YPRO-televisie maakt van
Culemborg een röntgenfoto
toegelicht
I ...en gisteren
'De mensen
schrikken
soms van
reacties
TV morgen]
De lichtgewicht Singer Stadet
DINSDAG 25 MAART 1975
Culemborg, Nederlandse ge
meente in de provincie Gelder
land, in de Neder-Betuwe, aan de
Lek, 29,18 km2, 17.500 inwoners;
44% r.k., 36% n.h., 12% onkerke
lijk. Een stadje bij voorbeeld. Op
de brede hoofdstraat, de Markt
genaamd, sjouwt een groepje van
vier met een zware filmcamera en
geluidsapparatuur. De Culembor-
gers op de Markt kijken er zijde
lings naar, maar houden er niet
de pas voor in. Die filmploeg is in
het straatbeeld net zo alledaags
als een bakkerskar.
Cameraman Jochgemyvan D1jk: daar en daar moet je filmen.
NEDERLAND I
«M5 Menselijk lichaam, les 3 (TELEAC
18.45 Paulus de boskabouter (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19 05 EO-kinderkrant (EO)
Ï^.OO Journaal (NOS)
20.20 Nader bekeken (EO)
?9.50 Der Tod Jesu, lijdenscatate (EO)
21 55 Tenslotte (EO)
£*.00 VPRO)laat: Het Geluk, Russische speelfilm (VPRO)
2315 Journaal (NOS)
NEDERLAND II
1? 45 Paulus de boskabouter (NOS)
13.55 Journaal (NOS)
19 05 Black Beauty, jeugdserie (NCRV)
19.30 Tweekamp, kwis voor middelbare scholieren (NCRV)
29.00 Sam, tv-serie (NCRV)
11.10 NCRV-Springtrofee (NCRV)
22.00 Hier en Nu (NCRV)
22.40 Wie was zo goed.lijdensliederen (NCRV)
22.55 Journaal (NOS)
Twee onderwerpen vanavond (2020 uur, Nederland I) in het
EO-programma 'Nader Bekeken': de vraag of crematie voor
een christen acceptabel is en de training van Nederlandse
militairen in Suriname.
De EO zendt vanavond (20.50 uur, Nederland I) 'Der Tod
jesu' uit, een lijdenscantate van Karl Heinrich Graun, uit
gevoerd in de Joriskerk in Amersfoort. Uitvoerenden: het
christelijk gemengd koor ,flosanna" uit Spakenburg; het
Nederlands Radio Orkest; Karin Ostar (sopraan); Pieter
de Boer (tenor); Ruud van de Meer (bas); Nienke Wisman
(alt).
De metro nam in het journaal en in
Aktua een geprononceerde plaats in,
maar eerst wil ik even stil staan bij
Koeling Klant. Daarin werd een
oplichting behandeld die de bedrijver
ervan kennelijk van de film "Paper
Moon" had afgekeken. Ryan O'Neal
(u kent hem nog als Rodney in Pey
ton Place) beaoekt in deze film samen
met zijn (eigen) dochtertje Tatum de
huizen van overledenen, en maakt de
bedroefde weduwe of weduwnaar wijs
dat de overledene voor zijn overlijden
een bijbel in goud-op-snee had
besteld. De treurende familie, enigs
zins verbaasd weliswaar, kocht zo'n
bijbel dan, terwijl Ryan uiteraard
gwoon op de overlijdensadvertentie
uit de krant was afgegaan.
De man in Noord-Brabant die deze
oplichtingsmethode kopieerde, kan
een zekere smaak voor goede films
niet ontzegd worden. Hij stuurde
nagenoeg waardeloze koperen prulle
tjes naar de adressen van overlede
nen, maar iemand geloofde er niet in
en de man werd ontmaskerd. Tot
zover is alles prima in orde. Maar
wat deed nu Koning Klant? Die
verwees alle benadeelden naar de
verzender van die prullaria, met
vermelding van diens naam, adres en
woonplaats.
