"Dit Goldtfusz-orgel
is werkelijk uniek.."
Overloopfunctie
oostelijk deel
Zuid-Holland
snel afronden
R.K. Theresia
vijftig jaar
voor concerten
eindelijk
in
VANAVOND VALT
DE BESLISSING
Grote Kerk
conditie
SASSENHEIM De afgelopen
dagen speelde hij er voor de eer
ste keer op. En hoewel het geluid
van de geplaatste eerste drie re
gisters nog zeer ontstemd klonk is
Hans van Nieuwkoop, de organist
van de Sassenheimse hervormde
gemeente, nu al razend enthou-
sist. „Het is schitterend", zo geeft
hij die eerste indruk weer. „Het
is zeer de moeite waard".
Het orgel waar het om gaat is het
Cxoldtfusz-orgel, dat door orgelbou
wer Blanken uit Herwijnen op het
ogenblik in de enkele jaren al geheel
•en zeer fraai) gerestaureerde her
vormde kerk aan de Sassenheimse
Hoofdstraat wordt geplaatst. Het
orgel dateert uit 1658, is één van de
laatste scheppingen van de beroem
de orgelbouwer Hans Goldtfusz (ook
1 et orgel van de St Jan Basiliek uit
Den Bosch is van zijn hand) en
stond sinds 1883 in de Delftse Oos-
terkerk, waar het in 1904 de laatste
grondige vernieuwing onderging. Af
braak van de Oosterkerk bood de
Sassenheimse hervormde gemeente
enige jaren geleden (mede op advies
van monumentenzorg) de kans het
orgel aan te schaffen. Een orgel, dat
geheel past in de Sassenheimse kerk,
fn dat straks na voltooiing de her
vormde gemeente (bruto, zonder af
trek van eventueel door monumen
tenzorg nog te verlenen subsidies)
140.000 gulden heeft gekost.
Probleem
Nog vóórdat het Goldtfusz-orgel
li. de ks-k werd geplaatst, ontston
den er binnen de gemeente proble
men over. De toenmalige organist
Job C. de Vries kon zich door de
zijns inziens te geringe mogelijkhe
den van het orgel niet met de keus
van de kerkeraad verenigen en ver
trok Hans van Nieuwkoop, een jon
ge veelbelovende organist (eveneens
uit Sassenheim) durft de uitdaging
van het orgel daarentegen wel en
met veel plezier aan. Hij zegt: "Ik
geloof niet, dat De Vries het ins tra
inen' op zich niet goed vond. Hij is
over de te kleine omvang (éénma
nuaal) gevallen. Ik vind persoonlijk
juist dat zo'n relatief klein orgel
perspectieven heeft met name bij de
vertolking van de oudere muziek"
Hans van Nieuwkoop durft het
Goldtfusz-orgel in Sassenheim dan
ook zelfs uniek te noemen. "De klank
is zonder meer zeer fraai. De drie
van de uiteindelijk in totaal tien re
gisters zijn al voldoende om de ge
hele gemeente te begeleiden. Ik stel
me dan ook voor. dat je met tien re
gisters een orgel met een wat ruige
klank hebt Niet alleen de klank,
ook het orgel zelf. maakt de Sassen
heimse Goldtfusz uniek
Van Nieuwkoop: "Wat er nu in is
geplaatst dateert allemaal nog uit
1657 Wat er de komende dagen nog
in wordt geplaatst zal ook voor zo'n
zestig not zeventig procent nog
authentiek zijn. Er Komen enkele
nieuwe stukken in, maar die zijn ge-
copieerd naar het oude materiaal.
Uniek is zonder meer ook de oude
vindvoorziening. Het eerste instru
ment in Nederland dat hier weer
NIEUW-VENNEP De gemeen
telijke brandweer moest dinsdagmid
dag uitrukken naar de bejaarden
woningen aan de Westerdreef in
Nieuw-Vennep. Een blinde bejaarde
vrouw had in de keuken een petro
leumstel omgegooid, waardoor de
keuken vlam vatte. Dank zij de bu
ren werd erger voorkomen.
