Toch compromis
coalitiepartners
Inspraak over Schiphollijn
Alle huizen en bedrijven in Leiden worden getaxeerd
mizu
Tesselaar mag niet
zo maar zwaaien
met zijn portefeuille
Paasprijzen
ester
Belastingstelsel niet
in overeenstemming
met het rechtsgevoel
l>HulslK)ff,
iwonen
keukens
DONDERDAG 20 MAART 1975
VOLGEND JAAR WORDT ONROEREND-GOED-BELASTING INGEVOERD
LEIDEN Volgend jaar komt er
in Leiden een nieuwe belasting, die
de bestaande grond- en pèrsonele be
las ting en de straa"- en rioolbelas
ting gaat vervangen. Om die heffing
mogelijk te maken moeten alle wo
ningen en gebouwen in de gemeente
worden getaxeerd op hun waarde.
Met dit omvangrijke karwei, dat on
geveer zestien maanden in beslag zal
nemen, wordt maandag aanstaande
door zes makelaars, onder leiding van
de heer H.D. van Weizen uit Oegst-
geest begonnen.
De voorlopige tarieven voor deze
om oerend-goed-belasting, die in 1979
in heel Nederland ingevoerd moet
zijn, bedragen drie gulden per f 3000
getaxeerde waarde voor de bewoners
van de huizen en tien gulden per
f 3000.- gtaxeerde waarde voor de
eigenaars van de gebouwen en wo
ningen. De definitieve tarieven zul
len pas worden vastgesteld wanneer
de gemeenteraad eind van dit Jaar
de begroting voor 1976 gaat behande
len.
Wel heeft de Leidse raad vorig jaar
reeds besloten, dat tot de inning van
de onroerend-goed-belasting zal wor
den overgegaan met ingang van 1976,
terwijl is vastgelegd, dat de totale op
brengst van deze belasting niet méér
mag bedragen dan de huidige op
brengst van de belastingen die gaan
verdwijnen.
Hoewel de inning van de nieuwe be
lasting zal gebeuren door de rijksbe
lastingdienst zal het geld in de schat
kist van de gemeente vloeien. Een
van de doelen, die met de nieuwe
belasting wordt beoogd is namelijk,
cm de gemeente meer inkomsten te
geven, die rechtstreeks van de bur
gers komen.
Bij de taxatie van de panden zal
bepalend zijn wat het onroerend goed
zou opbrengen, als het vrij en onbe
last zou worden verkocht. Aan de
van deze door deskundigen vastgestel
de bedragen zal de gemeente vaststel
len hoeveel de eigenaars en de bewo
ners aa, belasting moeten betalen.
Om een voorbeeld te geven: een huur
woning wordt getaxeerd op f 60.000.-
De huurders betalen dan f 60.- en
de eigenaars f 200.-. Is de eigenaar
tevens bewoner dan betaalt hij vol
gens de voorlopige tarieven f 260,-
per jaar.
Volgens wethouder Van Dam, die de
nieuwe belasting gisteren toelichtte,
zal over het algemeen voor oude hui
zen met een lage grondbelasting meer
betaald moeten worden dan op dit o-
genblik volgens de oudere regeling.
Daarentegen zullen de bewoners van
nieuwe huizen waarschijnlijk iets
minder gaan betalen.
Om te voorkomen, dat de make
laars woningen of bedrijven gaan
taxeren die ze zelf in eigendom, huur
of onderhoud hebben, zal de nauw-
geztte verdeling worden gemaakt van
de ongeveer 38.000 te taxeren panden.
Elke makelaar is voorzien van een
legitimatiebewijs, voorzien van pas
foto en handtekening van de burge
meester.
De taxatie, waarmee in de nieuw
bouwwijken wordt begonnen, neemt
ir« de meeste gevallen niet meer
dan enkele minuten tijd. In de nieu
we wijken zal overigens niet elke wo
ning worden bezocht door de make
laars. Omdat het hier vaak gaat om
gelijke woningtypen zal worden vol
staan met het taxeren van één wo
ning per blok. In de binnenstad zal
net aanmerkelijk meer tijd gaan kos
ten, omdat daar vrijwel elk pand
moet worden bekeken. Bovendien lig
gen daar ook de moeilijke gevallen,
namelijk de grote panden, zoals de
gebouwen van V en D en C en A.
