Cursussen voor
oudere
werklozen
bieden veel hulp
"Het is belangrijk dat
de vrouw zich ontplooit"
Tel je nog mee zonder werk?
SATERDAG 18 JANUARI 1975
(Werklozen lopen niet graag te koop
met hun problemen. Vooral de ou-
peren niet, die al eerder een crisis
Beren niet, die al eerder een crisis
nebben meegemaakt. Ze moeben nog
prg wennen aan het feit dat ook zij
bepaalde rechten hebben. Het is een
kroep, die heel erg diep in de put
kit. Er heerst vaak een enorme moe
deloosheid. Ze hebben fysieke moei-
ijkheden, ze zijn doorgaans afge
knapt. Mensen vooral, die tot op de
bodem cynisch zijn geworden.
[Toch wordt er nu hier en daar spo
radisch wat gedaan om deze moei
lijk te bereiken groep van oudere
werklozen uit hun benarde positie te
halen. Begin februari gaat bijvoor
beeld in Nijmegen een project van
ptart onder het motto „Tel Je nog
mee als je zonder werk bent" en dat
vooral gericht is op de oudere werk
lozen.
De initiatiefnemers willen proberen
tijdens een voor deze mannen en
hun echtgenotes georganiseerde
fveek, te bekijken wat er gezamen
lijk valt te doen, om de belangen
pan de werkloze en zijn gezin op
pen betere manier te behartigen dan
thans het geval is.
.Werkloos zijn is geen uitzondering
fneer. Maar dat is een schrale troost
bis je er zelf voor komt te staan",
feegt een der initiatiefnemers, de
peer P. Joziasse. In het Nijmeegse
pMV-Centrum voor vormingswerk
pan volwassenen.
wie vólkomen buiten zijn schuld
pijn baan verliest komt voor een
aantal vragen te staan, die hij zelf
piaar moet zien op te lossen. Dat
Haarlem Voor de vijfde maal zal
bet vrouwenblad Libelle dit jaar de
Wilhelmina Druckerprijs toekennen.
Die onderscheiding, bestaande uit ee
beeldje van de eerste Nederlandse fe-
Door
Reny Dijkman
ministe, waar de prijs naar is ge
noemd. plus een geldbedrag gaat dit
Jaar vermoedelijk naar de actiegroep
„Tijd voor School".
Libelle wil met deze prijs Jaarlijks
een vrouw of een groep vrouwen die
daadwerkelijk iets voor de ontwikke
ling van de vrouwen doen voor het
voetlicht halen.
Hoofdredacteur Peter Middelkoop
zegt erover: „We hebben over dit
Jaar nog niet definitief beslist, maar
ze maJken tot nu toe de meeste kans.
De actiegroep „Tüd voor School" wil
door 'n gelijikschakeling van kleuter
en lagere schooltijden trachten de
moeders wat meer armslag te geven,
zodat niet hun hele dag bestaat uit
het afzonderlijk naar school bren
gen en halen van kinderen."
Dierendag
Wat denkt nu een man die dagelijks
werkt aan een produkt voor vrouwen
over het Jaar van de vrouw? Zijn
spontane reactie is: „Je zou het op
een lijn kunnen stellen met Wereld
dierendag of Onnozele Kinderen (28
december. Katholieke feestdag, waar
bij de benjamin thuis de dienst uit
mag imaken)
Dan wat meer bezonnen: „Ik ben
in feite veel banger over wat er uit
gaat komen; wat dit actiecomité
straks gaat publiceren. Vermoedelijk
zal dat vaag zijn. Er is voor de Ne
derlandse vrouw weinig tastbaars
overgebleven om nog voor te strijden.
Die gelijke lonen zijn er nu ook door.
Ik vrees dat het een toespitsing gaat
worden op de verschillen tussen man
en vrouw. Veel belangrijker is: „Hoe
kan de vrouw zich het best ont
plooien".
