"Ik moet leren
leven met het
feit dat ik nu
46 jaar ben"
1974: waarin het 400 jaar geleden was
Sassenheim ziet niet
uit naar snelle groei
Je merkt
dat het
college
in Leiden
het
moeilijk
heeft
Burgemeester A. J. Kret:
DINSDAG 31 DECEMBER 1974
Door
John Kroon
Foto
Dirk Ketting
LEIDEN/SASSENHEIM De
vraag is onschuldig bedoeld. Wan
neer is het gemeentehuis van
Sassenheim gebouwd?
Burgemeester A. J. Kret duikt in
een bureaulade, rommelt in een
paar mappen, pleegt twee tele
foontjes, waarvan er één het ser
veren van koffie tot gevolg heeft,
feliciteert het meisje met haar
pas voltrokken huwelijk, zegt te
gen haar "duik even in de bin
nenzak van mijn jas daar, want
er zit een brief in, die nog mee
moet", laat haar informeren naar
het bouwjaar van het gemeente
huis en even later verschijnt een
mannenhoofd om de hoek van de
deur, dat zegt: "1929". „Bedankt",
antwoordt de burgemeester, „dan
heeft het toch goed in mijn ge
heugen gezeten"
De motor ronkt nog klaarblijkelijk.
Maar het gaspedaal is niet meer tot
de plank ingedrukt. Want eigenlijk is
Bram Kret moe, doodmoe. De weer
slag van vier Jaar wethouderschap in
Leiden was waarschijnlijk onvermij
delijk. Hij is gekomen, betrekkelijk
lang nadat de nerveuze tweede eta
ge van het Leidse stadhuis was ver
wisseld voor een vertrek in het veel
vriendelijker raadhuis in Sassenheim
dat na het vertrek van baron van
Knobelsdorff. die nu Rijnlands wa
terhuishouding bewaakt, sinds 16
augustus weer een burgemeester
heeft. De predikant, die niet voor
eigen parochie preekt. Maar zelfs
zijn preekbeurten in Amsterdam,
heeft hij voor het eerste half Jaar
■van 1975 geannuleerd. Het hart gaf
hem een signaal. "Mij is duidelijk
gemaakt, dat ik moet leren leven met
het feit dat ik 46 ben", zegt Kret.
"Ik heb een duidelijke terugslag ge
kregen. Ik heb de laatste jaren ook
geen vakantie meer gehad, afgezien
van de bekende veertien dagen Israël
in 1973, maar dat kan je nauwelijks
vakantie noemen. De drie weken dit
Jaar hebben we hard nodig gehad,
om ons voor te bereiden op de in
stallatie. Dat wreekt zich. Ik moet
hier voorzichtig beginnen".
Bijpraten
Vier maanden bekleedt hij nu het
hoogste ambt in Sassenheim. Hoe
het bevalt? "Goed, uitstekend, al
heb ik nog niet veel kans gehad om
er echt van te genieten. De begro
ting was al klaar toen ik kwam. Ik
ben nog niet helemaal ingewerkt.
Wel in de taken, die verwisselbaar
zijn met datgene wat ik in Leiden
deed. Maar op het gebied van sport
en recreatie ken ik nog onvoldoen
de mensen. Een nadeel is geweest,
dat ik tot 26 oktober forens was, om
dat ons huis hier nog niet klaar was.
Voor mij staat wel vast dat het bur
gemeesterschap principieel iets an
ders is dan het wethouderschap. Je
moet niet al te gauw zelf een stand
punt innemen, vooral geen partij-po
litiek standpunt. Je dient eerst een
keer grondig alle mogelijke partijen
te beluisteren. In een kleine ge
meente als Sassenheim werk Je als
enige full-timer binnen het college.
De samenwerking met mijn wet
houders is uitstekend. Het is natuur
lijk een koud kunstje om in infor
matie een voorsprong te krijgen,
omdat Je de enige full-timer bent.
