SOARES BANG VOOR
BURGER
OORLOG
Heath staat voor zwaar gevecht
5
H
Beroering over
bericht inzake
abortuswet
Verkiezingen in Thailand
losten totaal niets op
Militairen blijven in de politiek
De lichtgewicht Singer Starlet
Om leiderschap van Britse conservatieven
DINSDAG 28 JANUARI 1975
LISSABON Mario Soares, de leider van de Portugese so
cialisten, meent dat het gevaar van een burgeroorlog in zijn
land op dit moment niet denkbeeldig is. Zijn coalitiepartner
daarentegen, de communistische partijleider Alvaro Cunhal,
vindt dat dit de taal is van "fascistische reactionaire samen
zweerders".
Dit is gebleken tijdens persconfe
renties die de twee leiders gisteren
in Lissabon hielden. Het in het open
baar aanduiden van de kloof tus
sen de twee belangrijkste partijen in
de voorlopige Portugese regering,
toont nog eens aan hoe scherp de
politieke spanning is toegenomen na
de gebeurtenissen van het afgelopen
weekeinde in de noordelijke stad,
Oporto, waar linkse demonstranten
beletten dat de centrumdemocraten
(CDS) hun eerste congres hielden.
Blokkade
Soares vertelde de verslaggevers:
"We vragen onszelf af of de coali
tieregering werkelijk bestaat, of dat
het slechts een naast elkaar bestaan
van partijen is, of dat het een sa
mengaan is dat niet altijd vreed
zaam werkt. Als de mensen extremis
tische oplossingen blijven nastreven
of naar een extremistische dicta
tuur gaan, bestaat het gevaar van
een economische blokkade, van bur
geroorlog en zelfs van buitenlandse
interventie". Alvaro Cunhal ant
woordde op een late pensooferen-
tie: "Het is niet het Portugese volk
a at over burgeroorlog spreekt..het
zijn de fascistische reactionaire sa
menzweerders. Een dergelijke uit
lating kan slechts uit deze hoek ko
men'Volgens Cunhal is er in het
geheel geen sprake van dat zijn par
tij een samenzwering beraamt om
een dictatuur te vestigen. Dit zijn
praatjes van "avonturiers die zich
opwinden over het gevaar van een
staatsgreep om hun pogingen te
verhullen er zelf een te plegen",
aldus Cunhal.
Aanwijzing
Intussen heeft brigade-generaal
Otelo de Carvalho, die de staats-
greep van vorig Jaar april leidde, een
duidelijke aanwijzing gegeven, dat
de strijdkrachten van plan zijn in de
politiek te blijven ondanks een
eerdere toezegging naar hun barak
ken terug te keren nadat de komen
de verkiezingen zijn gehouden. Hij zei
dat het coördinatie-comité van de
beweging van de strijdkrachten een
discussie had gevoerd over de vraag
"of we naar huis moeten gaan en
de politiek aan de partijen overlaten,
of dat we ons In het politieke proces
moeten mengen ter verdediging van
de ware belangen van het Portugese
volc. Het liikt mij dat dit laatste niet
door de politieke groeperingen wordt
gedaan, gezien de gevechten van een
partijdig en ietwat demagogisch ka
rakter waarin zij zijn gewikkeld" al
dus Carvalho.
De drie partijen van de Portuge
se regeringscoalitie hebben gisteren
aflle de gewelddadige gebeurtenissen
In Oporto veroordeeld. De commu
nistische partij liet in een commu
niqué weten dat de botsingen tussen
het leger en de burgers slechts scha
de kan berokkenen aan de band van
het volk met de strijdkrachten.
Opiniepeiling
Een onlangs uitgelekte opiniepei
ling van de beweging van de strijd
krachten (MFA) heeft uitgewezen
dat de Portugese communistische
partij (PCP) nu nog slechts 12
procent van de stemmen zou krij
gen bij algemene verkiezingen. In
oktober was dat 16 procent.
Volgens Carlos Vetera de Carval
ho, de diende main van de socialiistiische
partij (PSP) en directeur van
het partijbureau, komt dit door de
"totalitaire neigingen van de com
munisten".
