Geheim overleg over nieuw
bestand in Noord-Ierland
ENGELAND WIL
KANAALTUNNEL
NIET BOUWEN
China schaft functie van staatshoofd af
Felle anti-Westerse betogingen in Athene en Nicosia
ARABISCHE TOP IN
DE MAAK IN RIAD
Oegandese minister
vlucht naar Londen
Vanavond
dus zet de kaas
uit het vuistje
maar klaar!
MAANDAG 20 JANUARI 1975
LONDEN Volgens het Britse blad
Sunday Observer is de Oegandese
minister vam Financiën Emmanuel
Wakhweya zaterdag in Londen aan
gekomen en heeft van daar uit per
telegram zijn aftreden aan presi
dent Idi Am in meegedeeld.
Wakhweya heeft volgens de Sun
day Observer gezegd dat er geen
-ol voor een minister van Financiën
in Oeganda meer is omdat het land
door het beleid van Am in aan de
rand van de economische afgrond
staat.
Een lid van de Oegandese hoge com
missie (ambassade) in Londen ver
klaarde desgevraagd te hebben be
grepen dat de minister komende week
op officieel bezoek in Londen zou
aankomen.
De Afrlkaspecialist van de Sunday
Observer. Colin Legum, liet
Wakhweya zeggen dat in Oeganda
gebrek is aan de meest elementaire
produkben en dat de kosten van le
vensonderhoud omhoog vlagen.
Am ins regering is volgens de mi
nister een 'eenmanshow'. De pre
sident neemt 'onmogelijke beslissin
gen' en van de ministers wordt ver
wacht dat zij ze ten uitvoer leggen.
Een 'schrikwekkend aspect' van
Uitbraak Uit een gevangenis
in de Venezolaanse hoofdstad Ca
racas yijn zaterdagavond 23 gevan
genen uitgebroken. Volgens het mi
nisterie van Defensie gaat het om
linkse terroristen.
de situatie in Oeganda noemde
Wakhweya volgens Legum, 'het ge
brek aan respect voor het menselijk
leven'.
Aardbeving Een krachtige
aardbeving heeft een groot deel
van het noorden van India getrof
fen. Volgens de eerste berichten
zijn veel mensen levend begraven,
met name in districten die grenzen
aan Tibet.
(21.20-
TROS Ned.II)
LONDEN/PARIJS De beslis
sing van de Britse regering om
te stoppen met de aanleg van die
Kanaal-tunnel tussen Engeland
en Frankrijk heeft boze reacties
van de Franse regering opgele
verd. alsmede van de Britse Con
servatieve partij, die de regering
Wilson "paniekbeleid" verwijt. De
Franse regering kwam zaterdag
in spoedzitting bijeen, die resul
teerde in een laatste poging om
het gemeenschappelijke projekt te
redden. De poging was tevergeefs,
hoewel de verantwoordelijke mi
nister in Engeland, Anthony
Cropland diezelfde dag zei niet te
weten dat een beslissing om te
stoppen met het Kanaal-tunnel-
projekt was genomen.
„Ik lees geen kranten",
zei minis^r Crosland. die van
daag, maandag in het Lagerhuis
officieel zou bekend maken dat
Engeland zich zal terugtrekken
uüt het Kanaal-tunneilproj ekt.
Engeland zal een boete betalen
als ze zich officieel heeft terug
getrokken. Dat is in 1973 bepaald
bij het Kanaal-tunnelverdrag, dat
Frankrijk en Engeland hebben
aangegaan. De Fransen hebben
reeds gezegd adt de bcete voor
Engeland ongeveer 300 miljoen
gulden zal zijn.
De Britten vinden dit. be
drag echter sohromelijk overdre
ven en prateo over iets minder
dan 100 miljoen gulden. In Pa-
rijse zakenkringen Is het eenzij
dig verbreken van het verdrag
door Engeland "verraad" genoemd.
Oppositieleider Edward Heath
zou de socialistische regering van
daag "kortzichtigheid" verwijten.
Het kalbiroeit heeft de beslissing ge
nomen op grond van de slechte
economische omstandigheden.
