Wilson balanceert in het Lagerhuis over EG-koord Zuid-Afrika houdt zijn gevangenissen vol Mansfield Ford over waarschuwt Indochina Amerika wil energiezaken over alleen debatteren Wellicht Navo-top eind mei in Brussel Russische torpedo's met kernkoppen door Amerikanen opgevist Pleidooi voor handhaving van lidmaatschap IRA zal bestand handhaven Steun voor Soares van extreem links EXPERIMENT AFGELAST Tijdens dialoog in Parijs Kunstgebitten PAGINA 12 BUITENLAND DINSDAG 8 APRIL 1975 LONDEN (Reuter/AFP) Premier Harold Wilson heeft rijn acrobatische toeren op het EG-koord gisteren voortge zet met een verklaring iin het Britse Lagerhuis, waarin hij opmerkte dat een voortzetting van het Britse lidmaatschap „niet alleen in het belang is van Groöt-Brittannië zelf maar ook in die van het gehele gemenebest, van de derde wereld en van de wereld in zijn geheel. BRUSSEL (DPA) President Ford wil van de NAVO-conferentie die eind mei in Brussel gehouden zal worden, een topconferentie van de regeringsleiders van de NAVO-lan- den maken. In goedin^elichte di plomatieke kringen in Brussel waar dit gisteren werd meegedeeld, gaf men te kennen dat de Amerikaanse president op deze topconferentie de solidariteit van het westen wil vastleggen met betrekking tot de voor juli voorgenomen topconferen tie ter afsluiting van de conferentie van de Westerse en Oosteuropese landen over de veiligheid en samen werking in Europa. Verscheidene NAVO-landen, waar onder Engeland en West-Duitsland, staan positief tegenover het plan om een topconferentie van de NAVO- landen te houden vóór de topconfe rentie tussen Oost en West. Andere NAVO-landen waaronder Italië staan er sceptisch tegenover. Vertegenwoordigers van landen van dr NAVO en het Warschaupakt zijn momenteel in Genève bijeen voor besprekingen over Europese veilig - heid. De Russische partijleider Leonid Breznjew heeft voorgesteld de bespre kingen eind juni af te sluiten met eer topconferentie in Helsinki. Functionarissen in Londen betwij felen of deze datum haalbaar is. DUBLIN (UPI) De militante provisionele vleugel van het IRA, heeft bekendgemaakt dat het negen weken oude bestand in Noord-Ierland zal worden gehandhaafd. In de ver klaring wordt echter gezegd dat er nieuwe orders zijn uitgegaan naar de IRA-eenheden na de gevechten die sinds zaterdag aan elf mensen in Belfast het leven hebben gekost en waarbij tachtig anderen zijn gewond. Het optreden van de IRA-eenhe den zal afhangen van "de mate van geweldpleging en vijandelijke activi teit van de strijdkrachten van de fcroon en de sectariërs. Wanneer die er niet is zal alleen worden opge treden tegen overtreders van het be stand", aldus de verklaring. Wilson opende hiermee het debat over het EG-lidmaatschap, aan 't slot waarvan het parlement zich morgenavond moet uitspreken over de resultaten van de heronderhan- delingen die sinds een jaar door de Labourregering met Brussel zijn af gevoerd. Onmiddellijk na dit debat zal het wetsontwerp inzake een re ferendum over het lidmaatschap donderdag ter beoordeling aan de afgevaardigden worden voorgelegd. Over de uitslag bestaat geen twij fel Dank zij de EG-gezinde houding van de grote meerderheid van de Conservatieven, van alle Liberalen en van misschien de helft van de I.abourafgevaardigden zullen de nieuwe lidmaatschapsvoorwaarden waarschijnlijk met een voldoende meerderheid door het Lagerhuis wor den goedgekeurd. Maar de wezenlijke problemen lig gen voor Wilson bij zijn eigen par tijgenoten. De Labourfractie is diepgaand verdeeld in twee blokken, re een voor en de andere tegen voort zetting van het EG-lidmaatschap. 