De brandweer verrichtte de na
blussing, de schade bleef tot rond
de 2000 gulden beperkt
twee spaanbalken die door een zo- aen aangezet, maar wanneer je bij
genaamde orgeltrapper bediend moe- zondere stukken of concerten hebt,
ten worden. Er is ook een motorische ^al ongetwijfeld een orgeltrapper, wie
mogelijkheid voor die windvoorzie- uat ook gaat worden, worden inge-
r-ing ik neem aan dat bij de meeste rchakeld. Je krijgt dan nog meer de
kerkdiensten die motor wel zal wor- oorspronkelijke klank terug'.
Ir. De Boer, directeur PPD
LEIDEN/ALPHEN/DEN HAAG afgerond" Met die mening, verkon-
De overloopfunctie die het ooste- riigd door PPD-directeur ir. N A. de
lijk deel van Zuid-Holland heeft Boer, gistermiddag tijdens de ver-
het verstedelijkte westeliike eadering van de provinciale commis-
SASSENHEIM Een kienavond (24 maart) en een uitgaansdag
(29 mei) vormen de verdere onderdelen van het programma, dat de
Sassenheimse r.k. damesvereniging Theresia dit seizoen verder mede
ter gelegenheid van het gouden jubileum nog zal afwerken. Vijftig
Jaren, die officieel althans op 30 maart zullen worden afgesloten,
maar die rond deze datum zijn en worden herdacht.
De dames vereniging Theresia is vijftig Jaar geleden gestart als
onderafdeling van de toenmalige K AB - vrouwenbondTheresia was
van oorsprong uit een zogenaamde retraite-vereniging, die pas in
de laatste Jaren van haar bestaan een andere doelstelling heeft ge
kregen. Met het sluiten van de retraitehuizen (Noordwijkerhout
was Jarenlang dé plaats voor Theresia) en een steeds verdergaande
terugloop ln het ledental (in de bloeiperiode van voor de tweede
wereldoorlog bijna 200) was de ombuiging naar een gezelligheids
vereniging mét bezinningsaspect een noodzaak en tevens een suc
cesvolle zaak.
De vereniging telt momenteel alweer bijna evenveel leden als in de
bloeiperiode. Van die rond 175 hebben er twee alle vijftig Jaren
meegewerkt: mevrouw Van der Zwet^Van Vliet en mevrouw
WaasdorpGerritse. Mevrouw Van StelnVan Velzen heeft er van
die vijftig slechts één gemist.
Tijdens de eerste feestelijke bijeenkomst was er voor deze drie trou
we leden een herinneringstegel. Een aandenken, dat overigens ook
voor 53 andere leden was weggelegd, die twintig of meer Jaren
Theresia hebben meegemaakt.
In de geschiedenis van de vereniging heeft mevrouw De Zwart
Van der Meyden een belangrijke rol vervuld. Bijna veertig Jaar lang
maakte zij deel uit van de vereniging tot zij ln november 1972 over
leed. De laatste tien jaren was zij presidente geweest. De r.k. dames
vereniging Theresia wordt momenteel geleid door mevrouw Wiüte-
man—Van Veelen. Het bestuur bestaat verder uit mevrouw Ver
beek en mevrouw Hoogervorst als resp. secretaresse en penning
meester esse.
de ruimtelijke ordening,
wera de GS-opvatting dat de groei
•an gemeenten als Alphen moet
v. orden afgeremd nog eens versterkt.
De PPD-directeur stelde vast dat in
ae nota over toekomstige bouw-Dlaat-
sen voor woningen in Zuid-Holland
Let oostelijk deel van de provincie
ontbreekt "Terecht", volgens prof.
De Boer. "omdat wij voor het groe
ne hart geen functie zien met be
trekking tot de verstedelijking van
de Randstad. Het gaat hier overi
gens om ontwikkelingen die Je niet
direct een halt kunt toeroepen". Hij
vond dat gemeenten als Alphen.