Maar Juist dat moet je voorkomen.
Wij besteden veel tijd aan het bij
praten. Nieuw voor Sassenheim is
de portefeuilleverdeling, maar dat
mag niet betekenen, dat Je Je niet
meer met elkaar bemoeit. Van tijd
tot tijd springen we elkaar bij. Ik
heb ook hier ingevoerd dat van al
les wat we bespreken verslaglegging
plaats heeft. Het is hier prettig
werken, niet zo als in Leiden, waar
we altijd zonodig uitgebreid op el-
kaars stoelen willen zitten".
Burgemeester Kret gunt zioh even
de tijd om een slok koffie naar bin
nen te werken. Zijn werkkamer is
zakelijk ingericht, geen franje. Het
kostuum ds nog altijd donker, het
overhemd smetteloos wit en de
stropdas onberispelijk gestrikt. Het
gelaat met de pientere, vorsende ogen
het nauwkeurig achterover gekam
de haar, de donkere bril, die dan
weer op de neus rust, dan weer, naar
mate het gesprek vordert steeds va
ker, op het bureau wordt neerge
legd. Het woord Leiden, Kret's ge
boortestad is gevallen. Hy is met
een de oud-wethouder, die dat wat
zich op bestuurlijk gebied in zyn vo
rige gemeente afspeelt, met grote
interesse volgt, nog altijd. "Alles
wat ik erover lees, lees ik eigenlijk
nog precies hoe op de nieuwjaars
receptie van het vorige college me
vrouw Van Se ter s (toenmalig PvdA-
raadslid) tegen me zei: wat praat jij
vanuit de rancune. Toen zei ik: heb
je het dan nog niet begrepen. Ik
wens jullie toe dat je te maken
krijgt met de problemen zoals ze
werkelijk liggen. Jullie vechten nu
met theorieën.
Maar het conflict ligt tussen wat Jul
lie denken van de werkelijkheid en
wat de werkelijkheid is. Ik heb altijd
gezegd dat ik niet bang ben voor een
links college en dat zeg ik nog. Maar
wat ik tot nu toe gezien heb, is krui
melwerk. Ik weet wat er ligt. Als ik
zie wat er nog niet gebeurd is, is dat
voor mij een teken, dat men moei-
zeggenhet gaat misschien weer
weg. is dat dan het markante ver
schil? Maar laat ik ook iets positiefs
zeggen, tenslotte was de persoonlijke
erstandhouding met mensen als Van
Aken, Waai en Oosterman altijd
goed. Ik moet zeggen, dat ik erg blij
ben dat men zich zeer beperkt heeft
met zich te verschuilen achter het
argument: dat heeft het vorige colle
ge nog gedaan. Nogmaals: het is zo
relatief. Ik gun deze jongens niet
dat ze voor dezelfde moeilijkheden
komen te staan als ik, ik wens ze dat
niet toe. Als ze door CDA of VVD
met gelijke munt zouden worden te
rugbetaald, zouden ze een zeer zware
tijd tegemoet gaan, maar het zou be
stuurlijk van nul of generlei waarde
te geïnvolveerd. Ik volg de raads-
verslagen op de voet. Maar ik ben
er ook zo bij betrokken geweest, ik
ken de keuken nog uit mijn hoofd.
Ik merk doodgewoon dat deze Jon
gens (de huidige wethouders) het
moeilijk hebben. Het is nu eenmaal
een typisch Leids gebrek, dat we het
elkaar altijd bijzonder moeilijk wil
len maken. Iets dergelijks maak je
hier niet mee. Ik stel het nu even
zwart-wit tegen over elkaar en dan
zeg.ik: democratie is in Leiden geor
ganiseerd wantrouwen en hier blijkt
dat in de praktijk het omgekeerde
te z^jn. Men heefit je op die stoel ge
zet en gaat er vanuit dat je het goed
doet".
Conflict
Kret wil niet rancuneus overkomen
maar de les van vier jaar geeft zijn
woorden een bittere klank. "Ik weet
lijkheden vreest met de achterban.