Heath stelt daar tegenover dat er
wel drie miljard gulden per jaar
aan voedselsubsieies kan warden
besteed en dat er ook miljoenen
oonden beschikbaar zijn voor de
nationalisatieplannen van minis
ter Anthony Wedgwood Benn. Er
is ook een aantal Labour-afge-
vaardigden tegen de beslissing
van het kabinet
Het is nog te vroeg om te zeg
gen of de beslissing van de Brit
se regering de betrekkingen tus
sen Engeland en Frankrijk zal
doen schaden, in het bijzonder
waar het gaat om de nieuwe on
derhandelingen die En.gela.nd
voert over dev oorwaarden van 't
Brits EG-lidmaatschap. Hoewel
er van Franse zijde scherpe di
plomatieke taal is gebruikt, Is er
in Whitehall, het Londense rege
ringscentrum, bepaald geen paniek
stemming onsbaan. Bekend is na
melijk dat de Franse president
Giscard d'Estaing persoonlijk de
aanleg van de tunnel in deze tijd
een erg kostbare zaak vindt. De
Franse regering zou voelen voor
een tijdelijke stopzetting van het
projekt.
De Kanaal-tunnel, waarvoor aan
Franse, zowel als aan Britse zijde
reeds een begin was gemaakt,
had in 1980 gereed moeten aijn.
In principe is het technisch mo
gelijk om het werk tijdelijk stfl
te leggen en later opnieuw te
baginnem.
In 1964 bereikten Frank
rijk en Engeland voor het eerst
overeenstemming over de aanleg
van een tunnel. Pas anderhalf
jaar geleden was het de voorma
lige premier Edward Heath, die
een daadwerkelijk begin liet ma
ken met de graafwerkzaamheden.
De huidige minister voor ruimte
lijke ordening, Anthony Crosland,
zei vorig Jaar april echter dat
hij zich opnieuw zou bezinnen
over de financiële oonscequeorties
van het Tunnel-projekt.
PEKING China heeft de functie
van staatshoofd afgeschaft en ver
sterkt de controle van de communis
tische partij over het nationale volks
congres. het Chinese parlement.
De voorzatter van het centrale co
mité van de communistische partij,
op het ogentoldk voorzitter Mao Tse-
toeng, is opperbevelhebber van de
strijdkrachten.
Dit blijkt uit de nieuwe grondwet,
die op de jongste geheime bijeen
komst van het vierde volkscongres is
goedgekeurd en waarvan de inhoud
gisteren bekend is gemaakt.
In de oude grondwet van 1954 werd
de functie van opperbevelhebber
van de strijdkrachten bekleed door
het staatshoofd. Het laatste staats
hoofd was Lioe Sjao-tsji, die tijdens
de culturele revolutie aan de kant is
gezet.
Het nationale volkscongres is vol
gens de nieuwe grondwet "het opper
ste orgaan van de staatsmacht onder
de leiding van de Chinese commu
nistische partij". Dit betekent dat de
voorzitter van het permanente comi
té van het parlement, maarschalk
Tsjoe Teh, de protocollaire taken,
van een staatshoofd zal waarnemen,
maar geen volitieke macht zal heb
ben.
De functie van staatshoofd is af
geschaft om "de centrale leiding van
de communistische partij over de
staatsstructuren te versterken", al
dus de grondwet die op 17 januari is
goedgekeurd.
Het nieuwe document is aanzienlijk
vereenvoudigd tegenover de oude
grondwet, die 106 artikelen in vier
hoofdstukken telde. Eveneens in vier
hoofdstukken zijn er nu slechts der
tig artikelen. In een rapport over de
herziening van de grondwet, dat
door de nieuwe vice-premier Tsjang
Tsjoen Tsjiao werd gepresenteerd
wordt gezegd dat het nieuwe stuk de
socialistische beginselen combineert
met een zekere mate van soepelheid
in de toepassing ervan.
