"Chinatown" intrigerende
film van
Polanski
jack Nicholson en Faye Dunaway in
GRAPPEN IN
SPYS SIMPEL
Nico Crama zag
Eskimo's tekenfilms maken
Nieuwe film Fellini
zou te duur worden
Inspirerende studiereis naar
Canada
~1
iIJDAG 17 JANUARI 1975
.Chinatown", geregisseerd door Ho
rn Polanski. met in de hoofdrollen
wk Nicholson en Faye Dunaway, is
n filim die ondanks sommige wel erg
ogdradige scènes blijft intrigeren,
n opmerkelijke prestatie van Po-
Dski, die immens moest werken met
scenario, dait niet door hem zelf
gemaakt (het is van de hand van
'bert Towne, die het Jack Nicholson
*t ware op heit hjf schreef)wat
de regie van deze filmmaker
ogst ongebruikelijk is.
De intrige as erg boeiend en nemen
daarbij het acteertalent van een
iholson en het daarvoor beslist niet
derdoende spel van Paye Dunaway,
bijna klassieke, mysterieuze
tioonheid, dan is er een zeer ver-
snstelijk produkt op de fdmmarkt
bracht, dat een ware verademing is
alle prullaria, waarvoor de blo-
jpen tegenwoordig vollopen.
Jake Giittes, privédetective, wordt
•n goedkope „deftige dame" ge-
nsulteerd, omdat haar man, Hollis
Owray, een vriendinnetje zou heb-
n. Gittes gaat achter de zaak aan
lar ontdekt, dat Mulwiray, getrouwd
met een andere vrouw. Muliwray,
bofdtogenieur bij de aanleg van de
^atarleidimgen. is tegen de aanleg
pn een dam. die het tekort aan wa
fer in de stad zou moeten opheffen.
[AIS Mulwray op een dag dood wordt
ongetroffen in het waterreservoir, is
gittes van plan de zaak tot op die
pdem uit te zoeken. Daarbij komt hij
pt de omtdlefckimg, dat de raadsei-
(chtl'ge weduwe van Mulwray de
pchber 5s van ene Noah Cross, de
froegere partner van Mulwiray. Cross
keft beüiamgen dn de boomgaarden in
kit noorden, die ook profijt trekken
an de daim.
Gittes ontdekt intussen, dat iedere
«acht water uit het reservoir ver-
{wijnt. Waarschijnlijk heeft Mulwray
lit ook ontdekt en is hij daarom ver
noord.
'De praktijken van Cross strekken
fich ook uit tot bet plaatselijke be-
aardentehuiïs, een insteling door
[Dross in het lieven geroepen, waar de
kopers" Zitten van land in het dis-
kot, dat Cross gepland heeft a/ls
trcte stad. Eveline Mulwray helpt
hem na deze ontdekking te ontsnap
pen aan de handlangers van Cross,
hls Gittes echter Eveline begint te
perdenken van de moord op haar
man, bekent zij, dat het meisje, dat
zij in een huis verborgen houdt en
dat hetzelfde meisje is, met wie haar
man een verhouding zou hebben ge
had, baar dochter is. Haar dochter-
zuster, want bet kind is het resultaat
van een verhouding van Eveline met
baar vader,.Noah Cross
Intussen zit echter de politie, om
gekocht dloor Cross, ook achter Eve
line aan, maar Gittes stelt pogingen
dn bet werk om baar te doen ontsnap
pen met haar dochter.
InmilddelS 'bekent Cross achter de
bèle oplichterij te zitten, maar voor
Eveline iö het dan ai te laat. Tijdens
baar ontsnapping gebeurt dat, wat te
verwachten was en blijft een ont
goochelde Gittes achter.
Film: Chinatown. Theater: Luxor.
Voorn, rollen: Jack Nicholson en
Faye Dunaway. Regie: Roman Po
lanski. ANNEMIEK RUYGROK
Jake Gittes (Jack Nicholson),
de privédetectieve, die zijn neus
in allerlei duistere zaakjes steekt,
en Eveline Mulwray (Faye Du
naway), de mysterieuze weduwe
van Hollis Mulwray.