Onvermijdelijk, het conflict met de
eigen achterban zal het grootst zijn.
Men heeft voor de verkiezingen alle
mogelijke zaken verkeerd getaxeerd.
Vanuit een optiek, die op een studen
tendispuut best interessant is, maar
waarmee Je geen stadsbestuurder
kunt zijn. Neem Han Lammers. Of
hij nu socialist is of niet, die metro
moet hij toch aanleggen. Wethouder
Waal zal het keer op Keer ervaren.
Je ziet ook hoe Verboom nu over kra
kers oordeelt. Dat hadden wij eens
moeten proberen".
"Ach het is allemaal zo relatief.
Begin '74 wist ik eigenlijk al. dat ik
niet meer als wethouder terug zou
komen. De progressieven konden met
mij niet meer voor de dag komen.
Misschien nog wel als partijman, als
Kret niet. En wat is nu het verschil
met het vorige college? Ais 'n zebra
pad aangelegd wordt, waarbij ze nog
dat kunnen, dat je met elkaar koffie* naar beoordeeld wordt. De tijd dat
drinkt zonder over Leiden te praten, de beste burgemeester diegene was,
Je hebt een hoofdstuk afgesloten, je de zyn gemeente het snelst liet groe»i-
leest verder hoe het boek gaat. Met en is voorbij. We hebben het snel
de fractie hebben we elkaar uitgege- wandelen afgeleerd. Consolidatie is
ten. In het begin kreeg ik nogweleens in Sassenheim belangrijker. Er is
een teaefoontje hoe of dit of dat ock een saneringsplan en een bestem-
ailweer zat. maar dat neemt ook af", mingsplan. zuid. De woningen moe-
Aldus de man, die in januari naar ten terug naar waar woningen ston-
het ambt van burgemeester in Sas- den. Aan die consolidatie zit ontzet-
senheim solliciteerde. "Misschien ge- tend veel werk vast, dat een tijdige
looft niemand me, maar ik deed en intensieve aanpak vraagt. In fei-
het zonder me te realiseren, dat ik te is een bestemmingslan met 75 wo-
ook nog wel eens benoemd zou kun- ningen niet veel minder ingewikkeld
nen worden en uit Leiden weg zou dan een voor 750 woningen. Je hebt te
gaan. Ik ben altijd van plan geweest maken met bloembollenbedrijven die
om in de raad te gaan zitten. Het wegmoeten,
klinkt ongeloofwaardig, maar toch is
het zo. Hoe ik ertoe gekomen ben? De Problemen liggen snippersgewijs
Ik weet nog precies wanneer ik er door 'l hele dorP heen- De P°st ruim-
voor het eerst aan dacht. In de nacht teUjke ordening vraagt steeds dat je
van 22 op 23 juni 1973, in de railroad- op tien of tw^tig punten min of
bar van Holiday Inn in Utrecht. meer gelijktijdig werkt".
Daar zaten wy by elkaar, in een ge
zellige (nabespreking van de partij- Invloed'
raad over het CDA. Bodegraven was
toen vacant. Dat is iets voor jou, zei- De bouwer Kret is weer aan het
den ze me. Ik heb het toen niet willen woord. In Leiden noemden ze hem 'n
doen. Maar in Januari hati ik al het doordrammer, in Sassenheim wil hij
sterke vermoeden dat continuering dat Diet worden. We praten nog over
het wethouderschau in '74-*78 er muziek. Kret speelt piano en orgel,
zijn. Nu lopen ze de kans als verra
ders van hun eigen achterban te wor
den aangemerkt. Ik hoop dait niet. 't
zou slecht zijn voor Leiden en het zou
ook slecht zijn voor hun privéleven".
Contacten
Het Leidse verleden zal hem wel
nimmer los kunnen laten, al worden
de contacten steeds minder frequent.
