„Contacten met
burgers zijn
noodzakelijk"
A.O.W. en
pensioen
Praten
over de
raad (1)
H. A. C. Branderhorst
Raadslid Henk Woelders (PvdA): „Ik schiet nog te korf
Renteloze leningen
Turks hapje voor de scholieren
LEIDSE SPAARBANK
ZATERDAG 8 MAART 1975
LEIDEIN „Ik vind dat je aan een raadslid hoge eisen mag stellen. En als ik naga of
ik zelf aan die eisen voldoe, moet ik tot de conclusie komen, dat het nog niet het geval
is. Ik schiet op dit ogenblik als raadslid tekort". Henk Woelders is nieuw in dé Leidse
raad en na zes maanden in de PvdA-fractie te hebben meegelopen, komt hij tot deze
voor zichzelf zeer kritische beschouwing. Zo kritisch dat hij zelf al overwogen heeft, zijn
plaats maar in te ruimen voor een ander.
HU heeft er gesprekken over ge
voerd met de reet van de fractie.
Voorlopig is besloten, dat hU tot ok
tober deel zal blijven uitmaken van
de fractie. Dan zal het van beide
kanten opnieuw bekeken worden.
Dan ook verwacht hij inzicht te
hebben In de eisen die zUn dagelijks
werk aan hem stelt. Dan zal hU
waarschijnlijk ook een afgewogen
antwoord hebben op de vraag of hU
zichzelf een bekwaam raadslid vindt
of niet.
Henk Woelders heeft zich in de raad
doen kennen als iemand, die het
naadje van de kous wil weten. Scher
pe vragen waarop hij geen halve
antwoorden wil hebben. Henk is
geen gemakkelUke Jongen, wordt er
gezegd. Maar dat wil hij ook niet
zUn. Niet voor anderen, maar ook
niet voor zichzelf. Want, zegt hU, als
je raadslid bent moet Je het ook
goed doen. Je zit er per slot van re
kening niet voor Je zelf. Het heeft
me altUd erg verbaasd, dat ik kan
didaat werd gesteld voor het raads
lidmaatschap, terwijl ik de Leidse
situatie niet kende. Ik had wel ge
noeg ambities om het te doen, maar
aan de andere kant zag ik er tegen
op als een berg.
Als ik mijn functie in de raad moet
omschrijven zie ik mezelf als een
technisch raadslid. Ik ken door mijn
studie en mUn werk de taal van de
ambtenaren. Ik weet hoe bepaalde
nota's worden gemaakt. Die ervaring
heb ik opgedaan in een aantal ge
meenten waar ik onderzoekingen
heb verricht. Op de buitenwereld
maak ik waarschijnlijk een rationele
indruk, maar wat bü mij ontbreekt
is de emotionele betrokkenheid. Op
dat punt ben ik tot nu toe mislukt
als raadslid.
Door
Bram van Leeuwen
MUn motieven om ondanks het ge
brek aan plaatselUke kennis in de
raad te gaan zitten is d"t ik zelf
uit een arbeidsmilieu kam. Ik heb
gemerkt dat Je erg veel moeite moet
doen om andere milieus te begrijpen.
Je hebt in een fractie mensen nodig
die de taal van de arbeiders begrij
pen.
Op dat punt vind ik Ar ie Verboom
er~ sterk. Het is ook de reden waar
om ik hem een goede wethouder
vind. Het gevaar is alleen dat je van
Je eigen milieu vervreemdt doordat
je de taal van de tfechnici en de
ambtenaren gaat spreken.
"oor iemand die in de raad zit is
het noodzakelijk dat hij contact
heeft met de burgers. En daar heb
ik op dit ogenblik geen tijd voor.
Mijn huidige werk Woelders is
provinciaal liispraakooördlnator en
begeleidt de streekcommissies, die het
nieuwe streekplan Zuid-Holland-
West voorbereiden laat dat niet
toe zonder mijn gezinsleven in de
waagschaal te stellen. En dat wil ik
echt niet.
