Bonaire gaat zich op
toerisme toeleggen
Uitstel
deeS III
MIKT SOSONKO OP
TOERNOOIWINST?
kentekenbewijs
Maar de rust moet blijven
BLEEKER
WINNAAR
IN DAVOS
ROY SCHUITEN
RENNER VAN
HET JAAR
Ministerie van
Verkeer en Waterstaat
Argentijnse sportpers
pakt uit tegen Europa
ADVERTENTIE
Bonaire, het dunst bevolkte eiland
van de drie Benedenwindse A-B-
C-eilanden (slechts 8300 inwo
ners) wenst niet langer achter te
bleven bij het door toerisme flo-
rende Aruba en het industriële
Curasao. Het riep 1975 uit tot het
jaar van het toerisme, omdat Bo
naire méér wil dan het handje
vol bezoekers, het wil de welvaart
eveneens beleven, die op andere
Caraïbische eilanden reeds heerst.
Door
Piet Ocks
"Er is een grote onderlinge con
currentiestrijd onder deze eilanden",
legt Rudy Ellis (31), hoofd van het
Toeristenbureau op Bonaire. "Wij
hebben het voordeel dat het toeris
me zich op Bonaire nog moet ont
wikkelen. Wij kunnen leren van de
fouten, die Aruba en Curacao
ma-aJkttn".
Vandaar de injecties, die men het
eiland wil toedienen. Een bestem
mingsplan is in de maak, de Neder
landse Balm-groep bestudeert de mo
gelijkheden voor de bouw van ho
tels. Het stelde garanties, die veel
beloven. "Lierver een Nederlandse
groep dan de Venezulaanse. die en
kele Jaren geleden een positieve in
breng deed vermoed ?«n", vertellt Rudjy
Ellis met een boze blik.
In 1966 legde de toenmalige pre-
m.e- CaCa de eerste steen voor heit
gigantische Sorobon-hotel. De laatste
laat nog op zich wachten.
Onafgebouwd treurt het aan de
luidkust van Bonaire, verrot, ver
roest, onooglijk, kortom Bonaire on
waardig.
Hat toeristisch jaar moet meeheüpen.
Bonaire nieuwe impulsen te geven.
"We willen de gehele bevolking daar
bij betrekken", zegt Ellis. "Ook de
Bonaireanen die op Aruba en Cura
cao wonen". Die het fraaie Bonaire
werkloos verlieten, ondanks de diep
blauwe, heldere zee, de statige fla
mingo's, de in het wild overvliegen
de papegaaien en de scholen' dolfijnen
die regelmatig voor de kust voorbij
Bpringen. Daarentegen mist Bonaire
de luidruchtige dancings. Het uit
gaansleven is beperkt. Bonaire gar-
naniieert geen verltier tot diep üm de
nacht.
Concurrentie
"Natuurlijk is er veel concurren
tie", bekent Rudy Ellis. "Wij zullen
Bonaire echter zo goed mogelijk pro
beren te verkopen. Het eiland heeft
veel positieve punten, daarom moet
het mogelijk zijn dat we in 1979 kun
nen beginnen met het grote toeris
me. Daarmee bedoel ik geen mas
satoerisme, zoals men dat op Arpjja
en in West-Europa kent. Zeshonderd
kamers op Bonaire is voldoende.
We moeten ervoor waken dat de
rust op Bonaire gehandhaafd blijft.
Sterker, we willen niet afhankelijk
worden van dat toerisme. Natuurlijk
is welvaart ons streven. We zullen
ons daarom wat opofferingen moe
ten getroosten wat sommige stukken
natuurschoon betreft. Voor onze be
volking zijn we genegen dat te doem,
maar voorop staat het behoud daar
van. Het milieu willen we zo weinig
mogelijk aantasten".
Tot voor kort mislukte elke poging
tot toerisme op Bonaire. De lan
dingsbaan van "Flamingo Airport",
zoals het vliegveld treffend is ge
naamd, was niet toereikend voor
een groter toestel dan de DC-9. "We
zaten beklemd in een vicieuze cirkel"
zegt Rudy Ellis. "Rechtstreekse ver
bindingen met het buitenland wa
ren onmogelijk. De reizigers moes
ten via Curacao, met de nodige ver
traging als gevolg. Logisch, dat men
Bonaire niet als vakantie-eiland uit
zocht. Hieraan was ook niet vreemd,
dat men op dit eiland geen geld durf
de te investeren voor de bouw van
hotels.