"Ze zullen me zelden of nooit meer
op het stadhuis zien. Ik ben er één
keer geweest voor een bezoek aan de
burgemeester. Ik ben nog even op
mijn kamer wezen kijken. Waal was
er niet, maar mijn vroegere secreta
resse heb ik nog gesproken. Ook in
de privésfeer ontmoeten we elkaar
minder. Ik heb altijd vriendschappe
lijke contacten met ambtenaren ge
had, maar die zie ik ook zelden meer.
Ach, op een gegeven moment moet
niet in zat. Toen heb ik het
eens geprobeerd".
„SaissenheJm its een rustig
heeft de afgelopen vier jaar
weinig kunnen oefenen. Tijdens de
3-Octoberviering bediende hij het
klaiver in de Stadsgehoorzaal,
lude van Bach. „Han Lammers is
veel verder dan ik. Ik ben een groot
trie en handel. Het draagt
in zich mee van de teruggang van de
bollencultuur. En het heeft ook te _flll_ x,
maken met doorgaand verkeer door
de dorpskom. Een rustig, vredig dorp-
dat bepaald niet uitziet naar een
weer
wat tijd voor." Die schaterende lach
van hem vult het vertrek, als we het
hebben over de drie broodjes
ÏLÏÏ Sr^nTrTkon. XTnder^d
negen Jaar leraar en vier jaar
hoorde het meteen: hij naar Sassen
heim, dan zal het wel een bollenstad
worden. Men vergeet gewoon dat Sas-
senheim in oppervlakte de kleinste .-die TOtop m'het d^euÏÏ°lë-
t BOlIenS'fek Zl «"kis hij het zelf uitdrukt?
hebben 660 hectare en zitten vol. Er -Ik hoop van niet ik leg de link
zijn hier dertienduizend inwoners, nooit"
laten het er vijftienduizend worden
en dan houdt het op. Dus als ik Sas- Burgemeester Kret arriveert een
senheim zou moeten laten groeien, half uur te laat op zijn volgende af
hadden ze me er grond bij moeten spraak. Daar zou de wethouder
geven. Ik geloof ook niet dat je daar vast geen tijd voor hebben gehad.
LEIDEN Leiden was in 1974 een
betrekkelijk rustige stad. Geein felle
braindten, geen verbitterde gevechten
met de politie, geen grote rampen.
Veel feestelijke gebeurtenissen in het
Jaar, waarin het vier eeuwen geleden
was dat Leüdlen ontzet werd van een
Spaanse belegering. Een terugblik,
incompleet en vluchtig.
Daey Ouwens
Het is een goed gebruik geworden,
dat het jaar in januari begint. Dat
was ook in 1974 het geval en de
Groenoordhal maakte meteen een
stormachtige periode door. De func
tie van de Rotterdamse veemarkt
moest overgenomen worden om daar
door het verlies van de gemeente op
de hal te verkleinen. Daarvoor werd
slag geleverd met Utrecht en
Leiden won glansrijk. De nuchtere
kalveren werden van alle kanten
aangevoerd. Grote afwezige geduren
de vrijwel het hele jaar: de directeur
van de Groenoordhal, T. C. Daey
Ouwens. Op vrijdagavond 4 januari
lanceerde de gemeente een bericht
ADVERTENTIE
Nieuwjaarsreceptie gemeentebestuur
Op maandag 6 januari 1975 wordt in de Burgerzaal van het
stadhuis een nieuwjaarsr/eceptie gehouden voor alle burgers
van Leiden en voor vertegenwoordigers van Leidse verenigin
gen, instellingen en organisaties.
De receptie begint om 20.00 uur en zal om 21.00 uur eindigen.
Een ieder is van harte welkom.