Voordat ik eraan begon dacht ik:
op een dag plaats ik een adverten
tietje in de krant en daarin zet ik:
Ik ben raadslid Henk Woelders en
op die en die dag kunt u me daar
bereiken met uw problemen. Dat is
me toen afgeraden. Het raadslid
zijn boeit me enorm, en vooral die
kant naar de burger toe lijkt me
geweldig interessant. Voor een raads
lid als Houtman heb ik een grote
bewondering. Wat die in zijn eentje
klaar stoomt.
Eerste fase
Om meer tijd te hebben voor de
raad zou ik eigenlijk een andere
baan moeten hebben". Maar als hij
de zin heeft uitgesproken, komt hij
er direct weer op terug. „Ik geloof
niet dat ik het zou moeten doen
want ook die voorbereiding van het
streekplan boeit me geweldig. Wij
zijn nu bezig met de eerste fase van
de inspraak, waarbij je over en weer
moet zorgen dat die inspraak tot
zijn recht komt. En mocht dan na
vier vijf jaar blijken dat die hele
inspraak niet tot zUn recht is ge
komen dan heb je er in elk geval
voor gezorgd, dat weer een groep
mensen vertrouwd is geraakt met
de ambtenarenwereld en de besluit
vorming. Dat is winst.
Zijn werk voor het streekplan ver
hindert hem op dit ogenblik de we
kelijkse fractievergaderingen van
zijn partij bij te wonen. Henk Woel
ders ziet dat als een groot nadeel:
„Ik zit de ene week bU de streek-
commissie Westland en de andere
week bij de streekcommissie Leiden.
Ar ja (de vrouw van Henk Woelders
red.) is dan wel fractie-assisten
te, maar ik vind dat je er zelf bij
moet zitten. Als er zaken aan de
orde komen, waarmee je het niet
eens bent, moet er de mogelijkheid
zijn om van gedachten te wisse
len. Nu slik je de dingen vaak in.
Binnen de fractie is het werken
erg plezierig. Het is een groep men
sen, die op dezelfde golflengte zit
en we slikken beslist niet alles voor
zoete koek. Bij de voorstellen van
BOO (begeleidingscommissie voor de
gemeentelijke reorganisatie red)
was dat een duidelijk voorbeeld. Jit
(collega-raadslid Peters - red) en
ik, hebben toen, dacht lk, een goed
standpunt ingenomen. Dat is ook wel
gebleken uit de ontwikkelingen. De
nota Van Dam ademt duidelijk de
haalbaarheid.
Informatiegat
Wat mij soms ook wel eens Irri
teert is het „gat" op het punt van de
informatie tussen de fractie en de
wethouders. Het is logisch, dat een
wethouder bij een bepaalde kwestie
een straatlengte vóór ligt. Als een
raadslid dan iets vraagt wordt er van
uit die hoek wel eens gegrinnikt.
Maar een wethouder moet niet doen
alsof een opmerking geen moer voor
stelt. Het feit, dat het raadslid iets
vraagt, maakt de zaak belangrijk.
De enige man van onze fractie,
die vrijwel alles weet is Leo Meijer.
Als raadslid zou je ook geregeld de
B en W-vergaderingen moeten be-
ïoeken. Want het verslag, dat je in
de fractie krijgt is maar een slap af
treksel. Je krijgt de besluiten te ho
ren, maar je mist de discussie waar
op dit besluit is gebaseerd. Gelukkig
zijn er in de fractie mensen die
door hun lange lidmaatschap goed
op de hoogte zijn. Jo van der Horst
bijvoorbeeld.
ZUn oordeel over het college vat
Henk Woelders in een soort formule:
"Het is een stel aardige jongens
met een paar intellectuele uitschie
ters, een oude politieke rot in het
vak en iemand die in raadselen
spreekt. Zoek nu zelf maar verder uit,
wie ik er mee bedoel...". Over de WD
en het CDA: "De oppositie vind lk
erg loyaal. Ik moet er wel eens om
lachen. Je merkt dat er standpun
ten worden ingenomen ten gerieve
van de achterban. Men moet zich
nu eenmaal af en toe afzetten te
gen de PvdA. De grote fout van Dries-
sen is dat hij meer let op wat uit on
ze hoek komt dan uit zijn eigen frac
tie. Ik vind dat je je vooral 't eerste
jaar niet moet laten imponeren door
de stellingname van Je politieke te
genstander. Je moet Je eigen weg
gaan.
