Residentie-Orkest in
onmogelijkeIves
Multatulimuseum geopend
FIJNZINNIG DUO
IN LEIDERDORP
Spaanse filmcensuur
zal worden verruimd
MAANDAG 3 MAART 1975
DEN HAAG "De onmogelijk
heden van vandaag zijn de moge
lijkheden van morgen" placht de
Amerikaanse componist Charles Ives
te zeggen wanneer hij door vrien
den gewezen werd op de (schijn
bare) onspeelbaarheid van een deei
van zijn werken.
Zijn Vierde symfonie is nu zestig
jaar oud. Het begrip "morgen" van
Ives zou dus wel aangebroken kun
nen zijn. En inderdaad, die symfo
nie die altijd als onspeelbaar gold
totdat Stokowski zich er tien Jaar ge
leden voor het eerst aan waagde
werd zaterdagavond door het Resi
dentie-Orkest voor het eerst in Ne
derland gespeeld en de manier waar
op dat gebeurde verdient een flink
compliment.
Een werkelijk "gave" uitvoering
van het werk zal wel een onmoge
lijkheid blijven. De zuiver instru
mentaal-technische problemen zijn
misschien wel te overwinnen. Bijna
onoverkomelijk is echter de gelijk
tijdigheid van verschillende tempi
die diverse orkestgroepen hebben te
realiseren. De samenwerking zater
dagavond tussen de twee soms te
gelijk gebarende dirigenten de
Amerikaan Lukas Foss als hoofddi
rigent en Lex Veelo als assistent
was overigens uitstekend.
Ives was een zondagscomponist die
zich niet of nauwelijks rekenschap
gaf van de praktische problemen bij
een uitvoering van zijn muziek aan
gezien hij er niet vanuit ging dat
zijn muziek ook uitgevoerd zou wor
den. Hij componeerde allereerst voor
zichzelf en hij deed dat op een ma
nier die zich gaandeweg in zijn ont
wikkeling verder verwijderde van de
esthetiek van de kunstmuziek zoals
die in concertzalen gespeeld en be
luisterd wordt.
In de uren die hij niet aan zijn
levensverzekering besteedde ver
heerlijkte hij aan de schrijftel vla
het muziekpapier God en Amerika
en hij deed dat op een even kinder
lijke als originele manier met ge
bruikmaking van alles wat hem mu
zikaal aansprak: religieuze hymnen,
marsen, volksliedjes enzovoort, sa
mengebracht en vaak op elkaar ge
stapeld met gelijktijdig optredende
verschillende tempi en toonsoorten
In de Vierde symfonie spelen he
le groepen musici minutenlang ter
wijl men ze in het tumult van an
deren niet hoort. In het laatste de
miste men zaterdagavond ook de
klank van het koor, maar dat lag
niet aan Ives.
De achter het podium opgestelde le
den van het Nederlands Kamerkoor
die voor de aanwijzingen van de diri
gent op een televisiemonitor waren
aangewezen hadden een gebaar van
Lukas Foss verkeerd begrepen en de
begininzet gemist. En wie bij Ives
een inzet mist komt er niet meer in.
In het eerste deel verhieven de
koorleden wel hun stem, een twijfel
achtig genoegen overigens want de
koorklamk kwam via de geluidsinstal
latie in het Nederlands Congresge
bouw slecht over.
Veel in deze symfonie mag dan een
overbodige indruk maken, men kan
moeilijk ontkennen dat Juist in de
chaotische overdosering van de won-
€erlijkste elementen een van de we-
Lukas Foss, hoofddirigent in de Vierde Symfonie van Ives.
zenlijke karaktertrekken van deze
muziek schuilt.
Hoe men deze overdadigheid
waardeert blijft een persoonlijke
zaak. Maar ook wie positief tegenover
deze muziek staat ziet met enig ge
voel voor proporties wel in dat het
omhoog steken van Ives als de grote
alleskunner en profeet voor de nieu
we muziek even ver van de artistieke
realiteit staat als de stelselmatige
verwaarlozing van zijn oeuvre toen
deze componist nog leefde.
Lukas Foss dirigeerde verder een
scherp omlijnde uitvoering van Stra-
winsky's "Symphonies d'instruments
a vent" en twee meer recente stuk
ten: zijn eigen compositie "Ely-
tres" (gespeeld in twee versies) en
"Séquences" van Haubenstock-Ra-
mati (met Jaring Walta in een
knappe vioolsolo), in beide gevallen
muziek van een nogal vrijblijvend,
kunstmatig karakter. Het concert
wordt door de AVRO op donderdag
avond 13 maart via de radio uitge
zonden.