't Zou voor de premier een ware Pyr- ms-overwinning betekenen, met wellicht ernstige consequenties voor *?jn regering, als hij de kwestie er door zou moeten slepen met hulp van zijn politieke tegenstanders en tegen de wil van een zeer groot deel van zijn eigen partijgenoten. Erop gebrand zo'n vernedering uit ae weg te gaan spaande Wilson zich fisteren in het Lagerhuis tot het uiterste in om zoveel mogelijk "wei- lelaars" van Labour over te halen bem te steunen. Hij hield hun voor dat de ge meenschappelijke markt dusdanig is veranderd dat zijn eigen angsten vooj de macht van een supranatio nale instelling, die niet onderworpen zou zijn aUn de politieke controle ^an de eigen nationale belangen vertegenwoordigende ministers, sterk vermisderd zyn. Hy zei dat Enge lend bij de heronderhandelingen be tere voorwaarden uit de wacht heeft kunnen slepen. Later deze maand zal premier Wilson voor een ander heet vuur ko men te staan. Dan vindt namelijk een speciaal voor de EG-kwestie ge organiseerde partijconferentie van Labour plaats. Daar zal ongetwijfeld dp sterke linkervleugel zich tegen Wilson's streven verzetten en de kie zers oproepen bij het in juni te hou den referendum vóór uittreding van Fngeland uit de EG te stemmen. Het machtige vakverbond. TUC, zal haar oppositie tegen 't EG-lid- maatschao voortzetten. De commis sie voor internationale zaken van het TUC liet gisteren weten dat de eronderhandelingen over de lidL maatschapsvoorwaarden geen vol doende bevredigende resultaten heb- nen gebracht om het vakverbond tot pen ander standpunt te bewegen. De F.ritse vakbonden maken ongeveer 70 procent uit van het aantal stem men op Labour congressen. Wanneer het Lagerhuis de EG met een behoorlijke meerderheid aan vaardt, wordt verwacht dat het lid maatschap zal worden geconti nueerd. ook al zou in juni een klei- op meerderheid van de Britten bij het referendum 'nee" zeggen tegen df EG. Volgens opiniepeilingen is ongeveer de helft van de Britten op dit moment voor de EG, eenderde te gen en de rest weet het nog niet. Vermoedelijk zal de opkomst bij het referendum van beslissende beteke nis zijn voor de uitslag. LOS ANGELES (UPI) Het CIA-schip Blomar Explorer, dat een deel van een Sowjetrussische duikboot heeft geborgen van de bodem van de Stille Oceaan, is er in geslaagd twee torpedo's met kernkoppen te lichten en heeft ook het lijk geborgen van een kernwapenexpert met zijn per soonlijke dagboek, aldus de Los Angeles Times. Het blad zegt dit vernomen te hebben van CIA-leden en men sen die er bij geweest zijn. De Glomar Explorer gaat deze zomer terug naar de betrokken plaats om te trachten nog een raket met een kernkop te bergen die uit de grote grijper van het schip ir geslipt, met nog meer delen van de onderzeeër. Het project, dat te duur genoemd is, omdat het naar schatting 400 miljoen dollar heeft gekost, was in feite "een dave rend succes", zo heeft een CIA- mam volgens het blad gezegd. Met de twee torpedos zijn ook 11,5 meter van het voorschip ge borgen. Bovendien vond men de jonge officier in zijn kooi, ineen gedoken alsof hij sliep. Het lijk was nog gaaf genoeg om hem te identificeren. Hij had een vijf centimeter dik dagboek waarin onder meer het nucleaire poten tieel van de duikboten van de Golf-klasse stond vermeld, aldus het blad. In de brandende zon beladen sjouwers een vliegtuig met zakken rijst op het vliegveld van Phnom Penh. Hoewel dit de enige "poort" is van de Cambodjaanse hoofdstad met de buiten wereld, gaat de rijst toch weg uit deze enclave naar een ander ingesloten gebied, het strategisch belangrijk centrum Kompong Chnang. WASHINGTON SAIGON PHOM PENH (AP/Reuter) Het Amerikaanse Congres is gisteren te ruggekeerd van paasreces om het debat te beginnen over de door de re gering Ford gevraagde