Woerden en Gouda hun eigen taak
m dit gebied hebben. "De stadsge
westen moeten hun eigen boontjes
maar doppen en hun problemen
niet doorschuiven naar andere ge
bieden"
Statenlid Brokking (AR) informeer
de welke mogelijkheden de provincie
heeft om die overloop van het wes
ten naar het open middengebied te
vocrkomen. GS-lid Borgman erken
de niet ailtüd even efficiënte middelen
ter beschikking te hebben om het
dichtslibben van het groene hart te
gen te gaan
'Ondanks het ontbreken van toe
komstige bouwlokaties zullen er toch
nog wel wat woningen in het open
middengebied gebouwd worden. Er
bestaan nog tal van plannen. Maar
we moeten oppassen dat daar niet te
veel gebouwd wordt", aldus Borgman.
In de eerste fase van het onderzoek
naar bouwlokaties was er een ge
pland op de grens van het open
middengebied, namelijk Moordrecht.
'Maar die werd al snel afgevoerd op
zeer goede gronden", aldus de ge
deputeerde.
Het 'Sassenheimse' Goldt
fusz-orgel, daterend uit 1658
en indertijd gebouwd voor
1065 gulden (exclusief 450
gulden die de orgelkast verg
de), heeft de volgende dis
positie: Manuaal C-f"'; 1
Prestant 4 vt; 2. Gedekt 8 vt;
3. Roerfluit 4 vt; 4. Octaaf 2
vt; 5. Quintfluit 11/3 vt; 6.
Tertiaan 2 sterk bas; 7. Sex-
quialter 2 sterk diskant; 8.
Mixtuur 3 sterk; 9. Cornet 5,
pedaal omvang C-d'; 10.
Trompet 8 vt
T wintigduizend
voorntjes van
Petteplas
overgeheveld
naar de Gouwe
WADDINXVEEN Ongeveer
tw!nw",d,1<'",nd voorntjesonder
maats) zijn van de Petteplas
overgebracht naar de Gouwe.
De maatregel werd inomen om
een beter "leefmilieu" voor de
vissen te creëren.
Het verzoek hiertoe was gedaan
door de hengelsportvereniging
"Waddinxveen". Al een aantal
iaren klaagden vissers, dat er
in de plas te veel ondermaatse
vissen zitten. Na een proefbevis-
sins door biologen van het mints
terie van Visserij, twee jaar tre-
leden, werd dit bevestierd Het
grote aantal voorntles in de Pet
teplas. zo zeiden de deskundigen
vertoonden degeneratie ver
schijnselen, doordat het water
overbevolkt was.
Men adviseerde deze He*ne
vissen te verwijderen. Vorige
we«*k werd dit o-ed^r» 'et be
hulp van 'n net, dat onder span
nine elektriciteitr stond, werden
de vissen verdoofd, uit het water
gehaald en overgebracht naar de
Gouwe.
Deze wijze van bevissing wordt
de laatste jaren vaak toegepast
en heeft als voordeel, dat ln veel
gevallen vissterfte wordt voorko-
Hans van Nieuwkoop, organist Sassenheimse Hervormde Gemeente
WOENSDAG 12 MAART 197Ï y.
Experimenteren
KATWIJK De afdeling Katwijk
Rijn van de Anti Revolutionaire
Kiesvereniging "Nederland en Oran
je" heeft gisteravond besloten om
een fusie aan te gaan met de af
deling Katwijk aan Zee. Vanavond
zal de afdeling Katwijk hier over
eveneens een beslissing gaan nemen.
Met iets van weemoed in zijn stem
sprak gisteravond voorzitter J.P. Dijk
stra zijn slotwoord. In zijn korte te
rugblik merkte hij op dat deze kies
vereniging die in 1888 werd opge
richt de laatste Jaren aan kracht en
belangstelling heeft verloren. Een
fusie met de zustervereniging in
Katwijk Zee werd dan ook onver
mijdelijk genoemd.