"De meerderheid van de arbei
ders moet niets hebben van de een
heids vakcentrale. Deze tast name
lijk de vrijheid van vereniging
aan en daar heeft men na vijftig Jaar
fascisme echt wel genoeg van."
Raul Rego, hoofdredacteur van
de socialistische krant "Republica"
en ex-minister van voorlichting, ziet
een specifiek gevaar in het stre
ven van de communisten naar
controle over de vakbonden. "Zij
proberen zo de vrijheid van me
ningsuiting te beknotten. Het ge
beurt soms dat een krant bepaalde
dingen niet kan schrijven, omdat
de vakbond van typografen weigert
ze te laten drukken''. Vieira de Car
valho gelooft dat dit soort zaken
de meeste arbeiders steeds meer zal
vervreemden van de communisti
sche partij. Hij meende dit te kun
nen bewijzen door de uitslagen van
onlangs gehouden vakbondsverkie
zingen. Het ging daarbij om het
kiezen van besturen van bonden
in het geïndustrialiseerde noorden
van Portugal. "De arbeiders ln de
chemische industrie en de employes
va» de banken kozen met een gro
te meerderheid van stemmen voor
de socialistische kandidaten".
Ook waar het de jeugd betreft
ziet De Carvalho de invloed van de
communisten afnemen. Een groot
gedeelte van de meer behoudende
Jongeren zou voor de socialisten
kiezen en de radicale Jeugd zou
voor het merendeel de voorkeur
hebben voor de talloze maoïstische,
trotskistische en anarchistische par
tijen. Deze spelen volgens De Car
valho toiteaJl geen rol. "Dait is pure
folklore. Als die Jongens een de
monstratie willen houden, komen
ze bij ons de rode vlaggen lenen".
ADVERTENTIE
een miljoen gulden aan prijzen
Da kleine compacte lichtgewicht machine van Singer
met de slimme „één-hands-greep". Hij kan zig-zaggen
en blindzomen. Maakt moeiteloos knoopsgaten
en zet razend snel knopen aan. En dat is heel wat voor
zo'n compacte iichtgewicht. Winkelwaarde 599,—
En als u niet wint.heeft u nog geen pech. want er is al
een automatische Singer zig-zag voor 349,—
Te winnen in de Puzzelaktie Geven voor Leven
In deze krant t.b.v. de kankerbestrijding in Nederland.
Puzzel meel
In West-Duitsland,
Zuid-Vietnam is gisteren het derde jaar van gevechten onder het "vredesverdrag" van Parijs
ingegaan, met schermutselingen op vrijwel dezelfde plaatsen als twee jaar geledenIn Washing
ton demonstreerde gisteren een groep personen voor blijvende hulp aan Zuid-Vietnam. Eén van
de betogers was deze Vietnamese vrouw met een bord waarop staat: "Mijn zoon wordt vermist
in Phuoc Long".
Betoging tegen
VS op Korfoe
KORFOE Bij een anti-Ameri
kaanse betoging op het Griekse ei
land Korfoe is gisteren een persoon
ernstig gewond. Ongeveer 5000 Grie
ken protesteerden tegen de aanwezig
heid van een torpedobootjager van
de Amerikaanse zesde vloot in de
haven.
De zaak liep uit de hand toen de
commandant van dde Jager aan
wal kwam om een beleefdheidsbe
zoek af te leggen bij de garnizoens
commandant varn de jager aan
van die Amerikaan werd aangeval
len en de betogers trachtten hem in
brand te steken. De politie moest de
Amerikaan ontzetten.
Op advies va-n de Griekse autori
teiten is de Amerikaanse Jager voor
tijdig uit de haven vertrokken. Hier
na werden voor de middag aange
kondigde betogingen door de organi
satoren afgelast.
De eerste verkiezingen in Thailand
na het studentenoproer van 1973,
zijn met een kater geëindigd: de op
komst van nog geen 50 procent van
het kiezersvolk bleef ver onder de
verwachtingen, en wie wel opkwam,
s emde op de oude, vertrouwde po
litieke groeperingen.