Middeldorp is er voorstander van dat
een vrouw alle mogelijkheden en
kansen krijgt. „Die heeft ze nu -
dacht ik - ook wel. Nu gaat het om
de bereidheid van de vrouw zelf om
wat op te pakken. Mijn grote angst
voor de komende manifestatie en alle
publiciteit daaromheen is. dat vrou
wen die niet willen zioh in een
dwangpositie gaan voelen. Er komt
een druk op de vrouw te staan, waar
ze nog niet aan toe is. Dat zou wel
eens averechts kunnen uitpakken, zo
dat zij zioh in plaats van open te
stellen gaat ingraven in de stellingen.
«Soortgenoten
„De emancipatie kan alleen maar ko
men van de vrouw zelf. Op het ogen
blik is het zo dat een kleine groep
vrouwen die bijvoorbeeld wel carrière
wil maken zich over die emancipatie
druk maakt, maar ze laat haar soort
genoten er buiten. Die hele emanci
patie nu is gericht op een kleine
groep onafhankelijke vrouwen. Men
zou zioh wel moeten realiseren dat de
doorsnee vrouw die zou willen werken
aan de lopende band zou komen te
staan."
Libelle is het een na grootste vrou
wenblad in Nederland. De reactie telt
iets meer vrouwen dan mannen. Het
blad wordt ook door een half miljoen
mannen gelezen. Wanneer men de op
lage van ruim 500.000 exemplaren
voor het lezerstal met vier vermenig
vuldigt, krijgen zo'n twee miljoen
vrouwen het in handen.
„Wat wij uit onze lezeressenkring
vaak merken, is dat men zich geprest
gaat voelen door t.v., radio en pers
om dingen te gaan doen. die men ei
genlijk niet wil en we hebben alle
soorten en alle klassen onder onze
abonnees.
Zelfs al zouden alle idealen van de
feministen de onze zijn, dan nog zou
den we ze niet op hun manier kun
nen uitdragen. Een massamedium
leent zich er niet voor om op alle te
nen te trappen. Ik beluister in vele
media een drang tot dwingen. Dat is
een gebrek aan respect ten aanzien
van de lezer (es)'. De identiteit v an
ons blad wordt bepaald door de leze
res en dat is niet alleen commer
cieel."
Stijging
Na een Jarenlange terugloop van de
vrouwenbladen is er nu weer stijgen
de belangstelling. Prinses verdween.
Ook Rosita werd opgeheven en de
formule van Eva werd door Viva niet
overgenomen.
„Het vrouwenblad", zegt Peter Midde
dorp, „is beslist niet dood. Het was
een kwestie van koerswijziging. We
waren wat afgedwaald van het pu
bliek. Je moet steeds weer een nieuwe
invalshoek vinden om te kunnen blij
ven boeien. We werden op zeker
ogenblik te moeilijk. We moesten di
recter gaan werken. De kernvraag
blijft: „Wie is de lezeres en wat wil
ze?"
Het uitgangspunt voor Libelle: -het
geven van zoveel mogelijk informatie.
„Zouden we dat niet doen dan zou
den we op de Sfcory-formuïe komen,
wat ik overigens niet als een vrou
wenblad zie."
Prijs
De Wilhelmina Druckerprijs heeft
hem wel eens het verwijt opgeleverd
dat Libelle zich hiermee weer voor
een Jaar schoon wast van verdere
emancipatie.
„Dat is natuurlijk onzin", zegt Peter
Middeldorp, „wat Libelle betreft is
het al veertig Jaar het Jaar van de
vrouw en we zullen dit jaar er wel
wat extra's aan doen, maar we zullen
het zeker niet overdrijven. Kijk, in
feite heeft de Nederlandse vrouw dat
Jaar van de vrouw niet nodig. Iedere
vrouw die wil gaan werken, kan gaan
werken. Zij heeft niet te klagen. Dit
jaar heeft misschien wel zin voor de
vrouwen van de wereld, maar zou het
in de landen waar emancipatie nog
echt moet beginnen iets uitmaken.
Die emancipatie begint namelijk bij
van die toekomst opvoedt."
zijn problemen als:
hoe kom ik rond met mijn lager
inkomen?
wat doe ik tegen de verveling, die
om de hoek gluurt?
hoe verwerkt mijn vrouw het feit,
dat ik elke dag thuis ben?
hoe leer ik als oudere werknemer
te leven met het idee dat ik mis
schien nooit meer aan de slag kom?