AAD VAN DER VEN
LEIDERDORP Henk Vos en Sa
ra Strtimphler gaan ook als duo fluit-
harp door het huwelijk en doen dat
laatste al twaalf jaar in het open
baar. Alleszins merkbaar: zo idyl
lisch mogelijk twee geesten in één
gedachte.
Dit duo was door K en O Leider
dorp in de Herv. Kapel uitgeno
digd. Het concert begon met een
werk uit 1735, jaartal van Emanuel
Bach's Sonate in G. Jeugdwerk dus.
Merkwaardig: wamt Emanuel heeft
eigenlijk alleen van zijn vader les
gehad en toch zit er geen kopie van
ae vader in. Pas drie jaar later
kwam Bach junior in dienst van de
nog kroonprinselijke Frederik de Gro
te, die zelf fluit speelde en alles op
snoepte en opkocht wat fluit was,
inclusief de componist. Een aardig
dissertatie-gegeven om uit te zoeken
of het niet deze sonate is geweest,
die oorzaaflc werd van de relatie Prui
sische prins en Emanuel Bach.
Na een ingelaste harpsolo ver
scheen Debussy's Syrinx, het solo
fluitstuk van de eeuw en bewijs van
goed gedrag voor een beroepsschal-
meier. Aan de fijnzinnigheid van Sy
rinx paarde zich prachtig het min
of meer verwante zingende fluit-harp
intermezzo uit 10/50 van Hendrik An-
driessen, gevolgd door een suite van
Marguerite Rösgen-Champtan, ge
schikte muziek, maar met minder
kunstenaarsindividualiteit. De fina
le bevat een aantrekkelijke, iets
folkloristische dialoog, voor de rest
is de harp te veel begeleidend func
tioneel.
Een Mozart-Andantino rees zoda
nig boven alles uit als klein monu
ment van eenvoud en schoonheid,
dat op slag helder werd waarom De
bussy Mozart de ster van de muziek-
cchepping achtte. Dit was ten nadele
van Fauré's Impromptu, waa/rin de
harpiste solo excelleerde. Dit is niet
Fauré's Stilistisch hoogtepunt. Toch
mooi: Een Bnitr' Aote van Ibert, vir
tuoze climax, besloot het concert.
Kees Verhoef.
stierenvechters".
18.30 tot 19.80 i
with the golden
en 9.15 uur. zo. ook
drugs", dag. 2.30.
Tentoonstellingen
14.80 uur en van 18.30 tot 19
Endegeest: dinsdag en vrijdag 18—
14.8C uur; *s zondags 11—12 uur en
1415 uur: eerste klasse: Ce gehele
Atelier JDe Scherf Nassaulaan 41,
Oegstgeest .tel. 50220 Ans v. d. Helde—
Kort exposeert eigen werk o.a. glas
nam., zond. 1-5
Joh. de Wittstraat 40. Galerie Ka
binet Gaper. Wisselende expositie dl.
t/m za. 25.30 uur nam., do. boven-
De Lakenhal dag. 106 i
Galerie Van der Vllst. Botermarkt
Kunstzaal Heuff, Hoflaan 17, Wasse
naar Expositie
Trianon: „My fair lady", dag. 2.00 i
8.00 uur. AL.
Rex: ..Way Out", dag. 7.00 en 9.15 ui
18 jaar.
Kindermatinee: „Nanu. een Walt Dl
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
i 18.30 tot 20 00 l
Ougeauendlenst elke dag Acade
misch alekenhuls behalve van dins
dag I '.0t uur tot woensdag 18.00 uur
DTaco nossenh ulsen van vrijdag
13 00 urn tot zaterdag 18.00 uur (Ell-
sabetn ziekenhuis)
Annakllniek:
Klasse afdeling v
Derde klasse van 13.30 tot 14.80 u.
van 18.30 tot 19.30 u.
Avondbezoek voor de kinderzaal. uit
sluitend voor de ouders, alleen op
woensdagavond van 18.30 tot 19.30 uur.
15.0&—16.00 uur
18.80—20.00 uur
Voor de prematurenafdellng gelden de
(alleen voor
Bezoekuren Ziekenhuizen lopend®o^Sk
Middag bezoekuur
A vond bezoekuur:
Openingstijden dL t/m za. va
afspraak telefoon 01751-12185.
oudere zondag 14.00—15.00
kinderafdeling
Leidse bioscopen
Luxor: .Death Wish", dag. 2.30, 7.00 e
9.15 uur. zo. ook 4.45 uur. 18 jaar.
a: „Le trio Infernal", dag. 7.(
Hardy als Kraam afdeling: dag
18.30 tot 19.80 l
ilgende bezoekureD i
ouders)
Maandag t/m vrijdag:
18.80—18.45 uur
Zaterdag en zondag:
15.30—15.45 uur
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan, kan
de hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken.
