CPN: metro nog
eens doorpraten
Hoogovens vraagt om
werktijdverkorting
Den Uyl noemt aanval op
Minister voeit Gruijters „losse flodder
Buitenom
Binnendoor
Regering houdt zich afzijdig
Hijsbewijs voor autoloze
verplicht
Nederland en Canada
spraken over energie
Nederland te liberaal
ZATERDAG 1 MAART 1975
AMSTERDAM (ANP) „De CPN in Am Sterdam staat zoalls voorheen open voor een
discussie en een grondige studie over de aanleg van een metronet of op tekeningen ge
plande metirodijnen". Dit zegt de heer R. Haks, secretaris van de CPN in Amsterdam, in
een gisteren uitgegeven verklaring over de situatie rond de Amsterdamse metro.
„Daarbij moet, iedereen, voor- of
tegenstander, het recht hebben het
zijne ertoe bij te dragen om tot juis
te beslissingen in onze stad te ko
men", aldus de heer Haks. Uit de
berichtgeving over de Nieuwmarkt-
buurt en de verwikkelingen rond het
college van B en W trekt de heer
Haks de conclusie, dat de metro
lijn een aanleiding vormt voor on
der meer een aanval op de samen
werking tussen CPN en de Partij van
de Arbeid in verschillende acties en
op het terrein van de gemeentepoli
tiek. In dit verband herinnert hij er
aan, dat het gezamenlijk optreden
Van CPN en PvdA in vraagstukken
als Vietman, Chili en Griekenland,
de demonstraties tegen het aanschaf
fen van atoomstraalJagers en de
kalkarkweekreactor ontstaan is in
de hoofdstad.
Over de metrokwestie zelf zegt de
heer Haks dat het niet moet wor
den voorgesteld alsof de Nieuwmarkt-
buurt een paradijselijk oord is dat
door de aanleg van de metro wordt
platgeslagen, „al in 1945 was de
Nieuwmarktbuurt een stuk ontta
keld Amsterdam en nadien is
er geen poot uitgestoken tot her
stel van de buurt", aldus de heer
Haks. „Voor de metro moeten
thans nog 100 huizen worden afge
broken, waarvan er nog geen dertig
normale arbeiderswoningen zijn. De
overige huizen zijn krotten".
Over het optreden van wethouder
Riethof zegt Haks tenslotte dat dit
vooral een conflict binnen het pro
gressief akkoord bloot legt. „Het
heeft tot tal van onzekere situaties
en tot besluiteloosheid van het pro
gressief akkoord zelf geleid". De
Heer Haks besluit: „Naar aanlei
ding van alles wat in de afgelopen
weken is gebeurd en waar voor de
komende tijd op gespeculeerd wordt
moet allereerst een verdere escala
tie van de situatie in Amsterdam
verhinderd worden.
„Men kan alleen maar hopen dat
de sfeer in Amsterdam zich zal nor
maliseren. Het klimaat is er nogal
warm gelopen", verklaarde premier
Den Uyl gisteravond tijdens een on
derbreking van de ministerraad. De
metrokwestie is overigens geen
agendapunt geweest. Wel heeft Den
Uyl afgelopen zondag telefonisch
contact met burgemeester Samkal-
den gehad. De premier heeft de ster
ke indruk dat er geen nieuwe ge
gevens zijn gekomen over de beslis
sing rond de metrolijn waar
voor aanstaande dinsdag de sloop
gaat beginnen. Den Uyl verwacht
geen verdere rellen.
De taken van de Amsterdamse af
getreden wethouder Riethof zijn
voorlopig verdeeld over drie andere
wethouders, namelijk Verheij, Lam
mere en van Duijn.
De tweede kamerfractie van de
PSP heeft gisteren in een open brief
aan de Amsterdamse gemeenteraad
sterk aangedrongen op uitstel van de
metrowerkzaamheden. De PSP wil
.een heroverweging van de beslissing.