Het volkscongres, dat van 13 tot
17 januari bijeenkwam, was het eer
ste sinds 1964/65. De afschaffing van
de functie van staatshoofd werd al
verwacht sinds de afzetting van Lioe
Sjao-tsji tijdens de culturele revo
lutie en de dood van de man die
eens als Mao's kroonprins werd ge
noemd, Lin Piao. Mao trad in 1959
als staatshoofd af. Hij woonde het
congres van 1964 bij als afgevaar
digde voor de gemeente Peking. Men
gelooft dat hij helemaal niet heeft
deelgenomen aan het jongste congres.
Hij zou al enige tijd buiten de hoofd
stad verblijven.
Zaterdagavond werd een officieel
communique over het congres uitge
geven met benoemingen in de rege
ring die er op wijzen dat de leiders
die China 25 jaar geleden vorm ga
ven, nog steeds vast in het zadel zit
ten en dat stabiliteit gematigdheid,
en een pragmatische aanpak in het
huidige China de boventoon zullen
voeren. Het congres, dat alleen be
sluiten goedkeurt, herkoos Tsjoe
En-lai als premier ondanks zijn leef
tijd (76) en zijn ziekte. De vacante
zetel van minister van defensie wordt
ingenomen door Joh Tsjien-jing (76)
een gewezen maarschalk die een
oude strijdmakker van Mao is en
ook nauw bevriend met Tsjoe.
Drie mensen, naar wordt aangeno
men Palestijnse guerrillastrijders,
zijn zaterdag gedood tijdens een
schietpartij met Libanese 6oldaten
die een wegversperring in zuidelijk
Libanon bewaakten, zo meldt het
Ministerie van Defensie in Beiroet.
die Israëlische represailles uitlokken,
aan banden te leggen. Maar de Liba-
nezen zijn stilzwijgend met de guer
rillastrijders overeengekomen dat zij
mogen opereren vanuit hét grensge
bied Arkoub in de buurt van de berg
Hermon.
In het verleden hebben zich wel De W^tduiUe nazl-aehtervolgeter Twee llOtels UI LondeJl beSChotCïl
meer gevechten voorgedaan tussen Beate Klarsfeld is zaterdag ulifc La-
het Libanese leger en Palestijnse banen gezet, zo heeft een woord- LONDEN In Londens West End heeft gezegd dat tijdens de beschie-
verzetsstrijders. De grootste confron- voerder van de politie in Beiroet mee- zijn gisteravond twee hotels bescho- ting meer dan tien kogels werden
tatie deed zich in mei 1973 voor toen gedeeld. Ze is vrijdagavond door de ten met machinegeweren. afgevuurd vanuit een voorbijrijden-
het leger met gebruik van tanks en Politie uit een hotel aan de kust bij Het eerst kwam het Portman-ho- de auto. Volgens Scotland Yard is
straaljagers posities van de guerril- Beiroet gehaald en na een verhoor tel aan de beurt, vlakbij Marole Arch het nog te vroeg te zeggen of het
lastrijders in en rond Beiroet tijdens van twee u-ur tot ongewenst persoon en in de buurt van het Churchill- IRA betrokken is bij de aanslag,
twee weken van hevige straatge- verklaard. Daarna werd Beate heitel da't vonigem aand werd bescho- Een uur na de beschieting van het
vechten aanviel. Klarsfeld naar het vliegveld van Bei- Volgens een woordvoerder van een 'Portman-hotel' is ook t hotel 'Carl-
roet gereden en op een vliegtuig naar Londens ziekenhuis zijn bij deze be- ton Towers' vanuit een voorbij rij den-
De Palestijnen hebben altijd een Rome gezet, aldus de politie. Men schieting vijf mensen gewond geraakt, de auto beschoten. Twee vrouwen in
wrok gekoesterd jegens de Libanese wilde niet zeggen waarom Klarsfeld vier vrouwen en een man. Alle ver- de voornaamste hall van hotel lie-
pogingen om de guerrilla-activiteit het land uit moest. wondingen zijn licht. De politie pen lichte verwoningen op.