Man en vrouw
Samen met mensen, die in dezelfde
situatie verkeren, wil men dit soort
poblemen tijdens de week gaan
doorpraten. Daarom is het ook van
groot belang, dat de week is opgezet
Cursusleider Joziasse: „Op die ma
nier kunnen we de gezamenlijke ge-
zinsproblematiek aan pakken. Want
voor de vrouw betekent het werkloos
zijn van haar echtgenoot het door
breken van een jarenlang huiselijk
ritme.
Ze was bijvoobeeld voorheen ge
wend altijd alleen in de keuken,te
staan. Er komt nu iets van irritatie.
Zo'n echtpaar moet helemaal op
nieuw leren met elkaar om te gaan".
De heer Joziasse weet overigens uit
eigen ervaring wat voor een opdon
der je krijgt als Je werkloos wordt.
„We mikken op een groep van onge
veer twintig mensen. Naast informa
tie over: wat zijn Je rechten, hoe
zien de wettelijke regels eruit, een
stuk voorlichting dus, hebben we
ook gezocht naar de mogelijkheden
tot een zinvoller gebruik van de
zeeën van tijd de de werkloze heeft.
Zo hebben we in het' programma
een bezoek opgenomen aan de bi
bliotheek, aan een bowling.
Niet alleen deze week is belangrijk,
maar er moet ook naar de toekomst
worden gewerkt. Zo zal er een mid
dag worden besteed aan het op
knappen van allerlei klusjes voor
andere, min of meer hulpbehoevende
mensen. Het zou fijn zijn als men
daarvan de ervaring overhoudt dat
het plezierig kan zijn iets voor een
ander te doen. Dat zou uiteindelijk
kunnen uitgroeien naar een vrijwil
lige soort van maatschappelijk werk,
een soort gezinshulp".
De vormingsweek voor oudere werk
lozen in Nijmegen is opgezet door
een samenwerking van onder meer
de gemeentelijke sociale dienst, de
vakbonden, de dienst industriële sa
menleving vanwege de Kerken en
het PMV-centrum voor vormings
werk voor volwassenen.
Positief
Het lijkt niet onmogelijk dat er in
het land meer van dergelijke vor-
mingsweken voor werklozen zullen
worden georganiseerd. De Divosa, de
vereniging van directeuren van ge
meentelijke sociale diensten, heeft
zich al bijzonder positief opgesteld
tegenover deze projecten, waarmee
de werklozen uit hun isolement wor
den gehaald. Zo zijn in de gemeente
Maastricht al voorbereidende be
sprekingen over een vormingsweek
gevoerd.
In het Groningse Paterswolde werd
vorig Jaar al de eerste aanzet gege
ven tot het organiseren van vor-
mingsweken voor oudere werklozen.
Door
Jan Kees Kokke
In het vormingscentrum De Drie
klank zijn al drie van dergelijke we
ken gehouden .steeds voor een groep
van ongeveer vijfentwintig mannen
en vrouwen. Zowel cursusleiders als
deelnemers spreken van een succes.
Daarom gaat men dit jaar door in
Paterswolde. Er staan nu vier, mis
schien vijf cursussen op stapel.
Cursusleider drs. Joh. Pasveer, di
recteur van het vormingscentrum
De Drieklank in Paterswolde: „De
aanleiding vormde voor mij de
Brandpunt-uitzending van vorig
jaar augustus, waarin een aantal
geëmotioneerde gesprekken met ou
dere werklozen voorkwamen. Ik heb
toen een brief gestuurd aan minister
Boersma met het voorstel om als
vormingscentrum een bijdrage te le
veren aan de heroriëntatie van de
ze mensen op him huidige en toe
komstige situatie en positie. Daar
mee is het van de grond gekomen".
„De diensten van sociale zaken in
Drenthe hadden aanvankelijk geen
hoge verwachtingen van het plan.
Maar ik mag wel zeggen dat de drie
weken vorig jaar een succes zijn ge
worden. We krijgen nu dan ook vol
op medewerking."