aanvullende hulpverlening voor Zuid-Vietnam en Cambodja. Mike Mansfield, de in vloedrijke leider van de Democra ten in de Senaat, liet meteen al de waarschuwing aan het adres van pre sident Ford horen niet elkaar verwij ten te gaan maken over de verslech terde situatie in Indochina. Ondanks de snelle ontwikkelingen in Indochina was er bij het Congres geen geneigdheid te bespeuren in te stemmen met de verzoeken van Ford i.a.v. Cambodja en Zuid-Vietnam. Naast de extra hulp voor Saigon wil- ce de president voor Cambodja aan vullende hulpverlening ten bedrage *an 222 miljoen dollar, maar dit cij fer is al tot 82,5 miljoen dollar terug gebracht door de senaatscommissie, GLOUCESTER (ANP) Een meisjesschool in het Engelse Glou cester heeft een overlevingsexperi- ment afgelast na een storm van pro testen van natuur- en dierenbe schermers. De biologieleraar, dr. Pe ter Driver, wilde met zes leerlingen een week in een nabij gelegen park doorbrengen op een dieet van mus sen, spreeuwen, stekelvarkens en muizen. "Voor het geval het spaak mocht lopen in de wereld moeten wij weten wat u in de natuur kunnen eten en hoe het gevangen en gedood moet worden", zo had Driver ge zegd. Maar natuurbeschermers von den het een "heilloos idee". Ze ont ketenden een campagne tegen het plan, die leidde tot afgelasting van het experiment. voor de buitenlandse betrekkingen. De verklaring van generaal Geor ge Brown, chef van de generale staf van de Amerikaanse strijdkrachten volgens welke een rechtstreekse militaire interventie van de V.S. in Vietnam thans zou worden overwo gen heeft op het Pentagon zicht baar verwarring gewekt. De stellingname van de generaal heeft bijgedragen tot toespitsing van de warrige situatie in de Ame rikaanse hoofdstad waar de tegen strijdige verklaringen binnen het be stuursapparaat zich opstapelen. Een bataljon Amerikaanse mari niers, ongeveer 1500 man sterk, is overgebracht naar een Amerikaan se marinebasis op de Filippijnen om bij de hand te zijn als moet worden ingegrepen bij de evacuatie van Amerikanen uit Zuid-Vietnam. Hiermee is het aantal mariniers, dat achter de hand wordt gehouden cm zonodig assistentie te verlenen gestegen tot 4000. De baby-luchtbrug, de massale internationale kinderevacuatie werd beëindigd met de laatste vluchten, met Vietnamese weeskinderen waar van er ongeveer 1.700 naar het bui tenland werden overgebracht. De twee vliegtuigen van de Amerikaan se luchtmacht keerden huiswaarts met meer dan 200 kinderen aan boord. Officiële zegslieden meldden dat de luchtbrug het geplande aantal kin deren waarvoor de regering in Saigon toestemming had gegeven heeft kun nen vervoeren. De nieuwe president van Cambodja zegt dat zijn regering zich nooit zal overgeven aan de troepen van de Rode Khmer, zelfs niet als alle Ame rikaanse militaire hulp wordt afge sneden. De Thailandse minister van Bui tenlandse Zaken, Chartchai Choon- haven, heeft gisteren meegedeeld, dat zijn regering rechtstreeks con tact heeft opgenomen met de Rode Khmer om tot vredesonderhande- bngen te komen tussen de Cambod jaanse regering en de revolutionai re strijdkrachten in Cambodja. i_ JSSABON (AFP) De Portugese socialisten zullen tijdens de verkie zingen van 25 april kunnen rekenen op de steun van de Marxistisch-Le- rinistische Communistische Partij 'PCP - ML). De pro-Chinese PCP- ML, die niet als wettige partij is er kend en dus geen kandidaten voor ae verkiezingen kan stellen, is van mening dat de socialistische partij de enige is die voldoende garanties kan bieden voor het verdedigen van de democratische vrijheden in de grondwetgevende vergadering. In •-en communique kondigt de PCP -ML aan dat ze haar leden en sympathisanten zal