Ik ben het soms wel eens met Stro-
ink, maar dan houd lk mijn mond.
door Paul Wolfswinkel
Heylenius Annus Catharinus
CHaoky') Brandenhorst werd
op 29 mei 1916 in een boerderij in
Genderen (Brabant) geboren.
Toen hU 4 j. was gingen zUn ou
ders scheiden en samen met een
broer en 2 zusters vertrok hU met
zijn moeder naar Laren. Lagere
school en gymnasium volgde hij
in Hilversum. In 1935 vertrok
Hacky ('Ja, zo noemden ze me.
Nu nog. Alleen een oude tante
noemde me weieens Leen. Ook in
mijn studententijd zeiden ze: "Jij
bent Hacky. En dus ben ik Hac
ky"). naar Amsterdam en ging er
rechten studeren aan de VU. In
1941 studeerde hij af. Werkte ver
volgens tot 1941 in Deventer voor
econom'che zaken. De honger
winter bracht hij in Hilversum
door en na de bevrijding ging hij
weer naar economische zaken,
"maar ik kon niet werken in een
ambtelijk apparaat. Ik ben toen
secretaris geworden van de tuin
bouworganisatie van het Land
bouwschap, maar ja, dat deed me
ook niet zoveel. Ik besloot om ad
vocaat te worden in Den Haag.
Dat heb ik zo'n zeven jaar ge
daan. Maar jongen, ik raakte
gewoon overwerkt. Ik deed ont
zettend veel. Via via ben ik toen
hier adjunct-secretaris van de
Kamer van Koophandel gewor
den. Dat was in 1956. Ik zeg al-
tUd zo: „Ik ben de directeur en
mijn voorzitter is de gedelegeerd
commissaris. "En het is hier leuk
hoor. Leuke Jongelui" ("Met dat
laatste woord bedoelt Brander-
norst het personeel. Eén van de
woorden, die alleen door hem kun
nen worden gebruikt. En ook nie-
over1sfie daar 1,008 01 verbolgen
Branderhorst trouwde in 1943
net een Friezin. Heeft vier doch
ters en woont in Oegstgeest.
Het is een opmerkelijk vriende-
lyk mens met inmrddete bekend
geworden maniertjes. Spreekt
consequent de mensen met "je"
"Jij" aan. Sinds jaar en dag
draagt hU geen stropdas maar
een butterfly.
"Dat wappert nooit in de soep
en je kunt het zelfs in het donker
omdoen. Het is het principe van
de schoenveter. Ik heb er mis
schien wel vijftig".
De secretaris van de KvK werd
op 'n maandag gevolgd. Een dag
in de week waarin het REP (Re
gionaal Economisch Plan) rap
port verscheen. Tijdei» die maan
dag zie ik ook mr. Zweerts, de ad
junct-secretaris en drs. Van Keu
len, eveneens een stafmedewer
ker.
Om 9.30 uur komt mevrouw De
Bock binnen. Zij is de conciërge
van het gebouw en woont er ook.
Ze komt even horen wat er in de
komende week allemaal te doen
staat. 'Voor haar heb ik ook een
telefoon in de lift laten maken,
zodat ze, als er iets gebeurt, on
middellijk de buitenwereld kan
alarmeren. Stel dat ze blijft han
gen, 's avonds laat Dan zou dat
pas de volgende morgen worden
ontdekt".
Met haar bespreekt Brander-
horst wie er komen en wat er
dan gebruikt gaat worden.
Tussen kwart voor tien en tien
uur komt mej. Hamann, de sec
retaresse, binnen met de post. Al
le post. Alle brieven die binnen
komen, worden door Brander
horst zelf bekeken en doorge
stuurd. "Dan weet ik tenminste
wat er is binnengekomen en wa t
er gaande is".
Tien uur: koffie en een gesprek
over het avondwerk van Brander
horst. "Ik ben gemiddeld een
avond per week thuis. En het
weekeinde natuurlijk. Zaterdags te
gen een uur of vijf drink ik een
borreltje en dan komen de doch
ters, voor zover ze thuis zijn, ook
binnen. Ja, het is wel eens zo dat
ze vragen of ze me ook nog eens
bij daglicht zien. Het is vaak ver
gaderen en praten en praten. Al
die troep".