Mocht men het niet eens zijn met
c'e taxatie, dan bestaat de mogelijk
heid om bezwaar te maken bij de
inspecteur der gemeentelijke belas
ting. Na een uitspraak kan men
eventueel in beroep gaan bij de be
lastingkamer van het Gerechtshof in
Den Haag. Voor de laagste inko
mens en gezinnen of alleenstaanden
die met zeer hoge kosten zitten door
ziekte of iets dergelijks bestaat de
mogelijkheid vermindering van deze
belasting aan te vragen. Overigens,
zullen de eerste aanslagen pas eind
i976 verstuurd worden.
Breuk tussen PvdA en PPR/PSP/D'66 voorkomen
LEIDEN De fracties van PvdA en PPR/PSP/D'66 im de Leidse raad hebben gister
avond, tijdens een gecombineerde fractievergadering, alsnog een compromis bereikt over
de gemeentelijke reorganisatieplannen. Na de raadsvergadering van afgelopen maan
dag, toen er een breuk dreigde te ontstaan tussen de fracties, die het links programcol
lege steunen, is er gisteren en vandaag ijverig gesleuteld aan een tussenvoorstel.
In het voorstel, dat gisteravond op Als taak voor de personeelswerkers
Concessies
De partijen van het programak
koord in Leiden, PvdA en PPR/
PSP/D'66 hebben elkaar aan de
vooravond van een voortgezette
dicussie in de raad over*ïeorga-
nisatieplannen toch nog gevon
den. De vraag is alleen, welke
fractie nu de meeste concessies
heeft moeten doen om het niet
tot een scheuring te laten ko
men.
Wie de voorstellen, waar beide
partijen zich nu in hebben kun
nen vinden, bekijkt, concludeert
wellicht, dat de PvdA-fractie
flink bakzeil heeft gehaald, om
dat in de tekst van het voorstel
niet langer de gewraakte hoofd
directeuren worden genoemd.
En het zijn Juist deze hoofd
directeuren waarvoor de PvdA
zich steeds heeft sterk gemaakt.
Bovendien worden de mogelijk
heden voor vier jaar openge
houden.
Veel zal echter afhangen van de
positie, die de drie coördinato
ren in de komende jaren in het
gemeentelijk apparaat gaan in
nemen. De mogelijkheid, dat zij
zich toch tot hoofddirecteuren
zullen ontwikkelen, is niet he
lemaal uitgesloten. Niet voor
niets heeft het raadslid Du
Gardijn (PPR/PSP)D'66) gewe
zen op het feit, dat de ontwik
kelingen rond deze coördinato
ren nauwkeurig in het oog ge
houden moeten worden.
Een andere vraag, die opdoemt, is
of de gemeente Leiden functio
narissen kan vinden, die er voor
voelen om vier jaar in "tijde
lijke dienst" te komen. Niet al
leen is vier jaar een vrij lange
periode om nog van "tijdelijk"
te spreken, maar bovendien
moet de bewering van wethou
der Van Dam, dat die mensen
tafel kwam konden de beide frac
ties zich volledig vinden. Zo wordt
er dit compromis niet langer gespro
ken over de gewraakte hoofddirec
teuren (waartegen binnen het amb
tenarenkorps ernstige bezwaren zou
den zijn), maar wordt er gekozen
voor de voorlopige aanstelling van
drie coördinatoren en drie perso
neelswerkers.
Die tijdelijke aanstelling zal tot
uiterlijk 1 januari 1980 duren. Op
dat ogenblik moet een binnenkort
in te stellen evaluatie-commissie,
waarin raadsleden, ambtenaren en
onafhankelijke deskundigen vertegen
woordigd zijn, advies hebben uitge
bracht over het werk van de coördi
natoren en personeelswerkers. Aan
de hand van deze "evaluatie" moet
de raad een beslissing nemen over
een definitieve ambtelijke en bestuur
lijke structuur in Leiden.
Wethouder Van Dam omschreef
gisteren een aantal taken van de
aan te stellen coördinatoren. "Op
dit ogenblik bestaat er binnen de
ambtelijke structuur nauwelijks voort
gangscontrole. De coördinator krijgt
mede tot taak daar op te letten.