U wordt verzocht gebruik te maken van de ingang aan de Bree-
straat
Burgemeester en wethouders
de burgemeester, A. J. Vis;
de secretaris, J. van der Poel.
i Leiden,
via een telefoontje naar de plaatse
lijke pers, waarvan de inhoud letter
lijk als volgt luidde: „Tijdens een ge
sprek met een delegatie van burge
meester en wethouders heeft de heer
T. C. Daey Ouwens de wens te ken
nen gegeven gedurende enige tijd
met verlof te gaan. Het verzoek os
door de delegatie ingewilligd". Een
opmerkelijke tekst voor wie via een
aantal artikelen die in de loop van
het jaar in deze krant zijn geplaatst
de ware toedracht kent.
Distributie
In het begdin van het jaar werden
verhitte discussie gevoerd over de
vraag welke oversteekplaats veiliger
is: een zebrapad, of z.g. blokbanden.
Twintig scholen in de omgeving van
De Sitterlaan protesteerden. Louis
van Dijk wandelde met zyn zoontje
in het bos, terwijl hy in het Rijn
lands Lyceum had moeten optreden.
Staatssecretaris Klein bezoekt de
universiteit. En wie herinnert zich
nog die nieuwe afdeling op het stad
huis, die een zeer korststondig be
staan heeft gekend: bureau distri
butie. Immers, de benzine was op de
bonEn in het Academisch Zie
kenhuis wordt een zware drieling
geboren.
De Leidse veemarkt bleef zo groeien
dat in februari de provincie aan de
gemeente 'toestemming gaf om een
rnuim een miljoen vergende runder
hal bij de Groenoordhal te bouwen.
Hij moet er nog komen.
In de Merenwijk wordt een ver
gadering belegd, die uiteindelijk tot
gevolg zal hebben, dat een aantal be
woners een deel van de huur gaat
inhouden. De rechter besüiist dat de
olandenstine autosloperij aan de
Rooseveltstraat moet verdwijnen. In
tussen wordt in De Kooi fel gepro
testeerd tegen de mogelijke bouw van
een betonmortelcentrale in de wijk.
3 oktober: de
koningin eet haring
Mr. J. W. ten Napel neemt afscheid
als directeur van de Gemeentelijke
Sociale Dienst. In het Academisch
Ziekenhuis wordt dit maal een vier
ling geboren.
Gewest
Met blijdschap verkondigt heit go-
west Leiden, dat de minister geen
voorstander is van een gewest
„Groot Den Haag". Nochithans gaat
datzelfde gewest Leiden later in het
jaar ter ziele en is nu een ldqulidatie-
plan in de maakt. De Leiidlse gemeen
teraad neemt een ingrijpend besluit:
de komende vier jaar zal Leiden zijn
financiële reserves opsouperen. Me
vrouw Zwart is de nieuwe directrice
van de GG en GD en zij constateert,
dat het met de hygiëne van de
schoolkinderen niet best gesteld is.
Streakers doemden in het straat
beeld op, om er weer snel daarna
uit te verdwijnen.. Scholieren van de
Rembrandtscholengemeensohap sta
ken, omdat zes leraren ontslagen
worden. De verkiezingen voor provin
ciale staten geven een vingerwijzing
voor wat later bij de gemeenteraads
verkiezingen zal gebeuren. PvdA en
VVD zyn de grote winnaars. DS '70
en D '66 verliezen, ook in Leiden.
De huurschuld in de Merenwijk
blykt in april opgelopen te eijn tot
80.000 gulden, zo deelt een veront
ruste wethouder Hom mee. Het vroe
gere raadslid Kuyper, die deel uit
maakt van de schouwburgcommissie
beweert, dat K en O directeur Hans
van Dam van de Leidse schouwburg
aan de kant wil schuiven. K en O
ontkent, de stilte keert weer. Storm
in een glas troebel water? Pedel
Haneveldc neemt afscheid van de
universiteit.