Het woord "troep" is evenals
"uienpan" en "er zit een brom
vlieg in mijn hoofd" des Brander-
horsts. Directe medewerkers ge
bruiken het net zo te pas en te
onpas. Troep kan een zeer zinni
ge uitdrukking zijn, hoewel dat uit
gesprekken nauwelijks blijkt,
voor een leek. Later op de dag als
het gehele personeel (sorry: de
jongelui) is verzameld, hoor je
het geregeld.
Tegen half elf komt een jacht
bouwer uit Woubrugge om te ver
tellen dat hij de bedoeling heeft
makelaar te worden bij de ver
koop van tweedehands jachten.
De vraag naar jachten is erg
groot, maar de mensen hebben
er vaak geen jota verstand van.
Hij is deskundig en zou dus kun
nen adviseren. Er volgt een uit
gebreid gesprek over allerlei ty
pes boten en de zeiltermen vlie- r
gen door de kamer heen. Er wordt
afgesproken dat de man over een
aantal maanden zal worden opge
roepen om te verschijnen voor een
commissie, die zal uitzoeken of
zijn verstand van schepen inder
daad groot genoeg is.
Het gesprek duurt vrij lang en is
wederzijds informatief. Brander
horst neemt er speciaal alle
moeite voor.
Om kwart voor twaalf komen
stafleden en een stagiaire het een
en ander bespreken over een en-
quete. Er worden ook enige "be
roepsroddels" uitgewisseld waar
bij tersluiks op mij wordt gelet.
Ik mag dan wel de hele dag mee
sjokken, maar alles zwart op wit
zetten is natuurlijk ook niet de be
doeling. Tegen twaalf uur gaat de
beroemde geheime deur in de
boekenkast open (de deur die in
de kamer van elke hoogwaardig
heidsbekleder te vinden is) en het
teakhouten ijskastje komt bloot.
Jenever en sherry vinden hun
weg.
Klokke half een vertrekt Bran
derhorst naar een lunch van de
Rotary. Zweerts, Van Keulen en
ik naar "De Turk", alwaar we in
het achterzaaltje biefstuk/brood
eten. En praten tot bij half drie.
Een gesprek dat wordt bijge
woond door iemand van het mid
den- en kleinbedrijf, die op een
dermate technische manier "mo
dellen" zit te verklaren en uit te
leggen aan Van Keulen, die er
alles van begrijpt, dat het voor
Zweerts en mU 'n collega priet
praat lijkt te worden. Angelsak
sische termen vliegen ons om de
oren en wanneer me wordt ge
vraagd (met een verontschuldi
ging) of ik het begrijp, zeg ik vol
mondig nee. Ik ben bang dat het
rapport over het REP eveneens
in deze terminologie is geschre
ven en voor de buitenstaander
niet te pruimen. Dat steekt. Om
standig wordt verteld dat er met
rode balpen is geschrapt en ver
duidelijkt. Daarna nog eens met
een groene. En de woorden die
helemaal niet te vertalen bleken
(sic), *ijn opgenomen in een (uit
klapbare) lijst, achterin het rap
port.
Conclusie: wetenschap kent
geen simplisme en zal het ook
nooit kennen.
Na de praatlunch de vraag:
"wat doen jullie nou eigenlijk?"
Dat wordt moeilijk. Er is eigen
lijk één term: belangenbeharti
ging van het bedrijfsleven. Toe
zicht houden of er wel efficiënt
wordt gewerkt. "We hebben een
a-politieke functie. We zijn ook
geen overheid. Het is bij ons een
economische kennis die speelt. In
de trant van wat, waar en hoe
doen we iets. Je bent als KvK ee
deel van het geheel en je moet
met maatschappelijke factoren
rekening houden. Bij het C en A-
debat hebben we geen politiek ad
vies gegeven, alleen vanuit het
economisch gezichtspunt hebben
we wat op papier gezet. Dat
doen we."
Het nare van het vak vindt hij
"het overdragen van je eigen in
zichten. Dat gaat vaak moei
zaam. En om telkens te moeten
zeggen: "en nou moet het gebeu
ren" is vervelend en moeilijk.