Daarnaast zal hij moeten bekijken
hoe de huidige ambtenaren in een
nieuwe structuur beter tot hun recht
kunnen komen". Bovendien zag Van
Dam taken voor de coördinator bij
het tot stand brengen van de geïnte
greerde beleidsvoorbereiding (ieder
een die ergens mee te maken heeft
doet van het begin af aan mee - red
zag Van Dam onder meer het be
spreken en oplossen van allerlei fric
ties tussen de ambtenaren, zowel op
topniveau als aan de basis. Höppe-
ner kondigde aan het voorstel te zul
len steunen, wanneer de coördinato
ren snel zijn aan te trekken. Volgens
wethouder Van Dam moet het mo
gelijk zijn mensen voor vier jaar op
arbeidscontact aan te nemen. "Er
zijn best mensen te vinden, die er
gens iets op poten willen zetten, en
daarna weer ergens anders aan de
slag gaan".
Teruggrijpend op de discussie tus
sen de partners van het programcol
lege constateerde Pebems PvdA»,
dat er duidelijk sprake is geweest
van een verharding van de standpun
ten aan beide zijden. Van Dam ont
kende dat. "Er bestond een verschil
in benaderingswijze. En die stand
punten zijn fel verdedigd. Dat was
de moeite waard."
Raadslid Du Gardijn (PPR/PSP'
D'66), die steeds het standpunt van
zijn fractie tegenover de PvdA heeft
verdedigd toonde zich gisteravond
na afloop van de fractievergadering
niet ontevreden. "Natuurlijk heb ik
ook wat water in de wijn moeten
doen en het is zeker voor mij geen
ideaal voorstel, maar in elk geval
worden de mogelijkheden voor de
toekomst opengehouden. We zul
len de verdere ontwikkelingen zeer
nauwgezet moeten volgen, en vooral
de positie die de coördinatoren krij
gen goed in het oog moeten houden".
Vier eeuwen
universiteit
van Leiden
in Parijs
PARIJS Met een kamermu
ziekconcert door de in zeven-
tieiïde-eeuwse kledij gestoken
groep Lyra Academica die werk
van Albicastro. Fischer en Hel-
lemdaail speelde, is gisteren de
tentoonstelling „Vier eeuwen
universiteit van Leiden in het
Nederiainds Instituut in Parijs
geopend.
De drie componisten hebben al
le drie banden met Leiden ge
had en Albicastro en Fischer di
rigeerden er zelfs het orkest.
De door ambassadeur jonkheer
De Ranitz geopende expositie
toont boeken gravures en kaar
ten die de geschiedenis van de
stichting van de universiteit en
haar eerste jaren verhalen.
Daarbij wordt speciaal aandacht
geschonken aan de Franse ge
leerden die in Leiden hebben
gedoceerd, de theoloog Louis
Cappel, eerste hoogleraar Frans,
en na hem Guillaume Feugue-
ray. Joseph Scaliger (doe zijn
oosterse manuscripten en boe
ken aan Leiden vermaakte).
Claude de Saumadse, Lambert
Daneau en de hoogleraar me
dicijnen Charles Drelincourt.
Descartes heeft niet in Lead'en
gedoceerd, maar hij heeft er
wel in 1637 zijn „Oiscours de la
methode" laten drukken.
De tentoonstelling in het insti
tuut duimt tot 6 april.
Leerlingen van de Chr. Scholengemeenschap "Zuid-West" verdringen zich rond een model van
een schip. Op het ogenblik wordt er op de school een scheepvaartproject gehouden, waarbij de ver
schillende aspecten van de scheepvaart zoveel mogelijk in de lessen icorden verwerkt. Bovendien
is er een tentoonstelling ingericht, waarvan ook dit scheepsmodel deel uitmaakt.
LEIDEN - B en W van Leiden
hebben het bestuur van de speeltuin
vereniging 'Om de Doorbraak' een
brief geschreven waarin wordt ge
vraagd de speeltuin op korte termijn
te sluiten. Wethouder Tesselaar zaï
met het bestuur- van de vereniging
overleg plegen of het mogelijk is de
speeltoestellen van de speeltuin naar
een ander terrein over te plaatsen.
Zoals al eerder bekend was, moet
d»e speeltuin verdwijnen om bouw
plannen in het gebied tussen de He
rengracht en de Zijlsingel te kunnen
uitvoeren.