Tegenwoordig moet gedacht worden,
aldus de kiesvereniging, in grote een
heden en partijen. Van de kant van
de "Binders" bleek er geen enkel
probleem te zijn. Wat hen betreft
kan het samenspel beginnen. Van
de leden waren er, vóór de door het
bestuur gestelde datum, geen bezwa
ren binnengekomen, en er kon dan
ook een bespreking gevoerd worden
met de zustervereniging. Op deze
gecombineerde vergadering werd be
sloten om de jaarvergaderingen van
deze maand de mening van de leden
te vragen. Vóór vanavond mag er
daarom nog niet gesproken worden
over een officiële fusie. Mocht de
kiesvereniging in Katwijk aan Zee
vanavond positief beslissen dan wordt
de naam van de nieuwe vereniging:
Anti Revolutionaire Kiesvereniging
"Nederland en Oranje Katwijk".
Ook werd gisteravond nog even ge
sproken over de C.D.A. statuten (de
landelijke), en over de samenstel
ling van de kandidatenlijst.
Twee schriftelijke stemmen wer
den uit naam van de afd. Katwijk
Rijn naar het hoofdkantoor in Den
Haag, gestuurd.
Verheugd was men met de goede
verstandhouding in deze landelijke
C.D.A. Gegist werd naar de toekomst
in Katwijk: zou het hier ook moge
lijk zijn. De CCP voldoet maar er
zal toch gewerkt moeten worden
aan een C.D.A. samenstelling. Alles
hangt af van het standpunt van de
C.H.U. Katwijk aan Zee: kan de C.
H.U. de K.VP. tolereren en anders
om? Bekend is dat de Christelijke
Combinatie Partyen er geen twist
punt van hebben gemaakt. En de
A.R. piekert er niet over om de
K.V.P. te laten vallen.
NOORD WIJK Voor Halleluja/Cantate Domino, onscheid
bare eenheid van eeri Katwijks en een Noord wij ks koor, is het
een eer de eerste grootgebruiker te hebben mogen zijn van de
magnifiek herstelde Noordwijkse Grote Kerk (zie foto boven).
Gevolg werd dat de Katwijkse uitvoering er door verviel. Pas
met Pasen staat het monument weer ter beschikking voor de
eredienst. Maar wat kon in de Lijdensweken zinniger zijn dan
een Matthaus-Passion, die terugvoert naar een ook extra ker
kelijke dienst in Bach's Thomaskirche in Leipzig. Dat het ge
bouw uitverkocht zou zijn (1000 a 1100) stond wel vast. Twee
garante gemeentebesturen patroneerden en het publiek was
van overal.
sitief: organist Tijn van Eijk. Eeu
wig goed.
De coupures zijn niet ingrijpend
talrijk. Waarom dan niet liever de
volledige Passion?
KEES VERHOEF.
Officier van Justitie:
"Alphenaar was
rijdend biervat"
Met niet minder dan 2.84 promille
alcohol in zUn bloedreed een
46-jarige chauffeur uit Alphen met
een door hem bestuurde auto op
29 november van het vorig jaar over
de Nic. Beetsstraat. Op het kruis
punt verleende hij geen voorrang
aan een van rechts komende auto.
waarvan de bestuurder een botsing
wist te voorkomen.
Na een eis van twee weken ge
vangenisstraf en 1V2 jaar ontzegging
van de rijbevoegdheid, veroordeelae
de Haagse politierechter verdachte
tot tien dager» gevangenisstraf en
een soortgelijk feit reeds eerder voor-
waairbij dan nog komt een week ge-
vangeniss:raf, die ae Alphenaar
een soortgelijk feit reeds eerer v
waardelijk werd opgelegd.
De chauffeur brengt vanwege tij
delijke invaliditeit als gevolg vau
een auto-ongeval, zijn tijd veelal
door met kaarten, hetgeen dan mee
bier drinken gepaard gaat. De be
wuste dag zou hij plm. 12 glazen
bier hebben gedronken. Daarna be
gaf hij zich naar huis. 'Verdachte
was een rijdend biervat,' constateer
de de officier van justitie. H« is op
die manier een groot gevaar voor
andere weggebruikers.