Van hervorming en revolutie is
niets te bespeuren geweest. Be
paald ui'tzichtloos, schreef de
Bangkok Post. En de leider van
'de nieuwe partij van de hervorming,
de uitgever Koekrit PramoJ. zei
al berustend: Alle offers van de
opstand zijn tevergeefs gebracht.
Volgens de definitieve uitslag van
de verkiezingen is de rechtse De
mocratische partij van oud-premier
prins Seni PramoJ als de grootste
naar voren gekomen. Zij heeft 71
van de 269 zetels gekregen.
De partij van sociaal recht is als
tweede geëindigd met 46 zetels in het
huis van afgevaardigden.
Tweeënveertig poli tieke partijen,
hebben aan de verkiezingen mee
gedaan.
Maatschappelijke hervormingen zul
len na deze verkiezingen zeker geen
prioriteit hebben. De verwachte coa
litieregering wordt slechte een kort
leven toebedacht.
Het nieuwe kabinet zal moeten af
rekenen met algemene onlustgevoe
lens, werkloosheid en inflatie. Poli
tieke waarnemers voorzien storm
achtige tijden.
Prins Seni Pramoj heeft gisteren
bekendgemaakt dat hij in een nieuw
kabinet van zijn hand geen leden
van de oude, leidende partij, de par
tij van het Verenigde Thailandse
Volk, van maarschalk Th an om Kit-
tikatsjorn zal opnemen.
Hij heeft verder gezegd dat zijn mi
nister van defensie een militair zou
zijn, wat echter niet wil zeggen dat
het leger niet zal moeten meewerken
aan geezond bestuur van t land dan
alleen maar denken aan vergroting
van zijn macht.
Duizenden politieke gevangenen,
die door de voormalige militaire re
gering van Thailand waren vastge
zet, zullen binnen 60 dagen op vrije
voeten worden gesteld. Dit is het ge
volg van een amnestiewet die van
daag in de Thailandse staatskran
werd gepubliceerd.
De meeste van de bijna 9000 poli
tieke gevangenen, van wie de mees
te zonder vorm van proces waren
vastgezet omdat zij zich met onder
meer com munistische activitei ten
hadden beziggehouden, zullen door
de overheid aan werk worden gehol
pen. Ongeveer 400 gevangenen wa
ren gearresteerd omdat zij tegen het
regime vara premier Thanom KititÜfcaA
sjorm haddein gereageerd.
Anderen die van de amnestiewet
profijt zullen trekken zijn invalide
gevangenen en mensen die ten min
ste tien Jaar hebben vastgezeten.
Het ministerie van Binnenlandse Za
ken heeft laten weten dat de over
heid voor de werkverschaffing van
de gevangenen heeft gezorgd. De ge
detineerden hebben tijdens hun ver
blijf in gevangenissen opleid ingen
genoten.
HULP VOOR CYPRUS Iedere
lidstaat van de Raad van Europa
moet gedurende drie Jaar tot en
met 1978 elk jaar op zijn minst
eentiende van de contributie aan de
Raad van Europa uitgeven voor de
speciale vertegenwoordiger voor de
vluchtiehmgen. De aanbeveling kwam
na een dag van debatteren in de
Raad van Europa in Straatsburg
over het probleem Cyprus.
Bonn - Een uitgelekt bericht of eèn
Jounalastieke blunder? Deze vraag
houdt de Westduitse bevolking bezig
na de mededeling, zondagavond,
over beide televisiekanalen, dat het
constitutionele gerechtshof in Karls
ruhe de vorig Jaar aangenomen
wetswijziging ter verruiming van de
abortus ongrondwettig zal verklaren.
Offioiieel zal het Karlsruher hof pas
op 25 febr. ui'tspraeik doen over die
abortuswet, die zwangerschapsonder
breking gedurende de eerste twaalf
weken ndieit meer met straf bedreigt.
De christen-democratische oppositie
verzette zich fel tegen liberalisering
van de bestaande bepalingen, omdat
zij dat in strijd acht met het
voorschrift van de grondwet tot
„bescherming van het leven".