En nu hoef je geen medelijden te
hebben met oplichters die misbruik
maken van de droevige omstandighe
den in een sterfhuis, maar zoiets is
natuurlijk wel een zaak voor de
politie, en niet voor het miljoenkop-
pige tv-publiek. Iedere oplichter heeft
in de rechtstaat Nederland het recht
om vervolgd en veroordeeld te
worden, zonder ook nog eens te
worden blootgesteld aan een heksen
jacht. Ik mee te weten dat men in
VARA-kringen niet geporteerd is voor
een programma in het genre van
"Aktenzeichen XYZ", waarin
spoorloze moordenaars of oplichters
worden gesignaleerd, in de hoop dat
zij via het publiek gearresteerd
kunnen worden.
Wat Koning Klant doet is echter
kwalijker: de oplichter is al
opgespoord, de politie weet er alles
van, het recht kan zijn loop hebben,
maar Koning Klant doet er nog een
schepje bovenop en brandmerkt niet
alleen de man, maar in een moeite
door ook zijn hele gezin, hoewel het
alleen in dictatoriale staten nog wel
eens voorkomt dat ook de familiele
den van de al dan niet schuldige
(want zelfs dat zal eerst nog moeten
worden uitgemaakt) mede moeten
boeten voor wat vader heeft gedaan.
De oorlog rondom de Amsterdamse
Nieuwmarkt werd door TROS-Aktua
zonder veel commentaar behandeld.
Wibo van de Linde zei dat het voor
hem als Amsterdammer een zwarte
dag was, en liet verder de beelden 't
werk doen. Die beelden waren
uitstekend, al was er voornamelijk
vanuit de stellingen van de politie
gefilmd, maar ik kan niet beoordelen
of een tweezijdige benadering in dit
geval mogelijk was. Bij de Koerden,
de Vietcong en indertijd de
opstandelingen in Angola bevonden
de filmers zich meestal wel aan de
kant van de underdogs, maar in
Amsterdam is aoaets misschien
moeilijker dan in Irak.
NICO SCHEEPMAKER.
DINSDAG 25 MAART
Hilversum I
P.P.: 18.19 Pacifistisch Socialistische
Partij. KRO: 18.30 Nieuws. 18.41 Echo.
18.50 Programma voorbeschouwing.
'22.30 Nws. 22.40 Radiojour- °p.
Stiefmoeder Aarde, hoorspelserie. 17.05
(S) Tea for two: lichte melodieuze
muziek. R.V.U.: 17.85 Wel. wel. wat
zullen we daar eens aan doen? Een
projekt over Welzijneszorg. VARA: 17.55
Mededelingen.
Hilversum III
Ieder heel uur nieuws.
,.„XTr-M KRO: 7.02 (S) Drie op Je boterham,
d en ver- 9 03 PeP-°P-drie 11.08 (S) Drie draalt
12.03 (S) Drie
middag: Pauzeprogramma i
kwis Raden maar14.03 Pop-Kon-
23.55-24.00 NU
Hilversum II
18.00 Nieuws. 18.11 Radiojournaal.
18.21 (S) Dansorkest De Skymasters
met zangsollst. 18.45 Toppers van toen
(gr.). 19.25 (S) Plano-impi
DUITSE TV
DINSDAG 25 MAART
programma: NDR: 9.30-10.00 (K) Se-
i plano. 23.55-24.00 Nieuws.
Hilversum III
NOS: 18.30 Joost mag nieteten.
19.02 Drie loopt achter: Poprekonstruk-
19.69 (Z/W) Pro
grammaoverzicht. WDR: 9.30-10.00 (K)
Sesamstrasse. 18.05 (K) Lokalseite un-
-serie. 18.40 (K)
aïs 2-
WOENSDAG 26 MAART
Hilversum I
TROS: 7.00 Nieuws. 7.02 (8) Ont-
bljt-Soos. (7.30 Nieuws. 7.41 Aktua.
8 30 Nieuws. 8.36-8.45 Gymnastiek voor
NCRV:
Nieuws. 17.32 (S) Hier e
spel. 22.45-23.05 (K) Journaal,
bericht en kommentaar.
Duitsland II
17.00 (K) Journaal. 17.10 (K) Kin
derprogramma. 17.40 (K) Aktualitelten
en muziek. 18.20 (K) Mannerwirtschaft
tv-serle. 18.55 (K) Barbapapa. 19.00
(K) Journaal. 19.30 (K) See-leben
Duits
Nieuwe werken
filmer. 22.30 (K) Journaal.
bekend oud-
muzlek uit de goede oude tijd. 12.26
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Nieuws. 12.41 Aktua-magazine.