De verdediger, mr. Bekker, zette
de persoonlijke moeilijkheden waarin
verdachte verkeert, uiteen en be
pleitte clementie De Alphenaar vroeg
in het bezit te worden gelaten van
zijn rijbewijs, maar daar ging d9
rechter niet op in.
De algemene vraag was naar de
akoestiek. De restauratie is nog niet
volledig voltooid, het getimmerde
6Chot op de koorafscheidingslijn deed
het vooraanzittende orkest schuil
gaan en ontnam het visueel contact.
Dat alle stemmen bloeien wilden
6tellen we niet, het werd wat strak en
galmloos. maar dat verdraagt Bach
beslist. Er zal vast meer sonoriteit
aanzweren, als de kerk leger is. De
doorzichtigheid van het stemmen-
weefsel van de strijkers had door een
een ander te lijden, maar onbetwist
baar is dat het Gewestelijk Orkest
beter dan ooit op deze passieparti
tuur was voorbereid, terwijl de obli
gaatspelers het waarlijk subliem héb
ben volbracht. Dat was het best af
te meten aan de sopraan-aria
A us Liebe will mein Heiland
sterben van Annette de la Bije, waar
in Bach de sopraan met één fluit
laa duelleren met slechts een on
dergrond van twee hobo's als stoffe
rend acccompagnato. Geen basso. De
sopraan deed het ideaal Automa
tisch haast stelt men naast deze aria
het Erbarm' es Gott van de alt. Alt
was de ongeveer 20-jarige Joke de
Vin, voor het eerst in een Passion ge-
engageerd. Haar techniek, gelet op
de evenwichtigheid van de stemmid-
delen is onweerlegbaar deugdelijk
ontwikkeld, er is van natuurbe-
gaafdheid sprake, het timbre is mooi
en men kan niet eens zeggen dat de
geestelijke rijpheid nog in het
verschiet ligt.
Een paragraaf in de Passion, die
Bach als een uitzonderlijk tableau
Inlast (als alles "vollbracht" is en
met Mein Jesu gute Nacht de graf-
zang door Coro II wordt ingeleid, is
het toevoegen na elkander vaneen
afscheidsgroet door bas, tenor, alt en
sopraan. Bas Hans Zomer had al
door heel het werk een volmaakte
zangstijl betoond, tenor Simon v.d.
Geest daarentegen een wat zwakke
re, vagere, minder draagkrachtige
expressie, zij het vakkundig gefun
deerd. De bas John Bröcheler had op
alflen de ruimheid van klank voor en
de majesteit in de stemvoering, die zo
veel waarde hebben voor de Chris
tus-rol. Maar in een Passion van
nog groter belang is de evangelist. Hij
is als recitant met de dirigent de
man, die de regie voert en dat vol
voert tenor Chris van Woerkom mees
terlijk.
Nu leken we koor en dirigent te ver
geten. Voor een koor, waarin weinig
of geen muziekschoolonderricht ver
borgen zit, is hier een hoog niveau
bereikt. Juist dan valt een onregel-
matigheidje (er waren er enkele in
het eerste deel) de kenner op. Het
slotkoor eerste deel hebben we gaver
in de voegen gekend. Maar daar staan
prachtig realistisch gepunteerde
volkskoren tegenover en een feilloze
uitwerking van de meerstemmigheid,
bewijzen van een aanmerkelijk ge
vorderde koorcultuur. Dat voor een
dirigent als Johan Admiraal geen
conflictspanningen met het orkest
ontstaan in een zo riskante onder
neming siert hem. Een contingent
Katwijkse "Lenteklokken" van Dirk
van Vliet versterkte gewoontegetrouw
de kor aa Ir egel waarbij Bach 'ripiënis-
ten" verlangt. Dat liep geolied. Eén
medewerker, waarnaar de dirigent
geen omkijken heeft, is de onmis
bare geroutineerde man met het po-
Burgerlijke stand
van Leiden
GEBOREN:
Geerlof Willem zn v D. Tukker en
H W Koelewijn; Anthonia Pieter-
nella Maria dr v A L Bijleveld en
C E de Mooij; Maria Johanna dr v
A van Ees en J van Delft; Basttaan
zn v R W J Visser en W J vau
Houten; George Léon Raoul zn v
A A M de Groot en D C Bolstier;
Thalia Pauliene dr v C A M Zwet
sloot en T A W Versteege.