Bonaire wordt echter stilaan belang
rijker: de AIM (Antilliaanse Lucht
vaart Maatschappij) is flexibeler ge
worden, welwillender ook. Vandaar
dait er de laatste tijd meer vluchten
op Bonaire tot stand zijn gekomen.
Hotels en vliegveld gaan samen, maar
niemand die de eerste stap durfde
te zetten".
Die dan uiteindelijk werd gemaakt
door het Europees Ontwikkelings
fonds van de EG, dat de verlenging
van de startbaan op Bonaire en de
bouw van een nieuwe stationshal fi
nancierde, begroot op 2,6 miljoen.
Voorts stelde Nederland twee mil-
MARKTBERICHTEN
LEIDEN. 17 Januari Leidse Coop
Groenten en Fruitveiling Appels 85
116, peren 78. aardappelen 16. andij
vie 141—146, boerekool 1824, prei
59—59, stoof sla 45—50. spruiten A 43
—54 B 3441. C 2829. champignons
150—200, uien fijn 14—22. witlof 50—
120, sla zwaar 20—35, licht 1210,
bleekselderij 5.
ROELOF ARENDSVEEN, 17 Januari.
Bloemenveiling. Anjers 3851; ld.
import Anjers 2539; Trosanjers 21—
36; Rozen: Sonia 7085, Belinda 42
48; Strelitzla 216—220 p. st. Troschry-
santen 70175: ld. jaarrond 200245;
IrlssenU25140; Mimosa 80—95;
Dolfijnen, ze springen in scholen voorhij Bonaire.
joen beschikbaar voor de omscholing
van Bonaireanen, die het hotelvak
moeten gaan leren.
Het dagblad Amigoe di Curacao,
dat met naamsverandering op de ge
hele Antillen wordt verspreid,
schreef onlangs: "Jarenlang zijn
wij, met name Curacao, al aan het
modderen met de toeristenindustrie.
We zitten met een volkomen ineffi
ciënt toeristenbureau waar bekwa
me krachten hun inispaminangm
verloren zien gaan, omdat aan het
hoofd van deze voor onze economie
vitale instelling politici staan, die
meer tijd nodig hebben voor hun
eilandraad en campagnes dan voor
de belangen van het toerfisme". En:
"Toerisme is voor onze economie een
■te belangrijke zaak om over te laten
aan welwillende amateurs".
Rudy Ellis, zoals gezegd hoofd van
het Bonaireaanse toeristenbureau, is
staitenlid voor Bonaire. Enkele jaren
geleden zette hij een streep ondier de
amateuristische aanpak van het
toerisme op Bonaire. Hij kent de
materie, doorziet de moeilijkheden,
die hem remmen in de ontwikkeling
van het toerisme. Hij beseft dat het
accent moet worden gelegd op de
Amerikanen, die thans jaarlijks
Aruba overbevolken. "Maar" zegt
hij, "de grenzen van de Westeurope-
se toerist verleggen zich elk Jaar. En
zeker wanneer straks de nieuwe lan
dingsbaan van Bonaire gereed zal
WIJK AAN ZEE Even uw kennis van de schaakspelregels
testen: er staat een witte toren op b7, een zwarte toren op a8
en een zwarte koning op e8. Vraag: mag zwart hier rocheren?
Juist ja, het mag, want bij die handeling passeert de zwarte
koning geen veld waarop hij schaak gestaan zou hebben. Dat
weet iedere beginner, zegt u? Dan moet ik u uit de droom
helpen: zelfs iemand als de Russische grootmeester Joerj Aver-
bach bleek er eens, in een Australisch toernooi, moeite mee te
hebben. Hij eiste althans dat zijn tegenstander Purdy, die on
reglementaire roehade zou terugnemen, en kon er maar met
moeite van overtuigd worden, dat hij, Averbach, zijn hele
schaakloopbaan lang de regels niet volledig had beheerst.
WaandOor chart»nvluöhten uit
WastEunopa tot de mcgelijkhedaa
gaan behoren. De lijnvluchten (on
geveer vijftienhonderd gulden re
tour) lijken vooralsnog onoverkome
lijk duur, terwijl de hotelkosten
(twintig Antilliaanse guldens per
dag, wat neerkomt op dertig Neder
landse guldens) bepaald niet be
zwaarlijk behoeven te zijn. "En
daarom", benadrukt Rudy Ellis nog
eens, "durven wij de concurrentie
met alle andere eilanden aan".