'Het fijne is dat mensen zich
interesseren. Laatst had ik een
gesprek met een arbeider, die zei
dat hij iets van ons had gelezen,
er geen sodemieter van begreep
en toen het woordenboek heeft
genomen om het uit te zoeken.
Nou joh, dan smelt ik helemaal.
Dat is geweldig. Mieters. Mensen
die ergens moeite voor nemen."
Vroeger reed Branderhorst veel
paard; tegenwoordig is het zei
len. Een eigen huisje, samen met
een kennis, op De Kaag. Leest
boeken met een filosofische toon
("Ik wil wel op de hoogte blijven
van what makes the clock tick),
gaat graag naar een concert
(Mozart, Bach, maar ook Honne-
ger) Vakanties worden doorge
bracht in Italië.
Hij houdt van cabaret ("Heb ik
vroeger ook gedaan. Misschien is
het een beetje ijdelheid van me")
Wanneer hij brieven krijgt, kijkt
hij eerst naar de handtekening
("Dan weet ik zo'n beetje wat
voor vent het is"). Is een gour
met.
"Het werk? Ja, het bevredigt
me als ik er iets van mezelf in
terugzie. Ik ben niet ambtelijk".
Tegen vijf uur is er een bespre
king met het personeel. Over het
rapport dat diezelfde week gaat
verschijnen. "Jullie hebben kei
hard gewerkt. Vaak overuren ge
maakt. Ik vind het juist dat jul
lie dan ook weten waarvoor jul
lie hebben gewerkt en wat Jullie
hebben gedaan". Volgt een uit
leg van een uur. Als het voorbij
is en iedereen naar huis, lopen
we nog wat rond. Tot 3 maal toe
vraagt hij of het naar de zin was.
"Heb je een beetje beeld kunnen
krUgen? Je dacht dat het anders
was hier hè? Ambtenaren zeker?
Gek, dat denken ze allemaal.
Maar het is niet zo.
Wie is de volgende, die je gaat
achtervolgen? Oh, nou als-ie maar
niets negatiefs over Leiden zegt,
want dain krijg-ie met mU te
doen.
Öan wordt het een uienpan".
Rest van de dag
18.15: op weg naar huis, benzine
tanken.
19.15: diner.
26—22.15: bespreking in Den
Haag.
22.45: thuis en krantjes lezen.
23.30: pyama aan en slapen.
LEIDEN 'De belangstelling voor
het verwerven van een eigen wo
ning neemt zienderogen toe.' Dat
constateert het college van B en W
in deze week verschenen informa
tieve nota. Gebleken is dat het vorig
jaar 170 aanvragen van een rente
loze lening in behandeling zijn
genomen, terwijl het aantal ver
strekte gemeente garanties (250)
ten opzichte van 1973 bijna is ver
drievoudigd. Inmiddels is deze week
officieel bekend geworden dat de
voorwaarden voor het verkrijgen
van een renteloze lening uit het
Bezitsvormingsfonds zijn verruimd.
De oude regeling stelde als maxi
mum verwervingskosten een bedrag
van f 45.000 voor de aankoop van
een bestaande en f 70.000 voor een
nieuwe woning. Met terugwerkende
kracht tot 1 januari zijn deze be
dragen verhoogd tot f 50.000 respec
tievelijk f 80.000.
Henk Woelders met zijn dochtertje Blanceflor.
Misschien dat ik het over een jaar
niet meer doe. Maar dan kan ik ook
wel geen raadslid meer zijn. Het be
zwaar van rechts is, dat ze denken,
dat wij altijd iets op een slinkse
manier proberen te bereiken."
Wat vindt Henk Woelders van zijn
eigen partij? "Je merkt soms erg sterk
dat de PvdA in Leiden maar een klein
incrowd-groepje is. Dat is een hard
oordeel, maar een verzachtende om
standigheid is, dat het opgaat voor
bijna alle partijen in de meeste ste
den. De partij heeft volgens hem
een grote knauw gekregen door de
situatie van vier jaar geleden. Men
heeft zich steeds opnieuw tegen be
paalde zaken moeten afzetten. Dat
maakt je positie nu niet eenvoudi
ger."
