'Colditz heeft als tv-serie
naast de waarheid gelegen'
A.O.W. en
pensioen
programma l
toegelicht
...en gisteren
Oud-kolonel Douw v.d. Krap kan veel verhalen
Hi |oeScCi"5e=
LEIDSE SPAARBANK
ZATERDAG 12 APRIL 1975
Drieënveertig minuten lang
komt hij volgende week via de
VARA tv aan het woord: gepen
sioneerd kolonel der Koninklijke
Nederlandse Marine C. Douw van
der Krap. Nieuwe ontmanteling
van het "sprookje" als zouden het
«voornamelijk de Engelsen zijn ge
weest die uit Colditz wisten te
ontsnappen. Sinds de eerste afle
veringen van de knap gespeelde
serie bij ons op het scherm kwa
men, is door Nederlandse militai
ren die in Colditz gevangen zaten
met onweerlegbare feiten aange
toond, dat in alle ontvluchtings
pogingen al dan niet met succes
rijke afloop het Nederlandse aan
deel het belangrijkste is geweest.
Een pijnlijke zaak voor de Engel
sen, die zich onterecht op de
borst rammen dat vindingrijkheid
en moed door hen werden be-
Reinhold Eggers. de commandant
Van Colditz schrijft in zijn boek "Col
ditz, the German story", dat de Ne
derlandse groep zich het beste on
derscheidde. dat haar ontvluchtingen
het meest geraffineerd waren voor
bereid en ook het grootste succes op
leverden.
Oud-kolonel Douw van der Krap,
heeft er geen enkele behoefte aan,
zich af te zetten tegen de tv-serie.
"Het is een gedramatiseerd ver
haal", zegt hij. "dat naast de waar
heid heeft gelegen". Jaren eerder
was er al een film gemaakt van Col
ditz, waarin ook de rol van de Engel
sen centraal werd gesteld. De ma
ker heeft toen alle nog in leven zijn
de Nederlandse ex-gevangenen van
Colditz uitgenodigd om opehlijk
daarvoor zijn excuses aan te bieden.
De oud-kolonel glimlacht: "Ach
meneer, als er nooit een verhaal
over deze gevangenis was geschre
ven. had er ook nooit iemand van het
Nederlandse aandeel iets gehoord.
Wij militairen hebben nooit de be
hoefte gehad onze ervaringen te
boek te stellen. Nederlanders tij
dens de oorlog in den vreemde zou
den verhalen over hun ontsnappin
gen kunnen vertellen die alles over
treffen wat Engelsen te boek heb
ben gesteld".
In het deftige huis van de oud-kolo
nel aan de Statenlaan in Den Haag
schetst hij zijn ervaringen die niet
ophouden bij Colditz. In totaal on
dernam hij veertien ontsnappingspo
gingen en vestigde daarmee een re
cord onder alle gevangenen van Col
ditz. Toch i"kte het hem nooit aan
de waakzaamheid en het direct rea
geren van de Duitsers te ontsnap
pen. Pas toen hij werd overge
bracht naar Stanielau slaagde hij
er in de bewaking van het kamp te
verschalken. Hij sloot zich aan bij
de Poolse verzetsstrijders, vocht in
Warschau, dat veranderde in een
puinhoop en keerde lopend terug
naar Nederland. De oud-kolonel
dook niet onder maar sloot zich aan,
bij de ondergrondse in Arnhem.
Vervolgens trok hij al vechtend met
de geallieerden door Duitsland, kwam
tenslotte in Engeland terecht, werd
ingedeeld bij de marine en voer naar
Indië. Het verhaal is eindeloos en
doortrokken van tientallen markan
te wapenfeiten.
De oud-kolonel die na zijn pensio
nering wiskunde ging studeren en
nog enkele jaren les heeft gegeven
aan de Dalton Scholengemeenschap
in Den Haag, bindt ons herhaalde
malen op het hart hem in dit ver
haal niet voor te stellen als een dap
pere krijgsman. Douw van der Knap
is wars van valse romantiek en of
we daar maar rekening mee willen
houden.
Wij respecteren dat standpunt,
maar wie naar zijn verhalen luis
tert kan niet ontkomen aan de in
druk dat deze oud-marineman 'n on
verschrokken vent is geweest, die zich
maar één doel voor ogen stelde: het
nazidom te vernietigen. Hij wilde
daar tot het bittere eind zijn steen
tje ian bijdragen.