In mei breekt de verkiezingskoorts
uit. De gebruikelijke leuzen, partij
programma's en debatten. Opmerke
lijke confrontaties blijven uit, het
thema is: programcollege of afspie
gelingscollege en dat spreekt de bur
ger niet zo aan. Het PvdA-raaidsldd
Waal roept uit, dat Leaden het recht
se juk moet afschudden, zoals dat
vierhonderd jaar geleden met het
Spaanse juk gebeurdeOp het
Spoortje fin noord wonden vaten met
chemisch afval gevonden. Het kloos
ter in Zoeterwoude wordt door jonge
Laidienaars gekraakt. De verkiezin
gen: de linkse partyen verwerven een
meerderheid van één zetel in de ge-
meniteraad.
Verkiezingen
Op 1 mei bestaat museum De La
kenhal honderd jaar en dat wordt
later gevierd met een speciale ten
toonstelling. Eind april-begin mei
wordt De Burcht dagen afgezet voor
slechts vier minuten televisie iji de
Dynastie der Kleyne Luyden Het
is een rustige lente.
Het huur derskomi tee Merenwijk
bezet op 7 juni een paar uur de ka
mer van staatssecretaris Van Dam
in Den Haag. Er worden twee stich
tingen opgericht, die de Pieterskerk
voor verval moeten redden. Op 28
juni maken de PvdA en PPR/PSP/
D' 66 wereldkundig dat zy een links
meerderheidscollege zullen vormen:
vijf wethouders van de PvdA en één
van de combinatie. En in juli? Ach
in juli werd er gevoetbald. Volkomen
ten onrechte wordt Nederland geen
wereldkampioen, maar bij terugkeer
wacht Wim R ijsbergen uit Mar en-
dorp-Oost een huldiging van duizen
den stadgenoten. En wethouder Kret
In augustus wordt een mislukte
overval op een bank in bet Pelikaan
hof gepleegd. De komende installatie
van de nieuwe gemeenteraad levert
onverwachte moeilijkheden op, omdat
een WD-kandidaat in de Tweede
Wereldoorlog gedurende korte tijd lid
van de SB. blijkt te zijn geweest. Hy
trikt zich tenslotte terug. De vraag
wie de resterende drieduizend gul
den aan kosten moet betalen van de
opknapbeurt, die de burgemeesters-
woning een paar jaar geleden onder
ging, wordt weer actueel, maar is
nog steeds niet beantwoord. In de
Groenoordhal trekt een kleurrijke'
stoet van dansers voorbij.
Spel
In september is het feest. Spel
zonder Grenzen zorgt voor dolle ta
ferelen op de Lammermarkt, de Lei- -
dato dient zich weer aan. Boeren
demonstreren ook in de Leidse bin
nenstad en Wijven optimistisch:
„uilen huilen, uilen gaan, maar de
boer diie blijft bestaan", is één van
de leuzen. Hot House organiseert-
een voortreffelijk jazz-festdval in De
Burcht. Wijkoomité Plan Noord en
het bestuur van de Zevensprong kun
nen het niet meer zo goed met elkaar
vinden. Aan het begin van de maand,
kiest de gemeenteraad een links col
lege, de wethouders van WD en
confessionele partijen moeten het.
veld ruimen. In de eerste B. en W.
vrgadering laat burgemester Vis we
ten niet gelukkig te zijn met de wijze
waarop het college is samengesteld,
zo weet een goede bron te melden.
Gezegd moet worden dat de burge
meester zich nadien in het college-
naar buiten toe loyaaa opstelt, ge
ruchten als zou by burgemeester
van Utrecht of commissaris van de
koningin in Zeeland worden, ten
spijt. De wethouders treden eveneens
homogeen naar buiten. Inmiddels
lijtot er een tegenstelling te ontstaan
tussen wethouder Verboom en PPR/
PSP/D '66.
Regen
In oktober was Leiden een dolle
stad. De koningin kwam, met een
paar familieleden, de optocht, het
Spaanse juk, kortom: de drie okto
berfeesten, een week lang. En daar
na? Ach in november regende het.
En in december ook. Er is één troost,
ais de voortekenen niet bedriegen, is
het morgen 1975.