„Het lijkt ons kortzichtig, dwaas en
in feite zelfs ondemocratisch een be
slissing met een zo twijfelachtige
achtergrond tot elke prijs te willen
doorzetten, „aldus de heer Van der
Lek en Van der Spek.
In het Noordhollandse Bergen vond gistermiddag de "presen
tatie plaats van het nieuwe duo Big Mouth and Little Eve".
Zoals bekend heeft er enige tijd geleden een scheiding plaats
gevonden tussen het duo "Mouth and McNeil".
V)
DEN HAAG De regering wil
dat torenkraanbestuurders een oplei
ding volgen voordat zij moegen wer
den met grote torenkranen. Het
werken met deze kranen op bouw
werken kan groot gevaar opleveren
als zo'n hijskraan niet deskundig
wordt bediend. De regering wil dat
torenkraanbestuurders hiervoor eerst
een diploma halen.
De opleiding wordt door twee
stichtingen verzorgd, namelijk het
fonds ten behoeve van de opleiding
ln het bouwbedrijf en de stichting
■vs -opleiding bouwbedrijf. De wette
lijke regeling zal worden neergelegd
in het Veiligheidsbesluit voor fabrie
ken en werkplaatsen.
kleinere wegen
DEN HAAG (ANP) Minister
Westerterp is het eens met het ka
merlid dr. Drees van DS'70 dat klei
nere wegen bijvoorbeeld op de Ve-
luwe afgesloten zouden moeten wor
den voor doorgaand autoverkeer.
In zijn schriftelijke beantwoording
aan de Tweede Kamer over gemaakte
opmerkingen tijdens het begrotings
debat stelt de bewindsman dat de mo
gelijkheid tot beperking van autover
keer op kleinere wegen, die daartoe
minder geschikt zijn, bestaat door
het treffen van een verkeersmaat
regel waarbij auto's geheel worden
verboden of autoverkeer wordt be-
perfct tot aamwoneiDdeai met toepas
sing van een onderbard „uitgezonderd
plaatselijk verkeer".
DEN HAAG "Beneden alle peil", zei minister-president
drs. J. den Uyl gisteravond over de CHU-aanval op minister
Gruijters (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) naar
aanleiding van het mager uitgevallen bouwprogramma. Het
feit dat de CHU-fractieleider Kruisinga het hoofd van deze
minister heeft geëist noemde Den Uyl letterlijk "een losse
flodder".
De oppositie heeft alle recht om De premier voegde er aan toe dat
het heengaan van een minister te hij zelf al in mei 1973 (nog vóór het
vragen, aldus de heer Den Uyl. Maar optreden van zijn eigen kabinet)
dan had men dat in dit geval in de- dringend had gewezen op „de drama-
cember moeten doen, toen de begro- tische teruggang" van heit aantal ver
ting van volkshuisvesting werd be- gunningen voor woningbouw. Dat
handeld. Ook toen al was de terug- werkt nu niet alleen door,
i hij,
Premier Den Uyl
UITKOMSTEN
BEGROTING
VALLEN MEE
DEN HAAG Het tekort op
de rijksbegroting voor 1974 valt
ruim een half miljard mee, zo
heeft minister Duisenberg van
Financiën de Tweede Kamer
meegedeeld. Die begroting zal
er naar verwachting f 587 mil
joen gunstiger uitzien dan in
september bij de indiening van
de begroting voor het huidige
jaar was berekend. In een aan
de Kamer verschaft overzicht
raamt de minister het tekort
nu op drie miljard gulden.
Order van het Rijk gaat naar het buitenland
Grote order gaat naar 't buitenland
IJmuiden Het Rijk heeft
Hoogovens te IJmuiden een grote
order „door de neus geboord",
waardoor het bedrijf gedwongen ls,
meer werktijdverkorting aan te
vragen. Behalve een aanvraag om
werktijdverkorting voor 3000 man
DEN HAAG (ANP) Canadese en Nederlandse deskundi
gen zullen verder gaan praten oVer uraniumtechnologie, aldus
de Canadese premier Pierre Elliot Trudeau gisteravond op een
persconferentie in Den Haag.