"Pas in Colditz begreep ik wat de
Duitsers voor ogen stond, wat de
diepere achtergrond was van de as
Rome-Berlijn-Tokio. Tp Colditz wa
ren wij beter geïnformeerd dan wie
dan ook in Europa. Dagelijks hielden
wij de zogenaamde parlé Journal,
waarin de gevangenen doorkneed in
de hogere krijgskunde aan de hand
van radio- en krantenberichten de
bedoelingen van de Duitsers konden
voorspellen. Pas toen werd ik mij be-
r ik mij inzette".
BOSSEN
Mijn vrouw zei: "Niet tekenen. Ga opnieuw werden andere slimmighe-
maar. Ik zorg wel voor mezelf en den bedacht om belangrijke mannen
de kinderen". die in de oorlog nauwelijks gemist
In Duitsland al tijdens een trein- konden worden te laten ontsnappen,
reis naar Juliusberg bij Breslau be- Nadat Douw van der Krap en 'n
raamde Douw van der Krap zijn kameraad eindelijk uit Stanislauj
eerste ontsnappingspoging. Terwijl 'n waren ontvlucht, begonnen zij een
andere trein passeerde en de Duit- helse tocht door de Karpaten. Strom- ten oplevert had ons veel geleerd,
se wachten zes seconden hun hoofd pelend door dichte wouden onder 'n Ook in de donkere bossen waren wij
introkken kroop hij het venster uit, gemene koude met huilende wolven daardoor beter in staat onze weg te
rlom naar het dak van de trein, liep op de achtergrond, gepijnigd door zoeken en te vinden",
naar achteren en sprong op het mo- honger en dorst en zonder kompas De oud-kolonel, die oorlog een
ment dat de trein heel langzaam zochten zij een weg naar de voorlo- smerig bedrijf vindt maar toch weer
reed. Tegelijkertijd besefte hij dat pige vrijheid,
het beter was geweest te wachten tot
er een stad in zicht kwam. Hij ren-
de naar de trein, sprong er op, maar
was al ontdekt.
De tweede poging ondernam hij in
Colditz door met een kameraad tien
c agen en tien nachten weg te kruipen
onder het podium. Toen zij de eer
st dag door de Duitsers op het ap
pèl werden gemist, werd er onmid-
aellijk uitvoerig naar hen gezocht.
Zonder resultaat uiteraard want de
mannen waren nog in het kasteel.
"Mijn kameraad viel af wegens ^rlpartiV'
zenuwoverspanning. Hij kon het niet
volhouden tien dagen op je rug lig
gen in een donker hok, doodstil,
want c
horen."
over doen, omdat een leger nu e. -
maal noodzakelijk is" heeft gedurc -
""Om niet dood te vriezen moesten de die barre jaren zijn humor nooit
wij wel verder. Juist omdat wij ma- verloren.
waren, slaagden wij er Tijdens zijn eerste ontvluchtings-
goed te oriënteren. De zee, die poging toen hij van de ene wagon
ook geen markante herkenningspun- op de andere wilde overspringen be
dacht hij zich, omdat de andere wa-
gong half rond was.
"Ik keek naar de bumpers en rea
liseerde me dat ik dan wel eens ver
morzeld zou kunnen worden. En dat,
besefte ik, kon de koningin nooit be-
militair zou worden als hij het moest doeld hebben".
9.00 (S) VARA-Dansorkest
9.50 (S) Muziek
derheid. (11.00 Nieuws). R VU.: 11.40
Tweede deel van het derde projekt over
ontwikkelingssamenwerking. NOS 12:00
Den Haag dezt
[„?aügf?.llstenmoderne mu" amusementsmuziek. 12.50 Suriname de
Dingen
13.0
Arbeid. TROS:
18.41 Toeraktua. 19.00
I .20 Ombudsman.
NOS: 13 30 Vonken onder de as: Ne
derlandse volksverhalen en -gebruiken.