uitnodigen te stemmen op de partij van Mario Soares. Een derde Portugese uiterst linkse partij, de Internationale Communis tische Liga (Trotzkistisch), heeft het plan van de regering voor het sa mengaan van politieke partijen ver worpen. Eerder hadden de Democra tische Volksunie en met Marxis- tisch-Leninistisch Verkiezingsfront dit gedaan. Zij menen dat het plan vroeg of laat tot terugkeer van rechtse krachten in de regeringsinstellingen zal leiden. De onlangs verboden Maoïstische partij MRPP heeft verklaard dat meer dan 100 partijleden en sympa thisanten door de Portugese veilig heidsdienst (Copcon) zijn gearres teerd In de verklaring beschuldig den de Maoisten Copcon ervan op te treden als de geheime politie ten tij de van het oude rechtse regime, de Pide Intussen heeft de linkse Demo- kratische Volks-Unie (UDP) de com munisten ervan beschuldigd de oude Jide-archieven te hebben overeeno- men om een eigen contra-revolutio naire geheime politie te vormen. In een verklaring werd gezegd dat de communisten de revolutionaire strijd met alle mogelijke middelen willen saboteren. DRUGS De Maleisische politie heeft 33 personen gearresteerd in haar jacht op de leden van een syn dicaat dat drugs uit Maleisië naar de Verenigde Staten en Europa smokkelt en in Maleisië zelf actief is. 'Wij zitten op het spoor van de lei der', aldus verklaarde gisteren het hoofd van de politie Omar Haniff. DRAMA Een dief in Neuren berg die door een politieagent op he terdaad werd betrapt tijdens een inbraak in een radiohandel heeft de agent doodgeschoten. Toen hij tij dens een achtervolging door een tweede agent in het nauw werd ge dreven heeft de man zichzelf per ongeluk dood geschoten. PARIJS (ANP) De Verenigde Staten hebben gisteren op de eer ste dag van de energiedialoog in Pa- •ijs bij monde van onderminister van Buitenlandse Zaken Charles Robin son laten weten dat zij de bespre kingen over energie niet willen uit breiden tot andere grondstoffen. De olie-uitvoerende landen alsmede de (.rtwikkelingslanddn willen dat wille keurig welke overeenkomst inzake olie wordt gekoppeld aan akkoorden over grondstoffen. Volgens Robinson is het energie vraagstuk al moeilijk genoeg om te bespreken. Hij waarschuwde de olie producerende landen ervoor dat het overleg van deze week weinig of geen •rans van slagen heeft als zij vast houden aan hun eis ook andere grond stoffen bi) de besprekingen te be trekken. De Verenigde Staten, zo zei Fobinson, zien in dat er ook met be trekking tot andere grondstoffen ini tiatieven moeten worden genomen, doch onderhandelingen daarover zou den elders moeten worden gevoerd, tij voorkeur binnen het kader van de Verenigde Naties. 'Ik ben van me ning dat 't thans op te stellen werk schema moet worden gericht op ener gie en aanverwante zaken", zei Ro- cinson. "Een en ander mag niet ver wateren tot een discussie over on derwerpen die, hoe belangrijk zij op 7/ch ook zijn, niet zoveel uitstaande hebben met het energievraagstuk". Zaire kwam op tegen de Verenig de Staten met de opmerking dat het dwaas is de belangrijkheid van endere grondstoffen tot een mini mum terug te brengen Bovendien is het volgens Zaire bepaald niet hoffelijke grondstof fenproducenten uit te nodigen voor 'n conferentie in wereldverband zonder te spreken, over enkele grondstoffen. "Wij zijn van mening dat het veel realistischer is om behalve de olieproblematiek, ook vraagstukken met betrekking tot enkele andere grondstoffen te be spreken" Algerije (een van de vier oliepro ducerende landen die op het inleiden de overleg in Parijs zijn vertegen woordigd) wil eveneens dat het on derwerp „grondstoffen" op de agen da van de komende zomer te houden internationale