Bliksemgebroed Ongeveer ze
venhonderd schreeuwende motor
rijders en automobilisten hebben
za.erdagavond de oproerpolitie bij
de Japanse stad Foejisawa aange
vallen met bezinebommen. stenen
en houten zwaarden. Daarbij raak
te een politie-agent gewond en
werden zestien patrouille-auto's in
brandgestoken of beschadigd. Er
zijn 22 leden van de bende die zich
"Het Bliksemgebroed" noemt gear
resteerd. Verder werden zeven ben
zinebommen, zes houten zwaarden
en vier ijzeren staven in beslag ge-
BELFAST (AP) Britse functionarissen hebben gisteren op een geheime plaats in Noord-
Ierland overleg gepleegd met leiders van de politieke tak van het Ierse Republikeinse leger,
de Sinn Fein. Het doel van de besprekingen was om tot een nieuw bestand in de door geweld
geteisterde Britse provincie te komen. Hoewel het tijdstip en de plaats van de besprekingen
zorgvuldig geheim zijn gehouden hebben Britse regeringsfunctionarissen bevestigd dat het
overleg heeft plaatsgevonden. Aan de "besprekingen hebben onder meer deelgenomen me
vrouw Maire Drumm, die vice-president van de de Ierse Sinn Fein is, en Seamus Loughran, een
voormalige adjudant van de afdeling Belfast van de IRA. De Britse regering was vertegen
woordigd door sir Frank Cooper, permanent onderminister voor Noord-Ierland, en James Al
len, medewerker van minister Merlyn Rees.
Rory oTBrady, de voorzitter van
de Sinn Fein, was tijdens de bespre
kingen in Belfast maar heeft nog
niet aan het overleg deelgenomen.
De Britse minister voor Noordierse
zaken Merlyn Rees heeft gezegd dat
niet teveel van de besprekingen mag
worden verwacht.
William Arlow, voorzitter van de
Ierse raad van kerken heeft ver
klaard op de geheime onderhande-
lingsplaas te zijn geweest. Hij wei
gerde echter te zeggen of hij aan het
overleg heeft deelgenomen.
\rlow heeft gezegd dat het bestuur
van. het IRA waarschijnlijk spoedig
bijeen zal komen om een besluit te
nemen over een mogelijk nieuw be
stand. Het kerstbestand werd vori
ge week beëindigd omdat de Britse
minister Merlyn Rees niet genoeg
concessies zou hebben gedaan.
Tijdens het bestand liet Rees on
geveer 50 van de 500 geïnterneerde
Noordieren vrij. Volgens sommfge
commentatoren zal Rees nu bereid
zijn meer geïnterneerden vrij te la
ten. Er zijn echter geen tekenen die
erop wijzen dat Rees een algemeen
pardon zal afkondigen en de Britse
troepen uit Ulster zal terugtrekken,
hetgeen de IRA wel eist.
Merlyn Rees heeft na de ontmoe
ting tussen zijn vertegenwoordigers
en de Sinn Fein leiders, gezegd dat
de besprekingen niet waren bedoeld
als onderhandelingen. Het doel er
van was om het standpunt van de
regering nog eens goed duidelijk te
maken..
Dit standpunt komt erop neer dat
Noord-Ierland deel zal blijven uit
maken van het Verenigd Koninkrijk
zolang de meerderheid van de be
volking dit wenst. Rees heeft vorige
week gezegd dat een einde zal wor
den gemaakt aan de internerings
praktijken en dat het aantal Britse
troepen zal worden verminderd wan
neer blijkt dat de partijen in
Noord-Ierland in vrede kunnen le-
Volgens IRA-bronnen zou de Brit
se premier Harold Wilson persoon
lijk een grote rol in 't op gang bren
gen van de besprekingen hebben ge
had. Het eerste bestand van de IRA
begon 22 december en liep vorige
week donderdag af.
Het verlangen naar vrede in
Noord-Ierland werd gisteren nog
eens duidelijk naar voren gebracht
door duizenden mensen die op ver
schillende plaatsen demonstraties
hielden. Zo'n 12.000 mensen kwamen
bij het stadhuis van Belfast bijeen
voor een diens die werd geleid
door een roomska th olieke en een pro
testantse geestelijke.