Ieder heel uur nleu
AVRO: 7.02 Ko, de
VARA: 12.02
kunstnier. 14.30 (S)
i goud randje:
Klaar. 13,02 (S) NAR: Ne-
KRO:
Via allerlei trucs probeerde Douw
van der Krap steeds opnieuw de
strenge bewaking van de Duitsers
te doorbreken, maar steeds opnieuw
werd hij gegrepen. Bijzonder spec
taculair was de zevende poging in de
herfst van 1942. Voor hem en een an
dere Nederlander werden door een
Langs de lijn: sport en
18.02 (S) Landgenoten
programma r
heb u lief:
O-op-d
Streekvragen. 19.03 (S)
Tombola.
tisch muziekprogramma. 1.02-7.00 De
MAANDAG 14 APRIL
klassiek wensprogramma. 22.15
laire verzoekplaten. 11.03 Radiojour
naal 11.06 Drie draait op verzoek 12.03
<S> Drie tussen de middag. 14.03 Ra-
Het levende 14*° ^p-Kontakt_I. 15.03
23.55-24.00 Nieuws.
Hilversum II
18.00 Nieuws. VARA: 18.11 Dingen
van de dag. 18.20 Samenvatting van
het 3-daagse PvdA-congres. 18.45 (S)
De VARA feliciteert: verzoekplaten-
programma. TROS: 20.00 Nieuws. 20.05
ua-Special. 20.15_(S) fi(g WÉWI
Hilversum I
NCRV: 7.00 Nieuws. 7.
middernacht.' Woord. 7.08 (S) Preludium
23.55-2400
Hilversum III
NOS: 18.03 Joost mag niet eten.
NCRV: 19.02 (S) Discorama. 20.02 (S)
Filter: jongerenprogramma. 21.02 (S) —~r—
Elpee-pop. 22.02 Strictly Country Sty- hulsvrouw. 8.45 (S) Plein Publiek: Je
deont- lep22.3o (S) Jazztime. 23.02 (S) Sport- zal gehandicapt zijn. 10.30 Nieuws,
show. 0.02 (S) Late Date. 2.02 (S) 1033 (S) Kinderkoor
L—- gei iQ.50 Schoolradio.
zilver: programma voor oudere luister- naail._ TlROS
Voor de kinderen. 17.00 (S) Na
ven: programma voor automobilisten.
Overheidsvoorlichting: 17.40 Den Haag
aan de lijn. EO: 17.55 Mededelingen.
23.30 (S)
Radiojournaal).
n^-lisch
8.30 Nie
Nederland I
NOS/NOT: 11.10-12.00 (ged.
Schooltelevisie. NOS: 18.00 (K) V
IJshockey in Düsseldorf. 18.45
AVRO: 6 02-7.00 .Als «j0.50 Schoolradio., 1:U» £„t SttE
met petten op en mantels aan. De
poppen werden meegedragen naar
net appèl toen de ontsnapten nog in
net park rond het kasteel lagen on-
oer een laken waarop bladeren wa
ren genaaid. Op het laatste moment
werden de poppen ontdekt en di
snapten in het park gegrepen,
truc met de poppen was al eerder Bent
met succes toegepast." Je ni
gCn ZONDAG 13
Hilversum 1 iii)u
Douw van der Krap: "Dat gedoe KRO: 8.00 Nieuws. 8.10 Overweging, mét aansl: Makro. sociaal-economische NOS: 22-50 (K) Journaal. 22.55-23.40
met die poppen kon alleen worden 8.15 (s) Badinerie: klassieke kamer- rubriek. 13.00 (S) Metropole Orkest: (K) WK. IJshockey
toeeeoast wanneer ie ie disciplinair muziek. 9.00 Nieuws. 9.10 Waterstan- lichte muziek. 13.25 <S) Onder school- Nederland II
swLJsss&jEsrjïss ïïkvszpsjptgrjsssjs h,
die militaire discipline gehand- Nieuws. 11.02 (S) Zondagochtend Pro- muziek. 16.00 <S) Een mondjeFransouiten andsewerKnemers -^nern. les 11
haafd tot verbazing van de Engeisen ^"^e^^ïnin.e'v^0
kerk en samenleving. 12.30 overheidsvoorlichting: 17.20 Suriname.
2.40 Echo. 12.50 Buitenlands
opstaat dan blijf Je
POPPEN
(S) De Kllima
12.30
I NOS: 20.00 (K)
tuinder. 12.26 Journaal. TROS: 20.21 (K) Alles of
.b.v. land-en tuinbouw.
