwam aan het licht dat de Ameri
kanen al in 1969 en 1970 tot diep
in Cambodja duizenden geheime
bombardementen uitvoerden.
Om aan de interne en externe
moeilijkheden het hoofd te kunnen
bieden, vormde Norodom Sihanoek
in augustus 1969 een "regering van
de laatste kans" onder leiding van
generaal Lon Nol, volgens waarne
mers een verschuiving naar rechts.
Het zou voor Sihanoek een gemiste
kans worden, althans voorlopig.
Toen de prins in Januari 1970 naar
Frankrijk ging voor een medische
behandeling groeide thuis snel hét
verzet tegen de aanwezigheid van de
Vietcong- en Noordvietnamese troe
pen en de frustratie over de snel
stijgende werkeloosheid. De Cam-
bodjanen gingen demonstreren en
de diplomatieke vertegenwoordigin
gen van de Vietcong en de Noord
vietnamese ambassade werden ge-
Norodom Sihanoek liet vanuit Frank
rijk weten de woede te begrijpen,
maar zei dat de betogingen waren
georganiseerd door lieden die Cam
bodja vanuit het socialistische in
hett imperialistische kamp wilden
drijven.
Hoewel de onrust voortduurde, be
sloot Norodom niet rechtstreeks maar
via Moskou en Peking naar huis te
rug te keren. Op 12 maart eiste de
regering-Lon Nol het vertrek voor
15 maart uit Cambodja van de Viet-
cong-troepen, maar uit niets bleek,
dat aan de eis gevolg werd gegeven.
Daarna volgden de gebeurtenissen
elkaar steeds sneller op. Op 18 maart
1970 zette de regering-Lon Nol prins
Norodom Sihanoek af als staats
hoofd. De prins reisde door van Mos
kou naar Peking en deelde mee van
daaruit zijn verzet tegen het nieuwe
bewind te zullen leiden. In het land
begon de Rode Khmer de strijd met
de regeringstroepen. Eind april vie
len de Amerikanen en Zuidvietna-
mezen Cambodja binnen om de ba
ses van de Vietcong en de Noordviet-
het land rechtstreeks bij het Indo
chinese conflict betrokken raakte.
Ondanks grote materiële Ameri
kaanse steun en massale bombar
dementen door de Amerikaanse lucht
macht verloren de slecht geoefen
de troepen van Lon Nol steeds meer
terrein aan de strijders van de Ro
de Khmer, die zouden worden ge
steund door de Vietcong en de
Noordvietnamezen. Dit laatste is
echtër van communistische zijde
steeds met klem tegengesproken.
Toen begin 1973 in Zuid-Vietnam,
en vervolgens in Laos een wapenstil
stand van kracht werd, was een groot
deel van Cambodja in handen van
de Rode Khmer. Op 15 augustus, toen
de Amerikaanse luchtmacht op last
van het congres de bombardemen
ten moest staken, beheersten de troe
pen van Lon Nol vrijwel alleen nog
maar Phnom Penh en enkele ande
re steden. Dat is zo gebleven tot be
gin 1975 ook de voornaamste aanvoer
weg .naar Phnom Penh, de rivier
de Mekong, door de Rode Khmer werd
afgesneden. De wegverbindingen wa
ren toen al lang niet meer begaan
baar.
Een sterk opgevoerde Amerikaan
se luchtbrug mocht niet meer baten.
Lon Nols troepen kwamen steeds
meer in het nauw en hebben tenslot
te de strijd moeten opgeven.
De regering in Phnom Penh had
in april 1973 het parlement voor
zes maanden naar huis gestuurd en
een "staatsraad" onder leiding van
Lon Nol had de uitvoerende macht.
In juli werd de dienstplicht inge
steld om het leger van omstreeks
200.000 man op 300.000 te brengen.
Prins Norodom Sihanoek voerde
vanuit Peking zijn politieke strijd te
gen Lon Nol met wie hij geen enkel
compromis wenste te sluiten. Hij
noemde president Nixon van de Ver
enigde Staten een "oorlogsmisdadi
ger" die met zijn bombardementen
slechts de vernietiging van Cambod
ja wenste. Sihanoek weigerde Nixons
top-adviseur Henry Kissinger te
ontvangen om over de mogelijkhe
den van een regeling te praten maar
scheen toch ook niet erg gechar
meerd van de Rode Khmer. Zelf zei
hij in juli 1973: "Ik trek mijn han
den af van de gang van zaken nadat
Phnom Penh is bevrijd. Ik mag de
Rode Khmer niet en zij waarschijn
lijk mij niet maar het zijn zuivere
patriotten en geen marionetten van
de Sowjet-Unie, China of Noord-
Vietnam en zij zijn eerlijk en be
kwaam". Men zou hieruit kunnen
opmaken dat de prins niet meer
wenst te regeren, maar zeker kan
men daar met Norodom Sihanoek
niet van zijn.
Cambodja beslaat een oppervlak
te van ruim 181.000 vierkante kilome
ter waar een voornamelijk van de
landbouw Levonda bevolking van nn-
geveer 6 miljoen mensen woont. In
het noorden grenst het land aan
Laos, in het westen aan Thailand en
in het oosten en zuidoosten aan Zuid-
Vietnam en in het zuidwesten aan
de Golf van Siam.
In de middeleeuwen fungeerde
Cambodja als bufferstaat, waarbij
het nu eens werd aangevallen door
de Thais en dan weer door de Anna-
mieten (deel van het huidige Viet
nam). Toen halverwege de vorige
eeuw de Fransen hun invloed in In-
do-China gingen vestigen, kwam hier
aan een einde. In '63 kwam Cam-
dalbbleef zo tot de tweede wereld-
-ooriog.
ADVERTENTIE
Philips batterijen,
een van die dingen die
vandaag de