Eerder had hij ruim twee uur ge
sproken met premier Den Uyl en de
ministers Van der Stoel (Buitenland
se Zaken), Lubbers (Economische Za
ken). Trip (Wetenschapsbeleid) en
Pronk (Ontwikkelingssamenwerking)
Er werd een uitgebreid scala van
onderwerpen besproken, waarbij e-
nergie, de EG en het non-profilers -
tieverdrag centraal stonden. Cana
da en Nederland voelen veel voor een
snelle ratificatie van het non-prolife-
ratie verdrag (het verdrag tegen de
verspreiding van kernwapens).
Weinig meningsverschillen beston
den er over de banden die Canada
wil hebben met de Europese Ge
meenschappen. Premier Den Uyl
sprak van contractuele banden, die
zouden leiden tot een samenwerking
op het gebied van wetenschap en
technologie, maar ook op financieel
terrein.
Canada wil de banden met de ge
meenschap om zich losser op te kun
nen stellen van de Verenigde Staten.
De mogelijkheid voor Nederlandse
bedrijven om in Canada te investe
ren is ook aan de orde geweest. „Het
is mogelijk", aldus premier Trudeau,
„mits men zich houdt aan de Cana
dese wetten". Deze komen voorname
lijk neer op het feit dat de inves
teringen ten goede moeten komen aan
de Canadese economie.
Premier Trudeau vertrok gis
teravond vanaf Ypenburg naar Zuid-
Duitsland voor een wintersportweek
end. Maandag zal hij in Bonn zijn
voor besprekingen met de Westduit-
se regering.
zal waarschijnlijk nog een aanvrage
moeten worden ingediend voor
personeel van de staaf- en
draadwalserij omdat het Rijksin-
koopbureau een order van 11.000 ton
betonstaal niet aan Hoogovens heeft
gegeven, maar aan een buitenlands
waarschijnlijk Belgisch - bedrijf.
Het betonstaal moet op order van
het departement van minister Pronk
in het kader van ontwikkelingshulp
worden ingekocht voor Noord-Viet-
De bedrijfsdirectie is bijzonder
verbolgen over deze transactie
omdat Hoogovens het Rijksinkoop-
bureau offerte heeft gedaan op basis
van een verliesgevende prijs. De
directie zegt, dit gedaan te hebben
om althans voor een periode van
zeker vier weken werk te garande
ren voor het personeel van de staaf -
en draadwalserij die momenteel
bijzonder slecht in de orders zit.
Het heeft bij Hoogovens ook kwaad
bloed gezet, dat het Rijk de order in
het buitenland heeft geplaatst
zonder overleg met Hoogovens,
waarin de Staat der Nederlanden
tenslotte participeert.
Tot gisteren heeft het bedrijf hoop
gehad dat het de ..ontwikkelingsor
der" zou krijgen. Het overleg over de
order had de gedachte aan een
aanvraag om werktijdverkorting
voor personeel van de staaf- en
draadwalserij de laatste dagen naar
de achtergrond gedrongen. Nu is
echter volgens 'n woordvoerder van
het IJmuidense mammoetbe drijf
niet meer te ontkomen aan een
aanvrage.
Men vermoedt dat het Rijksinkoop-
bureau alleen maar uit prijsoverwe-
gingen de order - zes miljoen
gulden - aan een buitenlands
bedrijf heeft gegeven.
De bedrijfsdirectie zegt, verontwaar
digd te zijn over het feit dat de
overheid het werkgelegenheidsaspect
op een dergelijke wijze negeert,
temeer daar Hoogovens tijden^ het
overleg heeft laten weten, het
betonstaal tegen de zelfde prijs te
willen leveren als de buitenlandse
firma.
daar is sindsdien ook nog de
economische teruggang overheen ge
schoven.