12.41 (S)
miljoen
al. 7
spelprogramma.
1.20 (K) De
Düsseldorf.
TELEAC: 18.15 (K) Nederlands i
Fransan die er aanvankelijk niets
van begrepen. Zij begrepen niet dat Nieuws!* 12A<fEcho." 12~5Ö~Buitenlands éen niet te' veranderen samenleving?
luist dat stramme optreden een list commentaar. NOS: 13.00 (S) Zondag- TROS: 17.30 Nieuws. 17 32 Aktua.
Was om do Duitsers op een dwaai- «I.versan, -
spoor te brengen. In diezelfde sfeer oïïïLt met solist: moderne
eisten wij dat er Nederlandse uni-
<K) zo
s Day.
(K) Do-
Kojak,
eisten wij dat er Nederlandse urn- daagse muziek, (i4.ie-io.ia naempi
formen uit Nederland werden ge- ze: kultur»,l magazine) 16.00 (8)
stuurd. Wi] wilden zogenaamd onze Ses ISSSSTln Israël.' 18.50
militaire aohtergrond blijven ma- waar vrouwen nooit voorgaan (3).
r.ifesteren. In werkelijkheid maak- IKOR: 18.30 Het Geladen Schip- ïs ss
ten wij van die Nederlandse uni- Wüde Ganzen. NCRV^lMO ^s) Zom-
formen Duitse uniformen, waarmee helleveeg (3), zondagavondlezing. 19.30
s- Nieuws; 8.11-8.23 Dingen
s dag).
NOS: 20.00 (K)
Journaal. NCRV: 20.21 (K
tv-serie 21.10(K) Tussen Oost
filmreportage. 21.50 (K) Mini-Voet
bal-Show. 22.30 (K) Ander Nieuws.
22.55 Symbiose. NOS: 22.59-23-04 (K)
Journaal.
ADVERTENTIE
BOEK
Oud-kolonel Douw van der Krap is
bezig zijn ervaringen te boek te
stellen. De tv-serie was de aanlei
ding dat hij door uitgevers werd be
naderd.
De verleiding is groot pagina's te
wijden aan de ontberingen van deze
uiterst hoffelijke militair. Douw van
der Krap vertelt zijn verhaal zake
lijk zonder de emoties, waaraan hij
toen ten prooi moe zijn gevallen.
De oud-kolonel weigerde na de ca
pitulatie van het Nederlandse leger
in mei 1940 de verklaring te onder
tekenen dat hij nooit meer tegen de
Duitsers zou vechten. Niet tekenen
van deze verklaring betekende gear
resteerd worden. Dankzij zijn vrouw
6tortte hij Ja een hachelijk avontuur.
ontvluchtingspogingen tot Niéuws'°l 9.35 (S) Van Bach tot Men-
rtand werden gebracht. SK2ÏSÏÏS. A VM:
"Er waren in Colditz knappe 20.30 (S) In de kaart gespeeld: ver-
kunstenaars die alles konden nama- zoekpiatenprogramma. 22.30 Nws 22.40
ken: gezichten stempels, officiële 'ds.IJ'si 'vL^ETuSS
papieren, sleutels, alles." i™rt?sport en muziek 23 55-24.00 Nws.
Over de Duitsers zegt de oud-ko
lonel: "In feite heeft de bezetting Hilversum II
van Colditz gewonnen. Er zijn in to- VARA: 8.00 Nieuws 8J0 Dingen van
taal maar negentien ontsnappingen om ^Óo sportmededefingen. HüMA-
gelukt. Over het algemeen werden de nistisch verbond: 9.30 Zit er
gevangenen met groot respect be- wat in? aktualiteiten en muz. ikor
handeld. Zij hadden veel harder J^de'fenkdoar! 10*30 Hervormde kerk
kunnen optreden. Als u het mij dienst. 11.25 Wilde Ganzen. 11.30 BlfJ-
vraagt heeft de commandant steeds ven wé het leger de baas?: vragen
verordonneert niet onmiddellijk te of^^psfeger'toNwSrland.