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11—11.80
lb.30—14.15 en 18 30—19.30 u.; 8e klas
18.30—14.16 en 18 30—19:80 u.; Kraam-
afdeling 13.30—14.16 uur. alleen voor
echtgenoten 19—20 u.: Kinderafdeling
1615.30 u alleen voor ouders 18—
18.30 u.
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden gemeld
bij het Informatiecentrum Geluids
hinder Schiphol (020—175000)
teuws
3 maart 1975
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Aan het Belgische ministe
rie van buitenlandsche zaken
en in de archieven van de
provincie Namen zijn dief
stallen van zeer belangrijke
schrifturen ontdekt. Een ge
deelte werd teruggevonden ten
huize van een vroegeren be-
ambtc bij de posterijen, zeke
ren De Kessel, te Namen.
Vele andere zijn echter ver
kocht en, naar men vreest,
naar het buitenland verzon
den. De Brusselsche rechter van
instructie heeft de zaak in
handen. Vit de bibliotheek
van het departement van bui
tenlandsche zaken wordt on
der meer ëen handschrift ver
mist, dat voor de Nederland-
sche heraldiek van hooge waar
de is. De 400 bladen, waaruit
dit uitstekend geconserveerde
boek bestaat, bevatten de ge
schilderde wapens en blazoe
nen van een aantal meeren-
deels Nederlandsche geslach
ten; naast de wapens zijn ver
klarende aanteekeningen ge
plaatst.
Vijftig jaar geleden:
Uit de Turkse stad Kon-
stantinopel wordt bericht, dat
er zich een ontploffing heeft
voorgedaan in het munitiede
pot van Karpoet, een stad die
door de Koerdische rebellen was
ingenomen en daarna door
troepen van het Turksche le
ger aangevallen. De explosie
deed zich voor toen de rebel
len uit Karpoet verdreven
werden. Honderd Koerden en
tal van burgers werden gedood.
In Madrid heeft de politie
twaalf personen in hechtenis
genomen die behoorden tot het
centrale comité van een in ge
heel Spanje en in het buiten
land verspreide revolutionaire
vereeniging. Een groote druk
kerij werd in beslag genomen,
alsmede veel correspondentie
en de lijsten der leden.
PANDA EN DE MEES TERKRIMPER
89 - 127 "Zo zie je!" zei Panda. Eerlijk is eerlijk - dat blijkt
maar weer. Je hebt geprobeerd om mij er in te laten lopen, zo
dat ik in de gevangenis kwam. Maar nu zit je er zelf in."
"Wij zullen zien, baaske", antwoordde Joris. "Ga nu maar pret
tig van uw vrijheid genieten, en laat mij alleen met mijn kom
mer. Ik moet denken."
Hij stapte opzij zodat Panda de cel uit kon lopen.
"Je bent nu op vrije voeten," hoorde hij rechercheur Snapp\ers
zeggen. "Maar denk er aan dat we je in het oog blijven houdrn.
En misschien hebben we je getuigenverklaring nodig als dit ap
paraat door professor Kalker is onderzocht."
Zo sprekende sloot hij de celdeur, en Joris bleef met zün ge
dachten en de verkleinde vergroter achter.
Naar Kalker..." herhaalde hij. "Zo, zo... Dat betekent, dat ik
mij moet reppen. Het is maar goed dat ik dit apparaatje héb la
ten krimpen zodat het niet gevonden werd. Ik kan het nu goed
gebruiken..."
Het
geheim
van de
Macu
Kooktip
LAMSRAGOUT
Neem 500 g lamslappen
om te stoven. Snijd de
lappen in dobbelstenen
en braad ze even aan in
5 eetlepels olijfolie. Ver
meng 1 eetlepel tomaten
puree met een geraspt
uitje en een ziertje knof-
looksap. Temper het vuur
en voeg de tomatenpuree
aan het vlees toe, even
als een theelepel basili
cum en weinig zout, in-
plaats van basilicum
kunt u ook eens experi
menteren met rosmarijn
of majoraan. Roer er een
eetlepel bloem door en
laat die even wat kleur
aannemen. Giet er 1/4 1
heet water bij, roer door,
leg een deksel op de pan
en laat het vlees zo 2
uurtjes stoven, boven zeer
laag vuur. Laat de laat
ste 30 min. 12 ontpitte
en fijn gesneden groene
olijven meesudderen.