13.15 (8) Sport na sport: sportpro
gramma voor de Jeugd. 18.46 (8) Koor
zang. 14.15 (S) Route - A: gevarieerd
programma. 15.30 Nieuws. 15.33 (S)
After Sesjun: licht muzlekprogramnu
16.00 Mlddagdienst. 16.20 (S)
Klanksnoer: klassieke muziek. 16.55
5 00 Middagdi
er: klassieke
(8) De magische cirkel, seriehoorspel
Schooltelevisie. TROS: 15.30 (Z/W)
Roy Rogers, de zingende cowboy, tv-
serle. 16.40 (K) De boefjes, kinderserie.
17.00 (K) Ren Je rot. JeugdspelsJow.
17.25 (K) Snater, tv-serie. 17.55-18.05
(K) TROS Penalty Bokaal. TELEAC:
18.15 (K) Eenheid in eenheden, les
5. NOS: 18.45 (K) Paulus de boskabou
ter. 18.55 (K) Journaal. IKOR: 19.05
(K) Jouw beurt, kinderprogramma.
19.30 (K) IKOR-KRO/RKKKen
merk. informatie over kerk en samen-
(K) Journaal.
achtergronden.
ziek (8.00 Nieuws). 9.00 (S) Licht or-
l zangsolisten. 9.35
19e
huis.
21.15 (K) Alleen
den. 9.40 (S) Lichte koorzang. 10.00
(S) Radioweekblad. 11.00 Nieuws. NOS
11.03 Bopthema's en Swlngsessions:
Jazz uit de Jaren 1935-1955. 11.30 Spie- Gewest tot 6e'
AchterWÊÊ
22.35 (K) Journaal.
Nederland II
NOS: 18.45 (K) Paulus de Boskabou-
18.65 (K) Journaal. 19.05 (K) Van
SOCUTERA: 19.50
i de Stichting Caritas.
herinneringen. 16.00 Nieuws. 16.03 (S)
21.50 (K) Panoramlek. 22.05 (K) Stu
dio Sport. 22.30 (K) Sleepers, dansstuk
met dialogen. 23.00 (K) 23.05 Journaal.
een miljoen gulden aan prijzen
Te winnen In de Puzzelaktie Geven voor Leven
in deze Krant t.b.v. de Kankerbestrijding in Nederland.
Puzzel meel
De kleine compacte lichtgewicht machine van Singer
met de slimme „één-hands-greep". Hij kan zig-zaggen
en blindzomen. Maakt moeiteloos knoopsgaten
en zet razend snel knopen aan. En dat Is heel wat voor
zo'n compacte lichtgewicht Winkelwaarde SM,
En als u niet wint, heeft u nog geen pech, want er is al
een automatische Singer zig-zag voor 349,—
Door
Aad Wagenaar
tioJ De ploeg Joopt hier al vanaf augus-
d4 tus vorig Jaar rond.
Gaat filmend met winkelende dames
de slagerswinkel binnen, rijdt mee
met de surveillance-auto van de
politie, zit filmend bij mensen aan
het ontbijt, draait met de verpleegd
sters een nachtdienst in het
ziekenhuis mee, volgt de vergaderin
gen van de gemeenteraad, staat aan
jz* de finish bij een wielerronde;
portretteert kortom de stad in al zijn
facetten.
Van wat er gefilmd wordt, wordt 80%
.weggegooid. Wat overblijft wordt
^gemonteerd tot filmpjes van een half
De VPRO zendt die in de
Vooravond uit onder de serietitel
.Culemborg bij voorbeeld". Zeven van
die programma's waren al te zien; er
volgen er nog twee, de eerstkomende
op dinsdag 1 april („Het ziekenhuis").
[De programmamakers zijn Netty
jgj Rosenfeld, Pieter Verhoeff en Ireen
Ditzhuysen. In het stadje
Culemborg, waar iedereen iedereen
kent, kennen zij nu ook ledereen.