schieten als er iemand poogde te avro: 12.00 (S) Muzikaal Onthaal:
ontsnappen. Zij waren zeer intelli- muzikale show. 13.00 Nieuws. 13.10 De
gent en hebben vele malen valstrik- J°®Jna^ 13 .SO* (SMDeita: informatie
ken gelegd omdat zij onze plannen £n mUziek. 14.00 (S) Weens Strijk-
voortijdig door hadden". trio: klassieke muziek. NOS: 14.30 Pro-
Met diep respect spreekt de oud- oo"(SWtoïf 5ïït en
kolonel over het optreden van Ma- fc klasslêke 'en moderne' muziek,
chiel van den Heuvel, kapitein In- 17.55 Mededelingen. 18.00 Nieuws. 18.15
fan ter ie van het KNIL die de lei- Dingen van de^dag. 1830JS) Liedjes-
ding had van alle ontsnappingspo- ^ch^kSnmentaren. NOS: 19.00 Nieuws,
gingen. Juist omdat hi1 zelf nooit 'n 19.07 (S) internationaal Spektrum:
king met op hem. gramma met en over aankomende ar-
Het moet voor de mannen bijzon- tiesten. 21.45 Klankbeeld over Portu-
der frustrerend zijn geweest dat gal 22.20 Van ta-ta tot totale taaLeen
vaak maandenlange vocrberetdln- S
gen op niets uitliepen. Maar steeds (g) Repertorium: Radio Filharmonisch
Maak het u gemakkelijk:
voor alle geldzaken
naar één adres, ook voor
1 schoonspringen (Nos
NEDERLAND I
18.00 Zes landen wedstrijd zwemmer
18.45 Paulus de boskabouter (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
1.05 De nieuwe avonturen van Peppi en Kokki (KRO)
j.20 Kunt u me de weg naar Hameien vertellen, meneer?,
jeugdserie (KRO)
I.50 t Zand 33 (KRO/RKK)
20.00 Journaal (NOS)
20.20 Blue Skies, musical-film (KRO)
21.45 Brandpunt (KRO)
22.30 De wereld in oorlog, dokumentaire serie (15) (KRO)
23.15 Journaal (NOS)
23.20 W.K. IJshockey in Düsseldorf (NOS)
NEDERLAND II
18.15 Duits, les 2 (TELEAC)
18.45 Paulus de boskabouter (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Zfi moeder, zo zoon (NCRV)
19.30 Tulip Time, marsmuziek (NCRV)
20.00 Journaal (NOS)
20.20 Toi toi toi bij Ted (NCRV)
21.50 Mensenleven (NCRV)
22.20 Farce Majeure (NCRV)
22.50 Ruimte: geestelijke muziek (NCRV)
23.15 Journaal (NOS)
23.20 Het lied van de week (IKOR-NCRV)
ZONDAG 13 APRIL
NEDERLAND I
II.00 Eucharistieviering in Amersfoort (KRO/RKK)
11.00 Nederlands voor buitenlandse werknemers, les 11
(TELEAC)
14.30 Het menselijk lichaam, herhaling les 4 (TELEAC)
15.00 De Ondernemer, les 8 (TELEAC)
16 00 Journaal (NOS)
16.02 Het programma met de muis (NOS)
16.25 Dokter, ja, dokter nee (NOS)
16.55 Voetbal- en totouitslagcn (NOS)
17.00 Ik zal mijn mond niet houden, meditatief programma
(IKOR)
17.30 Wilde Ganzen (IKOR)
17.45 Studio Sport-extra (NOS)
18.30 Woord voor woord (IB0R-KRO/RKK)
18.35 Paulus de boskabouter (NOS)
18.40 Pippi Langkous, kinderserie (NOS)
19.05 Studio Sport (NOS)
20.20 1 op zondag: interview (NOS)
41.10 Journaal (NOS)
21.15 Driehoog achter, tv-serie, deel 2 (NOS)
21.40 Panoramiek (NOS)
22.05 Zienswijze: discussie (NOS)
23.05 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.15 Engels voor het bedrijfsleven, testles (TELEAC)
li>.55 Paulus de boskabouter (NOS)
19.00 Journaal (NOS)
19.05 McCloud. politieserie (VARA)
>0.40 Met de muziek mee (VARA)
21.30 Staatsbericht van de Kultuurraad (VARA)
22.30 Imke Klaver - herinneringen van een Friese landar
beider (VARA)
23.05 Journaal.
t In de serie "De grote musicals" komt vanavond om 20.20
uur via Nederland I de musical 'Blue Skies' aan de beurt.