conferentie wordt ge plaatst. De Algerijnse delegatie bad bijvoorbeeld kritiek op de offi ciële. omschrijving van de inleiden de besprekingen die luidt „bijeen komst ter voorbereiding van de in ternationale conferentie over energie tn verwante economische problemen" Deze aanduiding zou exact de me ningsverschillen tussen olieproduce rende en -verbruikende landen aan geven zodat volgens Algerije over die officiële omschrijving zou moeten worden gediscussieerd. Hiromi hi Miyazaki, een hoge amb tenaar van het Japanse ministerie van buitenlandse zaken, vertolkte de mening van zijn land met de opmer king dat niets kan worden gewonnen door confrontatie of verdeeldheid Als een dergelijke houding blijft bestaan ontnemen wij ons iedere kans op overleven, aldus Miyazaki. De Europese Gemeenschap nam in haar verklaring tijdens de ope- ringsbijeenkomst een soepele hou ding aan c'oor zich niet aan te sluiten hij het harde Amerikaanse stand punt inzake het onderwerp „grond- Stoffen". De Ier Eamon Gallagher zei namens de EEG dat olieproduce- lende, olieverbruikende en ontwik kelingslanden hun moeilijkheden al leen maar kunnen oplossen door mid del van samenwerking en solidari teit. PRETORIA In de "dodengalerij" van de centrale gevangenis in de Zuidafrikaanse stad Pretoria wach ten 77 gevangenen op de voltrekking van hun doodvonnis: twee blanken, twintig kleurlingen en 55 Afrikanen. Zuid-Afrika wordt weer eens aan dit gruwelijke feit herinnerd nu de doodstraf is uitgesproken over een mooi meisje van negentien jaar, Mariene Lehnberg. Zij is een van die twee blanken in de dodengalerij. Het meisje heeft een kleurling Marthinus Choegoe er toe aangezet de vrouw van haar blanke minnaar te vermoorden. Ze zijn samen naar het huis van die vrouw gegaan en Choegoe stak haar met een schaar dood. Eigenlijk dacht iedereen dat de rechter de jeugdige leeftijd van Mariene en haar verhouding met een man, die oud genoeg was om haar vader te zijn als verzachtende omstandigheden zou laten gelden. Maar dat deed die rechter niet en voleens de Zuidafrikaanse wet bleef toen de doodstraf als enige mogelijkheid. De Orde van Advocaten in Zuid-Afrika heeft gevraagd het artikel, dat de doodstraf verplicht stelt, uit de wet te schrappen en de rechters de vrijheid te geven de hoogste straf te vermijden ook als er geen verzachtende omstandighe den zijn. Maar de regering heeft niet op dat verzoek gereageerd. De huidige regering heeft nog op een andere manier laten blijken voorstandster van de doodstraf te zijn. In de loop der jaren heeft ze het aantal misdrijven, waarvoor met het leven moet worden geboet, uitgebreid. Voordat deze regering in 1948 aan de macht kwam stond de hoogste straf alleen voor hoogver raad, moord en verkrachting. Nu zijn terrorisme, sabotage, gewapende roof, ontvoering en inbraak-onder- verzwarende-omstandigheden aan dit rijtje toegevoegd. Zo had de regering het in 1963 tot een misdrijf verklaard als men aanzette tot politieke veranderingen door middel van geweld, maar het werd ook strafbaar mee te doen aan trainingscursussen die het doel hadden het communisme te bevor deren. Met zo'n training wordt niet alleen de opleiding tot terrorist of guerrillastrijder bedoeld maar ook ideologische of organisatorische voorlichting van welke 6oort ook. In 1968 bereikte Zuid-Afrika' een 'top' met 118 executies. Tussen juni 1969 en Juni 1970 werden 84 mensen terechtgesteld en in het jaar daarop tachtig. In 1972, 1973 en 1974 legden Zuidafrikaanse rechtbanken de doodstraf op aan 241 mensen - 165 Afrikanen, 66 halfbloeden, drie Aziaten, en zeven blanken. Van die 241 veroordeelden (onder wie maar een vrouw was) werden 91 Afrikanen geexecuteerd. 