De regering doet alle mogelijke po
gingen om het uiterste uit het pro
gramma voor woningwetbouw te per
sen, zei drs. Den Uyl gastoeraivand tij
dens een onderbreking van het ka
binetsberaad. Zo wordt overwogen" op
welke manieren gemeenten over de
drempel kunnen worden geholpen, die
wel plannen voor woningwetbouw
klaar hebben, maar aarzelen om die
uit te voeren. Niet alleen het peil
van de leegstand van woningen, maar
ook de grotere belangstelling voor
koopwooiimgien en eengeailnshuizen
leidt er hier en daar toe dat plahnen
voor complexen woningwetbouw in
een impasse zijn geraakt, aldus de
minister-president.
VN-narcotica-raad
•)V
GENEVE (REUTER UPI» Func
tionarissen van de Verenigde Naties
die zich bezig houden met de strijd
tegen de verdovende middelen ma
ken zich in stUeiïdie mate bezorgd
over de situatie in Nederland en
hebben kritiek op wat zij noemen
de liberale houding van de Neder
landse regering ten opzichte vain het
misbruik van canmialbïs (marShUflina,
hasjiesj).
De uit elf leden bestaande contro-
leraad voor de narcotica van de VN
zegt in zijn vriidaig gepubliceerde
Jaarrapport dat de situatie rond de
verdovende middelen in Nederland
reeds enige tijd schijnt te verslech
teren, in het bijzonder door de ille
gale handel" en ongerustheid heeft
veroorzaakt in verscheidene buur
landen.
Volgens het rapport van de raad
komen aanzienlijke hoeveelheden can
nabis Nederland binnen van waar
zij hun weg vinden naar de omlig
gende landen, in het bijzonder de
Duitse bondsrepubliek. De heroïne
handel is de afgelopen twee jaar
sterk gestegen, aldus de raad.
De omvang van de beslagleggin
gen welke door de Nederlandse au
toriteiten worden gemeld "zijn een
voldoende bewijs van de ernstige
aard van de handel en de activi
teiten van d'e activiteiten van de diens
ten die zijn belast met toezicht op
naleving van de wet", aldus de nar-
cotfa-raad van de VN.
Het rapport, dat is ingediend bij
de uit 30 landen bestaande commissie
voor verdovende middelen van de
Verenigde Naties, zegt dat ons land
een liberale houding ten opzichte
van cannabis heeft aangenomen. "Er
kan weinig twijfel over bestaan dat
het gemak
raden cannabis kan komen gebrui-
Kers naar Nederland trekt. Deze be
weging breidt zich ook uit tot an
dere gevaarijke substanties, zoals
heroïne en LSD", aldus de raad.
Boekenweek
Verbeeld ik het me, of is de
feestelijkheid van de Boekenweek
er inderdaad een beetje af?
Ik ben 39 en dat betekent dat
de begripsomschrijving van het
fenomeen 'boek' bij mij nog al
tijd begint met een stofomslag
dat een linnen band aan het oog
van al te vrijpostigen onttrekt.
Een boek behoort te liggen op de
holte van beide handen, het moet
opengeslagen blijven liggen, zon
der dat je een asbak in de vallei
tussen de belendende pagina's
hoeft te leggen.
Kortom, voor my wordt een boek
pas een boek, als er aan een an-
tal uiterlijke voorwaarden is vol
daan. Ik kan daaraan toevoegen
dat het best uit de band mag
hangen, maar zeker niet zo als
de veren van een aangeschoten vo
gel, in losse blaadjes uiteen mag
dwarrelen.
De Boekenweek hield zich in
oorsprong ook met boeken bezig.
Nu is er niets tegen de inge
naaide paperbacks of met glu-
ton bijeengehouden pockets. Het
zijn alleen geen boeken. Bet zijn
romans, novellen, wetenschappe
lijke verhandelingen, interviews,
psycho-analyses op redelijk pa
pier gedrukt en bijeengehouden
door lijm, waarvan de bestendig
heid de duurzaamheid van de
boodschap soms overtreft.