ADVERTENTIE
LEIDEN De tweede voorzitter had besproken. "We hebben onze
van de PvdA, J. Kessen, heeft gis- kiezers een krachtig stadsbestuur he
bbest gevonden kunnen worden teravond tijdens de fractievergade- loofd en voor een dergelijke ingrij-
in de praktijk nog maar bewe- ring van zijn pairtij, zijn ongenoe- pende stap was zeker nader over-
zen worden. gen geuit over het feit, dat wethou- leg binnen de partij nodig geweest",
der Tesselaar vorige week met de aldus Kessen, die vond dat de wet-
Vastgesteld kan worden, dat de wethoudersportefeuille heeft ge- houder voor de volgende partijver-
dreigende wolken die zich eer- zwaaidi 2onder daarvan eerst het par- gadering maar eens moest uitleggen
der deze week boven het pro- ^bestuur in kennis te stellen. Spre- op welke punten hij er nog meer
gramcollege samenpakten voor- kend namens nog twee leden van de brui aan zou geven, als ze in de
lopig zijn opgelost Het is ech- het vond Kessen het onjuist raad zouden worden aangenomen,
ter zeker niet denkbeeldig dat dreigement om
bij een praktische uitwerking zullen stappen als PPR/PSP/ Overigens vroeg Kessen af of de
van de reorganisatieplannen de j^gg samen het CDA en de WD uitlatingen wel serieus genomen
meningen tussen de beide frac- reorganisatievoorstel van moesten worden, omdat ze gedaan
Iv, tAoirnmci «n» wns Du Gardijn zou stemmen, niet eerst waren bij een glaasje. Wethouder
met de fractie en het partijbestuur Tesselaar voelde er aanvankelijk
weinig voor om op de kritiek te re
ageren, maar wilde even later wel
kwijt, dat hij de zaak zeer ernstig
had opgevat. "Ik ben wethouder ge-
worden om een aantal politieke doel
stellingen te realiseren. We moeten
ons nu als college te vaak met an
dere zaken bezighouden. Omdat je
straks ter verantwoording kunt wor
den geroepen voor wat je gedaan
hebt, moet je er ook geen geheim
van maken, wanneer blijkt, dat Je
aan die politieke doelstellingen niet
toekomt, aldus Tesselaar.
Rosé de France demi-sec
3 flessen nu 8,50
Cidre Mousseux
(teener champagne)
3 flesen nu- 6,95
Jonge Jenever Rynenburger
liter nu nu 9,75
Gilde Pils
12 halve liters 6,95
m gratis thuisbezorgd ir
Leiden en omgeving.
Donderdag koopavond
tot 9 uur geopend.
Prof. Nouwen
LEIDEN "Het huidige belasting
stelsel is niet in overeenstemming,
met het rechtsgevoel van het Neder
landse volk. Er heerst dan ook met
betrekking tot de belastingen een
vrij algemeen gevoel van onbeha
gen". Dat is de conclusie van prof.
mr. L. J. M. Nouwen, oud-hoogle
raar belastingrecht.
Prof.Nouwen sprak gisteren tijdens
een lunrhbijeenkomst van het depar
tement Leiden van de Nederlandsche
Maatschappij voor Nijverheid en
Handel, die gehouden werd in hotel
restaurant Nieuw Minerva.
Ons belastingstelsel berust op het
principe, dat „de sterkste schou
ders de zwaarste last moeten dra
gen". Maar dat is een mythe. In de
praktijk komt daar volgens de heer
Nouwen niet zo veel van terecht.
Oorzaken daarvan liggen onder meer
in het feit, dat belastingen worden
afgewenteld, en dat er op grote
schaal met de belasting gemanipu
leerd wordt.
Dat de lasten naar draagkracht
worden verdeeld, noemt-prof. Nouwen
„de mythe van de Kneuterdijk",
(daar zetelt het ministerie van Fi
nanciën - red.). Uit uitlatingen van
minister Duisenberg van Financiën
blijkt volgens hem dat de minister
ervan uitgaat, dat het belastingstel
sel in overeenstemming is met het
rechtsgevoel.
Tegenover deze opvatting stelde
de heer Nouwen echter de mening
van een aantal belasting-deskundigen
die ervan uit gaan dat er op vrij gro
te schaal belasting wordt ontdoken.