Moeite
Vijf door de CDU geregeerde
deelstaten en het grootste deel van
de CDU-Bondsdagfractie dienden
daarop bij het constitutionele
gerechtshof een verzoek in om de
gewijzigde wet ongeldig te verklaren.
Het hof schijnt na vele maanden
beraadslagen nog steeds de grootste
moeite te hebben met het formule
ren van de uitspraak, die aanvanke
lijk overmorgen zou worden bekend
gemaakt maar nu naar volgende
maand is verschoven.
„Amnesty" wijst
op wantoestanden
in Vietnam
LONDEN Amnesty Internatio
nal in Londen heeft gistere alle
ondertekenaars van het Vietname
se vredesverdrag van 1973 van Pa
rijs verweten dat zij hun verplichtin
gen tegenover tienduizenden burgers
die nog steeds gevangen zitten, niet
zijn nagekomen.
In een ter gelegenheid van de twee
de verjaardag van de ondertekening
uitgegeven verklaring, staat dat
zelfs nog mensen worden vastgehou
den die hun straftijd al uitgezeten
hebben.
Ook zijn vrijgelaten burgers op
nieuw aangehouden, worden politie
ke gevangenen die nog niet zijn be
recht behandeld als gewone misda
digers en wordt bij verhoren no g
steeds gemarteld.
Amnesty International legt de hoofd
verantwoordelijkheid hiervoor aan
de deur van de vier regeringen in
Saigon, Pnom Penh, Washington.,
en de voorlopige revolutionaire rege
ring van Zuid-Vietnam, die het ver
drag van Parijs hebben ondertekend.
geven op het bericht van de
televisiezenders. Een oorspronkelijk
voor gisteren aangekondigde reactie
van het hof is tot nu toe
uitgebleven. Ook de minister van
Justitie heeft elk commentaar
geweigerd.
Voor- en tegenstanders van de
uiterst omstreden wet zijn het
overigens op een punt eens. De
autoriteit van Westduitslands hoog
ste rechtscollege wordt door specula
ties en indiscreties ten zeerste
geschaad. Deze overweging weerhield
overigens enkele vrouwelijke liberale
afgevaardigden ër niet van om nu
al scherp commentaar te geven.
Zij verklaarden dat als het
voortijdige bericht juist blijkt, vele
Duitse vrouwen die uitspraak niet
zullen kunnen aanvaarden of
respecteren. De welgestelden onder
hen kunnen zich voor een behande
ling naar Oostenrijk, Nederland en
Engeland begeven, him financieel
zwakkere sexe-genoten dreigt dan
weer h« lot dat hun vele jaren was
beschoren: behandeling door een
kwakaailver.
Tegenslag voor
Henry Kissinger
BUENOS AIRES Een bijeen
komst tussen de Amerikaanse minis
ter van Buitenlandse Zaken, Kissin
ger en een aantal Latijnsamerikaan-
se collega's die al voor maart was
vastgesteld, is voor onbepaalde tijd
verdaagd. De reden ervan is een
conflict over de Amerikaanse wet
op de buitenlandse handel. Dit heeft
die Argentijnse minister van Buiten
landse Zaken Vignes in Bueno6 Ai
res bekendgemaakt. De ontmoeting
zal niet worden gehouden voordat
conflict is opgelost.
Met name gaat het om het feit
dait dfe wet preferentiële hamdelsvoor-
waarden onmogelijk maakt voor
landen die akkoorden sluiten om de
prijzen van grondstoffen te bescher
men. De aankondiging wordt gezien
als een tegenslag voor Kissingers
"nieuwe dialoog" met Latijns-Ameri-
ka.
VRIJGELATEN De militaire
raad van Ethiopië heeft gisteren de
vrijlating bekendgemaakt van tien
voormalige medewerkers van de af
gezette Keizer Haile Selassi. vorig
Jaar gearresteerd onder verdenking
van oonruptie en wanbeleid. De tien
betekenen geen gevaar voor het over
heidsbeleid. aldus een verklaring. Zij
zaten met 160 ambtenaren, rechters
volksvertegenwoordigers, grondbezit
ters en edelen gevangen in de kel
ders van het 'grote paleis' in Addis
Abeba, het hoofdkwartier van de mi
litaire raad.