Door
Alexander Münninghoff
Aan deze curieuze episode dacht
Gen na Sosonko waarschijnlijk, toen
hij met zijn exklusieve kommentaar
van de vierde ronde naar mij toe
kwam. Hij had namelijk een derge
lijke „omstreden" roehade uitge
voerd tegen Popov. „Dat is toch wel
volgens de regels" persifleerde de
ex-Rus zijn ex-landgenoot. Popov
bleek in ieder geval dde «regel wel te
kennen. De regels van de Ragosin-
verdediging moet hij echter nog eens
nader bestuderen. Reeds vrij snel
gaf de Rus het roer uit handen,
en dat was voor Sosonko vol
doende om met enkele krachtzetten,
waaronder een opmerkelijke switch
van de toren, de partij uit te ma
ken. Hij staat nu zowaar bovenaan
en zal zijn rustdag waarschijnlijk
gebruikem om te overwegen of hij
niet op toernooiwinst zal gaan spe
len. Nu hij zijn meestertitel al bin
nen heeft, hoeft hij zich in ieder ge
val ndet meer terughoudend op te
6tellen.
Interessant aspect in deze vierde
ronde in het Hoogoventoernooi was
dat er geen Nederlanders tegen el
kaar speelden. Zodat we konden kij
ken wat Holland tegen ,4e rest van
de wereld" kon klaarmaken. Het leek
er geruime tijd op dat dat heel veel
zou zijn. Langeweg begon met zwart
vanuit een siciliaan onvervaard Ka-
valek onder druk te zetten, Timman
speelde voor de vierde keer in suc
cessie hoogst origineel en onderne
mend tegen Furman, Donner pakte
de pion, die Browne hem in de ope
ning offreerde en bleef die pion ge
woon voor staan en Kuijpers antici
peerde koelbloedig op de akties die
Smejkal ondernam. Nu heb ik al
leen Ree nog niet gehad. Hij pakte
die remise tegen Gelier
lijk had hij natuurlijk. Hoewel. De
olijk ogende Oekraïner is zo'n beetje
de running gag om in filmtermen te
spreken van dit toernooi aan het
worden. Een meestal flauw grapje
dat in de loop van de film regelma
tig terugkeert en waar het publiek
zich slap om lacht op het laatst. Ik
hoop dat Geiler zelf iets gaat doen
om van deze Jokerrol af te komen.
Heel spannend was Hübner-Por-
tisch. De Duitser heeft maagklach
ten, zo wordt gezegd. Dat belette hem
niet om met aktief spel de Hongaar
se favoriet onder druk te zetten.
Slechts een taktische counter in de
tweede zitting leverde Portlsch nog
remise op.
Het aanvankelijk verwachte Ne
derlandse sukses verdween in het
beruchte vijfde .schakersuur als
sneeuw voor de zon. Langeweg over
zag (denk ik) op het hoogtepunt van
zijn druks pel een vernijnlg schaakje
en moest capituleren, Donner mocht
volgens schaakmeester Prins
nog van geluk spreken dat de aktie-
ve toren van Browne niet de remise-
ba rriere vermocht te doorbreken en
Kuijpers kwam weliswaar een pion
voor tegen Smejkal maar daar stond
een hele ris zwakten tegenover. Tim
man tenslotte wilde naar zijn zeg
gen geen .sjablone" zetten doen en
moest voor dit streven naar origina
liteit onrechtvaardig boeten, want
het toreneindspel dat overbleef bleek
zelfs Furman's winstdrift op te wek
ken. Zover kwam het echter toch
niet in de tweede zitting, want Tim
man claimde op een gegeven mo
ment remise omdat dezelfde stelling
met dezelfde speler aan zet voor de
derde maal op het bord kwam. Daar
keek Furman wel even van op. Maar
navraag bij wedstrijdleider Simon
GJaltema stelde Timman in het ge
lijk, wat de spekulatieve vraag doet
ontstaan: begrijpt Furman die re
gel wel goed? Begrijpen überhaupt
de Russen die regel wel? Immers ook
Sosonko
Spasski is er in zijn match tegen Fi
scher indertijd ingelopen. Misschien
dat de Russische staatsuitgeverij
„Fizkoeltoera I Sport" naar desbe
treffende uitgave moet herzien?
UITSLAGEN:
Grootmeestergroep, 4e ronde: Ka-
vailek (Tsj.—Langeweg (Ned.) 1—0,
Ree (Ned.)—Geiler (Rus.) M—
Gligoric (Joeg.)—Hort (Tsj.)
Furman (Rus)Tlmman (Ned.)
Vi, Hübner (Wdl.)—Portisch
(Hong.) 'é—K, Kuijpers (Ned.)—
Smejkal (Tsj.) afgebr. Popov (Buig.)