"Niet alleen "de verklaringen van de
belastingdeskundigen doen twijfel
rijzen over de mythe, dat blijkt ook
wel uit de handelwijze van verzeke
ringsmaatschappijen, banken en be
leggingsmaatschappijen. De banken
hebben de spaarbrieven aan toonder
geïntroduceerd om het zwarte geld
toch rendabel te kunnen maken, ter
wijl een maatschappij als Rorento in
feite haar bestaansrecht vindt in fis
cale grappenmakerij".
Ook aan de belastingmoraal van de
overheid zelf ontbreekt er volgens
prof. Nouwen heel wat. Dat is vol
gens hem wel gebleken uit het ge
drag van de overheid m.b.t. de zg.
"coming-backservice" (via een wets
ontwerp wilde de regering een min
der hoge belasting-aftrek van pen-
sioenreserveringen toestaan red.).
"Daarbij was geen sprake van een
bepaalde moraal", aldus de oud
hoogleraar, "het ging alleen om de
centen".
Ministerraad
beslist morgen
over Singelplan
LEIDEN De ministerraad zal
morgen een uitspraak doen over de
nieuwbouwplannen van de Leidse
universiteit aan de Witte Singel.
Dat werd gisteravond in de fractie
vergadering van de PvdA mee
gedeeld door wethouder Waal. Dat
oordeel zal mede beslissend zijn voor
wat er in de naaste toekomst met de
Rijn- en Schiekade gaat gebeuren
Het plannetje dat het CDA voor
de reconstructie van deze weg heeft
ingediend (u heeft daarover eerder
deze week in onze krant kunnen le
zen) beoordeelde de wethouder posi
tief. "Het is een charmant planne
tje en sluit aardig aan bij onze ge
dachten om er een verkeerslus aan
te leggen, nu de Galgewaterbrug
oorlopig niet gebouwd zal worden.
"Vooral met het feit dat ook het
CDA denkt aan een smal weggetje,
zijn we als B. en W. erg blij", aldus
wethouder Waal, die verder nog
meedeelde dat er schot begint te ko
men in het fietsrouteplan voor de
binnenstad. Bovendien is er waar
schijnlijk binnenkort een oplossing te
i er wachten voor de verkeersproble
men bij de Damlaan. Het college,
had het plan deze weg op te nemen
m een voorrangsroute, waartegen le
raren en oudercommissies van de
scholen in de onmiddellijke omgeving
ernstig bezwaar maakten.
Willem Breuker
en Leo Cuypers
in Hot House
LEIDEN Morgen zal het avant-
gardistisch dynamische duo Leo
Cuypers/Willem Breuker een speciaal
concert verzorgen op Jazzzolder Hot
House aan het Rapenburg (24). Pia
nist Leo Cuypers kreeg zijn opleiding
aan het stedelijk conservatorium in
Maastricht. In 1969 won hij het Loos-
drechts jazzfestival en in 1973
kreeg hij de Wessel Ilckenprijs, de
grote Jazzprijs van Nederland. Saxo
fonist Willem Breuker houdt zich on
dermeer bezig met de "muziekuitdra-
gerij' "Oktopus. Hij maakt deel uit
van het Theo Loevendie Consort.
Het concert begint om 22.00 uur. Hot
House is overigens op 28 maart en op
4 april gesloten.
ADVERTENTIE
Originele Ideens 1 Adviesprijs
donsdekbed. Ideens219.-
Speciale C.V.- WrCyfh Hulshof»
uitvoering jföfjljpjii meeneemprijs
1 persoons
135x200cm. I//"*
Vlag uit voor
universiteit
LEIDEN In de periode van 19 tot
en met 23 mei hangt de gemeente
l-eiden de vlaggen u't. Dat gebeurt
ter gelegenheid van het vierhonderd-
Jarig bestaan van de Leidse univer
siteit. Bovendien is er een bedrag
v an 4000 gulden uitgetrokken voor
het afsluiten van wegen en het tref-
ren van enkele andere voorzieningen
cm de universitaire eeuwfeestvie
ring in de stad mogelijk te maken.