Londen De bel voor de eerste
ronde in het gevecht om het
leiderschap van de Britse Conserva
tieve partij is gegaan. Titelhouder
Edward Heath staat voor het
zwaarste gevecht uit zijn politieke
leven.
Op het eerste gezicht lijkt er voor
hem redien tot optimisme te zijn. Er
zijn officieel maar twee uitdagers,
Margaret Thatcher en John Fraser
en men verwacht niet dat er voor
de termijn voor kandidaatstelling
verstrijkt (donderdag 30 januari)
nog meer bij zullen komen. Hoewel
de steun voor Margaret Thatcher,
een voormalig minister, binnen de
partij met de dag groeit, is het
hoogstonwaarschijnlijk dat zij of
Fraser meer stemmen krijgt dan
Heath. Maar een simpele meerder
heid is sinds kort niet meer genoeg
voor een Tory-leider.
65 procent
Een ironisch genoeg door Heath zelf
ingestelde commissie, onder voorzit
terschap van Sir Alec Douglas
Home, heeft namelijk bepaald dat
bij de eerste verkiezingsronde
tenminste een stemmen aandeel moet
worden behaald van 65 procent. Dat
betekent dat Heath op een aantal
van 278 kiesgerechtigde Conservatie
ve Lagerhuisleden 179 stemmen
moet verwerven, wil hij zeker zijn
van het leiderschap. Toen hij in
1965 werd gekozen, kreeg hij er 150.
In de negen jaar sedertdien is zijn
populariteit er beslist niet groter op
geworden. Het is al een wonder dat
hij, na twee verkiezingen te hebben
Daarom wordt de grote strijd bijna
zeker gestreden in de tweede
verkiezingsronde, waaraan door vrij
wel alle zwaargewichten uit de
Conservatieve partij zal worden
deelgenomen. William Whitelaw,
Robert Carr, Sir Keith Joseph,
James Prior en Edward DuCann.
Met uitzondering van DuCann en
Joseph gaat het hier om trouwe
volgelingen van Heath, althans in
naam. Whitelaw, Carr en Prior
hebben allen meermalen verklaard
voor honderd procent achter Heath
te staan, maar aan de andere kant
een uitnodiging om in een eventuele
tweede ronde kandidaat te staan
tegen hem, welwillend te zullen
overwegen.
Inmiddels probeert Lord Carrington,
de vroegere voorzitter van de partij
en oud-minister, troepen in gereed
heid te brengen om Heath in het
zadel te houden. Dit weekeinde zei
Carrington„Ik ken Heath sinds
1965 en ben diep onder de indruk
van zijn doortastendheid en besluit
vaardigheid. Ik geloof dat het alleen
aan hem te danken is dat Engeland
lid is geworden van de EG.
Niemand anders zou dit voor elkaar
hebben gebracht".
Of Carringtons woorden veel invloed
zullen hebben, is de vraag. Een
belangrijk deel van de parlementai
re fractie in het Lagerhuis is
namelijk ronduit tegen Heath en
vindt dat hij moet vertrekken om
een volledig nieuwe aanpak van de
partijpolitiek mogelijk te maken.
Het zijn voornamelijk de volgelingen
Edward Heath
het zwaarste gevecht uit zijn carrière.
van Margaret Thatcher, die
denken. Zij geloven niet in
terugkeer van de Tories
regeerders zolang Heath aan
hoofd staat.
zo verwachten echter dat hij aftreedt als winnaar zal verlaten: William
een als hij bij die eerste verkiezingsron- Whitelaw, de huidige voorzitter van
als de minder stemmen krijgt dan hij de partij en vroeger monaster voor
het verwacht, waarna de ring vrij is Noord-Ierland en van arbeid. Hij
voor zijn naaste concurrenten. In de steekt bij dc bookmakers met kop