Pockets zijn belangrijk, omdat
ze tenminste van allerlei nog
enigszins in de betaalbare sfeer
houden. Meer feestelijk of bijzon
der is het niet. De uitgevers zou
den blij moeten zijn met een doel
dat uiteindelijk bereikt is: hun
produkt is in de alledaagse con
sumptieve sfeer getrokken, zoals
brood of melk. Ik zie Unilever en
zijn margarine-vriendjes voorals
nog ook niet een feestweek voor
meervoudig onverzadigde vetzu
ren instellen. En als er geen boe
kenweek bestond, zou hij waar
schijnlijk niet meer worden uit
gevonden.
Boekenbal
Op elke krantenredactie werd
vroeger om de kaarten voor het
boekenbal gevochten. Dit jaar
zijn ze helemaal niet gekomen en
- dit is een teken aan de wand -
niemand heeft er zelfs naar ge
vraagd. Kenners van verande
ringsprocessen (er zijn er in de ja
ren tachtig veel te veel van, heb ik
ergens gelezen) moeten maar eens
nagaan, hoe dat zit. Paarsgewijs
is er deze oppositie: kloeke lin-
nenband-baljurk tegenover pa
perback-spijkerpak. Zolang er nu
van beide partijen voldoende ver
tegenwoordigende voetjes op de
vloer komen, kun je spreken over
een sprankelend gemêleerd gezel
schap op het bal, "iedereen is er".
Krijgen daarentegen in de loop
van de tijd de spijkerpakken de
overhand en ga je het bal boven
dien nog overhevelen naar de
provincie (Utrecht ditmaal, meen
ik) dan weet je zeker dat de tijd
nuttiger verstrijkt met een goed
boek. Of zelfs met een pocket.
Verbod(l)
De generaliteitslanden zjjn weer
eens in beroering. De laatste li
ter carnavalsbier heeft nog maar
nauwelijks omstandig het li
chaam verlaten of Maastricht is
in rep en roer. Oorzaak: de op
voering van een toneelstuk van
de Spaanse schrijver Fernando
Arrabal. Eén van de heel groten
van dit moment. Wie zich zijn
film "Viva la Muerte" herinnert
over de Spaanse burgeroorlog
heeft hem leren kennen als een
hartstochtelijk verdediger van de
menselijke waardigheid. Mis
schien is hij wat minder behen
dig met de vaten pils dan prins
carnaval, maar het is een man
met een boodschap.
Het bestuur van het Cultureel
Centrum in Maastricht (wat dat
ook mag zijn, anders dan een
contradictio in terminis) heeft
de vooretelling van het stuk 'Het
Autokerkhof' verboden. Motieven
van het dictum: godslasterlijke
scènes en ruwe taal. Het stuk ls
Arrabals zienswijze op het lij
densverhaal van Christus, 'sur.
listisch" zoals dat heet, en i
mag veronderstellen dat het een
wat andere visie geeft dan de pas
siespelen in Oberammergau.
Dat Maastrichtse bestuur is het
stuk in de grote stad gaan be
kijken en heeft toen geoordeeld:
'da's toch nichts veur on sjengs-
ke". En tegenover de pers sprak
een bestuurlid de woorden: "het
verbod moet niet gezien worden
als censuur, maar als richtlijn
voor het beleid", een zinsnede
waarvan de helderheid grenst i
het leerstuk van de eeuwigheid
bij Lou de Palingboer.
Verbod(2)
Wat mij als vrije burger van
Maastricht of Vaals mateloos
ergeren is, dat ik uit de krant
zou moeten vernemen, wat kwet
send voor mij wordt beschouwd
en wat derhalve aan mijn kwets
bare oogjes en oortjes verborgen
moet blijven, zelfs in een zaal
en tegen betaling gepresenteerd.
Als het nou nog op de openbare
weg was, zoals met die processies
in het zuiden, waarbij een visie
op christelijke beleving wordt ge
toond, die ook best wel eens
"onnodig kwetsend" door anders
denkende christenen of niet-chris-
tenen zou kunnen worden ervaren.