In Dublin zijn gisteren naar schat-
Hoewel zich na afloop van
het IRA-bestand nog geen
ernstige ongeregeldheden
hebben voorgedaan, hebben
Britse militairen met het ge
weer in de aanslag, in Bel
fast de controle op voertui-
gen hervat.
ting 15.000 mensen op de been ge
weest om te bidden voor vrede. Zij
werden in het gebed voorgegaan door
vertegenwoordigers van de vier voor
naamste kerken in Ierland: de ka
tholieke kerk, de Ierse kerk, de pres-
hyteriaanse en de methodistenkerk.
In de loop van gisteren zijn in
Forkhill, dat in het graafschap Ar
magh ligt, twee bomaanslagen ge
pleegd. Bij een van de aanslagen
kwamen een boerenjongen en drie
koeien om het leven.
De zeven-jarige Jongen liep op een
landmijn terwijl hij de koeien van
zijn vader naar huis dreef. De jon
gen is het eerste slachtoffer sinds het
kerstbestand van het Ierse repu
blikeinse leger afliep. Het totaal
aantal doden als gevolg van de sec-
tartsche strijd in Noord-Ierland
sinds 1969 bedraagt 1144.
BEIROET Koning Feisal van Sa-
oedï-Arabië zaQ binnenkort Egypti
sche, Syrische, Jordaanse en Pales
tijnse leiders op een topconferentie in
Riad. de hoofdstad van Saoedi-Ara-
bie, ontvangen, zo is gisteren in Ara-
sche diplomatieke kringen in de
Libanese hoofdstad Beiroet meege
deeld. Naar verwachting zal er een
bijeenkomst van ministers van bui
tenlandse zaken in de Syrische
hoofdstad Damascus aan vooral
gaan. Feisal is thans in Egypte.
Feisal kwam uit Jordanië, waar hij
o.a. met koning Hoessein besprekin
gen voerde tijdens een bezoek van
drie dagen. Daarbij kwamen de be-
trekkingen tussen Jordanië en de Pa
lestijnse bevrijdfingöbeweging ter
sprake. Slechts enkele dagen voor
Feisals aankomst in Amman kreeg
Jordanië 51 miljoen dollar van Sa-
oedi-Arabië, als onderdeel van de
toegezegde hulp aan Egypte, Syrië,
Jordanië en de Palestijnse Bevrij
dingsbeweging. In een Jordaans-Sa-
oedi-Arabisch communique na af
loop van de besprekingen in Amman
werd bekendgemaakt dat Saoedi-
Arabië Jordanië nog 47 miljoen dol
lar zal geven om te voorzien in Jor-
damië's dringende behoeften" en 10
miljoen dollar voor de bouw van on
derkomens voor officieren van het
Jordaanse leger. Jasser Arafat kreeg
een schenking voor de PLO van 8%
miljoen dollar.
BEIROET Irak heeft zijn groot
ste wapenovereenkomst met de Sov
jet-Unie gesloten die ooit tussen de
twee landen is aangegaan, zo meldt
het gezaghebbende Libanese dagblad
An Nahar.
Het blad citeerde goed ingelichte
diplomatieke zegslieden en meldde
uit Bagdad dat Moekou er mee
akkoord is gegaan Irak te voorzien
van artillerie van alle kalibers.
Vcorts meldde het blad uit dezelf
de bronnen dat Frankrijk Irak zal
voorzien "van alles wat het nodig
heeft" aan tanks en pantservoertui
gen.
NICOSIA (AP) Grieks-Cyprische
demonstranten hebben tijdens anti-
Westerse betogingen de Amerikaan
se ambassade en de bibliotheek van
de Britse Raad in Nicosia geplunderd
en in brand gestoken.
Duizenden studenten en andere
Jeugdige demonstranten liepen bar
ricades van prikkeldraad omver en
bestormden het ambassadegebouw
tweemaal in twee uur.