Verhoeff: „Het zal moeilijk zijn om
weer los te maken van
Culemborg, vooral nu we eindelijk zo
ver zijn dat we door de oppervlakte
gaan prikken. Maar helaas: het
budget laat niet toe dat we verder
gaan dan negen afleveringen. Ik had
hier graag nog het hele Jaar willen
blijven filmen. We moeten nu veel
laten liggen".
idee voor „Culemborg bij
voorbeeld" was van Pieter Verhoeff.
„Maar de uitvoering is volmaakt
teamwerk, zonder enige hiërarchische
leiding".
,Ik had al lang geleden het idee om
ïens een jaar lang zomaar een
straatje te filmen'', vertelt Verhoeff,
„registlreren wat er in zo'n straatje
gebeurt, verandert en wat hetzelfde
blijft. Zo had ik drie jaar geleden ook
ens om een jaar in een gezin te
filmen, wat zoals later de Amerikaan
se en de Engelse televisie ook heeft
'gedaan. Maar zo'n produktie bleef
'voor ons te duur. Dat straatje dus,
maar toen we er eens over zaten te
praten, zei Roelof Kiens opeens
„Waarom neem Je niet een stadje.
Culemborg bij voorbeeld.
„Op een dag, vorig Jaar", zegd de
hoofdredacteur/directeur van de Ou-
tanborgse Courant, H. Verschoor,
In Amsterdam is gistermiddag een persvoorstelling gegeven van de film 'Rooie Sien' met Willeke
Alberti in de hoofdrol. Op de foto Willeke in gesprek met een andere bekende filmster: Monique
van der Ven.
In een tot traditie uitgegroeide jaarlijkse gebeurtenis heeft de actrice Mary Dresselhuys maandag
avond in een bodega aan de Brouwersgracht in Amsterdam de kristallen 'Wisselkaraf der onster-
felijken' voor een jaar overhandigd aan de violist Theo Olof. Theo Olof voorzag daarop volgens
afspraak een der wijnfusten met krijt van zijn handtekening. Olof's voorgangers op de fusten zijn
sinds 1968 achtereenvolgens Paul van Vliet, Wim lbo, Mies Bouwman, Albert Mol, Conny Stuart,
Ko van Dijk en Mary Dresselhuys. Olof zal evenals de anderen levenslang 12 flessen sherry
ontvangen. Hij mag nu ook een opvolger zoeken voor de ceremonie van het volgend jaar.
„stapte opeens Netty Rosenfeld bij
ons binnen. Ze wou een abonnement
op onze krant en ik dacht gelijk:
daalr steekt wat achter. Wat moet 'n
mens uit 't Gooi met nieuws uit
Culemborg aan?"
Verschoor, de nieuwsjager kwam te
weten dat de VPRO een serie
televisieprogramma s over z'n stadje
wilde maken. „Een conclusie, die ik
trok, was dat ze na Barend Servet nu
een andere, positieve koers waren
ingeslagen", zegt Verschoor, „en om
die reden heb ik, NCRV-lid en lid
van de Evangelische Omroep toen
mijn medewerking toegezegd".
Geen spijt?
'Absoluut niet', zegt de hoofdredac
teur van het nieuwsblad, dat bij 93%
van de Culemborgers in de brievenbus
komt, „het programma is absoluut
niet aanstootgevend en komt hier
uitstekend over. Op de avonden dat
het wordt uitgezonden, lijkt het wel
of er een interlandwedstrijd op de
buis is. Je ziet geen kip op straat".
Verschoors krantebedrijf werd in een
van de afleveringen ook uitgebreid
voorgesteld. „Ik heb meegedaan op
voorwaarde dat alles open en eerlijk
zou geschieden; objectiviteit is het
devies van mijn krant", zegt
Verschoor, „ik heb tegen Verhoeff
gezegd: jullie kunnen mij met zo'n
programma maken en breken. Als je
me breekt, doen wij dat met Jullie
ook. Maar het ls eèn uitstekend
programma geworden, ondanks de
toch pittige, kritische vragen".
„Dat van die andere koers na Barend
Servet, laat ik voor rekening van de
heer Verschoor", zegt Pieter Verhoeff.