—Sosonko (Ned.) 0—1, Donner
(Ned.)—Browne (Vst.) Vt—Ié.
Ie ronde: Browne (Vst.)—Hübner
(Wdl.)
3e ronde: Browne (USA)—Popov
(Buig.) 1—0.
Stand: 1/4: Browne, Sosonko, Por
tisch. Kavalek 3; 5/7: Donner, Tim
man, Hort 2%; 8: Smejkal 2 en 1
afgebr.; 9/10: Gelier, Furman 2;
11/13; Ree, Gligoric, Hübner 1%;
14/15: Popov, Langeweg 10:
Kuijpers 0 en 1 afgebr.
Meester groep, 4e ronde: Böhm,
(Ned.)—Martz (Vst.) 1—0; Bukic
(Jsl.)—Sigurjonsson (IJsl.) V4—
Schmidt (Polen)—Dieks (Ned. 1—
0; Timman (Ned.)— Ligterink (Ned.)
0—1; Vadasz (Hong.)—Ciocaltea
(Roem) »/4; Sznapik (Polen)—
Enklaar (Ned.) 1—0; Weinstein
(Vst.)—Ek (Zweden) 1—0; Portisch
DAVOS De Nederlandse sprint-
kaimp-ioen Eppie Bleeker heeft gis
teren op de tweede «dag van de inter
nationale schaatwedstrjjdem in Davos
de 500 meter gewonnen. De Friese
onderwijzer maakte een tijd van 39 53
seooutien en boekte een wardevoUe
overwinning op wereldkampioen Per
Björang (Noo), {lie tot 39.72 secon
den kwam. Jam 'Bazen, die dönidlar-
dag «de 500 meter won in 40.03, wend
nu vierde in 40.27. Op «de 1000 meter
etndttgjde Bleeker als tweede achter
de Noord Björn Didriksen: 1.20.80
tegen 1.20.77. De Nederlandse kam
pioen bij de allrounidexs, Harm Kui
pers, kwam redelijk uit die verf met
tyien van 40.96 en (vooral) 1J21.47.
De belangrijkste uitslagen van vrij
dag zijn:
Sprinters, 500 meter: 1. Bleeker
(NefcL) 39 53, 2. Björang (Noo) 39.72,
3. O. Granath (Zw.) 4025, 4. Bazen
(Ned.) 40.27. Buiten mededinging:
Kuipers (Ned.) 40.96.
1000 meter.
1. Didriksen (Noo) 1.20.77, 2. Bleeker
(Ned) 1.20.80, 3. Björang (Noo)
1.22.27. 4. Bazen (Ned.) 12251. Bui
ten mededinging: Kuipers (Ned.)
121.47.
Totaalklassement (2 x 500 en 1 x
1000 meter)1. Bleeker 120.180 pun.
ten. 2. Bazen 121555, 3. O. Gnanath
122.196.
De invoering van deel III van het kentekenbewijs
wordt uitgesteld tot na 1 februari.
De nieuwe datum, waarop deel Hl achter de
voorruit van de auto moet zitten,
wordt nog nader bekend gemaakt.
Een kort uitstel is nodig door achterstand bij de
Rijksdienst voor het Wegverkeer.
Wanneer hoeft u
niets te doen:
1. Als u uw nieuwe deel III
al hebt.
2. Als u een correcte
accept-giro betaald
hebt.
3. Als u een accept-giro
met onjuiste gegevens,
gecorrigeerd hebt inge
stuurd.
4. Als u al een witte aan-
meldingskaart hebt
ingestuurd.
In de laatste twee
gevallen krijgt u vanzelf
de correcte accept-giro in
huis. Als u zich dan houdt
aan de daarop vermelde
betalingsdatum, krijgt u
zeker op tijd uw nieuwe
deel III.
Wanneer moet u
vóór 1 februari
iets doen:
1. Als u nog géén accept
giro hebt ontvangen en
nog géén witte aan-
meldingskaart hebt
ingestuurd, moet u
vóór 1 februari die
witte aanmeld ingskaart
op het postkantoor
halen, invullen en
opsturen.
2. Als u een accept-giro
hebt met onjuiste
gegevens, moet u die
vóór 1 februari gecorri
geerd insturen.
3. Als u een correcte
accept-giro hebt, moet
u die vóór 1 februari
betaald hebben.