Dat traditionel hete hangijzer uit
onze parlementaire geschiedenis
is trouwens nog maar nauwelijks
afgekoeld.
Processies mogen voor mij, net
als andere demonstratieve optoch
ten. Noem het een grondrecht
voor mijn part. Maar maak het
dan ook anderen mogelijk on
gaan zien, wat er wordt geboden.
De bevoogding door dat Culture
le Centrum is kwetsender dan
het meest godslasterlijke stuk to
neel.
Verbod(3)
Een aantal hooggeleerde heren
in het Westduitse grondwettelijke
hof heeft de nieuwe wetgeving op
het stuk van de abortus getorpe
deerd. Dat is een trieste zaak. De
wet is met de vereiste democrati
sche meerderheid door het parle
ment van de Bondsrepubliek ge
loodst door de regerende coalitie
van sociaal-democraten en libe
ralen. Daarop heeft de CDU als
oppositiepartij gebruik gemaakt
van haar recht om de wet te la
ten toetsen aan de grondwet. Dat
hebben die hooggeleerde heren
van zoeven gedaan en ze hebben
afwijzend beschikt, hun bewijs
voering stoelend op het in de
grondwet vastgelegde recht op le
ven en integriteit. Ik blijf graag
buiten de merites van de wet
de kritiek erop. En ik kan me o<
voorstellen dat met name in e<
land als de Bondsrepubliek met
haar dramatisch voor-verleden
zaken die met leven of niet-leven
te maken hebben met de grootst
mogelijke waarborgen worden om
zoomd.
Maar het is minstens discutabel
dat rechters die onafhankelijk
behoren te zijn, en evenmin ter
verantwoording kunnen worden
geroepen, zulke vérgaande politiek
geladen uitspraken kunnen doen.
Het maakt daardoor mede benoe
ming van nieuwe leden van zo'n
grondwettelijk hof een volstrekt
politieke zaak, van onafhanke
lijkheid een fictie.
De Jonge en kwetsbare West
duitse democratie is er niet mee
gebaat, niemand is er mee ge
baat, behalve in dit speciale geval
misschien een kleine groep be
trokkenen: het gilde van de brei
pennen en de zeepsop.
Behrendt
De onderstaande plaat is van
Fritz Behrendt, politiek tekenaar
van Het Parool en één van de
weinige Nederlandse cartoonisten
met een internationale faam. Een
aimabel mens met een soms irri
terende, maar altijd gemeende
eenzijdigheid. De alternatieve ac
tie-voerende Jongelui tekent hij
nog altijd met tot aan de bil
spleet reikende bundels haar en
baarden, terwijl de smaakma
kende lobby toch al lang naar
gladgeschoren en kort is terugge
keerd. Arabieren op zijn prenten
wekken reminiscenties aan de
wijze waarop in de donkere Duitse
jaren Joden werden afgebeeld.
Dat is een bezwaar van Beh
rendt voor wie niet uit eigen erva
ring weet dat de man wordt ge
dreven door eerlijke verontwaar
diging over veel zaken in het poli
tiek bedrijf. Dan tekent hij proto
types van mensen, maar hij be
doelt eigenlijk politiek.
In zijn prachtige houtskoolte
keningen is het niet de politiek
die in de mens is gestoken, maar
de mens 'pur', in zijn verbazing en
verbijstering. Zoals hier „Vooruit
gang", ontleend aan zijn nieuwe
boek "Mensen" (uitgeverij Nijgh
en Van Ditmar) met 24 tekenin
gen. Hongerende Indiërs kijken
naar elkaar kruisende ruimte
vaartuigen van Rusland en Ame
rika.
De tekening dateert van 1961.
Er zijn intussen meer ruimte
vaartuigen en meer hongerende
Indiërs bijgekomen. Maar in
principe is alles bij het oude. Dat
is ook een stukje zekerheid. Waar
maken we ons eigenlijk druk om?
HAN MULDER