Geen typist
Zoals Henk Woelders het ook niet
eenvoudig vindt om raadslid te
zijn van een gemeente met 100.000
inwoners als je daarnaast nog een
drukke baan hebt. "In Leiden zou je
raadsleden moeten hebben met een
halftime job. En dan niet als typist
bij een uitzendbureau, maar een
echte baan. Een jaarlijkse vergoe
ding van 10.000 gulden plus een bij
drage in de onkosten lijkt me rede
lijk. Op dit ogenblik dien ik de de
mocratie op twee fronten: het ene
front betaalt je goed en het andere
slecht. Ja, als je raadslid wilt wor
den moet je wel erg idealistisch inge
steld zijn."
Van het idealisme naar de reali
teit in de raad en de commissies:
"In de commissie wordt eigenlijk
de beste gemeentepolitiek gevoerd,
omdat in de raad een fundamentele
discussie vaak niet meer mogelijk is.
Bezwaarlijk is, dat je in de raad
vaak hoort: "Dat had je in de com
missie moeten vragen". Als je dan
na de commissievergadering een be
paalde zaak hebt nagetrokken of
informatie hebt vergaard is dat een
grote teleurstelling. Van de geïntre-
geerde beleidsvoorbereiding komt
nog niet veel terecht. Bij de ambte-
lijke voorbereiding zou meer aan
dacht moeten worden besteed aan 't
grote kader waarin het besluit past.
Want dat haal je niet uit het lezen
van alle stukken.
Ik heb voor mij zelf het idee, dat
ik nogal nuchter tegen de zaken
aankijk: misschien wel een beetje
arrogant. Een voordeel vind ik dat
ik over de grenzen heen kan kijken.
Neem bijvoorbeeld de Stevenshof-
jespolder. Als zoiets aan de orde komt
weet ik vrij nauwkeurig wat de om
liggende gemeenten van plan zijn
en hoe de provincie er over denkt. Je
bekijkt het eens vanuit een andere
hoek".
Tijdens de eerste begrotingsbe
handeling die Henk Woelders in Lei
den meemaakte sprak hij onder
meer over het milieu. Nog is hij
teleurgesteld, dat er zo weinig re
sponse gekomen is. En dan de
Raad voor Milieuhygiëne. "Dat is
een onding. Het zijn een stelletje
zeer enthousiaste mensen bij elkaar,
maat t gaat niet om een boom hier
of een plantje daar. Het gaat om in
grijpende constructies, die op het
ministerie van CRM ontwikkeld
worden. Er blijven zoveel zaken
liggen. Waarschijnlijk gaat dat net
zo met het bureau industriebeleid.
En dat is voor mij als raadslid niet
acceptabel".
Henk Woelders is zelf provinciaal
ambtenaar. Hoe taxeert hij de
"vierde macht"? "Ik heb er in Lei
den nooit iets van gemerkt. Als lid
van de commissie economische aan
gelegenheden heb ik wel eens ge
hoopt dat die er zou zijn. Want de
ambtelijke ondersteuning die Van
Aken krijgt voor zijn portefeuille is
zeer gering".
Slot-vraag: Wat betekent voor
Henk Woelders het woord socialis
me? "Het belang van het socialisme
ligt voor mij in het collectief denken
en handelen. Maar dat mag niet uit
monden in het zonder meer verlo
ren gaan van het individu. Daarom
moet vanuit onze fractie ook het
minderheidsstandpunt naar voren
gebracht worden. Want per slot van
rekening zou het in de toekomst best
wel eens het meerderheidsstandpunt
kunnen zijn
LEIDERDORP Een aantal leer
lingen van de openbare lagere
Springschansschool aan de Wild-
dreef in Leiderdorp hebben gister
middag een echt Turks hapje gege
ten in het centrum voor buitenland
se werknemers aan de ZUldUk. Een
groep Turkse gastarbeiders had de
kinderen uitgenodigd, om de kinde
ren een beter begrip bU te brengen
van de Turkse leefwUze en om een
hechtere band te kweken tussen de
Nederlandse en Turkse kinderen die
de Springschansschool bezoeken.
Maak het u gemakkelijk:
voor alle geldzaken
naar één adres, ook voor