Film: Spys. In de hoofdrollen: El
liot Gould, Donald Sutherland. Sce
nario: Malcolm Marmorstein, Law
rence J. Cohen. Regie: Irvin Kersh-
In Trianon draait deze week de film
Spys, waarin de „sterren uit Mash",
Elliot Gould en Donald Sutherland
weer voor het nodige lachwerk zorgen.
Erg Bimpeüie en voor de hand 'loggende
grapjes overigens.
Twee CIA-mammen, Grif fin en Bru-
lard moeten de Rus Sevditsky, die over
wil lopeni, met ontvluchten helpen. Dit
loopt 'helemaal ud!t de hand en de Rus
wordt gepakt door zijn landgenoten
die, zoals het tin dergelijke films
schijnbaar hoort, echte boeventronies
hebben, evenals de Chinees die regel
matig in de film opduikt.
Martinson, de CIA-cbef, besluit de
twee mannen uit de weg te ruimen.
Het duo vlucht naar Sybil, een Franse
aniarchabte, die samen met haar
vriendjes niets anders doet dan' tijd
bommen fabriceren en gebouwen op
blazen.
Door gebrek aan geld gedwongen
besluit het 'tweetal om de spion Lip-
pet, die belangrijke inlichtingen be
zit, 1» pakken. Maar helaas, op het
moment dat dlat lukt wordt hij door
zijh eigen lijfwacht doorgeschoten.
Gaspard, een van de anarchisten,
ontdekt dat de twee mannen spionnen
zijn en zet de achtervolging in, net
als de CIA, de Russen, de Chinees en
de lijfwacht. Van al die activiteiten
Is overigens weinig ite merken. Echt
spannend wordt het dan ook geen
enkel moment. Griffin en Bruiard
ontdekken dat de inlichtingen van
Lippet door diens hond „bewaard"
worden. Met de geheimen stappen ze
naar de Russen die ze voor veel geld,
graag willen kopen.
In een kerk waar op dat moment
de dochter van hun chef trouwt,
Vimidem dan de onderhandelingen
plaats. De plechtigheid ontaardt
daarop in een grote vechtpartij. Bru
iard wordt gevangen genomen en
naar het hoofdkwartier vain de CIA
gebracht om gemarteld te worden. Dit
mislukt omdat juist op dat moment
de 'anarchisten het gebouw opblazen.
Met het geld en met de anarchisten
Vlucht het tweetal Frankrijk to.
De film heeft heel wat weg van
Mash wat het soort humor betreft.
Wie van rechttoe rechtaan grappen
houdt moet beSKSt gaan kijken.
WILMA STRORJMANS.
Haagse bioscopen
APOLLO: 'The Klansman",
dag. 12.15, 2.30, 7.00 en 9.15 uur,
za. en zo. ook 4.45 uur. 18 Jaar.
APOLLO 2: "Luchthaven in
alarm", dag. 2.00, 7.15 en 9.45 uur,
zo. 1.45, 4.15, 7.15 en 9.45 uur.
14 jaar.
ASTA: "1001 nacht", dag. 2.30,
7-00 en 9.30 uur, zo. 1.30, 4.00,
7.00 en 9.30 uur. 18 Jaar.
BIJOU: "Emmanuelle", dag.
2.00, 7.30 en 9.30 uur, zo. ook 4.15
uur. 18 Jaar.
CAMERA: "Mariken van Nieu-
meghen", dag, 2.15, 7.15 en 9.30
uur, zo. ook 4.30 uur. 18 Jaar.
CINEAC: "Mijn tante is een
eexbom", dag. 5.30, 7.30 en 9.30
uur. 18 Jaar
Kindermatinee! "Robin Hood",
dag. 9.30, 11.30, 1.30 en 3.30 uur,
zo. vanaf 11.30 uur. Ai.
CORSO: "Breng mij het hoofd
van Alfredo Garcia", dag. 2.00 en
8.15 uur, za. 2.00, 7.00 en 9.15 uur.
zo. 2.00, 4.15, 7.00 en 9.15 uur.