„Natuurlijk kwamen wij wel met een
VPRO-image binnen. We moesten de
mensen naar ons toehalen en niet
afschrikken. Daarom was het wel een
beetje lullig dat op de allereerste dag
dat we gingen filmen, op een zondag
toen er hier een wielerronde was, nou
juist Barend Servet ter plaatse was
om reclame voor een firma te maken.
Maar we zijn er niet mee
nageroepen.
Wat haalt zo'n weerkerende vertoning
op het scherm In een stadje als
Culemborg nu overhoop?
„Je merkt wel dat de mensen soms
een beetje bangig worden", zegt Ireen
van Ditzhuysen. In het team ls zij
degene, die alle contacten legt en
bijhoudt. Die op straat in Culemborg
door twee op de drie mensen gegroet
wordt met „Dag Ireen!"
„De mensen schrikken soms van de
reacties", vertelt ze. „Zo hadden we
een mevrouw Van de Waardenburg
gefilmd, thuis. Die schonk koffie en
de melk had vellen. Daar heeft ze na
de uitzending heel wat op te horen
gekregen: wat zet jij ouderwets koffie
met die vieze vellen, zeg. Van die
kritiek zijn andere mensen weer
geschrokken".
„In de uitzending over de politie",
zegt Pieter Verhoeff, „zei een agent:
„Ik ga liever een uur lullen dan dat
ik er een minuut op moet slaan". Nou,
op dat woordje lullen zijn ze hier in
Culemborg vreselijk gevallen".
De bedoeling van „Culemborg bij
voorbeeld" was om het mechanisme
van een gemeenschap bloot te leggen.
Voelt het team zich geslaagd?
Verhoeff: „We wilden geen Peyton
Place-informatie geven, maar naar de
bodem van de dingen gaan. Dat was
heel moeilijk. Als we nog een jaar
hadden, dring je pas werkelijk tot
het functioneren door. Dan kom Je
achter de gevels. De mensen, die we
filmen, zijn nu nog te veel bezig
met: hoe verkoop ik me. En vaak
begrijpt men niet waarnaar we op
zoek zijn."
Cameraman Jochgem van Dijk: „Het
overkomt me vaak, dat mensen tegen
me zeggen: daar en daar heb je pas
mooie plekjes en geveltjes, die moet
je filmen".
EERSTE PAAL
De dag dat wij in Culemborg zijn,
besteedt de VPRO-ploeg om links en
rechts aan stedelingen te vragen, wat
ze van de filmserie vinden.
Op de dijk, bij het veerhuis wordt de
microfoon voorgehouden aan een
groepje a.o.w.-ers, die daar naar de
Lek staat te ijken.
„Je had hier vorige week moeten
filmen. Toen werd er een eerste paal
geslagen", zegt er een.
Daar heb Je weer zo'n misverstand.
„Je moet hele ouwe mensen nemen,
die van de historie van Culemborg
weten", kritiseert een ander, „wat
weten die jongeren d'r nou van.
„Jullie filmen hier in Culemborg toch
voor 't hele land?" wedervraagt later
ln een delicatessenwinkel de mevrouw
achter de toonbank. „Nou dan heb je
mooi de braderie hiér op de markt
gemist. En van ons mooie industrie
terrein heb Je ook niks laten zien".
„Van die hele serie van jullie deugt
geen ene malle moer", roept een
oudere meneer, die op zijn beurt
wacht, naar de camera. „Het is geen
reclamefilm voor Culemborg. En dan
die politie, die maar over lüllen
praat.
„Ik onthoud me van commentaar,
want ik kan het zelf niet beter", zegt
de winkelmevrouw weer. Maar toch
„Geef mij Flip van der Schalie maar
met „Ontdek je plekje". Die weet hier
mooie plekjes te vinden, waar Jullie
nog nooit van gehoord hebben
„Prima, prima", zegt Pieter Verhoeff
vergenoegd, als we weer buiten staan,
„zo moeten we de mensen hebben:
echt en spontaan".
Strafzaak-Pronk
week uitgesteld
DEN HAAG (SP) De strafzaak
tegen minister Pronk (Ontwikke
lingssamenwerking) is aangehou
den tot 11 april. Aanvankelijk moest
de bewindsman wegens rijden onder
invloed voorkomen op 3 april. Pronk
heeft uitstel gekregen omdat hij op
3 april in de Soedan is.