LEIDEN Volgende maand be
gint een uitgebreide voorlichtings-
en inspraakcampagne die moet uit
monden in de vaststelling van het
tracé van de Schiphollijn, de nieuwe
spoorlijn tussen Amsterdam en Den
Haag, via Schiphol en Leiden. De
Commissie Tracé Schiphollijn, waar
in onder meer Rijkswaterstaat en
vertegenwoordigers van het ministe
rie van Verkeer en Waterstaat zit
ting hebben, publiceerde vooruitlo
pend daarop gisteren een nota waar
in de verschillende tracé's worden
bekeken. Weergegeven wordt welke
voor- en nadelen aan een bepaald
tracé verbonden zijn en welke kos
ten er mee gemoeid zijn. Volgens de
nota is het alternatief om de spoor
lijn in de middenberm van de Rijks
weg 4 en 44 aan te leggen niet aan
trekkelijk om een aantal redenen.
Gesignaleerd wordt, dat de aanleg
van de spoorlijn op deze wijze een
bijzonder kostbare en langdurige aan
gelegenheid wordt. Het zou erop neer
komen dat de hele autosnelweg ver
nieuwd moet worden, alsook de
knooppunten en aansluitingen. Bo
vendien moet rekening worden ge
houden met kostbare tijdelijke voor
zieningen.
Tunnels of viaducten om de weg
te kruisen zouden zeer lang worden,
terwijl het beslag op de ruimte, vol
gens de nota zeer groot za lzljn. Een
ander bezwaar is, dat het tijdelijk
omleiden van het verkeer van de
ene naar de andere rijbaan niet
meer mogelijk is. Dat ten oosten
van Schiphol deze oplossing wel mo
gelijk is gehouden en er een zeer
brede middenberm aanwezig is.
Volgens het eerste tracé, dat in
de nota genoemd wordt, zal de Schip
hollijn de Ringvaart passeren via
een beweegbare brug, terwijl de
lijn daarna evenwijdig aan de rijks
weg loopt. Tussen de Ringvaart en
Warmond zal de spoorlijn afbreuk
doen aan het landschap en vrij ern
stige schade toebrengen aan land
bouwgronden, omdat kavels worden
doorsneden. Datzelfde gebeurt met
de jachthaven "Sassenheim" en een
aanwezig kassencomplex. Het tracé
loopt bovendien bij de Warmonder-
dam door een terrein, dat als uit
breidingsmogelijkheid voor het auto
mobielbedrijf van Hart, Nibrig en
Greeve is bestemd. De gemeente
Warmond heeft tegen dit tracé be
zwaren ingediend bij de kroon.
Het tweede tracé voorziet in een
bundeling met de Rijksweg 44. De
schade van de landbouw is daardoor
minder en de kosten van grondwer-
ving zijn 1 miljoen lager. Ook de
geluidshinder is minder terwijl de
jaiühthiafven en heit kassencomplex
minder worden aangetast. Bovendien
kaïn het automobielbedrijf uitbreiden,
den."
Daarentegen zal de reconstructie
van de Warmonderdam-aansluiting
veel meer geld kosten en wordt de
aanleg door de grotere lengte van de
spoorlijn anderhalf miljoen duurder.
Het derde tracé dat mogelijk is, blijft
buiten het plassengebied, maar zal
zeer grote financiële offers vragen
bij het verwerven van de grond. Bo
vendien wordt in het bollengebied
een groter beslag op de ruimte ge
legd. De investering zal ongeveer drie
miljoen hoger zijn dan bij tracé
een, terwijl de technische werken
ongeveer twintig miljoen duurder
uiitlkoimen. Daarbij is dan nog geen
rekening gehouden met het omhoog-
brengen van een hoogspanningslei
ding op twee plaatsen.
Het vierde alternatief voor de
spoorlijn is eenüigging dichter bij
Abbenes, waardoor de geluidshinder
voor dit dorp groter zal worden en
mogelijk afbraak vain woningen aan
de dr. J. P. Heyelaan noodzakelijk
zal maken.
Tijdens het vooroverleg is ook
nog de mogelijkheid geopperd om "de
Ringvaart, de Jachthaven "Sassen
heim" en de Sassenheimervaart te
kruisen met aquaducten. De extra
kosten daarvan zijn becijferd op
honderd miljoen gulden.'
Vaststaat in elk geval dat voor de
hele Schiphollijn een beplantings
plan zal worden ontworpen.
r^®w*straal2 OMN B50357
DE BESTE KEUKENS
EN TÓCH GOEDKOOP
WAAR STAAN DIE?