18 Jaar.
DU MIDI: "The Getaway", dag.
8.15 uur za. en zo. 7.00 en 9.30
uur 18 Jaar.
Kindermatinee: "Lekker op avon
tuur met Donald, Pluto en Mic
key", za.. zo. en woe. 2.00 uur. A.L.
EURO: "Dokter ZJivago", dag.
1.30 en 7.30 uur, za.. zo. en woe.
3.45 en 7.45 uur. 14 Jaar.
Kiodermattoee: „Goofy, Mickey
Mouse, Donald Duck en Pluto",
za., zo. en woe. 1.30 uur. A.L.
FLORA: "Heerlijke ontucht
achter kloostermuren", dag. 2.00,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.30 uur.
18 Jaar.
KRTTERION: 'Popo (l'Amour)'
dag. 3.00, 7.00 en 9.30 uur. 18 Jaar.
METROPOLE: "The man with
the golden guin", dag. 2.00 en 8.00
uur. 14 Jaar.
ÖDEON: "Quo Vadis", dag. 8.00
I uur. 14 Jaar.
Kindermatinee: "Robin Hood1",
dag. 2.00 uur, za. en zo. 1.45 en
4.15 uur. AIj,
Extra voorstelling: "Marokko
toen en nu", zo. 11.30 uur. A.L.
OLYMPIA: "Le Magnifique",
dag. 2.00 en 8.00 uur. 14 Jaar.
PASSAGE: 'The man with the
golden gun", dag. 2.30, 7.00 en
9.30 uur, za. en zo. 1.30, 4.00, 7.00
en 9.30 uur. 14 Jaar.
REX: "Chinatown", dag. 11.00,
1.30, 4.00, 7.00 en 9.30 uur, zo. van
af 1.30 uur. 18 Jaar.
ROYAL "70: Het Pornoschip',
do. t/m zo. 2.15, 7.00 en 9.30 uur,
ma. t/m woe. 2.15 en 8.00 uur.
18 Jaar.
ROYAL: "De Chinese boxer",
do. t/m zo. 2.15, 7.00 en 9.30 uur,
ma. t/m woe. 2.15 en 8.00 ur.
18 Jaar.
STUDIO: "Bananes Mecani-
ques", dag. 2.15, 7.15 en 9.30 uur,
zo. 1.30, 4.00, 7.15 en 9.30 uur.
18 jaar.
STUDIO 2000: "Rebecca", dag.
7.00 en 9.30 uur. (di. besloten).
18 jaar.
Kindermatinee: "Het zwaard van
Zorro", za. en woe. 2.00 uur. A.L.
DE UITKIJK: "The great
Gatsby", dag. 2.00 en 8.00 uur.
14 Jaar.
Blijvers
STUDIO: "Mariken van Nieu-
meghen", de Nederlandse film
productie van Jos Stelling, die
met louter amateurs een produkt
op de markt heeft gebracht, dat
werkelijk een uitschieter is ge
worden.
LIDO: "The man with the gol
den gun", James Bond bestrijdt
met geweld, vernuft en humor
het kwaad en vindt tussendoor
nog tijd om aandacht aan het
vrouwelijk schoon te besteden.
Terug in Leiden
CAMERA: "Macbeth", een film
van Roman Polanski.
Nachtfilms
CAMERA: "Johnny got his
gun" van Dalton Trumbo.
REX: "Venus in bont".
Kindermatinee
CAMERA: "Het teken van Zor-
Rex
"Born losers" vertelt over een
bende motorrijders, die een stadje
terroriseert. Natuurlijk probeert
de held, Billy Jack, het kwaad
te 'bestrijden. Hij en zijn vrien
dinnetje komen er echter niet
zonder kleerscheuren vanaf, maar
tenslotte komt alles weer op zijn
pootjes terecht.
Goede films
in andere siteden
"Het spookbeeld van de vrij
heid" (Le fantöme de la liberté,
Luis Bunuel)Calypso, Amster
dam.
"The Klansman" (Lee Marvin
en Richard Burton), Rembrandt-
pleintheater, Amsterdam.