OVERLEDEN:
M H C Zuidema (3'A maand) doch
ter; L G Hoogervorst (51) man; P
van Wens veen (86) man.
GEHUWD:
A R van de Weert en E J W Spie-
OVERLEDEN:
M van Andel (89) vrouw; J G van
der Sluis (84) main. H K Hoogeveen
(91) vrouw; C van Dijk (77) vrouw.
ONDERTROUWD:
D A Smit en E M Paull.
Fusie kiesverenigingen Katwijk
Organist Hans van Nieuwkoop -
vorig jaar onderscheiden met de
Prix d'Excellence - hoopt met het
Goldtfusz-orgel in Sassenheim meer
te kunnen gaan doen dan louter het
begeleiden van de gemeente bij de
kerkdiensten. Hij zegt: Het plan is
ei zeker om méér te gaan doen. In
het begin zal het nog wel experi
menteren zijn. Je weet ook niet hoe
ae belangstelling in Sassenheim ligt
toor een aantal concerten. Wellicht,
en in die richting hebben we ook al
wat gedacht, is het mogelijk een
concertserie te plannen in het ka
der van de Haarlemse orgelmaand.
..'e hebt dan ook kans op meer lan
delijke belangstelling. Het instrument
is die belangstelling zeker waard'.
Wanneer het orgel in Sassenheim
voor de eerste keer te beluisteren
valt is nog niet met zekerheid te
zeggen. Oorspronkelijk was het de
bedoeling, dat volgende week vrijdag
(21 maart) de ingebruikname met
een kerkdienst zou geschieden. Bij
de (af) bouw heeft zich de afgelo
pen weken evenwel enige vertraging
voorgedaan. Hans van Nieuwkoop:
'Er waren diverse oorzaken. Zo is er
bijvoorbeeld erg lang nagedacht o-
ver de oorspronkelijke kleur van het
orgel. In de loop der eeuwen zijn
er verschillende lagen over elkaar
aangebracht. De analyse is een lang
durige zaak geweest'. En de heer
Stehouwer, de man op de (ook fi
nanciële) achtergrond van de restau
ratie (ook het kerkgebouw indertiid):
'Ook de constructie van de orgelga
lerij baCOustrad?) en d-e afwer
king ervan heeft vertragend gewerkt.
Maar we dachten dat half april ze
ker een haalbare zaak is. 'En over
de financiële aspecten: 'Zowel voor
orgelkast, orgelgalerij als voor het
pijpwerk is door de hervormde ge
meente van Sassenheim een bijdra
ge gevraagd aan Monumentenzorg.
We hebben hier nog geen officiële
antwoorden op ontvangen, maar de
verwachtingen zijn positief. We heb
ben goede hoop. dat de netto-kosten
voor de gemeente tot onder de ton
zullen dalen. Nog een hele opgaaf
voor de gemeente, maar we hebben
er dan ook wél een uitzonderlijk
mooi orgel voor. De verwachtingen
waren hoog gespannen, maar de re
aliteit overtreft tot nog toe die ver
wachtingen'.
Concerten
Hoe die 'werkelijkheid' uiteindelijk
zal zijn kan de Sassenheimse her
vormde gemeente (en ook alle ande
re belangstellenden) de dag na de
officiële (kerkelijke) ingebruikname
ook komen beluisteren. Hans van
Nieuwkoop: Het is de bedoeling dat
we 's zaterdags een vier tot vijf
korte concerten met toelichting ge
ven. Ik doe die mini-concertjes van
elk een half uur dan ook niet alleen.
Dat gebeurt samen met Klaas Bolt,
de Haarlemse adviseur bij deze or
gelbouw'.