Isolement
„Het bleek voor de deelnemers erg
belangrijk dat ze samen over hun
problemen konden praten. Hun iso
lement werd op die manier in vrij
sterke mate doorbroken. Er is ook
gepraat over de vraag, hoe belang
rijk werken is. Ook is er vrij ge
nuanceerd gesproken over de ar
beidsmoraal, als je niet werkt hen je
een waardeloos mens. En over ande
re vormen van vrijetijdsbesteding.
Er werden ideeën uitgewisseld. En er
waren amlbtenaren van sociale
diensten aanwezig, met wie nu eens
wat langer dan vijf minuten kon
worden gesproken. Oök voor
ambtenaren was dat een hele erva
ring".
Enkele conclusies, die drs. Pasveer
uit het experiment van de eerste
vormingsweken trok zijn: Er is alle
aanleiding om dit initiatief te ver
volgen. Het initiatief moet niet tot
Drenthe beperkt blijven. Deze
maand komt in de Federatie van
Vormingscentra dit soort projecten
aan de orde.
Op eigen initiatief zijn een aantal
deelnemers na de cursus op eigen
kosten nog eens een weekend bij el
kaar geweest. Ook daaruit mag blij
ken dan de cursus geslaagd was. Die
groep houdt overigens contact. Na
de cursus werd verslag uitgebracht
over de indrukken en verlangens
van de deelnemers.
Fantastisch
Een der deelnemers aan die groep
was de heer L. B. Gussenhoven (53)
uit Assen. „Sinds ik werkloos ben
heb ik 155 sollicitaties gepleegd. Ik
was vertegenwoordiger in automo
bielen. Het ziet er nu naar uit dat
ik weer een baan krijg. Of ik van al
dat solliciteren niet moedeloos
werd? Nee. Je moet wel door blijven
gaan. Als je stopt met solliciteren
ben je rijp voor de apotheker, voor
alle slaap- en zenuwpillen. Tijdens
die vormingsweek was het trouwens
opvallend hoe veel poeders en pillen
er door de deelnemers werden ge
bruikt".
Over de cursus in het Paterswol-
derse vormingscentrum zegt de heer
Gussenhoven: "Het is fantastisch
gegaan. Men kwam gewoon los. Men
durfde gewoon weer het leven aan.
Want als werkloze raak je helemaal
je ritme kwijt. Je bent afgesloten
Want de mensen zeggen bijvoor
beeld al gauw, „met die werkloze ga
ik niet praten, die kan toch geen
borreltje schenken, dat kan hij niet
betalen". Je moet een hobby zoeken.
Je moet bezig zijn. Anders ga je er
onderdoor. Het is wel jammer, dat
die moderne huizen zo gebouwd zijn,
dat er weinig te rommelen valt. Ook
voor de vrouw betekent het een hele
verandering, nu haar kerel de hele
dag om haar heen' hangt".
„Met gemengde gevoelens gingen wij
naar de cursus. Enerzijds met de
gedachte aan een vakantieweek, an
derzijds van „wat wil men van ons".
Het menselijk contact dat in deze
weiken van totaal vreemden een
hechte vriendenkring heeft gemaakt,
mag zeker positief worden genoemd.
Bovendien was het feit dat we Mier
mensen ontmoetten met praktisch
dezelfde problemen, de oorzaak dat
de tongen gemakkelijk los raakten".
Asl herboren
Als herboren
„Velen van ons, die met hun proble
men alleen stonden zijn door de in
tensieve belevenissen tijdens deze
weken zo opgelucht, dat zij als her
boren mensen naar huis teruggin
gen. Wü konden weer een stootje
verdragen en voelden ons minder
hulpeloos.
„Een grote verdienste van deze week
was de informatie, die we kregen, al
verbaasde het velen, dat wij nu pas
deze informatie kregen. Tijdens de
gesprekken met diverse ambtenaren
van sociale diensten en gewestelijke
arbeidsbureaus bleek, dat de be
staande wetten en regelingen zeer
verschillend en in vele gevallen zeer
onzorgvuldig worden uitgevoerd. Ook
de benadering door diverse ambte
naren van de oudere werklozen ver
schilt per instantie.
De heer Gussenhoven vraagt zich
tenslotte af, waarom er geen folder
gemaakt wordt, waarin alles, maar
dan ook alles staat wat voor een
werkloze van belang kan zijn.
Het beeldje van Wilhelmina
Drucker,