'Blue skies' is over de jaren uitgesmeerde romantische ge
schiedenis van de danseres Mary (Joan Caulfield) en de
zingende nachtclubeigenaar Johnny Adams (Bing Crosby),
Hun turbulente relatie krijgt een gelukkig slot door toe
doen van hun beider vriend, de radioreporter Jed Potter
1Fred AstaireIn 'Blue Skies' uit 1946 zijn bekende songs
van Irving Berlin als 'A pretty girl is like a melody'How
deep is the ocean', Alwaysen 'Blue Skies' te horen.
t Bram en Freek presenteren zondagavond om 21.30 uur via
Nederlandse Boek door. Neerlands Hoop is geschreven en
ondertitel 'Dans rond de meiboom, met een moe,' maar ge
lukkig Neerlands Hoop' Overigens is de tv-koek bijna op
voor de heren. De VARA brengt op 11 mei nog de show
"Neerlands Hoop in Genaaid of Gebonden", een programma
dat op verzoek van de Collectieve Propaganda voor het
Nederlandse Boek door Neeerlands Hoop is geschreven en
ook op de plaat is uitgebracht.
Ze hebben bij de Van Speyk-show
een hele goede hand van citeren,
maar ik verdenk ze er soms van dat
zij hun indirecte, gefilmde onder
werpen met minder liefde brengen
dan wel gewenst zou zijn. Ik doel
dan niet alleen op het intrigerende
filmpje over de bejaarde zangeres
van Keltische liederen Luc Montig-
ny en haar zuster (gefilmd vanuit
de gezichtshoek van de hond), dat'
door Willem Ruis nogal laatdunkend
werd in- en uitgeleid alsof hij zich
al bij voorbaat wou indekken tegen
sceptisch opgetrokken wenkbrauwen.
Ik denk dan ook aan de reportage
van de opening van een tentoonstel
ling in de Haagse Kunstkring, met
36 prettig exposerende vrouwen.
Sommigen van hen werden geinter-
viewd. Het is dan zowel tegenover
de geïnterviewden als tegenover de
kijkers op zijn minst onbeleefd, om
niet in een ondertitelt je te melden
wie deze gesprekspartners waren.
Maar dat is dan ook de enige
aanmerking die ik wil maken. Het
was weer een zeer gevarieerd
programma, dat de gebruikelijke
dooddoeners miste. Ik bedoel: de
zanger Hans Dorresteijn en niet de
zangeres Willeke Alberti; de filmer
Jos Stelling en niet de filmer Paul
Verhoeven; het koor van Prettig
Gestoorde Vrouwen en niet het
Spakenburger visserskoor: Nikolaas
Jouwe die nog steeds strijdt (sinds
1962) voor de vrijheid van
Nieuw-Guinea alias West-Irian en
niet een van de Zuidmolukse leiders
die iets dergelijks nastreven; en een
weer grandioze en me bijna
ontroerende Ton van Duinhoven als
een rasechte Italiaan met water
merk, en niet „cursief
O ja, ook Cursief, alles bij elkaar
toch wel iets minder dan „Het grote
ongenoegen", maar gisteren toch
goed op dreef. Bovendien: je krijgt
het er bij, het is all-in, zoals je ook
Herman van Veen krijgt ter
introductie van gitarist Harry
Sacksioni, en toch ook nog Amalia
Rodrigues. Een van de gasten in het
begin van de uitzending was Rene
Coelho, de regisseur van het
getorpoteerde VARA-programma
„Vogel Vrijdag". De fout van dit
programma was, dat er te veel
verschillende informatie in werd
gegeven, zei hij.
Ik weet niet of dat wel helemaal
waar is. Te veel informatie, dat kan
kloppen, maar te veel verschillende
informatie klopt mijns inziens niet.
Met Nicolaas Jouwe, de schrijfster
Annemie Macgillavry van „Je kunt
niet altijd huilen", en een twaalf
minuten durende reportage over het
problematische wooncomfort in een
woonwagenkamp zorgde de Van
Speyk-show toch ook voor veel
verschillende informatie
NICO SCHEEPMAKER