Volgens David Grimland, voorlich
ter van de ambassade, bekogelden
bij de eerste aanval ruim 5000 de
monstranten het gebouw met ste
nen. "Ze staken vijf wagens van de
ambassade in brand en stichtten in
het gebouw zelf brand op de bene
denverdieping", aldus Grimland. Vol
gens ooggetuigen hebben Amerikaan
se militairen b\j de eerste aaravaü
traangasgranaten op dé demonstran
ten afgevuurd.
Hoewel de politie kans zag de de
monstranten na de eerste aanval
uiteen te drijven, kwam een menig
te van ongeveer 1000 Jongelui terug.
De Cyprische politie zag geen kans
de betogers, die gewapend waren
met ijzeren staven, tegen te houden.
Gewapende troepen van de Cypri
sche nationale garde, die beschikten
over drie pantserwagens, hebben
niets ondernomen om de demon
stranten tegen te houden. Voor de
tweede maal werd de menigte be
stookt met traangasgranaten. Onder
deden vam het Canadese contingent
van de VN-troepen op Cyprus hebben
uiteindelijk een einde aan de onge
regeldheden rond het ambassadege
bouw gemaakt.
Tegelijkertijd ondernam een andere
groep demonstranten een aanval op
de bibliotheek van de Britse Raad.
Hier werd een kleine brand gesticht.
Grieks-Cyprische demonstranten
hebben de Britse ambassade in
Athene met brandbommen bestookt
Grieks-Cypriotische demon
stranten bestormen door wolken
traangas het gebouw van de Ame
rikaanse ambassade in Nicosia.
eveneens uit protest tegen het be
sluit om Turks-Cyprische vluchtelin
gen toestemming te geven zich te ves
tigen in door Turkije bezette noor
delijke deel van Cyprus. De politie
heeft verklaard, dat zich bij de aan
slagen geen persoonlijke ongelukken
hebben voorgedaan.
De betogers klommen over de hek
ken rond het ambassadegebouw, ver
brandden een auto en andere eigen
dommen van de ambassade, gooiden
ruiten in en besmeurden de muren
met verf en kreten als "Brits impe
rialisme".
De politie die te laat ten tonele ver
scheen slaagde erin sommige demon
stranten ervan te weerhouden meer
vernielingen aan te richten. Vol
gens een woordvoerder van de Brit
se ambassade hebben anderen toch
nog kans gezien een brandbom door
een van de ramen naar binnen te
werpen. Hierdoor brandde de eerste
verdieping van het gebouw uit.
De meeste personeelsleden van
de ambassade hebben kans gezien om
ongehinderd weg te komen.
De incidenten, die samenvielen
met de incidenten bij de Amerikaan
se ambassade in Nicosia terwijl
Turks-Cyprische burgers vanuit
Britse bases naar Turkije werden
gevlogen, braken uit nadat 1500
Grieks-Cyprische studenten een de
monstratie in het centrum van Athe
ne hadden gehouden.
De Griekse regering heeft de on
geregeldheden in de Griekse hoofd
stad later veroordeeld en als schade
lijk voor de Griekse zaak bestem
peld.
Het afgelopen weekeinde heeft de
luohtvaartmaatschappU Turkish
Airlines 1033 Turks-Cyprische vluch
telingen overgebracht. De vluchte
lingen zullen daar blijven totdat
meer zekerheid bestaat omtrent de
status van het eiland, aldus Turkse
functionarissen.
De 662 vluchtelingen die gisteren
werden overgebracht werden bij aan
komst begroet door duizenden men
sen. Verscheidene vluchtelingen kus
ten de Turkse bodem nadat zij uit het
vliegtuig waren gestapt.
De Turkse Cyprioten zullen in de
zuidelijke stad Adana in scholen en
hotels worden ondergebracht, na
eerst een medisch onderzoek te heb
ben ondergaan.
Algemeen wordt aangenomen dat de
vluchtelingen na een verblijf in Tur
kije zullen worden teruggebracht,
naar het door Tukse troepen bezet
te deel van Cyprus en daar Grieks-
Cyprische bezittingen in beslag zul
len nemen.
In Londen hebben gisteren 800 men
sen op vreedzame wijze gedemon
streerd tegen het Britse beleid inza
ke de Turkse vluchtelingen.