"Lucky Luciano" (Gian Maria
Volonte, Rod Steiger), Luixor,
Rotterdam.
ROME (AP)' De Italiaanse
filmmaatschappij Cineriz heeft re
gisseur Fedeiiico Fehtimi te verstaan
gegeven dat hij zijn volgende film
maar beta: kan vergeten omdat de
ze ite diuur zou worden. De film zou
gaan over het leven van de 18e
eeuwse minnaar uit Venetië Gia-
como Casanova, zo is bekendge
maakt.
'Ik was werkelijk verrast want
ik zou binnen enkele dagen Juiist
met de eerste opnamen beginnen^
aldus de reactie van Fellini.
Fellini, die succes boekte met zijn
laatste film Amarcord zegt een heel
Jaar aan de voorbereiding van Ca
sanova te hebben besteed.
Volgens de regisseur hebben de
producenten geen reden opgegeven
voor de stopzetting van het project.
Volgens welingelichte bronnen lie
pen de kosten echer te hoog op.
De bosten van de film werden op
ruim 18 miljoen gulden geraamd.
bouwsels, meestal nog met gangen
aan elkaar verbonden omdat het
zich begeven van het ene gebouw
naar het andere door de lage
temperaturen fataal kan aflopen.
Nico Crama deed daar de merk
waardigste ervaring op uit een jaar
lang durend filmavontuur in Cana
da: Eskimo's, die zich met het
maken van tekenfilms bezig houden.
Hun prestaties waren ln een
internationaal festival in Zagreb
bekroond en dat had Crama
nieuwsgierig gemaakt. De. actieve
Haagse cineast en producent heeft
zich alitijld steric geïnteresseerd voor
hoe men elders met film te werk
gaat. Een jaar of zes geleden was
hij bijvoorbeeld in Tsjecho-Slowa-
kije en de daar toen opgedane
ervaringen, verwerkte hij in een
rapport, dat internationaal blijkt te
functioneren: er werkt nu zelfs in
Canada een Tsjechische dramaturg
voor de film. Ruim een Jaar geleden
vertrok Nico Crama met zijn gezin
voor een Jaar naar Montreal. Hij
was door een beurs van de Canada
Council in staat gesteld om zich op
zijn vakgebied te oriënteren. The
National Filmboard of Canada,
internationaal vaak met enige
afgunst bekeken als een voorbeeldig
werkend instituut, intrigeerde hem
uiteraard het meest. Het werd een
verkwikkende en verfrissende erva
ring voor de man, die in Nederland
in ruim twaalf Jaar zo'n vijftig films
regisseerde en produceerde en die
vooral in de laatste tijd met
werkstukken onder zijn hoede
gemaakt overal op de wereld
onderscheidingen veroverde: „Mon
driaan" en „Daumier" van hemzelf en
..De stuiter" en „De worstelaar" door
anderen geregisseerd om er maar
enkele te noemen. Hier ontwikkelde
zijn werk zich voornamelijk in
samenwerking met RVD, CRM en
andere overheidslichamen. Hij groei
de tot een motorisch middelpunt,
steunde beginnende filmers bijvoor
beeld en was actief in de nog te
weinig ontplooide filmeducatie.
Zijn Canadese avontuur kwam op
een moment dat hij zich afvroeg of
hij zo moest doorgaan. Het klimaat
voor de korte film is bier de laatste
Jaren niet altijd even gemakkelijk.
„Ben Je nodig in Nederland? Je
voelt Je wel eens wat overbodig, een
soort luxe-artikel. Je wordt moe van
Je hand op houden en steeds maar
moeten vragen of Je iets mag
maken.' Dat werd zijn eerste
positieve ervaring in Canada: de
documentaire filmier mag er niet
maair kamt. Hij staat to een wereld,
die hem nodig heeft.