WINA BORN
HOE BAAT HET TUSSEN JOU J
EM JE BKDEK.IZAAK? J
WILLEN
BEIDEN MET
-v 1"—if.
S§^
RUST GELATEN
\W0RPEN...
DE ESJE^v
r KEEK LUKT HET)
a
a
HEM, DE
AWPEEE KEEK L
sMIJ....
~a~
SCHOOL- 1
fSYCHoUWj
fIS/
Hfw. UfXinLvf.
AMSTERDAM Precies honderd
Jaar nadat. Multatuli's stuk "Vor
stenschool" in de Rotterdamse
schouwburg in première ging, is za
terdag in Amsterdam het Multatuli-
geopend.
Aston Villa wint
League-cup1-0
LONDEN Driemaal is scheeps
recht geldt ook voor trainer Ron
Saunders. De Engelsman, die in 1973
met Norwich City en een jaar later
met Manchester City er niet in
slaagde de League Cup te winnen,
had nu met Aston Villa meer geluk.
In het Wembley stadion in Londen
versloeg Aston Villa in de finale van
het toernooi om de League beker
Norwich City met 1—0. De tweede
divisie clubs speelden een matige
wedstrijd die in de 80ste minuut
werd beslist toen Ray Gordon uit een
strafschop voor Aston Villa scoorde.
Aston Villa verwierf zich met deze
overwinning een plaats in het toer
nooi om de UEFA Cup in het seizoen
1975—1976.
Het museum is ingericht in het ge
boortehuis van Eduard Douwes Dek
ker in het pand Korsjespoortsteeg
20. Het omvat boeken, meubels en
persoonlijke eigendommen van de
schrijver. Ook is in twee brandkasten
de grote hoeveelheid handschriften,
van de wat men wel noemt "strijd-
Justigste" schrijver uit de Neder
landse geschiedenis geborgen.
Om het museum, dat tot stand
kwam dank zij een belangrijke fi
nanciële bijdrage van de familie van
Eduard Douwes Dekker, te kunnen
voortzetten is zowel aan het rijk als
aan de gemeente een jaarlijkse sub
sidie van f3.000 gevraagd. Volgens
prof Garmt Stuiveling, voorzitter,
van het Multatuli-genootschap, heeft
de gemeente Amsterdam hierop al
gunstig geadviseerd.
Hij deelde ook op de zaterdag na
de opening gehouden jaarvergade
ring van het genootschap mede, dat
er jaarlijks een andere tentoonstel
ling in het museum zal worden ge
houden. Nu is er de expositie "Mul-
tatuli en het toneel". Men denkt
\oorts aan exposities "Multatuli en
de vrouwen in zijn leven", "Multatu
li en de koloniale politiek" en "Mul
tatuli en indië". Een moeilijkheid is
dal het museum vooralsnog alleen te
bezichtigen is na telefonische af
spraak. Maar het genootschap over
weegt het museum in de toekomst
op een vaste middag in de week open
te stellen. Wel zal intussen aan stu
denten en docenten in de leeskamer
ae gelegenheid worden geboden om
zich in het werk van Multatuli te
verdiepen.
Meer bloot, minder geweld
MADRID De Spaanse regering
heeft een nieuwe regeling voor de
filmsensuiur bekendgemaakt die de
weg opent voor meer bloot maar min
der geweld in de in het land te ver
tonen films.
"Naaktheid zal worden toegelaten
wanneer deze nodig is voor het al
geheel effect van de film, verworpen
wanneer zij ten doel heeft hartstoch
ten in de normale toeschouwer op te
wekken of ontaardt in pornografie",
aldus de nieuwe bepalingen.
Tot voor enkele jaren moesten
zelfs blote boeoems en uitgespro
ken liefdesscènes worden geknipt of
anders werden de films helemaal
verboden.
Films die dat lot troffen, zoals The
iast tango in Paris', "Easy rider',
'Midnight cowboy', 'Sunday bloody
sunday' en 'A clockwork orange,
zijn in Spanje nooit in het openbaar
vertoond.
Een woordvoerder van het minis
terie van Voorlichting deelde mee
dat de nieuwe regeling de kant uit
gaat van liberalisering van de con
trole. Zij wil echter nog dat films
de waardigheid van de menselijke
wezens en de grondwettelijke begin
selen van de staat eerbiedigen". Films
aie "beelden en scènes van buiten
sporige ruwheid of wreedheid" tonen,
zijn ook verboden.