Wat geen zin heeft:
Het heeft geen zin
dubbele informatie te
verstrekken. Als we al een
gecorrigeerde accept-giro
van u hebben, kan een
witte aanmeldingskaart
alleen maar extra werk en
verwarring geven! Als wc
al zo'n witte kaart
hebben, heeft een tweede
geen zin.
Het kan dan gebeuren
dat u méér dan één
accept-girokaart
ontvangt. In zo'n geval
betaalt u de eerst
ontvangen accept-giro en
vernietigt u de volgende.
Telefoneren of corres
ponderen heeft ook geen
zin.
Als u uw auto
verkoopt:
Kentekenbewijzen
waarbij nog geen deel III
is verstrekt, kunnen na
1 februari gewoon op de
postkantoren worden
overgeschreven. Als u
deel III al hebt, zal dit bij
verkoop (met de kopie
deel III) overgedragen
moeten worden aan de
U krijgt dan weliswaar
- tot de datum van
invoering - nog geen
vrijwaringsbewijs, maar
u hebt wél al de verplich
ting er op toe te zien dat
de overschrijving correct
geschiedt. Deel III moet
in géén geval bij de
Rijksdienst voor het
"Wegverkeer worden
ingeleverd; men heeft dan
geen recht op restitutie
van de f 17,50. Bovendien
wordt de nieuwe eigenaar
gedupeerd.
Plak deel III
tegen uw voorruit!
Plak deel III zodra u
het ontvangt alvast tegen
uw voorruit. Midden
hoven of middenonder,
rechtsboven of rechts
onder. Dan kan het niet
wegraken. Bewaar uw
kopie deel III zorgvuldig
thuis.
Publikatie van het
BUENOS AIRES In Argentinië
begint men zich langzamerhand erg
boos te maken om de niet aflaten
de stroom van geruchten als zou
het wereldkampioenschap voetbal
1978 met geen mogelijkheid in dit
land kunnen plaats hebben. De Ar
gentijnse (sport)pers heeft nu een
offensief ingezet om aan te tonen
dat niets een welslagen van het be
langrijkste sportevenement van 1978
in de weg kan staan. Het blad Cro-
nlca' spreekt van 'smaad', waar het
gaat om de volgens de krant uit Eu
ropa afkomstige berichten dat Argen
tinië niet in staat zou zijn voor een
(Hong.)—Dvoreoki (Rus.) V2—V2.
3e ronde: Ciocaltea (Roem.)
Timman (Ned.) 1—0; Ligterink
(Ned.)—Schmidt (Polen) 0—1.
Stand: 1/2: Dvorecki, Schmidt
3%; 3/7: Portisch, Ciocaltea, Lig
terink, Sigurjonsson, Sznapik 214: 8/
9: Weinstein, Vadasz 2; 10/14: En
klaar, Dieks, Martz, Bukic, Böhm
l1*; 15. Ek 1; 16. Timman 0.
goede en veilige organisatie zorg te
dragen. Nederland en Belgie worden
in 'Cronica' beschuldigd van pogin
gen de reputetie van Argentinië te
ondermijnen. En in het sporttijd
schrift 'Goles' krijgt ook West Duits
land nog een veeg uit de pan. "Nie
mand waagde het te betwijfelen dat
Duitsland het w.k. *74 zou organi
seren, hoewel er bij de Olympische
Spelen van 1972 in München ver
schrikkelijke dingen zijn gebeurd",
aldus het blad.
Intussen is bekend geworden dat
de Zwitserse secretaris-generaal van
de FIFA, Helmut Kaeser, in febru
ari een bezoek aan Argentinië zal
brengen om de stand van zaken te
inspecteren. Het is momenteel de be
doeling om slechts in Cordoba een
nieuwe stadion te bouwen. Korten
36 miljoen gulden. Daarnaast stélt
de Argentijnse regering 24 miljoen
gulden beschikbaar voor verbetering
aan de stadions in Buenos Aires,
Mendoza, Rosario en Mar del Plata.
N iJmegen - Smoke Eaters 35.
Golden Apeldoor
Christmas Marvel 150
265; Tulpen gemengd 170190; Freesla
Roy Schuiten
DEN BOSCH Roy Schuiten Is
door de 'chub van 48' (een groep
wielerinsiders uitgeroepen «tot 1
van het Jaar 1974. De Zandvoorter
koemt voor één Jaar in het bezit
van de Gerrit Schuite-troffee, die
hem gisteravond in het restaurant
van het stadion "De Vliert' in Den
Bosch is overhandigd.
Tot renner van de toekomst werd
gekozen de Jonge Brabander Gerry
van Gerwen, evenals Schuiten goed
op weg en baan.