De film heeft in Canada een
affioiëlle status. Voor de oorlog was
er een noodsituatie gegroeid, waarbij
alles en iedereen door elkaar werkte,
meestal in zijn eigen winkeltje. Er
kwam in 1939 een filmwet, waarvan
het besef uitstraalde wat film voor
de gemeenschap kan doen. De
beroemde documentarist John
Grierson werd erbij gehaald. In een
even bondig als effectief rapport
bepleitte 'hij een bundeling van
krachten. Zijn sterke persoonlijk
heid - in filmisch, politiek en
organisatorisch opzicht bereikte het
in het leven roepen van de National
Fllmboiard, die in de eerste jaren
al meteen zeer goed draaide, zijn
nut to oorlogstijd bewees en met die
gekweekte goodwill door kon gaan
bij alle pnitwikkelingsstuiipen- Op ©en
bevolking van itweeënlbwinitig miljoen
Canadezen wordt er nu al een
dertig miljoen dollar besteed aan dit
unieke semi-staatsbedrijf, dat veel
zijdig werkt, want het gaat stellig
niet alleen om het maken van films
(waar een perfecte outillage voor
aanwezig is), maar de weg zoeken
naar publiek is even wezenlijk.
Selfservice
Bij het doorkruisen van Canada
stapte Crama in Winnipeg uit om
eens poolshoogte te nemen in de
provincie. Er bleek daar een
zelfbedieningsservice te bestaan in
een .soort filmsupermarkt! Daar zijn
wij nog ver vandaan, net als van de
Nico Crama tussen de Eskimo's in Cape Dorset, die zich bezighouden met het maken van tekenfilms^
openheid, die de Filmboard omgeeft
en die het instituut steeds ter
discussie stelt. Natuurlijk is er ook
buiten de Filmboard een ruime
activiteit, dtiie zich o.m. uit to een
groeiend aantal speelfilms, een
dertig a veertig per Jaar. Canada
worstelt echter met de invloed van
ae Amerikaanse cultuur en wil zich
daar van de weeromstuit tegen
verzetten met een te introverte, traag
aandoende filmu'itdrukking. Nico
Crama ziet wel toekomst voor de
film in dit land, vooral nu het ook
de bioscopen ter plaatse weer beter
gaat. De groei is er zelfs positiever
dan in Nederland.
Als Je een Jaar uit Nederland weg
bent heb je niet het idee dat er veel
veranderd is, tin Canada kan het
idee van verandering je al binnen
een paar maanden overvallen.
Vanuit de pioniersmentaliteit is men
erg op de toekomst gericht. Wij
Europeanen kijken altijd naar het
verleden. Daar blijft men niet
zeuren over gemaakte fouten, die Je
volgend werk in Nederland
althans voor een filmer - praktisch
onmogelijk zou maken. Nico Crama
heeft de situatie daar grondig en
met alle vriendelijke medewerking
kunnen bekijken. Niet alleen door
het land van oost tot west te
Dooar
Piet Ruivenkamp
bereizen, maar ook door het zien
van circa vierhonderd films in een
jaar tijd. Hij is sinds kort weer
terug in zijn Scheveningse huis.
denkt alweer aan een film over de
snel veranderende badplaats, maar
twijfelt toch tussen Nederland en
Canada voor de toekomst. Voor ons
zou zijn vertrek Jammer zijn, want
er lopen in ons land te weinig
stimulerende Crama's rond.
Een Eskimo aan het loerk achter de camera.
Toen de cineast Nico Crama zijn
door veel Nederlanders bekeken
documentaire over de Veluwe aan
het maken was dacht hij daar de
volkomen stilte te hebben ontdekt.
Maar stilte is er in soorten. Dat
ondervond hij enkele maanden
[geleden.
Na een lange vliegtocht daalde hij
bij een kleine nederzetting van
Eskimo's ergens ver in het noorden
van Canada. Daar, in Cape Dorset,
was het alsof Je op de maan landde.
Ruimtereizigers kunnen nauwelijks
een andere ervaring hebben gehad.
Het was alsof je oren dichtsloegen
door de absolute stilte. Door de
weerkaatsing tegen de wolken kan
een vliegtuig zich al op een half uur
vliegafstand aankondigen! Een ver
laten oord, een grimmig üslamd-
schap, een kleine gemeenschap, die
er leven wil in vaak merkwaardige