32 Kleurlin gen, vier blanken en twee Aziaten, een totaal van 129 executies in drie jaar. Het meest voorkomende misdrijf, waarvoor de doodstraf werd opge legd, was moord. Andere misdaden waren verkrachting en roofmoord. De meeste doodvonnissen vielen tegen negers, die een andere neger hadden vermoord. De misdadigheid in de niet-blanke leefgemeenschap is te wijten aan de slechte sociale omstandigheden, waarin de mensen daar leven. Misdaad is aan de orde van de dag in hun overbevolkte apartheidswij - ken. In Soweto, het grote Afrikaan se stadsdeel dat Johannesburg van zijn werkkrachten voorziet, worden bijvoorbeeld tachtig moorden per maand gepleegd. Vele daarvan worden nooit ontdekt. Tal van tegenstanders van de doodstraf beschuldigen de rechtban ken van discriminatie op grond van ras. In een studie is aangetoond dat een blanke maar heel zelden worde veroordeeld wegens moord als het slachtoffer een neger is en dat blanken, haast nooit worden geexe cuteerd wegens verkrachting cf doden van een kleurling terwijl andersom een kleurling doorgaans wordt terechtgesteld. Er is nog nooit een blanke terecht gesteld wegens verkrachting van een niet-blanke vrouw, maar in 1955 zei de toenmalige minister van Justitie dat nog nooit een niet-blan ke, die wegens verkrachting van een blanke vrouw ter dood was veroordeeld de dans was ontspron gen. Er zijn niet zoveel voorstanders van afschaffing van de doodstraf in Zuid-Afrika, maar men vindt er zeer vooraanstaande lieden onder. Onlangs nog spraken twee oud- rechters zich voor afschaffing uit. De een zei dat het er vroeg of laat toch van moet komen. De ander vertelde hoe een Afrikaan, die hij zelf ter dood had veroordeeld, hij het verlaten van de rechtszaal wanhopig uitriep dat hij op de dag van het misdrijf, dat hem was aangewreven, in de gevangenis zat. Deze rechter gaf de advocaat van de veroordeelde de raad meteen in hoger beroep te gaan en daarna bleek dat de Afrikaan de waarheid had verteld. Hij werd vrijgesproken. Met zoveel processen tegen Afrika nen waarbij de doodstraf kan worden uitgesproken, hoeft het geen verbazing te wekken dat hun verdediging niet altijd zo goed is voorbereid. Zuid-Arika heeft niet alleen het grootste aantal doodvonnissen ter wereld. Er is geen land te vinden dat zich Westers en democratisch noemt waar zoveel mensen in de gevangenis zitten. De meeste gevan genen zijn Afrikanen, die de technische wetten hebben overtre den voor pasjes en andere documenten die ze nodig hebben om een blanke wijk binnen te mogen. In 1973 zaten er bi ivoorbeeld 364.000 veroordeelden en 268.487 nog niet veroordeelden vast in een land met een bevolking van vier miljoen blanken en 21 miljoen niet-blanken. Gemiddeld zaten er dagelijks 95.015 mensen in de cel, de meesten natuurlijk niet-blank. Dat is 413 man op de 100.000. In Nederland zijn dat er 25, in Zweden 61, in Frankrijk 70 en in Engeland 72 op de 100.000. De Zuidafrikaanse regering heeft de laatste twee Jaar stappen genomen om de gevangenisbevolking te verkleinen. Minister-president Vor- ster heeft kort geleden ingestemd met de instelling van een commissie van Afrikaanse negerleiders en ken. regeringsambtenaren, die het sy steem van de eindeloze toevloed naar de gevangenissen moet vermenselij ken. ADVERTENTIE Oentofix houdt ze stevig op hun plaats! Uw gebit raakt niet meer los, wanneer U 's morgens een weinig Dentoflx op de plaat strooit. U heeft dan de gehele dag een heerlijk gevoel van zekerheid en welbehagen, want Dentofix doet zijn plicht! Dit moderne poeder werkt als een beschermend kussen tussen tand vlees en prothese. Bij apotheken en dro gisterijen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1975 | | pagina 13